Ξεκινά η περιβαλλοντική αποκατάσταση στο Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου

[Engineer]

Με απόφαση της Ειδικής Γραμματέως Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ ΕΤΠΑ και ΤΑ του ΕΣΠΑ Ευγενίας Φωτονιάτα, το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης δίνει το πράσινο φως για να ξεκλειδώσει ένα από τα πιο σημαντικά, τεχνικά και επιστημονικά, και λιγότερο προβεβλημένα έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης που «σέρνονται» επί δεκαετίες στη χώρα: του κτηρίου Κονοφάγου στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Μετά από προσπάθειες 15 ετών, το έργο φαίνεται να ξεκολλάει και με προϋπολογισμό 2,5 εκατομμυρίων ευρώ και επισταμένη μελέτη, μπορεί να προχωρήσει ώστε να απαλειφθεί μια «περιβαλλοντική» βόμβα στην περιοχή του Λαυρίου, εντός ενός χώρου κοινωφελών δραστηριοτήτων.

Το κτήριο Κονοφάγου

Το κτήριο του Κονοφάγου που πήρε το όνομά του από τον πρύτανη του Πολυτεχνείου Κ. Κονοφάγο τη δεκαετία του 60, βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ), στις οποίες στεγάζεται σήμερα το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ). Πρόκειται για ένα διώροφο κτήριο από λιθοδομή, με πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα. Ο φέρων οργανισμός του πατώματος είναι μεταλλικός.

Είναι αυτό που στα μέσα του 20ού αιώνα φιλτράριζε τους τοξικούς ρύπους από τις μεταλλουργικές εργασίες. Αυτό έσωσε τότε δεκάδες εργάτες από τη θανατηφόρο μόλυνση. Αρχικά το κτίριο λειτούργησε ως φίλτρο, συγκεντρώνοντας τη σκόνη των καπναερίων της μεταλλουργίας, η οποία περιείχε τοξικές ουσίες, με καταστροφικά αποτελέσματα τότε στην υγεία των εργαζομένων. Αργότερα, ο κ. Κονοφάγος καθηγητής του Ε.Μ.Π., κατασκεύασε το κτήριο-φίλτρο, σε μια περίοδο που υπήρχε άγνοια από τον περισσότερο κόσμο, όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος. Στο χώρο αυτό γίνονταν το φιλτράρισμα καπναερίων. Τα φίλτρα καθάριζαν με ανθρώπινη επέμβαση. Η λειτουργία του χώρου σταμάτησε με την τοποθέτηση και λειτουργία του νέου κτηρίου σακκοφίλτρων.

Το κτήριο Κονοφάγου, είναι ένα από τα πιο ρυπασμένα κτήρια της χώρας, με 55 έως 250 τόνους τοξικής σκόνης (κατ’ εκτίμηση βρίσκονται τώρα περισσότεροι από 150 τόνοι τοξικών ρύπων και βαρέων μετάλλων κυρίως θανατηφόρου αρσενικού). Τα δείγματα που λήφθηκαν και εξετάστηκαν, υποδεικνύουν την ύπαρξη τοξικών στοιχείων, όπως μόλυβδος, αρσενικό και κάδμιο σε υψηλές συγκεντρώσεις και ποσότητες οι οποίες θεωρούνται εξαιρετικά επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, το κτήριο, έχει υποστεί σημαντικές βλάβες στον φέροντα οργανισμό του, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε κατάρρευσή του. Εκτιμάται ότι το εν λόγω κτίριο έχει χάσει πλέον το 25% της στατικής του ικανότητας και κινδυνεύει να καταρρεύσει. Οι συνέπειες ενός τέτοιου ενδεχόμενου θα είναι ολέθριες για τη δημόσια υγεία και για το λαυρεωτικό ήδη επιβαρυμένο περιβάλλον. Σημειώνεται ότι, το συγκεκριμένο κτήριο, αποτελεί μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας, δεδομένης της μοναδικότητάς του ως προς τη χρήση που εξυπηρετούσε. Επανειλημμένες εκκλήσεις για την πρόληψη μιας τέτοιας καταστροφής, έχει κάνει το ΕΜΠ ως φορέας λειτουργίας του ΤΠΠΛ, στις αρμόδιες κυβερνητικές αρχές επί σειρά ετών, αρχής γενομένης πριν από 15 χρόνια που ξεκίνησαν τα έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης στο ΤΠΠΛ.

