Ψηφιακή βόλτα στη ρωμαϊκή εποχή

[Engineer]

Η Καμάρα (Αψίδα του Γαλερίου) είχε 8 πεσσούς και ήταν σκεπασμένη με θόλο(!), ο Ιππόδρομος μήκους 450 μέτρων έφτανε ως τη θάλασσα (η τελευταία έφτανε ψηλά μέχρι τη σημερινή οδό Μητροπόλεως), η Ροτόντα ήταν αφιερωμένη στην αρχαία θρησκεία, το ανάκτορο είχε δεκάδες κτίρια, ανάμεσά τους τη Βασιλική, την κατοικία του καίσαρα, την αψιδωτή αίθουσα, δευτερεύοντα κτίσματα και όλο το συγκρότημα περιστοιχιζόταν από ψηλά τείχη (που έφταναν περίπου στο ύψος της σημερινής οδού Εθνικής Αμύνης).

 

Ετσι ήταν το Γαλεριανό συγκρότημα, ένας από τους μνημειακούς πυρήνες της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης, η παρουσία του οποίου στη θέση της πλατείας Ναβαρίνου, της Δημητρίου Γούναρη και των γύρω οδών καθόρισε και τον πολεοδομικό ιστό της σύγχρονης πόλης στο κέντρο.

 

Στο πλαίσιο της αναστήλωσης του μνημειακού χώρου, έγινε η ψηφιακή αναπαράσταση του συγκροτήματος, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης (πρώην ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ) με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και κυκλοφορεί έτσι ένας οδηγός τσέπης, διαφορετικός από τους άλλους, ευρηματικός και ενδιαφέρων, που κυκλοφορεί με τίτλο «Γαλεριανό Συγκρότημα. Μια εικονική περιήγηση».

 

 

Κείμενα

 

Οι τρισδιάστατες αναπαραστάσεις, που συνοδεύονται από επεξηγηματικά κείμενα, δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη του αρχαιολογικού χώρου να κατανοήσει τη μορφή των κτιρίων στην εποχή λειτουργίας τους (4ος-7ος αιώνας μ.Χ.) και να αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα της νοτιοανατολικής περιοχής της αρχαίας Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα της συνοικίας του ανακτόρου.

 

 

 

Από το φθινόπωρο οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να... περιδιαβαίνουν το Γαλεριανό συγκρότημα σε μια εικονική περιήγηση, που θα προβάλλεται στην αίθουσα πολυμέσων της ΕΦΑ, στη διασταύρωση των οδών Δημ. Γούναρη και Αλ. Σβώλου.

 

«Το συγκρότημα του Γαλερίου είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο συγκρότημα της πόλης, άμεσα συνδεδεμένο με την εποχή της Υστερης Αρχαιότητας της Θεσσαλονίκης. Η μοναδικότητα της Ροτόντας για παράδειγμα μπορεί να συγκριθεί με τον Πάνθεον της Ρώμης, και αυτό δεν αποτελεί υπερβολή. Ο αρχαιολογικός άξονας από το Επταπύργιο μέχρι τη θάλασσα και την οπτική επαφή του με το βουνό των θεών, τον Ολυμπο, και τον ισχυρό οικουμενικό συμβολισμό του είναι ο σημαντικότερος της ιστορίας της πόλης», αναφέρει στο «Εθνος» ο αναπληρωτής διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Σταμάτης Χονδρογιάννης.

 

 

 

Σήμερα είναι ορατό και επισκέψιμο ένα σημαντικό, αλλά περιορισμένο σε έκταση, τμήμα του Γαλεριανού συγκροτήματος, το οποίο σώζεται στον αρχαιολογικό χώρο της πλατείας Ναβαρίνου και στον πεζόδρομο της οδού Δημ. Γούναρη, μεταξύ των οδών Αλ. Σβώλου και Ι. Μιχαήλ, μαζί με την Καμάρα και τη Ροτόντα. Τον Ιππόδρομο τον έχουν... καταπιεί οι πολυκατοικίες της οδού Δημ. Γούναρη και μέχρι τη Νέα Παραλία, τμήματά του ωστόσο υπάρχουν ακόμη στα υπόγειά τους.

