Οι οδοί της τρέλας στην πρωτεύουσα: Αλλη η επίσημη ονομασία, άλλη χρησιμοποιεί ο κόσμος

[Engineer]

Θα ήθελα πολύ να ήμουν παρών στη σεμνή τελετή της 7ης Σεπτεμβρίου του 1945: όταν, παρόντος του Σοφοκλή Βενιζέλου, οι αρχές της πόλης επισημοποιούσαν την αλλαγή στην ονομασία ενός μεγάλης σημασίας δρόμου της Αθήνας από «Πανεπιστημίου» σε «Ελευθερίου Βενιζέλου». Θα ήθελα ένας δημοσιογράφος με φαντασία ή, έστω, πολύ διορατική σκέψη να έκανε την πολύ απλή ερώτηση στους παρισταμένους: «Πώς θα σας φαινόταν η τολμηρή πρόβλεψη ότι 70 και 80 χρόνια μετά, στο απλησίαστο 2005 ή 2015, κανείς, μα κανείς δεν θα αποκαλεί την οδό Πανεπιστημίου με το όνομα που μόλις της δώσατε; Και, αντίθετα, θα συνεχίζουν να την αποκαλούν με το όνομα που μόλις καταργήσατε;».

 

Με την ίδια λογική μάλλον δεν θα ζήσουμε να διαβάσουμε ένα παρόμοιο ρεπορτάζ κοντά στο 2060 για να ξέρουμε την τύχη της πλατείας Θησείου που πριν από λίγους μήνες (τον περασμένο Σεπτέμβριο) μετονομάστηκε σε πλατεία Ζακλίν ντε Ρομιγί προς τιμήν της Γαλλίδας ελληνίστριας. Πάντως, τώρα υπάρχει το Διαδίκτυο για να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές τις περιορισμένες και μάλλον χλιαρές αντιδράσεις στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, καθώς η Ντε Ρομιγί δεν ήταν Ελληνίδα και (ακόμα χειρότερα...) είχε εβραϊκή καταγωγή.

 

Ευτυχώς η αθηναϊκή πραγματικότητα δεν μας αφήνει λεπτό να πλήξουμε: η ιστορία της πρωτεύουσας είναι γεμάτη με κάθε είδους ευτράπελα, πολιτικές διενέξεις και ξεκαρδιστικό παρασκήνιο που συνοδεύει τις τακτικές αλλαγές στα ονόματα των οδών και των πλατειών της πόλης. Το κομφούζιο επιτείνει η ισχυρή αντίσταση που προβάλλει το ασυνείδητο της κοινωνίας, με αποτέλεσμα πλήθος μετονομασθέντων δρόμων να διαθέτουν σήμερα διπλή ονομασία: την «επίσημη» και την «ανεπίσημη», συνήθως το όνομα που είχε πριν από τη μετά βαΐων και κλάδων τελετή μετονομασίας.

 

Η οδός Πανεπιστημίου βρίσκεται στην κορυφή μιας μακράς λίστας με μετονομασίες που «ατύχησαν». Της κάνουν παρέα πασίγνωστοι δρόμοι όπως η οδός Πατησίων που μέχρι την οδό Μάρνη διατηρεί τη μεταπολεμική της ονομασία («28ης Οκτωβρίου», σύμφωνα με έναν... αστικό μύθο, προχωρήσαμε στην αλλαγή για να φέρουμε σε δύσκολη θέση τους Ιταλούς της Κάζα ντ’ Ιτάλια που έχει την έδρα της στην Πατησίων, απέναντι από το Πολυτεχνείο), ή το αρχικό τμήμα της οδού Πειραιώς που ονομάζεται μέχρι σήμερα «Παναγή Τσαλδάρη», ή την κεντρική λεωφόρο της Καλλιθέας που όλοι την ξέρουμε ως «Θησέως» αλλά επισήμως ονομάζεται (κι αυτή) Ελευθερίου Βενιζέλου. Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε πόσοι Αθηναίοι ξέρουν ότι ένα τμήμα της παραλιακής λεωφόρου Ποσειδώνος ονομάζεται «Κωνσταντίνου Καραμανλή» (στα όρια του Δήμου Βούλας). Και στις πλατείες έχουμε ανάλογα παραδείγματα: το επίσημο όνομα της πλατείας Κολωνακίου είναι «Φιλικής Εταιρείας», της πλατείας Κυψέλης «Κανάρη», της πλατείας Κέννεντυ (στο Χαλάνδρι) «Φλύας», της πλατείας Σανταρόζα «Δικαιοσύνης», της πλατείας Κοτζιά «Εθνικής Αντιστάσεως», της πλατείας Βάθης «Ανεξαρτησίας», κ.ά. Ευτυχώς, η Ομόνοια παρέμεινε «Ομόνοια».

