Παθολογία παραδοσιακών κτισμάτων

[karamouzas]

καλησπέρα σε όλους σας! Είμαι τελειόφοιτος στο τμήμα πολιτικών και δομικών έργων και έφτασε η μεγάλη στιγμή για να κάνω την πτυχιακή μου! Το θέμα λοιπόν που επέλεξα είναι “παραδοσιακά κελύφη και σύγχρονες χρηστικές απαιτήσεις”

Η σύνταξη αυτού του κειμένου έγινε με σκοπό να με βοηθήσετε και να μου διασαφηνίσετε κάποιες τεχνικές λεπτομέρειες που λόγο τις ηλικίας(23 ετών) αλλά και της μόρφωσης δεν μου επιτρέπουν να έχω στον βαθμό που θα ήθελα για να εκπονήσω μονός μου την πτυχιακή μου εργασία.

Θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε που θα μπορούσα να βρω πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες πετράς και ξύλου. καθώς και από τις προσωπικές σας εμπειρίες οι παραδοσιακές κατασκευές από πέτρα και ξύλο που παρουσιάζουν παθολογία, αλλά και ποια είναι τα ευπαθή σημεία της κατασκευής αυτής;

 

Σας ευχαριστώ εκ των πρότερων!

[AlexisPap]

Φίλε karamouzas, καλώς ήλθες στο φόρουμ!

 

Ανοίγεις ένα απέραντο θέμα στο οποίο συχνά -αν όχι συνήθως- θα ακούς να υποστηρίζονται αμφιλεγόμενες απόψεις... Θα μου επιτρέψεις όμως να πιαστώ από τον τίτλο σου, για ένα σχόλιο: Έχουμε μερικές λεξιλογικές "πρωτοτυπίες" στα Ελληνικά, όπως ας πούμε ότι χρησιμοποιούμε τον όρο "αποκατάσταση" για να περιγράψουμε τόσο αυτό που στα Αγγλικά αποκαλούν "restoration", όσο και εκείνο που το λένε "rehabilitation"... Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα και, θα διαπιστώσεις σύντομα, ότι η ασαφής διατύπωση ορισμένων θέσεων οδηγεί εύκολα σε παρεξηγήσεις.

Ο λόγος που ξεκίνησα να τα γράφω αυτά είναι η λέξη "παθολογία". Τι είναι η παθολογία; Ένα δομικό στοιχείο μπορεί να υποστεί (ή να εμφανίσει, παρουσιάσει κλπ) αστοχία, βλάβη, φθορά, ζημία, υποβάθμιση των χαρακτηριστικών των υλικών του κλπ κλπ. Μπορεί να υποστεί παθολογία; τί είναι αυτό που ονομάζουμε στα Ελληνικά παθολογία; (ως τεχνικός όρος δεν υπάρχει στα Αγγλικά... μόνο οι Έλληνες λένε στα τεχνικά συνέδρια ..."pathology").

Εύκολα απαντάει κανείς ότι "παθολογία" είναι ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο συγκεκριμένες δράσεις (ή αίτια γενικότερα) οδηγούν σε βλάβη ή φθορά μίας κατασκευής. Κάτι ανάλογο δηλαδή με την σημασία της "παθολογίας" στην ιατρική. Μόνο που αν δώσεις λίγη προσοχή, θα δεις ότι ο καθένας χρησιμοποιεί την λέξη κατά το δοκούν, χωρίς να δίνει καμία σημασία για το ποια είναι η έννοιά της...

 

Η "παθολογία" λοιπόν που παρουσιάζουν οι παραδοσιακές κατασκευές είναι κάτι που δεν σχετίζεται άμεσα με το ότι είναι παραδοσιακές. Αντι για την παθολογία, καλό είναι να αναζητήσεις τα είδη βλαβών, τις μορφές αστοχίας, τα αίτια φθοράς και υποβάθμισης των μηχανικών χαρακτηριστικών των παραδοσιακών υλικών δόμισης και των παραδοσιακών κατασκευών. Το γεγονός ότι οι ιστορικές κατασκευές κατασκευάστηκαν σε μία χρονική περίοδο τεράστιου εύρους, με διαφορετικές προδιαγραφές, τεχνικές, μεθόδους κλπ, καθιστά δύσκολη την διατύπωση αυστηρών κανόνων για το τι συνιστά βλάβη και το τι βρίσκεται στα φυσιολογικά όρια λειτουργίας της κατασκευής (όπως -ας πούμε- οι τριχοειδείς ρωγμές είναι βλάβη για τους προεντεταμένους φορείς, αλλά όχι και για τους φορείς από Ω/Σ).