 

«Η αναπαράσταση ήταν μια δουλειά δύσκολη και επίπονη. Ηταν ένας συνδυασμός στοιχείων των αρχαιολογικών ανασκαφών και της βιβλιογραφικής έρευνας. Για τα κτίσματα για τα οποία δεν υπάρχουν ανασκαφικά δεδομένα, όπως τα επιμέρους τμήματα του Ιππόδρομου, το περίκεντρο κτίριο, οικοδομικά τετράγωνα με οικίες, κ.ά., βασιστήκαμε στη μελέτη της αρχιτεκτονικής μορφής ανάλογων δημοσιευμένων οικοδομημάτων», μας λέει η αρχιτέκτονας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, Φανή Αθανασίου, μία από τις συντάκτριες του οδηγού - οι άλλες τρεις είναι η Βενετία Μάλαμα, η Μαρία Μίζα και η Μαρία Σαραντίδου, ενώ την τρισδιάστατη ψηφιακή αναπαράσταση έκανε ο αρχιτέκτονας Φώτης Τσακμάκης.

 

 

Αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τη δυναμική της Θεσσαλονίκης, ο Γαλέριος την επέλεξε ως έδρα του από το 299 ως τον θάνατό του το 311 μ.Χ. Το Γαλεριανό συγκρότημα, κατασκευασμένο σύμφωνα με τις αρχές σχεδιασμού που χαρακτηρίζουν αυτοκρατορικές πόλεις της Τετραρχίας, αποτελείται από το ανάκτορο, την Αψίδα-θριαμβικό τόξο (Καμάρα), τη Ροτόντα και τον Ιππόδρομο, ήταν δε το αυτοδύναμο κέντρο της αυτοκρατορικής εξουσίας που συγκέντρωνε τις διοικητικές, πολιτικές και θρησκευτικές αρμοδιότητες του αυτοκράτορα. Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου αιώνα μ.Χ., όταν ο Γαλέριος ολοκλήρωσε την εκστρατεία του κατά των Περσών, νικώντας τον βασιλιά Ναρσή στην Αρμενία (298 μ.Χ.).

Η «ταυτότητα» των μνημείων

Το σημαντικότερο μέρος του συγκροτήματος καταλάμβανε το ανάκτορο, που χτίστηκε στις παρυφές της πόλης, δίπλα στο ανατολικό τείχος, και έφτανε μέχρι τη θάλασσα (οδός Μητροπόλεως), ενώ στο δυτικό του όριο πρέπει να έφτανε έως την οδό Απελλού. Από τα πιο μεγαλοπρεπή κτίρια ήταν η Βασιλική, που λειτουργούσε ως χώρος υποδοχής και ακροάσεων. Δυτικά της Βασιλικής υπάρχει μια σημαντική κτιριακή ενότητα του ανακτόρου, που αποτελείται από ένα κτίσμα 30Χ40 μ. με 11 χώρους. Εκατέρωθεν ενός μακρύ διαδρόμου ήταν τα λουτρά και το Οκτάγωνο, που σύμφωνα με την ιστορική έρευνα προορίζονταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα του θρόνου των ανακτόρων, ενώ αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός. Η καταστροφή του Οκτάγωνου τοποθετείται τον 7ο αιώνα μ.Χ., εποχή που η Θεσσαλονίκη συγκλονίστηκε από ισχυρούς σεισμούς. Το βορειότερο κτίσμα του ανακτόρου ήταν η Αψιδωτή Αίθουσα, που χρησιμοποιούνταν για τη διοργάνωση συμποσίων και άλλων τελετών.

