Tόκοι υπερημερίας σε δημόσιο έργο

[Nicholas_79]

Καλησπέρα
έχει ασχοληθεί κανεις με τόκους υπερημερίας λόγω καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού? Θα ήθελα βοηθειά σε κάποιες απορρίες μου.
1. Ο υπολογισμός τους γίνεται επί του καθαρού ποσού του λογαριασμού χωρίς Φ.Π.Α. για τον οποίο πρόκειται ή επί του ποσού του λογαριασμού με Φ.Π.Α?
2. Οι τόκοι υπερημερίας μετά από τους σχετικούς υπολογισμούς για να προκύψουν, επιδέχονται και Φ.Π.Α. δηλαδή σε αυτό το ποσό που θα βγεί ως τόκοι υπερημερίας προσθέτουμε και Φ.Π.Α. ή όχι?
3. Για να πληρωθούν οι τόκοι υπερημερίας απατείται προηγουμένως η σύνταξη Α.Π.Ε. ή πληρώνονται χωρίς την σύνταξη Α.Π.Ε. όπως και η αναθεωρήσεις?

 

 

Συμπληρώστε την ειδικότητά σας στο προφίλ σας.

Παρακαλώ διαβάστε τους Κανόνες Συμμετοχής
Ευχαριστώ, danaikaterina

Edited Ιούλιος 6 , 2017 by danaikaterina

[Barbatos]

1. Κατά 99% απ'οτι θυμάμαι επί του καθαρού ποσού πάντα.

2. Δεν έχουν ΦΠΑ.

3. Δεν ξέρω διότι η δική μας περίπτωση ήταν ότι δεν πληρώθηκε ο τελευταίος λογαριασμός. Μετά απο 5 χρόνια, με διαταγές πληρωμής κλπ. κλπ. θα πληρωθεί τώρα με τους τόκους.΄Ηταν δηλαδή δικαστική απόφαση.

Και ένα τελευταίο. Οι τόκοι δεν έχουν ΦΠΑ αλλά έχουν φόρο εισοδήματος κανονικά.Και νομίζω και 15% παρακράτηση.

[KF]

Οι τοκοι ειναι εισοδηματα απο κινητες αξιες

Edited Ιούλιος 6 , 2017 by KF

[Barbatos]

Προστίθενται στο βασικό εισόδημα αυτού που τους παίρνει όμως και φορολογούνται αναλόγως

[Nicholas_79]

Ψάνοντας αρκετά στο internet έχω βρει κάποια πράγματα τα οποία μπερδεύουν κάπως τα πράγματα.

Συγκεκριμένα:

1.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

2/2011 ΕΣ (ΠΡΑΞΗ-Τμ. VII) ( 544390)

γράφει :

ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΜΗΜΑ VIΙ    Αποτελούμενο από την Σύμβουλο Αννα Λιγωμένου, ως Πρόεδρο, που αναπληρώνει νόμιμα την Πρόεδρο του Τμήματος Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Αντιπρόεδρο, που απουσιάζει δικαιολογημένα και τα μέλη Βασιλική Ανδρεοπούλου (εισηγήτρια) και Σταμάτιο Πουλή, Συμβούλους, Ευφροσύνη Παπαδημητρίου και Νικόλαο Βόγκα, Παρέδρους που μετέχουν με συμβουλευτική ψήφο.  Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 13 Ιανουαρίου 2011, με την παρουσία της Στεργιανής Φορτσερά, υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με βαθμό Α` της κατηγορίας ΔΕ, που ασκεί καθήκοντα Γραμματέα του Τμήματος.  Για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ του  Επιτρόπου της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ......... και του Δήμου ......... Ν. ......., αν πρέπει να θεωρηθεί το ..., οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου αυτού.                                                Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου                                                                  και έλαβε υπόψη  Την 441/17.11.2010 έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντωνίου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.  Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο  Ι. Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ........., με την .../11.5.2010 πράξη του, αρνήθηκε τη θεώρηση του ..., οικονομικού έτους 2010, χρηματικού εντάλματος πληρωμής του Δήμου ......... Ν. ........, ποσού 4.173,84 ευρώ, που εκδόθηκε στο όνομα του φερόμενου ως δικαιούχου ........., ηλεκτρολόγου μηχανικού – Ε.Δ.Ε. και αφορούσε στην πληρωμή του 3ου λογαριασμού του έργου «Αξιοποίηση υδρευτικής γεώτρησης Πύργου», ο οποίος εκδόθηκε για την πληρωμή στον ανωτέρω τόκων υπερημερίας λόγω καθυστέρησης πληρωμής του 1ου λογαριασμού του ίδιου έργου. Ως αιτιολογία για την άρνησή του, ο Επίτροπος προέβαλε ότι η εντελλόμενη με το ως άνω χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι το ποσοστό του τόκου υπολογίστηκε εσφαλμένα σε 10,25% για το διάστημα από 23.10.2006 έως 13.12.2006, σε 10,5% για το διάστημα από 13.12.2006 έως 14.3.2007, σε 10,75% για το διάστημα από 14.3.2007 έως 13.6.2007 και σε 11% για το διάστημα από 13.6.2007 έως 2.5.2008, αντί του ορθού ποσοστού ύψους 85% των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984. Ο Δήμος ..........., με το με αριθμ. πρωτ. 4230/9.9.2010 έγγραφο του Δημάρχου του, επανυπέβαλε για θεώρηση το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης και συγκεκριμένα ότι εφαρμοστέα εν προκειμένω τυγχάνει η διάταξη του άρθρου 53 παρ. 9 του ν. 3669/2008, το οποίο ορίζει ως τρόπο υπολογισμού του τόκου υπερημερίας εκείνον που θέτει το άρθρο 4 του π.δ/τος 166/2003, που και εν τέλει εφαρμόστηκε. Ο Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή του, με συνέπεια να ανακύψει η παρούσα διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 2.11.2010 σχετική έκθεσή του, στο Τμήμα τούτο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980 (ΦΕΚ Α΄, 189) και 139 παρ. 1 του π.δ/τος 1225/1981 (ΦΕΚ Α΄, 304), σε συνδυασμό με την ΦΓ8./22431/ 6.10.2004 (ΦΕΚ Β΄, 1620) κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως τροποποιήθηκε με την ΦΓ8./52557/6.12.2006 (ΦΕΚ Β`, 62/25.1.2007) όμοια απόφαση.    ΙΙ. Με τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α΄ 23), που εφαρμόζεται και επί των έργων που εκτελούνται από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (άρθρ. 2 και 28 παρ. 1 περ. θ΄ αυτού), που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο (από 23.10.2006 έως 2.5.2008 οπότε ανακύπτει το ζήτημα υπολογισμού των τόκων), ορίζεται ότι: «Οι λογαριασμοί των κατά τη σύμβαση οφειλόμενων ποσών συντάσσονται κατά μηνιαία χρονικά διαστήματα, εκτός αν η σύμβαση ορίζει άλλες προθεσμίες. Οι λογαριασμοί συντάσσονται από τον ανάδοχο και υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία τους ελέγχει και τους διορθώνει, όταν απαιτείται, μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή τους. Οι εγκρινόμενοι από τη διευθύνουσα υπηρεσία λογαριασμοί αποτελούν την πιστοποίηση για την πληρωμή των εργασιών που έχουν εκτελεστεί. Αν η πληρωμή τους καθυστερήσει πέρα από ένα (1) μήνα από τη λήξη της προηγούμενης προθεσμίας, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου ή του μελετητή, οφείλεται, αν υποβληθεί έγγραφη όχληση και από το χρόνο υποβολής της, τόκος υπερημερίας ίσος με το ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) του τόκου των εξαμηνιαίων έντοκων γραμματίων του Δημοσίου και ο ανάδοχος ή ο μελετητής μπορεί να διακόψει τις εργασίες αφού κοινοποιήσει στη διευθύνουσα υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση. Σε περίπτωση που το Δημόσιο παύσει να εκδίδει έντοκα γραμμάτια, ο τόκος υπερημερίας του παρόντος νόμου καθορίζεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου». Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι οι λογαριασμοί, οι οποίοι έχουν εγκριθεί (εντός μηνός από της υποβολής τους)  από την διευθύνουσα το έργο υπηρεσία αποτελούν την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου για τις αντίστοιχες εργασίες που έχουν εκτελεστεί από αυτόν και, συνεπώς, μετά την έγκριση αυτή ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου προς πληρωμή τους. Σε περίπτωση που η πληρωμή τους καθυστερήσει πέρα από ένα μήνα από τη λήξη της προηγούμενης μηνιαίας προθεσμίας, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, οφείλεται τόκος υπερημερίας.  Περαιτέρω, το π.δ/γμα 166/2003 «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην οδηγία 2000/35 της 29.6.2000 για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές» (ΦΕΚ Α΄ 138), ορίζει, στο άρθρο 2, ότι: «Οι διατάξεις του διατάγματος αυτού εφαρμόζονται στις πληρωμές που έχουν χαρακτήρα αμοιβής από εμπορική συναλλαγή», στο άρθρο 3, ότι: «Κατά την έννοια του διατάγματος αυτού: 1. «Εμπορική συναλλαγή» είναι κάθε συναλλαγή μεταξύ επιχειρήσεων ή μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων αρχών, η οποία συνεπάγεται την παράδοση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών έναντι αμοιβής. α. «Δημόσια αρχή» είναι κάθε αναθέτουσα αρχή ή φορέας, όπως ορίζεται στα προεδρικά διατάγματα για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών (Π.Δ. 370/1995, ΦΕΚ Α΄ 199), υπηρεσιών (Π.Δ. 346/1998, ΦΕΚ Α΄ 230) εξαιρούμενων τομέων (Π.Δ. 57/2000, ΦΕΚ Α΄ 45) και Δημοσίων έργων (Π.Δ. 334/2000, ΦΕΚ Α΄ 279), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν» και στο άρθρο 4, ότι: «1. … 4. Το ύψος του τόκου υπερημερίας που είναι υποχρεωμένος να καταβάλει ο οφειλέτης υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου [«επιτόκιο αναφοράς»] προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες [«περιθώριο»], εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στην σύμβαση. Το επιτόκιο αναφοράς το οποίο ισχύει την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, εφαρμόζεται και για τους επόμενους έξι μήνες …». Το προαναφερόμενο π.διάταγμα 166/2003 εκδόθηκε με σκοπό την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2000/35/ΕΚ, που στόχευε στην καταπολέμηση σε κοινοτικό επίπεδο και με ενιαίο τρόπο των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά προς διασφάλιση  της εύρυθμης λειτουργίας της, των συνθηκών ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.  Επομένως, οι διατάξεις του εν λόγω π.δ/τος, που αποτελούν μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη των διατάξεων της ως άνω Οδηγίας, κατισχύουν κάθε αντίθετης διάταξης της εσωτερικής νομοθεσίας. Ως εκ τούτου, ως προς την επιβολή τόκων υπερημερίας σε βάρος δημοσίων αρχών λόγω των εκ μέρους τους καθυστερήσεων πληρωμών σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ αυτών και των επιχειρήσεων-δανειστών τους, οι διατάξεις του ως άνω π.δ/τος είναι αποκλειστικώς εφαρμοστέες έναντι της διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, που ρυθμίζει το ζήτημα της επιβολής των οφειλόμενων τόκων υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οφειλόμενων ποσών εκ λογαριασμών και πιστοποιήσεων προς πληρωμή εκτελεσθεισών εργασιών δημόσιων και περαιτέρω και δημοτικών έργων. Τούτο δε διότι στο πεδίο εφαρμογής του ως άνω π.δ/τος υπάγονται και οι πληρωμές εκ συμβάσεων εκτελέσεως δημοσίων και δημοτικών έργων, αφού και οι εν λόγω εργολαβικές συμβάσεις αποτελούν εμπορικές συναλλαγές κατά τον ορισμό της παρ. 1 του άρθρου 3 του διατάγματος αυτού, δοθέντος ότι εν ευρεία εννοία συνεπάγονται παροχή εκ μέρους του εργολήπτη υπηρεσιών έναντι αμοιβής προς την αναθέτουσα (δημόσια) αρχή, για τον προσδιορισμό της οποίας, όπως προκύπτει από το άρθρο 2 παρ. 1 της οδηγίας (και παρά τη ρητή εξαίρεση με την περίπτ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ/τος 166/2003), λαμβάνονται υπόψη οι ορισμοί που εμπεριέχονται στις οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων, μεταξύ των οποίων και η οδηγία 93/37/ΕΟΚ (11), που αφορά στα δημόσια έργα. Συνακόλουθα, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στη σχετική σύμβαση, το ύψος του οφειλόμενου τόκου υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής από την αναθέτουσα αρχή  λογαριασμού εκ της εκτέλεσης δημοτικού έργου υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες. Η ως άνω δοθείσα ερμηνεία ενισχύεται και από την ήδη ισχύουσα (από της 18.6.2008) διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄, 116/18.6.2008 - βλ. και άρθρο δεύτερο αυτού), με την οποία πλέον ρητά προβλέπεται ο υπολογισμός του τόκου υπερημερίας προκειμένου περί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού δημοσίου έργου σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ/τος 166/2003.  ΙΙΙ. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα προκύπτουν τα ακόλουθα: Κατόπιν διενέργειας σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας, συνήφθη μεταξύ του Δήμου ......... Ν. ........ και του εργολήπτη ......... η από 4.5.2006 εργολαβική σύμβαση, για την κατασκευή του έργου του Δήμου «Αξιοποίηση υδρευτικής γεώτρησης Πύργου», αντί συνολικού ποσού 33.839,90 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.. Ακολούθως, στις 22.9.2006 εκδόθηκε από τον Προϊστάμενο της Τ.Υ.Δ.Κ. Ν. ......... ο 1ος λογαριασμός και πιστοποίηση προς πληρωμή εκτελεσθεισών εργασιών του έργου, ποσού 25.127,00 ευρώ με Φ.Π.Α., ο οποίος όμως δεν εξοφλήθηκε από το Δήμο. Για το λόγο αυτό ο ως άνω ανάδοχος υπέβαλε την από 23.10.2006 σχετική όχληση προς την Τ.Υ.Δ.Κ. (αριθμ.πρωτ. 29478), η οποία εξέδωσε τον από 11.1.2010 3ο λογαριασμό του έργου προς πληρωμή των τόκων υπερημερίας που βαρύνουν το Δήμο για το χρονικό διάστημα από την ως άνω ημερομηνία όχλησης έως και τις 2.5.2008, κατόπιν υπολογισμού αυτών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του π.δ/τος 166/2003, ως εξής:  για το χρονικό διάστημα από 23.10.2006 έως 13.12.2006 ποσοστό τόκου 10,25% και οφειλόμενο ποσό 366,92 ευρώ (25.127,00 Χ 10,25% Χ 52/365 = 366,92), για το χρονικό διάστημα από 13.12.2006 έως 14.3.2007 ποσοστό τόκου 10,5% και οφειλόμενο ποσό 665,00 ευρώ (25.127,00 Χ 10,5% Χ 92/365 = 665,00), για το χρονικό διάστημα από 14.3.2007 έως 13.6.2007 ποσοστό τόκου 10,75% και οφειλόμενο ποσό 680,84 ευρώ (25.127,00 Χ 10,75% Χ 92/365 = 680,84) και για το χρονικό διάστημα από 13.6.2007 έως 2.5.2008 ποσοστό τόκου 11% και οφειλόμενο ποσό 2.461,07 ευρώ (25.127,00 Χ 11% Χ 325/365 = 2461,07), το δε συνολικό ποσό ανήλθε σε 4.173,84 ευρώ. Για την εξόφληση αυτού εκδόθηκε από το Δήμο το ισόποσο κρίσιμο 247, οικονομικού έτους 2010 χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, ορθώς υπολογίστηκε ο οφειλόμενος από το Δήμος τόκος υπερημερίας με βάση το άρθρο 4 του π.δ/τος 166/2003, που έχει εν προκειμένω εφαρμογή. Κατ` ακολουθίαν, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξεως του οικονομικού έτους 2010, σε βάρος των πιστώσεων του οποίου έχει εκδοθεί.                                                               Για τους λόγους αυτούς  Αποφαίνεται ότι το ..., οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου .......... Ν. .........., ποσού 4.173,84 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί, κατά τα εκτεθέντα στο σκεπτικό.