 

Τώρα βέβαια, αυτό που ζητάς ακούγεται απέραντα γενικό. Καταλαβαίνω ότι μάλλον σε ενδιαφέρει ένας κατάλογος αιτίων που προκαλούν φθορά στις κατασκευές αυτές. Πχ, τα ξύλα είναι ευαίσθητα στην υγρασία και τις διακυμάνσεις της, στα έντομα, τους μύκητες, κλπ. Οι λιθοδομές στην συνεχή παρουσία υγρασίας, στο αλάτι, στους σεισμούς... Μάλλον δεν σε απασχολεί η μηχανική των παραδοσιακών φορέων, η στατική και δυναμική συμπεριφορά τους και τα συναφή. Κατάλαβα καλά; Γίνε λίγο πιο σαφής ως προς το τι εννοείς όταν λες:

Θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε που θα μπορούσα να βρω πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες πετράς και ξύλου. καθώς και από τις προσωπικές σας εμπειρίες οι παραδοσιακές κατασκευές από πέτρα και ξύλο που παρουσιάζουν παθολογία, αλλά και ποια είναι τα ευπαθή σημεία της κατασκευής αυτής

[SeNNinhA]

Φυσικά καταλαβαίνεις ότι το θέμα είναι μεγάλο και δεν μπορεί να εξαντληθεί εδώ μέσα.

 

Σε γενικές γραμμές:

 

Στην Ελλάδα έχουμε κυρίως παραδοσιακά κτίρια από πέτρα τα οποία και έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής ακόμη και με ελάχιστη συντήρηση γι αυτό και τα βλέπουμε ακόμη παντού. Επίσης έχουμε εξίσου παραδοσιακά κτίρια από πλιθιά. Τα τελευταία όμως θέλουν εντατική συντήρηση και δεν έχουν διατηρηθεί πέραν από το διάστημα που κατοικούνταν. Τα πέτρινα κτίρια τα συναντάς κυρίως σε ορεινές ή γενικά πετρώδης περιοχές μιας και αυτό το υλικό είχαν διαθέσιμο, με αυτό έκτιζαν. Αντίθετα τα σπίτια από πλιθιά τα συναντάς στις πεδινές περιοχές μιας και όσο κι αν το ήθελαν πέτρα επαρκή δεν έβρισκαν διαθέσιμη (λίγη μόνο κοντά στα ποτάμια) και έτσι αναγκαστικά έκτιζαν με πλιθιά (λάσπη και άχυρο) τα οποία και έφτιαχναν εύκολα και γρήγορα). Όσοι είχαν χρήματα έκτιζαν και με πέτρα στον κάμπο αλλά ήταν οι λίγοι εύποροι μόνο. Κτίρια ξύλινα δεν υπάρχουν ουσιαστικά μιας και το ξύλο δεν είναι υλικό το οποίο βρίσκεις έυκολα και φθηνά στην Ελλάδα. Χρησιμοποιούνταν μόνο εσωτερικά.

 

Τα κτίσματα από πέτρα θέλουν ελάχιστη συντήρηση όταν έχουν κτιστεί σωστά και έχουν πολύ μεγάλη διάρκεια ζωης. Το βασικότερο είναι να έχουν επιλεγεί οι σωστές πέτρες και να έχουν τοποθετηθεί σωστά αναλόγως του σχήματός τους στα κατάλληλα σημεία. Οι μεγάλες και ποιο τετράγωνες στις εξωτερικές πλευρές, οι ακανόνιστες και πιο μικρές στο εσωτερικό της τοιχοποιίας. Επίσης πλατιές και μακριές χρησιμοποιούνταν ανα διαστήματα υπο τύπου σενάζ. Σε πολλές κατασκευές υπήρχε και σενάζ από ξύλινα δοκάρια ενδιάμεσα. Ενα δεύτερο κύριο σημείο που έπρεπε να προσεχτεί ήταν τα φορτία. Οι τοιχοποίες πατάνε φυσικά η μία πάνω στην άλλη στα διόροφα και τα ανοίγματα για πόρτες και παράθυρα είναι μικρά και υποστηρίζονται από ξύλινα δοκάριγια σενάζ. Όταν υπήρχε ανάγκη για μεγαλύτερα ανοίγματα είτε κτίζονταν καμάρες με ειδική προσεγμένη τεχνική είτε τοποθετούνταν μεγάλα ενισχυμένα δοκάρια για την υποστήριξη. Τέλος κρίσιμο για την αντοχή του κτίσματος στον χρόνο είναι η σωστή αρμλόγηση των εξωτερικών κυρίως αρμών ώστε να μην υπάρχει φθορά από τα νερά των βροχών. Είναι ίσως και το μοναδικό μέλημα για συντήρηση του κελύφους του κτιρίου. Εσωτερικά τα πατώματα ήταν συνήθως ξύλινα με μεγάλες τάβλες καρφωμένες πάνω σε χοντρά δοκάρια χωνευτά στην πέτρα.