Ο ιππόδρομος αποτελούσε έναν κατεξοχήν σημαντικό πολιτικό χώρο, κατά τους χρόνους της Τετραρχίας. Είχε μήκος 450 μέτρα και πλάτος 95 μέτρα. Στο βόρειο τμήμα του (σήμερα οδός Αγαπηνού) που ήταν καμπύλο, σχηματίζονταν 12 χώροι που πλαισίωναν την κεντρική είσοδο και χρησίμευαν για τη στάθμευση και την εκκίνηση των αρμάτων, ενώ τα καθίσματα ήταν υπερυψωμένα σε σχέση με τον στίβο. Ο ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. και σύμφωνα με τις γραπτές πηγές συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. Το βορειότερο κτίριο ήταν η Ροτόντα που κατά την τετραρχική περίοδο ήταν ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία.

 

Η μετατροπή του σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο στους Ασώματους ή Αρχαγγέλους και τα εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτά ανάγονται στην παλαιοχριστιανική περίοδο (4ος-6ος αιώνας μ.Χ.). Οι μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις που έγιναν στο μνημείο κατά την περίοδο αυτή επιβάρυναν τη στατική του επάρκεια, ενώ οι σεισμοί του 7ου αιώνα μ.Χ. κατέστρεψαν την αψίδα του ιερού και το υπερκείμενο τμήμα του θόλου.

 

Νότια της Ροτόντας υπήρχε η θριαμβευτική Αψίδα του Γαλέριου (γνωστή σήμερα ως Καμάρα), η οποία κτίστηκε μεταξύ των ετών 298 και 305 μ.Χ., πιθανόν σε ανάμνηση της εκστρατείας και της νίκης του Γαλέριου κατά των Περσών. Το οικοδόμημα αποτελούνταν από οκτώ πεσσούς, διατεταγμένους ανά τέσσερις σε δύο παράλληλες σειρές, με τρία τοξωτά ανοίγματα ανάμεσά τους. Από τους πεσσούς σήμερα σώζονται μόνο τρεις. Την Καμάρα, που ήταν σκεπασμένη με θόλο, διέσχιζε η σημαντική οδική αρτηρία, η ρωμαϊκή Decumanus maximus, η Μέση Οδός ή Λεωφόρος (σημερινή Εγνατία) όπως την έλεγαν οι Βυζαντινοί - κατάλοιπά της έχουν βρεθεί κάτω από το οδόστρωμα της Εγνατίας, στην οδό Βενιζέλου, στα έργα κατασκευής του μετρό.

 

Πηγή: http://www.ethnos.gr...&pubid=64209079

 

Click here to view the είδηση

[theagpar]

Θλίψη και μόνο θλίψη σε πιανει με αυτα που βλέπεις και διαβάζεις, οταν ξερεις πως αυτη η πόλη θα μπορουσε να εχει πραγματικο τουρισμο που θα εβλεπε ολα αυτα τα ευρήματα.

Δυστυχως, επεσαν θύματα του "εθναρχη" και της αντιπαροχής του....

Είμαστε ενα εθνος ούγκανων.

 

Μπραβο στην ομάδα των συναδελφων για την καλή δουλεια.

[atsalovergas]

Δυστυχως, επεσαν θύματα του "εθναρχη" και της αντιπαροχής του....

 

...και οι χριστιανοί έβαλαν το χεράκι τους κατά την βυζαντινή κατοχή  (το κείμενο πολύ χαριτωμένα τις αναφέρει ως "μετατροπές"). Αυτό που δεν λέει είναι οτι όσα κτήρια δεν "μετατράπηκαν",γκρεμίστηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν για "οικοδομικά υλικά".

 

Όσο για τον λόγο που οι κλασσικές αρχαιότητες αφήνονται στην τύχη τους και απαξιώνονται (χάνοντας έτσι σε τουρισμό),είναι διότι κάποιες φορές ανατρέπουν τα ψεύδη της ιστορίας ή αναδεικνύουν δυσάρεστες πλευρές αυτής για τα εκκλησιαστικά συμφέροντα.