 

 

2.

 

ΣτΕ 3844/2015

 

Δημόσια έργα - Οφειλές ΟΤΑ - Τόκος υπερημερίας επί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμών -.

 

Οι εγκρινόμενοι από την διευθύνουσα υπηρεσία λογαριασμοί αποτελούν την πιστοποίηση για την πληρωμή των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί. Εφαρμογή του εν λόγω π.δ. στις συμβάσεις σχεδίασης και εκτέλεσης δημοσίων έργων. Οι διατάξεις του π.δ. 166/2003 κατισχύουν των διατάξεων της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων. Κρίθηκε ότι ο οφειλόμενος τόκος για την καθυστέρηση εξόφλησης εγκριθέντων λογαριασμών του επίδικου έργου πρέπει να υπολογισθεί με βάση το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003 και όχι το άρθρο 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου.

 

 

Αριθμός 3844/2015

 

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Στ'

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 2 Φεβρουαρίου 2015, με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύουσα, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Κ. Φιλοπούλου, Ελ. Παπαδημητρίου, Σύμβουλοι, Β. Πλαπούτα, Κ. Μαρίνου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Δ. Κατσάνη.

 

Για να δικάσει την από 2 Νοεμβρίου 2012 αίτηση:

 

του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Στυλιανό Μπεζαντέ (A.M. 10510), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,

 

κατά των: 1) ανώνυμης τεχνικής εταιρείας με την επωνυμία «ΚΑΣΤΩΡ ΑΕ», που εδρεύει στην Αθήνα, 2) ανώνυμης τεχνικής εταιρείας με την επωνυμία «ΕΡΓΟΣΥΝ ΑΤΕ», που εδρεύει στην Αθήνα και 3) κοινοπραξίας των ανωτέρω εταιρειών με την επωνυμία «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΚΑΣΤΩΡ Α.Ε. - ΕΡΓΟΣΥΝ Α.Τ.Ε.», που εδρεύει στην Αθήνα, οι οποίοι παρέστησαν με την δικηγόρο Ελένη Αστεριού (A.M. 20770), που την διόρισαν με πληρεξούσιο.

 

Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων Δήμος επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ' αριθμ. 2119/2012 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

 

Οι πληρεξούσιοι των διαδίκων δήλωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσουν.

 

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Β. Πλαπούτα.

 

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

 

Αφού  μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

Σκέφθηκε κατά το  Νόμο

 

 

1.         Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται κατά το νόμο καταβολή παραβόλου, ζητείται η αναίρεση της 2119/2012 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία έγινε δεκτή αγωγή των αναιρεσίβλητων, επί διαφοράς που ανέκυψε κατά την εκτέλεση του έργου «Μετατροπή Κτιρίου Μεταξουργείου σε χώρο πολλαπλών πολιτιστικών χρήσεων» και υποχρεώθηκε ο αναιρεσείων Δήμος να καταβάλει σ' αυτές το ποσό του 1,216.000 ευρώ, με το νόμιμο τόκο υπολογιζόμενο με το επιτόκιο που ορίζεται στο άρθρο 4 του π.δ. 166/2003, λόγω μη εξόφλησης του 20ου λογαριασμού του έργου και τόκους υπερημερίας λόγω της εκπρόθεσμης εξόφλησης του 18ου και του 19ου λογαριασμού του έργου, υπολογιζόμενους με το ίδιο επιτόκιο.