 

Θύματα της πολιτικής

Πολλές ιστορικές ονομασίες έπεσαν θύματα των εκάστοτε πολιτικών συσχετισμών: στον Πειραιά, η οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου μετονομάστηκα σε «Ηρώων Πολυτεχνείου» και η οδός Βασιλίσσης Σοφίας σε «Γρηγορίου Λαμπράκη». Οι νέες ονομασίες επικράτησαν όπως συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις: τη δεκαετία του

 

’80 στον Δήμο Ζωγράφου η λεωφόρος Ισσού (πόλη στην οποία ο Μέγας Αλέξανδρος κατήγαγε περιφανή νίκη κατά την εκστρατεία του στη βαθιά Ανατολή), μετονομάστηκε σε οδό Ούλαφ Πάλμε, προς τιμήν του δολοφονηθέντος Σουηδού πρωθυπουργού και πολιτικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου. Επίσης, τμήμα της λεωφόρου Υμηττού μετονομάστηκε την ίδια περίοδο σε «Ηλία Ηλιού», λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του αρχηγού της ΕΔΑ. Γενικά η δεκαετία του ’80 αναπτύσσει ιδιαίτερη κινητικότητα όσον αφορά τις μετονομασίες, καθώς η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία συνοδεύεται από ένα κύμα αλλαγών σε δρόμους και πλατείες στις ελληνικές πόλεις. Η νέα διοίκηση τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια για ονόματα όπως «Ηρώων Πολυτεχνείου» ή «Εθνικής Αντίστασης», απότοκα του νέου πολιτικού κλίματος. Πάντως, αντίθετα με τον Πειραιά, στην Αθήνα οι ιστορικές ονομασίες που συνδέονται με τον θεσμό της βασιλείας γνωρίζουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα.

 

Οι ανώνυμοι δρόμοι του 19ου αιώνα

Η ονοματοδοσία των δρόμων ή καλύτερα η απουσία ονομάτων στους δρόμους της Αθήνας, ήταν ένα εξαιρετικά χειροπιαστό πρόβλημα στη μικρή πρωτεύουσα του 1880, όταν η πόλη έσπασε το συμβολικό φράγμα των 100.000 κατοίκων. Εξαιτίας της ραγδαίας οικιστικής ανάπτυξης που παρατηρείται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, οι περισσότερες εσωτερικές οδικές αρτηρίες δεν προλαβαίνουν να αποκτήσουν όνομα, πραγματικότητα που κάνει τη ζωή δύσκολη τόσο σε κατοίκους αλλά ακόμα περισσότερο σε επισκέπτες.

 

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το περιοδικό «Εστία» στις 29 Ιανουαρίου του 1884, η πρωτεύουσα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή είχε περίπου 440 οδούς και 23 πλατείες, εκ των οποίων μόνο οι 160 οδοί και οι 12 πλατείες είχαν όνομα. Οι υπόλοιπες ονομάζονταν «οδός Ανωνύμου».

 

Το 1884 τα «βαφτίσια»

Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Αθήνας για τη βάφτιση των οδών λαμβάνεται τον Ιανουάριο του 1884 και σκορπίζει ανακούφιση στους Αθηναίους της εποχής. Διαβάστε το γλαφυρό δημοσίευμα της εφημερίδας «Ακρόπολις» με ημερομηνία 25.01.1884, όπου αποτυπωνόταν παραστατικά ο τραγέλαφος που επικρατούσε μέχρι τότε: «Τέλος πάντων θα δυνάμεθα πλέον να ερωτώμεν πού είναι η οδός και να οδηγώμεν τους ερωτώντας αντί με το: πήγαινε δεξιά, κατέβα αριστερά, στρέψε προς τα επάνω, σημάδεψε το Λυκαβηττόν και την Ακρόπολιν και άλλα αοριστότερα και μηδένα νουν έχοντα, ονομάζοντες αυτάς τας οδούς... Ενταύθα πρέπει να γυρίσεις όλα τα μπακάληκα, όλα τα χασάπηκα και τα ψωμάδηκα, ν’ ακούσης ως γνωρίσματα αλάνθαστα: το σπίτι με τα παντσούρια, με τη μεγάλη την πόρτα, το σπίτι με το ψιλό ή το χαμηλό μπαλκονάκι, με τα πράσινα ντουβάρια και άλλα βλακωδέστατα, να στρέφης περί σεαυτόν ιδρώτι περιρρεόμενος εξ αμηχανίας, και να θέτης εις ενέργειαν την μαντικήν σου δύναμιν, να ανοίγης ξένας θύρας και να εκδιώκησαι πότε μεν με οργίλον και πότε με εμπαικτικόν βλέμμα και ν’ απέρχησαι βλασφημών και κακολογών την πρωτότυπον εν πάσιν ελληνικήν ακοσμίαν...».

 

Πηγή: http://news.kathimer.../12/2013_541384

 

Click here to view the είδηση

[Julius Caesar]

Φανταστείτε να σας παίρνει τηλέφωνο ο παλιόφιλός σας και να σας λέει: "Ρε μ..κα πάμε για καμιά μπύρα! Ραντεβού στην Jacqueline de Romilly."