 

ΥΓ. Για την ιστορία,σε αυτόν τον ωραίο ιππόδρομο σφάχτηκαν περίπου 10.000 Έλληνες από τον Βοδέριχο (γότθος στην καταγωγή,ρωμαίος φρούραρχος της θεσσαλονίκης στο "επάγγελμα"), εκτελώντας τις εντολές του βυζαντινού αυτοκράτορα "μέγα" Θεοδόσιου.

 

ΥΓ2. για τους παρατηρητικούς: τσεκάρετε τα μεμονωμένα και σφηνωμένα μάρμαρα σε βυζαντινές εκκλησίες στο κέντρο της Αθήνας.

Edited Οκτώβριος 18 , 2015 by atsalovergas

[Ήρωνας]

atsaloverga το να αρνηθεί κάποιος τις καταστροφές και τις λεηλασίες από τους χριστιανους την εποχή του Βυζαντίου είναι αστείο και ανιστόρητο.
Εξίσου αστείο και ανιστόρητο όμως είναι αυτό που κάνεις εσύ, το τσουβάλιασμα και η αβάσιμη απόδοση καταστροφών σε συγκεκριμένες ομάδες (στην συγκεκριμένη περίπτωση οι χριστιανοί). Επίσης όλα τα ιστορικά γεγονότα πρέπει να αξιολογούνται σύμφωνα με το ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο της εποχής τους και όχι με τα σημερινά δεδομένα. Επίσης εξίσου, αν όχι μεγαλύτερες καταστροφές, έκαναν οι Ρωμαίοι σε ελληνικούς ναούς, τάφους και αγάλματα πριν ακόμη εμφανιστεί ο Χριστιανισμός.

Ας πάμε στην Θεσσαλονίκη που είναι η πόλη καταγωγής μου. Η Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε πριν το 315 πΧ και η μεγάλη της ακμή συνέπεσε με την κατάκτηση της από τους Ρωμαίους. Επομένως δεν υπήρχαν οι μελοπρεπείς ναοί της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Οι Ρωμαίοι λοιπόν έκαναν εκτεταμένες αλλαγές και διαμόρφωσαν την εικόνα της Θεσσαλονίκης για την επόμενη χιλιετία. Δεν υπάρχει πουθενά καταγεγραμένη καμία εκτεταμένη καταστροφή ή βανδαλισμός από Χριστιανούς σε αρχαίους ναούς της  Θεσσαλονίκης, που αξίζει να σημειωθεί πως τότε δεν νοούνταν ως αρχαία κειμήλια και δεν είχαν την ιστορική αξία που τους δίνουμε σήμερα. Εδώ ακόμη και στις αρχές του 20ου αιώνα μετά την καταστροφή των τειχών της πόλης, τα μπάζα χρησιμοποιήθηκαν ως υλικά για να χτιστούν σπίτια. Άλλωστε σχεδόν όλα τα μεγάλα κτίσματα της Ρωμαικής εποχής υπάρχουν ακόμη και σήμερα (είτε ολόκληρα είτε σε ανασκαφές).
Όσο για την σφαγή στον ιππόδρομο οι ιστορικοί μας λένε ξεκάθαρα πως απο τις γραπτές πηγές πως τα κίνητρα ήταν ξεκάθαρα πολιτικά, χωρίς κανένα διαχωρισμό θρησκείας ή εθνότητας.

 

Τώρα αν έχεις κάποια πηγή που μου διαφεύγει και έρχεται σε αντίθεση με όσα γράφω για την Θεσσαλονικη, με χαρά θα την δεχτώ και θα αναθεωρήσω.

[atsalovergas]

Ήρωνα καλησπέρα. Θεωρώ οτι είναι καλύτερο να μεταφέρουμε την συζήτηση σε ΠΜ μιας και παρασύρομαι εύκολα με τα ιστορικά θέματα.