 

2.         Επειδή, με το άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 3900/2010, (Α' 213), που άρχισε να ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 70 του ίδιου νόμου από 1.1.2011, αντικαταστάθηκαν οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 53 του π.δ. 18/1989, (Α' , ως εξής: «3. Η αίτηση αναιρέσεως επιτρέπεται μόνον όταν προβάλλεται από τον διάδικο με συγκεκριμένους ισχυρισμούς που περιέχονται στο εισαγωγικό δικόγραφο ότι δεν υπάρχει νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή ότι υπάρχει αντίθεση της προσβαλλομένης αποφάσεως προς τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή άλλου ανωτάτου δικαστηρίου είτε προς ανέκκλητη απόφαση διοικητικού δικαστηρίου. 4. Δεν επιτρέπεται η άσκηση αίτησης αναιρέσεως, όταν το ποσό της διαφοράς που άγεται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι κατώτερο από σαράντα χιλιάδες ευρώ ... Ειδικώς στις διαφορές από διοικητικές συμβάσεις, το όριο αυτό ορίζεται στις διακόσιες χιλιάδες ευρώ. ...». Κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, προκειμένου να κριθεί παραδεκτή αίτηση αναιρέσεως επί διαφοράς με χρηματικό αντικείμενο, απαιτείται σωρευτικώς αφενός μεν το ποσό να υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ ή επί διαφοράς από διοικητική σύμβαση τα 200.000 ευρώ, αφετέρου δε με το εισαγωγικό δικόγραφο να προβάλλονται ισχυρισμοί με το περιεχόμενο της παρ. 3 του άρθρου 12 του ν. 3900/2010, (βλ. ΣτΕ 856/2013 επταμ. κ.α.). Εξάλλου, αν με την αίτηση αναιρέσεως αμφισβητείται μόνο το ύψος των τόκων, χωρίς να αμφισβητείται και το ύψος της κυρίας απαιτήσεως, ως αντικείμενο της διαφοράς νοείται το ποσό των τόκων. Περαιτέρω, αν κατά την άσκηση της αιτήσεως αναιρέσεως δεν είναι δυνατό να προσδιορισθεί το ακριβές ποσό των τόκων, διότι είναι άγνωστο σε ποιο χρονικό σημείο θα εκπληρωθεί η σχετική παροχή (καταβολή τόκων), δεν συντρέχει κατ' αρχήν λόγος να απορριφθεί ως απαράδεκτη η αίτηση αναιρέσεως λόγω του αντικειμένου της δίκης, εκτός αν, εν όψει και του ύψους της κυρίας απαιτήσεως, το αντικείμενο της διαφοράς είναι, προδήλως, κατώτερο των 40.000 ευρώ ή επί διαφοράς από διοικητική σύμβαση των 200.000 ευρώ, (βλ. ΣτΕ 4264/2014 κ.α.).

 

3.     Επειδή, ο αναιρεσείων ισχυρίζεται ότι η υπό κρίση αίτηση, που ασκήθηκε στις 14.11.2012, είναι παραδεκτή, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 3900/2010, διότι: α) ως προς τα νομικά ζητήματα που τίθενται με λόγους αναιρέσεως ήτοι αν εφαρμόζεται το άρθρο 4 του π.δ. 166/2003 επί δημοσίων συμβάσεων και αν η διάταξη του άρθρου 53 παρ. 9 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, Κώδικα της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων, κείται εντός της εξουσιοδοτήσεως της διάταξης βάσει της οποίας έγινε η κωδικοποίηση, δεν υπάρχει νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και β) η κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης ότι ο τόκος που εφαρμόζεται για τις οφειλές των Ο.Τ.Α. υπολογίζεται με το επιτόκιο που προβλέπεται από το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003 είναι αντίθετη προς τις 1127/2010 και 1128/2010 αποφάσεις του Αρείου Πάγου και την παραπεμπτική στην Ολομέλεια 1620/2011 του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες κρίθηκε ότι η διάταξη του άρθρου 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου, (κ.δ. της 26.6/10.7.1944), που προβλέπει επιτόκιο 6 % για τις οφειλές του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α., (σύμφωνα με το ν.δ. 31/1968), είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α., ενώ, τελικά, το ζήτημα αυτό παραπέμφθηκε στο Α.Ε.Δ.. Εν προκειμένω, επί του νομικού ζητήματος, που τίθεται με τους λόγους αναιρέσεως και αφορά το αν εφαρμόζονται ως προς τον οφειλόμενο από Δήμο τόκο, επί καθυστέρησης πληρωμής πιστοποιήσεως δημοτικού έργου, οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 4 του π.δ. 166/2003, δεν υπήρχε νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά το χρόνο της συζήτησης της υπό κρίση αίτησης στο ακροατήριο και συνεπώς, ο σχετικός λόγος αναιρέσεως είναι παραδεκτός και πρέπει να εξετασθεί κατ' ουσία, (πρβλ. ΣτΕ. 567/2014). Όμως, ο ισχυρισμός του αναιρεσείοντος περί αντίθεσης της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης προς τις ανωτέρω αποφάσεις του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας πρέπει να απορριφθεί, προεχόντως, διότι δεν υφίσταται η αντίθεση την οποία επικαλείται ο αναιρεσείων, αφού με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση δεν κρίθηκε ότι η διάταξη του άρθρου 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου, (κ.δ. της 26.6/10.7.1944), που προβλέπει επιτόκιο 6 % για τις οφειλές του Δημοσίου, εφαρμόζεται δε και επί των οφειλών των Ο.Τ.Α., (άρθρο 276 παρ. 3 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων), είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. ʼλλωστε, ναι μεν οι αναιρεσίβλητες ισχυρίζονται, με το από 30.1.2015 υπόμνημα τους ενώπιον του Δικαστηρίου ότι το ποσό του αντικειμένου της παρούσας διαφοράς, που αφορά τόκους υπερημερίας είναι κατώτερο των 200.000 ευρώ, όμως, το ποσό αυτό δεν είναι δυνατό να προσδιορισθεί δεδομένου ότι η έναρξη της τοκοφορίας της απαίτησης των αναιρεσίβλητων όσον αφορά τον 20ο λογαριασμό του έργου ήταν προσδιορισμένη κατά το χρόνο της άσκησης της υπό κρίση αίτησης, (επίδοση της αγωγής), όμως δεν προκύπτει από την αίτηση αυτή ή από άλλο προσκομισθέν ενώπιον του Δικαστηρίου έγγραφο από τον αναιρεσείοντα ή τις αναιρεσίβλητες ότι ήταν προσδιορισμένη, κατά το χρόνο αυτό και η λήξη της, (πληρωμή της απαίτησης), ενώ, εξάλλου, ενόψει του ύψους της κύριας απαίτησης δεν καθίσταται πρόδηλο ότι το ποσό του αντικειμένου της διαφοράς, που αφορά τους τόκους επ' αυτής, είναι, εν πάση περιπτώσει, κατώτερο των 200.000 ευρώ. Και ναι μεν οι αναιρεσίβλητες προς επίρρωση του ανωτέρω ισχυρισμού τους προσκόμισαν, μαζί με το από 30.1.2015 υπόμνημα αυτών, αντίγραφο της με αριθμ. πρωτοκ. 303/29.10.2014 αίτησης τους προς τον αναιρεσείοντα Δήμο, με την οποία ζήτησαν να τους καταβληθεί από αυτόν το οφειλόμενο σ' αυτές, κατά τους ισχυρισμούς τους, βάσει της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης, ποσό τόκων ύψους 163.274,23 ευρώ, το οποίο, όπως αναφέρεται στην ανωτέρω αίτηση, προκύπτει από συνημμένο πίνακα, καθώς και αντίγραφο της υπ' αριθμ. 2870/συν. 31 η/19.11.2014 πράξης της οικονομικής επιτροπής του Δήμου Αθηναίων, με την οποία εγκρίνεται η καταβολή των επιδικασθέντων βάσει της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης τόκων, χωρίς να γίνεται μνεία του ποσού αυτών, όμως, από τα στοιχεία αυτά, δεν προκύπτει ο χρόνος εξόφλησης του 20ου λογαριασμού. Εξάλλου, ναι μεν σε πίνακα που προσκόμισαν οι αναιρεσίβλητες μαζί με το ανωτέρω υπόμνημα τους, αναφέρεται ότι ο 20ος λογαριασμός του επίδικου έργου εξοφλήθηκε τμηματικά από 20.2.2012 έως 5.9.2012, όμως, από τον πίνακα αυτό, στον οποίο δεν αναφέρεται ο συντάκτης του ούτε η ημερομηνία σύνταξης αυτού, δεν προκύπτει ούτε η εξόφληση του 20ου λογαριασμού ούτε ο χρόνος αυτής ούτε τα πράγματι οφειλόμενα στις αναιρεσίβλητες ποσά τόκων. Ως εκ τούτου, ο ανωτέρω ισχυρισμός των αναιρεσίβλητων, κατά τον οποίο η υπό κρίση αίτηση είναι απαράδεκτη διότι το ποσό του αντικειμένου της διαφοράς είναι κατώτερο των 200.000 ευρώ πρέπει να απορριφθεί. Συνεπώς, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 53 του π.δ. 18/1989, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 12 παρ. 1 του ν. 3900/2010, η υπό κρίση αίτηση ασκείται παραδεκτώς.