[sdim]

Ο δρόμος στον οποίο έχω το γραφείο μου έχει αλλάξει όνομα εδώ και 5 χρόνια. Ταυτόχρονα άλλαξε και η αρίθμηση.

 

Ίσως να είμαι ο μοναδικός που έχει αυτή την στιγμή που έχει δηλώσει στην εφορία την αλλαγή αυτή. Όλοι χρησιμοποιούν την παλιά ονομασία και αρίθμηση.

 

Λογαριασμοί ΔΕΗ, τιμολόγια, εκκαθαριστικά, αλληλογραφία, όλα έρχονται στην παλιά ονομασία και αρίθμηση σχεδόν στο σύνολο της οδού.

 

Οι ταχυδρόμοι μάλιστα θυμούνται τα ονόματα σε κάθε διεύθυνση επειδή πλέον υπάρχει νέος δρόμος με το παλιό όνομα της οδού και κινείται πλέον αλληλογραφία με την ίδια διεύθυνση που προορίζεται όμως για διαφορετικό προορισμό.

[Giorgos1987]

Όντως ελληνικές σαχλαμάρες αυτά με τους δρόμους, εγώ είμαι υπέρ να διατηρεί ένας δρόμος-μέρος-πλατεία την ονομασία του για πάντα πέραν από εξαιρετικά σημαντικούς ή ειδικούς λόγους. Άκου εκεί να δώσουμε όνομα γαλλίδας στο Θησείο λές και την ξέρουμε, θα μου πείτε γιατί μήπως άλλα ονόματα τα ξέρουμε? Όχι αλλά είναι βλακώδες αυτό που γίνεται, δίνουμε ονόματα ξένων και οτι να ναι όπου βρούμε. Παρόμοια προβλήματα είχανε και οι περιοχές παλιά, π.χ τα Εξάρχεια σε πολύ παλαιά συμβόλαια που έχω ονομαζόντουσαν Πινακωτά, το Μαρούσι λεγόταν Μαγκουφάνα περί το 60-70 κοκ. Τώρα υπάρχει η μόδα σε μερικές περιοχές της Αθήνας να λέμε άνω περιοχή κάτω περιοχή δυτική περιοχή ανατολική κοκ.

 

Κανονικά πρέπει να υπάρχει κάποια ενιαία αρχή για ολόκληρη την πόλη ή τον νομό που να καθορίζει ενιαία την ονοματοδοσία των δρόμων στα διάφορα μέρη. Έρχεται ο κάθε βλαχοδήμαρχος υπουργός δημοτικός σύμβουλος νομάρχης περιφερειάρχης και λοιποί μετά από παρακίνηση άλλων παραγόντων και αλλάζουν ονόματα δρόμων πλατειών και περιοχών όποτε θέλουν.

[adadim]

Φοβερό άρθρο . Πόσο δίκιο έχει...

[Julius Caesar]

Επίσης μια οδός να έχει ένα ενιαίο όνομα από την αρχή μέχρι το τέλος.

Να μην μπερδεύεται ο ξένος.

Όχι σαν την Εγνατία που από ένα σημείο και μετά γίνεται Κ. Καραμανλή, η η Τσιμισκή*

μετά γίνεται Πολυτεχνείου κτλ.

 

*Επίσημο όνομα Μ.Αλεξάνδρου! Κανείς δεν τη λέει έτσι στη Θεσ/νίκη!

Edited Δεκέμβριος 5 , 2013 by Julius Caesar

[dimitris GM]

Ιουλιε, καλησπερα,

διορθωνω...και επαυξάνω

ειναι

-Εγνατια

-Νεα Εγνατια

-Κ. Καραμανλή...

[θα μπορουσαν ολη την Ν .Εγνατια να την μετονομασουν]

αντ αυτου της "αφησαν "ενα μικρο κομματι]

 

ετσι για να μας μπερδευουν

 

[και, φυσικα, δεν υπαρχει καμμια πινακιδα με την πρωην και την νυν ονομασια ή  την  αριθμηση...]

 

ασε που και οι υπαρχουσες πινακιδες εχουν εξαφανισθει απο καθε ειδους  ταμπελλες  που "κοσμούν" τα καταστηματα...

Edited Δεκέμβριος 5 , 2013 by dimitris GM

[superbara]

Χαλάνδρι:

Απο την μία μεριά ονομάζεται ο δρόμος Παπανικολή και από την απέναντι Κων. Παλαιολόγου. εκαι να δεις μπέρδεμα

[sdim]

Μου είχε τύχει ΠΕΑ που το ίδιο ακίνητο είχε άλλη διεύθυνση (όνομα οδού και αριθμό) στην άδεια, άλλη στην κληρονομιά και άλλη σήμερα.

 

Ευτυχώς που είμαι σε μικρή πόλη που είναι εύκολο να επαληθεύσω την μετονομασία για να είμαι σίγουρος αν όντως το κάθε έγγραφο αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο ακίνητο.

 

Οι Αθηναίοι που έχετε ευρύτερο πεδίο εργασίας, πως βγάζετε άκρη;

[Giorgos1987]

Βγάζουμε με depon.......