 

Γενικά έχεις δίκιο στο οτι η Θεσσαλονίκη αναπτύχθηκε σαν πόλη κατά την ρωμαϊκή/βυζαντινή κατοχή (όπως και πολλές άλλες που διέτρεχαν την αρχαία εγνατία οδό).

 

Δεν υπάρχει πουθενά καταγεγραμένη καμία εκτεταμένη καταστροφή ή βανδαλισμός από Χριστιανούς σε αρχαίους ναούς της  Θεσσαλονίκης,που αξίζει να σημειωθεί πως τότε δεν νοούνταν ως αρχαία κειμήλια και δεν είχαν την ιστορική αξία που τους δίνουμε σήμερα.

 

Πως ακριβώς φαντάζεσαι τις "μετατροπές"?  Προσωπικά,θεωρώ οτι οι όποιες διακοσμητικές επεμβάσεις κρύβουν από πίσω εθνικές και κοινωνικές ταραχές.

 

Σωστός σε αυτό που λες παρακάτω,αλλά είχαν άλλους λόγους για να τα καταστρέψουν.

 

Όσο για την σφαγή στον ιππόδρομο οι ιστορικοί μας λένε ξεκάθαρα πως απο τις γραπτές πηγές πως τα κίνητρα ήταν ξεκάθαρα πολιτικά, χωρίς κανένα διαχωρισμό θρησκείας ή εθνότητας.

 

Οι ίδιοι ιστορικοί λένε το ίδιο και για την στάση του *Νίκα στην Κωνσταντινούπολη,οτι δηλαδή ήταν κοινωνικά τα αίτια της εξέγερσης και όχι εθνικά.

 

Έχει πάντα ενδιαφέρον όμως να κοιτάζεις λίγο πριν και αμέσως μετά από κάθε ιστορικό γεγονός. Ο νεοαφιχθείς γότθος Βοδέριχος γίνεται "στα καπάκια" ρωμαίος φρούραρχος της πόλης και η φρουρά αποτελείται αποκλειστικά από γότθους. (πράγμα που συμβαίνει μόνο σε στρατούς κατοχής) . Το περίεργο είναι οτι σχεδόν αμέσως μετά την σφαγή (5 χρόνια) εμφανίζεται το συμπατριωτάκι του Βοδέριχου, ο Αλάριχος (ο οποίος και αυτός στα καπάκια αποκτά την ιδιότητα του ρωμαίου στρατηγού) και εκστρατεύει εναντίον της ηπειρωτικής Ελλάδος καταστρέφοντας και λεηλατώντας τα πεδινά (κάποιοι ιστορικοί μιλάνε για ένα περίεργο και φανατισμένο "μπουλούκι" που ακολουθούσε τους βαρβάρους).

 

Αν το αποτέλεσμα ήταν ένας γενικός αναβρασμός με επαναστατικές τάσεις των Ελλήνων του ελλαδικού χώρου(όπου ήταν και πιο πολυπληθής) και ο Αλάριχος αναλαμβάνει την "καταστολή",τότε ποιό ήταν το αίτιο? Μήπως η σφαγή των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης 5 χρόνια νωρίτερα? Τι οδηγεί την ίδια την αυτοκρατορία να βλάψει μια επαρχία της και ποιός κερδίζει πολιτικά,κοινωνικά και πολιτισμικά από αυτήν την βλάβη?

 

*Ερώτηση κρίσεως και προβληματισμού,ο Ιουστινιανός έχτισε πριν ή μετά την στάση του Νίκα την Αγία Σοφία? Αν αποτελεί ένα σύμβολο επικράτησης,τότε ποιά ιστορική εκδοχή επαληθεύεται?

 

Ήρωνα αν έχεις όρεξη για συνέχεια ας το πάμε σε πμ,διότι το 3ο σκέλος του μηνύματός μου,ξεφεύγει λίγο.

Edited Οκτώβριος 19 , 2015 by atsalovergas