 

4.      Επειδή, στην παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, (Α' 23 που αναριθμήθηκε, από παρ. 8 σε παρ. 10, με το άρθρο 1 του ν. 2940/2001 - Α' 180), όπως το τελευταίο εδάφιο της παρ. αυτής, που είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 18 του ν. 1947/1991, (Α' 70), αντικαταστάθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 2229/1994, (Α' 138), (εφαρμόζεται δε και επί των έργων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 5 του π.δ. 171/1987 - Α' 84), ορίζεται ότι: «Οι λογαριασμοί των κατά τη σύμβαση οφειλόμενων ποσών συντάσσονται κατά μηνιαία χρονικά διαστήματα, εκτός αν η σύμβαση ορίζει άλλες προθεσμίες. Οι λογαριασμοί συντάσσονται από τον ανάδοχο και υποβάλλονται στη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία τους ελέγχει και τους διορθώνει όταν απαιτείται, μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή τους. Οι εγκρινόμενοι από τη διευθύνουσα υπηρεσία λογαριασμοί αποτελούν την πιστοποίηση για την πληρωμή των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί. Αν η πληρωμή τους καθυστερήσει πέρα από ένα (1) μήνα από τη λήξη της προηγούμενης προθεσμίας, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου ή του μελετητή, οφείλεται, αν υποβληθεί έγγραφη όχληση και από το χρόνο υποβολής της, τόκος υπερημερίας ίσος με το ογδόντα πέντε τοις εκατό (85 %) του τόκου των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου και ο ανάδοχος μπορεί να διακόψει τις εργασίες αφού κοινοποιήσει στη διευθύνουσα υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση. ...». Περαιτέρω, στο άρθρο 53 παρ. 9 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, (Α' 116), Κώδικα της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων, που άρχισε να ισχύει από τις 18.6.2008, σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο του ως άνω νόμου, και εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 αυτού και στα έργα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ορίζεται ότι: «Αν η πληρωμή ενός λογαριασμού καθυστερήσει χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, πέραν του διμήνου από την υποβολή του, οφείλεται, αν υποβληθεί έγγραφη όχληση και από την ημερομηνία υποβολής της, τόκος υπερημερίας που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ. 166/2003 (ΦΕΚ 38 Α') και ο ανάδοχος μπορεί να διακόψει τις εργασίες, αφού κοινοποιήσει στη Διευθύνουσα υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση».

 

5.      Επειδή, σύμφωνα με τα ήδη κριθέντα με την υπ' αριθμ. 25/2012 απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, η θέσπιση, με την διάταξη του άρθρου 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου, (κ.δ. της 26.6/10.7.1944 - Α' 139), επιτοκίου 6% για τις οφειλές του Δημοσίου και η, ως εκ τούτου, διαφοροποίηση αυτού σε σχέση με το υψηλότερο επιτόκιο που εφαρμόζεται στις οφειλές των ιδιωτών δεν παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας ούτε το άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α.. Εξάλλου, όπως έχει κριθεί, (βλ. ΣτΕ 4751/2014 επταμ.), τα αυτά ισχύουν, για την ταυτότητα του λόγου, και σε σχέση με το ποσοστό του οφειλομένου από το Δημόσιο στον ανάδοχο δημοσίου έργου επιτοκίου σε περίπτωση καθυστερήσεως πληρωμής λογαριασμού άνευ υπαιτιότητας του τελευταίου, το οποίο είχε καθορισθεί δυνάμει του άρθρου 18 του ν. 1947/1991 και 2 παρ. 6 του ν. 2229/1994 σε 85% του επιτοκίου των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου.

 