 

Αστοχίες δεν υπάρχουν σε καλή κατασκευή. Αστοχία μπορεί να υπάρξει από λάθος επιλογή και κτίσιμο της πέτρας ή μη καλής αρμολόγησης. Επίσης λόγω των φορτίων του κτιρίου όταν αυτό κατασκευάζονταν σε έδαφος μη πετρώδες έχουν παρατηρηθεί κάποιες διαφορικές καθιζήσεις. Τα ξύλα πάντα θέλουν την συνήθη συντήρηση και φυσικά με τα χρόνια έχουν κάποιες παραμορφώσεις (κάμψεις). Γενικά είναι κτίρια με μικρές αστοχίες και μικρή ανάγκη συντήρησης.

 

Αντίθετα τα κτίρια από πλιθιά θέλουν μεγάλη συντήρηση. Τα πληθιά δεν είναι συμπαγή και δεν αντέχουν ιδιαίτερα φορτία οπότε μιλάμε για απλές ισόγειες κατοικίες. Επίσης με το χρόνο την ξήρανση και τα φορτία συμπιέζονται οπότε και το ίδιο το κτίριο χάνει την αρχική του επιπεδότητα. Δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη τεχνική κατά το κτίσιμο αλλά θέλουν οποσδήποτε καλό σοβάτισμα για να μην φθαρούν από την βροχή και τον ήλιο. Οι επισκευές του σοβά θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν άμεσες γι αυτό και θέλουν προσοχή. Η στέγη στηρίζεται στην τοπιχοποιία και είναι μια τυπική και ελαφριά κατασκευή και τα ταβάνια είναι συνήθως από καλαμιά σοβατισμένη και η οποία όπως είναι λογικό κάθεται με τον χρόνο και δημιουργεί ρωγμές.

 

Αυτά σε πολύ πολύ χοντρικές γραμμές.

 

Αφού σε ενδιαφέρει το θέμα τότε καλό θα ήταν αν έρθεις στον Βόλο να παρακολουθήσεις το σεμινάριο-εργαστήριο του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ "Επαναπροσδιορισμός μεθόδων αποκατάστασης, συντήρησης και θεραπείας παραδοσιακών κτιρίων από βιοκλιματική σκοπιά" - 18-24.10.2010

 

Δες την φόρμα συμμετοχής στο http://www.sadas-pea.gr στα δελτία τύπου

 

;)

[dimitrispsi]

Δες και το "Επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων σε ιστορικές κατασκευές" του Π.Σωτηρόπουλου.

Θα σου δώσει υλικό για τα εισαγωγικά και συνοδευτικά κεφάλαια -ανάλογα και με την έκταση της πτυχιακής σου.

Είναι σύγγραμμα για μάθημα επιλογής στους Π/Μ Πάτρας, Εκδόσεις Πανεπιστημείου Πατρών.

Λογικά θα το βρεις στην βιβλιοθήκη της σχολής σου.

[karamouzas]

@AlexisPap

 

1ον θα ήθελα να σε ευχαριστήσω παρά πολύ για την απάντηση σου!

αυτά που βασικά ψάχνω να βρω είναι από την εμπειρία σας αλλά και από τις γνώσεις σε ποια σημεία τις κατασκευής παρουσιάζουν προβλήματα και φθορές! τα βασικά τα γνωρίζω και εγώ...πχ. προβλήματα στους αρμούς σε κατασκευές από πέτρα, και προβλήματα στα ξύλα σε κατασκευές από ξύλο αντίστοιχα λόγο συστολής διαστολής, σαράκι και διάφορα αλλά!

 

Μάλλον δεν σε απασχολεί η μηχανική των παραδοσιακών φορέων, η στατική και δυναμική συμπεριφορά τους και τα συναφή. Κατάλαβα καλά;

το αντίθετο με ενδιαφέρει! θέλω να αναφερθώ και σε αυτά με ποιο τρόπο πχ αντιμετωπίζεις τη στρέψη σε πέτρινο κτήριο κτλ... θέλω να κάνω μια αναφορά, εμπεριστατωμένη μεν αλλά να μην πλατειάζει...απλά θέλω να αναφέρω και αυτό!

 

2ον αυτό που ζήτησα είναι αν ξέρετε κάποιο site η κάποιο βιβλίο που να περιέχει σημαντικές πληροφορίες για το ξύλο και την πέτρα για να ξεκινήσω να συλλέγω τα στοιχειά... και κόποι βιβλίο που να αναφέρει παραδοσιακές κατοικίες στην Ελλάδα και να περιγράφει την διαδικασία κατασκευής τους....

 

----------------------------------------------------------------------

 

@dimitrispsi

 

θα το κοιτάξω αν υπάρχει όταν πάω στην βιβλιοθήκη τις σχολής μου...

 

 

@SeNNinhA

 

Σ΄ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες!

[ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΝΖΙΛΤΣΙΔΟΥ]

Καλησπέρα σας..είμαι φοιτήτρια πολιτικών δομικών έργων..θα ήθελα την βοήθειά σας, κάνω μια εργασία πάνω στα κελύφη διπλής καμπυλότητας αλλά δεν μπορώ να βρω πολλές πληροφορίες.Μήπως έχετε να μου προτείνετε κατάλληλες σελίδες?Ευχαριστώ.