6.      Επειδή, με το π.δ. 166/2003, (Α' 138), το οποίο, στο άρθρο 9 αυτού, ορίζει ως ημερομηνία έναρξης της ισχύος του την 5.6.2000, προσαρμόσθηκε η ελληνική νομοθεσία στις διατάξεις της οδηγίας 2000/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2000, «για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές», (EE L 200 της 8.8.2000). Με το ως άνω π. διάταγμα ορίζονται τα εξής: «Οι διατάξεις του διατάγματος αυτού εφαρμόζονται στις πληρωμές που έχουν χαρακτήρα αμοιβής από εμπορική συναλλαγή», (άρθρο 2). «Κατά την έννοια του διατάγματος αυτού: 1. Εμπορική συναλλαγή1 είναι κάθε συναλλαγή μεταξύ επιχειρήσεων ή μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων αρχών, η οποία συνεπάγεται την παράδοση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών έναντι αμοιβής, α. 'Δημόσια αρχή' είναι κάθε αναθέτουσα αρχή ή φορέας, όπως ορίζεται στα προεδρικά διατάγματα για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών (Π.Δ. 370/1995, ΦΕΚ Α* 199), υπηρεσιών (Π.Δ. 346/1998, ΦΕΚ A' 230) εξαιρούμενων τομέων (Π.Δ. 57/2000, ΦΕΚ Α' 45) και Δημοσίων έργων (Π.Δ. 334/2000, ΦΕΚ Α' 279), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν. Β. ... 2. 'Καθυστέρηση πληρωμής' είναι η μη τήρηση της συμβατικής ή νόμιμης προθεσμίας πληρωμής. 3. ...», (άρθρο 3). «1. Τόκος υπερημερίας οφείλεται από την ημέρα που ακολουθεί την ημερομηνία πληρωμής ή το τέλος της περιόδου πληρωμής που ορίζει η σύμβαση. 2. Εάν δεν συμφωνήθηκε ορισμένη ημέρα ή προθεσμία πληρωμής της αμοιβής, ο οφειλέτης γίνεται υπερήμερος, χωρίς να απαιτείται όχληση και οφείλει τόκους: α. Εάν παρέλαβε το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο για πληρωμή έγγραφο μέχρι το χρόνο της παραλαβής των αγαθών ή της παροχής των υπηρεσιών ή αν δεν παρέλαβε ή δεν είναι βέβαιο πότε παρέλαβε τέτοιο έγγραφο, μόλις περάσουν 30 ημέρες από την παραλαβή των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών, β. Εάν από το νόμο ή τη σύμβαση προβλέπεται διαδικασία αποδοχής ή ελέγχου για την επαλήθευση της αντιστοιχίας συμφωνημένων και παραλαμβανομένων αγαθών ή υπηρεσιών, μόλις περάσουν 30 ημέρες από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποδοχής ή ελέγχου, εφόσον παρέλαβε το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο για πληρωμή έγγραφο μέχρι την ολοκλήρωση της εν λόγω διαδικασίας, γ. Εάν η παραλαβή των αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών ή η διαδικασία αποδοχής ή ελέγχου έχει προηγηθεί, μόλις περάσουν 30 ημέρες από το χρόνο παραλαβής του τιμολογίου ή άλλου ισοδύναμου για πληρωμή εγγράφου, δ. Στις συμβάσεις μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων αρχών της παραγράφου 1α του άρθρου 3 του παρόντος, η προθεσμία καταβολής τόκων σε καθεμία από τις παραπάνω περιπτώσεις ορίζεται αποκλειστικώς σε 60 ημέρες. 3. Ο δανειστής δικαιούται τόκους, εφόσον α) έχει εκπληρώσει τις συμβατικές και νόμιμες υποχρεώσεις του και β) δεν έχει εισπράξει εγκαίρως το οφειλόμενο ποσό, εκτός, εάν δεν υπάρχει ευθύνη του οφειλέτη για την καθυστέρηση. 4. Το ύψος του τόκου υπερημερίας που είναι υποχρεωμένος να καταβάλει ο οφειλέτης υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου [«επιτόκιο αναφοράς»] προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες [«περιθώριο»], εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στη σύμβαση. Το επιτόκιο αναφοράς το οποίο ισχύει την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, εφαρμόζεται και για τους επόμενους έξι μήνες. 5. ...», (άρθρο 4). «Στις περιπτώσεις που οι κοινές διατάξεις είναι, σε σύγκριση με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού, ευνοϊκότερες για το δανειστή, εφαρμόζονται οι κοινές διατάξεις», (άρθρο . Περαιτέρω, με την υποπαράγραφο Ζ 14 του ν. 4152/2013, καταργήθηκε το π.δ. 166/2003, από την έναρξη της ισχύος του νόμου αυτού, (16.3.2013), ορίσθηκε δε ότι οι διατάξεις του εν λόγω π. διατάγματος παραμένουν σε ισχύ για τις συμβάσεις που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια της ισχύος του.

 

7.      Επειδή, όπως έχει κριθεί, (βλ. ΣτΕ 3526/5.10.2015 επταμ., πρβλ. Α.Π. Ολομ. 10/2013), στην έννοια της εμπορικής συναλλαγής του άρθρου 3 του π.δ. 166/2003, με το οποίο προσαρμόσθηκε η ελληνική νομοθεσία στις διατάξεις της οδηγίας 2000/35/ΕΚ, εμπίπτει και η σχεδίαση και εκτέλεση δημοσίων έργων. Συνεπώς, οι διατάξεις του π.δ. 166/2003 εφαρμόζονται και στις συμβάσεις σχεδίασης και εκτέλεσης δημοσίων έργων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι διοικητικές συμβάσεις εκτέλεσης έργων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως η επίδικη από 1.12.2006 σύμβαση. Περαιτέρω, οι διατάξεις του π.δ. 166/2003, οι οποίες αποτελούν μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη των διατάξεων της οδηγίας 2000/35/ΕΚ, που στοχεύει στην καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στην εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της, της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων και των συνθηκών ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού, κατισχύουν, σύμφωνα με τα άρθρα 249 παρ. 1 και 3, (πρώην άρθρο 189), της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, (ήδη άρθρο 288 της Ενοποιημένης Απόδοσης της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και 28 του Συντάγματος, κάθε αντίθετης διάταξης της εσωτερικής νομοθεσίας. Και ναι μεν ως προς τον οφειλόμενο από τους Ο.Τ.Α. τόκο, επί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμών έργων Ο.Τ.Α., εφαρμοστέες, κατ' αρχήν, είναι οι διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, ως ειδικότερες των διατάξεων του άρθρου 276 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, (Α' 114/8.6.2006), που προβλέπουν ότι «ο νόμιμος τόκος και ο τόκος υπερημερίας κάθε οφειλής των Ο.Τ.Α ανέρχεται στο ποσοστό που ορίζεται για τις αντίστοιχες οφειλές του Δημοσίου», όμως, οι διατάξεις του π.δ. 166/2003 κατισχύουν, κατά τα προεκτεθέντα, από την έναρξη της ισχύος τους, των διατάξεων της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, που αφορούν την καταβολή από το Δημόσιο και τους Ο.Τ.Α. τόκου, επί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού του έργου, ήτοι της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, (όπως η παράγραφος αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 2229/1994 και αναριθμήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 2940/2001) και του άρθρου 53 παρ. 9 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, κώδικα της νομοθεσίας περί κατασκευής δημοσίων έργων, τόσο όσον αφορά την πρόβλεψη για προηγούμενη έγγραφη όχληση, επί καθυστέρησης πληρωμής εγκριθέντος λογαριασμού, (πιστοποίησης), η οποία (έγγραφη όχληση) δεν απαιτείται πλέον, σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις του π.δ. 166/2003, για την έναρξη της τοκοφορίας του λογαριασμού, όσο και ως προς το εφαρμοστέο επιτόκιο, με την επιφύλαξη της ρύθμισης του άρθρου 8 του ανωτέρω π. διατάγματος κατά την οποία στις περιπτώσεις που οι κοινές διατάξεις, ήτοι, εν προκειμένω, οι ανωτέρω διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, είναι, σε σύγκριση με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού, ευνοϊκότερες για το δανειστή, εφαρμόζονται οι κοινές διατάξεις. Εξάλλου, η διάταξη της περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 4 του π.δ. 166/2003 που προβλέπει ότι η υποχρέωση καταβολής τόκων στις δημόσιες συμβάσεις αρχίζει μετά από εξήντα σε κάθε περίπτωση, ήτοι και στην περίπτωση του άρθρου 4 παρ. 2 περ. β' του ως άνω π. διατάγματος, (κατά την οποία η τοκοφορία αρχίζει από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποδοχής και ελέγχου), δεν υπερισχύει των ανωτέρω διατάξεων της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984 και του άρθρου 53 παρ. 9 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, κώδικα της νομοθεσίας περί κατασκευής δημοσίων έργων, διότι οι τελευταίες αυτές διατάξεις είναι ευνοϊκότερες για το δανειστή, αφού, σύμφωνα με αυτές, η υποχρέωση καταβολής τόκων, για καθυστέρηση πληρωμής λογαριασμού, αρχίζει ένα μήνα από τη λήξη της μηνιαίας προθεσμίας ελέγχου και διόρθωσης του λογαριασμού από τη διευθύνουσα υπηρεσία, σύμφωνα δε με το άρθρο 8 του ανωτέρω π.δ. 166/2003, στις περιπτώσεις που οι κοινές διατάξεις είναι, σε σύγκριση με τις διατάξεις του εν λόγω π. διατάγματος, ευνοϊκότερες για το δανειστή, εφαρμόζονται οι κοινές διατάξεις, (βλ. ΣτΕ 3526/5.10.2015 επταμ.).

 

8.     Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, η ανώνυμη τεχνική εταιρεία με την επωνυμία «Κάστωρ Α.Ε.», ήτοι η πρώτη από τις αναιρεσίβλητες, ανέλαβε, βάσει της από 1.12.2006 σύμβασης μεταξύ αυτής και του αναιρεσείοντος Δήμου, την εκτέλεση του έργου «Μετατροπή Κτιρίου Μεταξουργείου σε χώρο πολλαπλών πολιτιστικών χρήσεων», για την οποία το συνολικό εργολαβικό αντάλλαγμα ορίσθηκε στο ποσό των 6.599.002,79 ευρώ. Ακολούθως και μετά την από 6.11.2007 σύσταση κοινοπραξίας μεταξύ της ανωτέρω αναδόχου εταιρείας και της εταιρείας με την επωνυμία «ΕΡΓΟΣΥΝ Ανώνυμος Τεχνική Οικοδομική Κτηματική Τουριστική και Εμπορική Εταιρεία», ήτοι της δεύτερης από τις αναιρεσίβλητες, με την υπ' αριθμ. 2132/19.11.2007 απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής του αναιρεσείοντος Δήμου εγκρίθηκε η υποκατάσταση της αρχικής αναδόχου από την ανωτέρω κοινοπραξία, ήτοι την τρίτη από τις αναιρεσίβλητες και στη συνέχεια, συνήφθη μεταξύ της εν λόγω κοινοπραξίας και του αναιρεσείοντος Δήμου, μετά από την 970/11.5.2009 εγκριτική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του αναιρεσείοντος, η από 22.7.2009 πρώτη συμπληρωματική σύμβαση του έργου, που αφορά πρόσθετες εργασίες συνολικού ποσού 3.097.000 ευρώ. Οι εργασίες κατασκευής του επίδικου έργου, (της αρχικής και της ανωτέρω συμπληρωματικής σύμβασης), περαιώθηκαν εμπρόθεσμα, στις 31.5.2010 και συντάχθηκε από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Κατασκευών του παραπάνω Δήμου, η από 25.6.2010 βεβαίωση περάτωσης των εργασιών του έργου, το οποίο παραλήφθηκε προσωρινά στις 29.9.2010. Στο μεταξύ, στις 14.12.2009 η αναιρεσίβλητη κοινοπραξία υπέβαλε προς έγκριση τον 18ο λογαριασμό του έργου, συνολικού ποσού 883.540 ευρώ, (742.470,59 ευρώ για εκτελεσθείσες εργασίες και 141.069,41 ευρώ για Φ.Π.Α.), ο οποίος εγκρίθηκε στις 10.2.2010 από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Κατασκευών του Δήμου, ενώ τα δικαιολογητικά στοιχεία αυτού υποβλήθηκαν από την ανάδοχο στον αναιρεσείοντα Δήμο στις 17.3.2010. Ο λογαριασμός αυτός εξοφλήθηκε σε δύο δόσεις, από τις οποίες η πρώτη, ποσού 400.000 ευρώ, εξοφλήθηκε στις 2.8.2011 και η δεύτερη, ποσού 483.540 ευρώ, στις 29.11.2011. Εξάλλου, την 1.2.2010, η αναιρεσίβλητη κοινοπραξία υπέβαλε προς έγκριση τον 19ο λογαριασμό του έργου, συνολικού ποσού 139.150 ευρώ, (115.000 ευρώ για εκτελεσθείσες εργασίες και 24.150 ευρώ για Φ.Π.Α.), ο οποίος εγκρίθηκε από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Κατασκευών του Δήμου στις 18.3.2010, τα δε δικαιολογητικά στοιχεία αυτού υποβλήθηκαν από την ανάδοχο στον αναιρεσείοντα Δήμο στις 7.5.2010. Ο λογαριασμός αυτός εξοφλήθηκε στις 14.6.2011. Περαιτέρω, η ανάδοχος υπέβαλε προς έγκριση στις 9.7.2010 τον 20ο λογαριασμό του έργου, συνολικού ποσού 1.216.000 ευρώ, (988.617,89 ευρώ για εκτελεσθείσες εργασίες και 227.382,11 ευρώ για Φ.Π.Α.), ο οποίος εγκρίθηκε από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Κατασκευών του Δήμου στις 30.7.2010, (ενώ την 1.10.2010 υποβλήθηκαν και τα δικαιολογητικά στοιχεία του λογαριασμού αυτού από την ανάδοχο στον αναιρεσείοντα), αλλά δεν εξοφλήθηκε. Οι αναιρεσίβλητες άσκησαν αγωγή ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία ζήτησαν να υποχρεωθεί ο αναιρεσείων Δήμος να καταβάλει σ' αυτές το ποσό του 1.216.000 ευρώ, με το νόμιμο τόκο υπολογιζόμενο με το επιτόκιο που ορίζεται στο άρθρο 4 του π.δ. 166/2003, λόγω μη εξόφλησης του 20ου λογαριασμού του έργου και τόκους υπερημερίας λόγω της εκπρόθεσμης εξόφλησης του 18ου και του 19ου λογαριασμού του έργου, υπολογιζόμενους με το ίδιο επιτόκιο. Με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση κρίθηκε ότι από τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 8 του ν. 1418/1984 και του άρθρου 40 του π.δ. 609/1985, συνάγεται ότι οι λογαριασμοί που έχουν εγκριθεί από τη διευθύνουσα υπηρεσία αποτελούν την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου για τις αντίστοιχες εργασίες που έχουν εκτελεσθεί από αυτόν και συνεπώς, μετά από την έγκριση τους, κατά τα ανωτέρω, ανακύπτει υποχρέωση του κυρίου του έργου για την πληρωμή τους. Ακολούθως, το ανωτέρω δικαστήριο δέχθηκε ότι εφόσον ο 20ος λογαριασμός του έργου εγκρίθηκε στις 30.7.2010 από τη διευθύνουσα υπηρεσία του αναιρεσείοντος Δήμου, (ήτοι τη Διεύθυνση Κατασκευών του εν λόγω Δήμου), έπρεπε να εξοφληθεί μέσα σε ένα μήνα από την ανωτέρω ρητή έγκριση του, δηλαδή στις 30.8.2010 και συνεπώς, μη νόμιμα και κατά παράβαση των σχετικών συμβατικών του υποχρεώσεων ο αναιρεσείων Δήμος δεν εξόφλησε τον ανωτέρω λογαριασμό ύψους 1.216.000 ευρώ. Περαιτέρω, το παραπάνω δικαστήριο δέχθηκε ότι ο 18ος λογαριασμός και ο 19ος λογαριασμός του παραπάνω έργου εξοφλήθηκαν εκπρόθεσμα και συνεπώς, ο αναιρεσείων Δήμος οφείλει, για την αιτία αυτή, στις αναιρεσίβλητες, τόκο υπερημερίας ως εξής: α) για το ποσό των 400.000 ευρώ του 18ου λογαριασμού από την επίδοση της αγωγής, (15.2.2011), έως τις 2.8.2011 και για το ποσό των 483.540 του ίδιου λογαριασμού από την επίδοση της αγωγής έως τις 29.11.2011 και β) για το ποσό των 139.150 ευρώ του 19ου λογαριασμού από την επίδοση της αγωγής έως τις 14.6.2011. Ακολούθως, το δίκασαν δικαστήριο υποχρέωσε τον αναιρεσείοντα Δήμο να καταβάλει στις αναιρεσίβλητες αφενός μεν το ποσό του 1.216.000 ευρώ, που αντιστοιχεί στον 20ο λογαριασμό του έργου, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής τους, (15.2.2011), έως την εξόφληση και με το επιτόκιο που ορίζεται στο άρθρο 4 του π.δ. 166/2003, αφετέρου δε τόκους υπερημερίας για την εκπρόθεσμη εξόφληση του 18ου και του 19ου λογαριασμού του έργου, υπολογιζόμενους με το ίδιο επιτόκιο, κατά τα ανωτέρω.

 

9.         Επειδή, η ανωτέρω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης, κατά την οποία ο οφειλόμενος στις αναιρεσίβλητες τόκος για την καθυστέρηση εξόφλησης των ανωτέρω πιστοποιήσεων του επίδικου έργου πρέπει να υπολογισθεί με βάση το άρθρο 4 παρ. 4 του π.δ. 166/2003, είναι νόμιμη, κατά τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 5 και 7 και πρέπει να απορριφθεί ο, προβαλλόμενος καθ' ερμηνεία του δικογράφου της υπό κρίση αίτησης, λόγος αναιρέσεως κατά τον οποίο ως προς τον ανωτέρω τόκο υπερημερίας είναι εφαρμοστέο το προβλεπόμενο από το άρθρο 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου, (κ.δ. της 26.6/10.7.1944 - Α' 139), επιτόκιο 6 %, που εφαρμόζεται και για τις οφειλές των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με το ν.δ. 31/1968 και ήδη το άρθρο 276 παρ. 3 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Εξάλλου, ο λόγος αναιρέσεως κατά τον οποίο η ανωτέρω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης είναι εσφαλμένη, διότι, εν προκειμένω, δεν είναι εφαρμοστέα, ως κείμενη εκτός εξουσιοδοτήσεως της διατάξεως βάσει της οποίας έγινε η κωδικοποίηση, η διάταξη του άρθρου 53 παρ. 9 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008, Κώδικα της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων, πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, διότι με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση κρίθηκε ότι εφαρμόζεται ως προς τον οφειλόμενο στις αναιρεσίβλητες τόκο υπερημερίας η διάταξη του άρθρου 4 του π.δ. 166/2003 αυτοτελώς και όχι κατά παραπομπή από τη διάταξη του άρθρου 53 παρ. 9 του ανωτέρω Κώδικα.

 

10. Επειδή, συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

 

 

Διά ταύτα

Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση και

 

Επιβάλλει στον αναιρεσείοντα Δήμο τη δικαστική δαπάνη των αναιρεσίβλητων που ανέρχεται σε τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ.

 

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου 2015.

 

Η Προεδρεύουσα Σύμβουλος               Η Γραμματέας

 

 

 

 

3.

Ν. 4152/2013

Άρθρο 1

ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Ζ.3.: ΟΡΙΣΜΟΙ
(Άρθρο 2 Οδηγίας 2011/7)

«Οφειλόμενο ποσό»: το κυρίως ποσό που θα έπρεπε να έχει καταβληθεί μέσα στη συμβατική ή
τη νόμιμη προθεσμία πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων των επιβαλλόμενων φόρων, δασμών,
τελών ή επιβαρύνσεων που καθορίζονται στο τιμολόγιο ή σε άλλο ισοδύναμο για την πληρωμή
έγγραφο.

 

 

 

 

Απο τα παραπάνω αν δεν κάνω λάθος φαίνεται ότι οι τόκοι υπερημερίας υπολογίζονται  επί του ποσού του λογαριασμού με Φ.Π.Α. εκτός και αν δεν το καταλαβα καλά.

Ποιά είναι η γνώμη σας? Υπάρχει κάτι αντίστοιχω που οι τόκοι υπερημερίας υπολογίζονται  επί του ποσού του λογαριασμού χωρίς Φ.Π.Α. ?

[varxo]

Αν αποδείξεις ότι έχεις καταβάλει τον ΦΠΑ υπάρχει η πιθανότητα να δεχτεί η υπηρεσία να τον υπολογίσεις στους τόκους

[varxo]

Γνωρίζουμε αυτήν την στιγμή πόσο είναι το περιθώριο του επιτοκίου ( παλιά ήταν 8% ισχύει και σήμερα ή όχι ; ) 

στις 8/2/2023 ποιο επιτόκιο της ΕΚΤ  λαμβάνουμε ;