Το έργο

Σύμφωνα με όσα έχει μελετήσει η Εταιρεία Αξιοποίησης & Διαχείρισης της Περιουσίας του ΕΜΠ (ΕΑΔΠ/ΕΜΠ), που έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει ως δικαιούχος αρχή του ΕΣΠΑ το έργο, η απορρύπανση – αποκατάστασητου κτηρίου Κονοφάγου (Υποέργο 1) απαιτεί τις κάτωθι ενέργειες:

1. Λήψη προσωρινών μέτρων ασφάλειας για την είσοδο προσωπικού στο κτήριο. Η είσοδος στο κτήριο προϋποθέτει την εξασφάλιση συνθηκών ασφάλειας των εργασιών απορρύπανσης από τυχόν αστοχίες του οικοδομήματος λόγω των βλαβών που παρουσιάζει. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα προσωρινά μέτρα ασφάλειας πριν την έναρξη των εργασιών απορρύπανσης.
2. Απορρύπανση του κτηρίου και μεταφορά αποβλήτων σε Υπόγειο Χώρο. Η απορρύπανση απαιτεί τις κάτωθι ενέργειες (κατά χρονολογική σειρά):

• Τοποθέτηση των βαρελιών που βρίσκονται στο κτήριο σε ειδικά δοχεία.
• Τοποθέτηση των σακιών σε περιέκτες ειδικών προδιαγραφών.
• Αφαίρεση των σακκόφιλτρων που βρίσκονται σήμερα στο κτήριο και τοποθέτηση των σε βαρέλια ειδικών προδιαγραφών
• Απομάκρυνση του τσιμεντοκονιάματος με μηχανική μέθοδο.
• Απομάκρυνση των χαλαρά προσκολλημένων υλικών από τις επιφάνειες του κτηρίου και τοποθέτησή τους σε βαρέλια ειδικών προδιαγραφών
• Καθαρισμός της επιφάνειας της τοιχοποιίας
• Συλλογή των υπολειμμάτων του καθαρισμού της τοιχοποιίας και της οροφής από το δάπεδο του χώρου και τοποθέτησή τους σε βαρέλια ειδικών προδιαγραφών.
• Αφαίρεση υλικού από το δάπεδο του κτηρίου, αποθήκευσή του σε βαρέλια και επαναπλήρωση του κενού με κατάλληλο αδρανές υλικό.
• Αδιαβροχοποίηση του κτηρίου με χρήση νανοϋλικών.
• Εργασίες συλλογής, μεταφοράς και αποθήκευσης αποβλήτων θα λάβουν χώρα και από άλλα σημεία εντός του Τ.Π.Π.Λ. και ειδικότερα αποβλήτων που βρίσκονται εκτεθειμένα σε ορισμένα κτιριακά συγκροτήματα.

3. Αποκατάσταση της στατικής επάρκειας του φέροντος οργανισμού: Δεδομένου ότι η ακριβής γνώση της κατάστασης του φέροντος οργανισμού του κτηρίου θα καταστεί εφικτή μετά την απομάκρυνση του ρυπαντικού φορτίου, θα πρέπει να παρεμβληθεί εύλογο χρονικό διάστημα (μετά την απορρύπανση) για συλλογή των απαιτούμενων δεδομένων, την ολοκλήρωση των εργαστηριακών ελέγχων και τη σύνταξη των στατικών μελετών εφαρμογής. Οι στατικές μελέτες θα περιλαμβάνουν σχέδια πλήρους και ακριβούς αποτύπωσης του φέροντος οργανισμού, καταγραφή του συνόλου των βλαβών του φέροντος οργανισμού, στατικούς υπολογισμούς επάρκειας φέροντος οργανισμού ύστερα από τις επεμβάσεις επισκευής και ενίσχυσής του, λεπτομερή κατασκευαστικά σχέδια των επιλεχθέντων τεχνικών επεμβάσεων, τεχνική έκθεση τεκμηρίωσης.
4. Θα λάβει χώρα η επιτόπου αποκατάσταση με την τελική παρέμβαση να μην αλλοιώνει την τυπολογία του παλαιού βιομηχανικού κτίσματος και να διατηρεί στο μνημείο τη μοναδική του αξία.

Σημειώνεται ότι το κτήριο δεν θα είναι προσβάσιμο σε επισκέπτες και εργαζομένους. Αναπόσπαστο κομμάτι των εργασιών αποτελεί η συνεχής παρακολούθηση του Έργου από εξειδικευμένο εργαστήριο αναφορικά με την ασφάλεια εργαζομένων, περιοίκων και ευρύτερου περιβάλλοντος. Λόγω της ιδιαιτερότητας αλλά και της αυξημένης επικινδυνότητας του συνόλου της επέμβασης θεωρείται απαραίτητη η πρόσληψη ειδικού στατικού συμβούλου για την παροχή ειδικών υπηρεσιών στατικού πολιτικού μηχανικού ως επιβλέποντος για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (Υποέργο 2) καθώς και ειδικού συμβούλου χημικού μηχανικού εξειδικευμένου σε περιβαλλοντικά θέματα ως επιβλέποντος για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας (Υποέργο 3)

Ειδικότερα προβλέπεται να παραδοθούν τα εξής έργα και υπηρεσίες:

1ο Υποέργο: α) Εργασίες Προσωρινής Στήριξης Κτηρίου β)Απορρύπανση Κτηρίου – Απομάκρυνση αποβλήτων γ) Στατική Αποκατάσταση Κτηρίου δ) Ένταξη Κτηρίου στο Χώρο ε) Περιβαλλοντική Παρακολούθηση (Αρχεία Αναλύσεων, μετρήσεων κλπ) στ) Προμήθεια ειδικών δοχείων αποθήκευσης αποβλήτων ζ) Συλλογή Αποβλήτων η) Τοποθέτηση Αποβλήτων σε ειδικά δοχεία ι) Συμπληρωματικά έργα ασφάλειας για την υποδοχή των αποβλήτων στον υπόγειο χώρο ια) Μεταφορά Αποβλήτων στον υπόγειο χώρο και ασφαλής αποθήκευση αυτών
2ο Υποέργο: Ειδικός στατικός σύμβουλος με τα ακόλουθα καθήκοντα α) Παροχή ειδικών υπηρεσιών στατικού πολιτικού μηχανικού ως επιβλέποντος της μελέτης για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά το στάδιο εκπόνησης της στατικής μελέτης εφαρμογής εκ μέρους του αναδόχου, καθώς και για την έκδοση των πάσης φύσεως απαιτούμενων αδειών β) Παροχή ειδικών υπηρεσιών στατικού πολιτικού μηχανικού ως επιβλέποντος του έργου για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την κατασκευή του έργου με εφαρμογή της στατικής επέμβασης που θα εγκριθεί αρμοδίως και μέχρι την παραλαβή του έργου
3ο Υποέργο: Ειδικός σύμβουλος χημικός μηχανικός, εξειδικευμένος σε περιβαλλοντικά θέματα με τα ακόλουθα καθήκοντα: α) Παροχή ειδικών υπηρεσιών μηχανικού ως επιβλέποντος της μελέτης για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά το στάδιο εκπόνησης της μελέτης εφαρμογής απορρύπανσης του κτηρίου εκ μέρους του αναδόχου, καθώς και για την έκδοση των πάσης φύσεως απαιτούμενων αδειών β) Παροχή ειδικών υπηρεσιών μηχανικού ως επιβλέποντος του έργου για την υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την κατασκευή του έργου με εφαρμογή της μελέτης απορρύπανσης που θα εγκριθεί αρμοδίως και μέχρι την παραλαβή του έργου γ) Υποστήριξη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας σε θέματα σχεδιασμού και εφαρμογής του συστήματος υγιεινής και ασφάλειας του Έργου, καθώς και για την υλοποίηση συστήματος διαρκούς περιβαλλοντικής παρακολούθησης.

Αξίζει να τονίσουμε ότι ο ωφελούμενος πληθυσμός από ο συγκεκριμένο έργο απορρύπανσης ανέρχεται σε 15.000 άτομα στην ευρύτερη περιοχή και θα δημιουργηθούν 45 θέσεις εργασίας κατά την υλοποίηση του έργου.

15 χρόνια φαγούρα

Οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία από το κτήριο Κονοφάγου είναι γνωστοί, τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στην Πολιτεία. Μάλιστα, στο αφιέρωμα «Η Συμβολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στο Λαύριο του 21ου αιώνα», που εξέδωσε το ΕΜΠ το 2015, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 150 χρόνων της πόλης, αναφέρεται ως ένα στρατηγικής σημασίας περιβαλλοντικό πρόβλημα για όλη την περιοχή (Δ. Καλιαμπάκος, Στρατηγική αντιμετώπισης του περιβαλλοντικού προβλήματος του Λαυρίου). Πολυάριθμες δε υπήρξαν και οι ανοιχτές ενημερωτικές εκδηλώσεις για το πρόβλημα. Οι πρώτες προσπάθειες ξεκίνησαν με το ευρύτερο έργο της περιβαλλοντικής αποκατάστασης στο ΤΠΠΛ αλλά η ακριβής διάσταση του προβλήματος όμως, δόθηκε το 2008, όταν ομάδα ερευνητών του ΕΜΠ, με επικεφαλής τον καθηγητή Δ. Καλιαμπάκο, μπήκε στο κτήριο, έκανε συστηματική δειγματοληψία και διαπίστωσε τα σοβαρά προβλήματα ρύπανσης, αλλά και ευστάθειας, που καθιστούσαν την περίπτωση όχι μόνο σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά και πρόβλημα δημόσιας ασφάλειας.

Από τότε ξεκινά η σκληρή μάχη για το έργο αποκατάστασης του Κτηρίου Κονοφάγου, οι σημαντικότεροι σταθμοί της οποίας δίνονται συνοπτικά παρακάτω:

• Τον Δεκέμβριο του 2008, ολοκληρώθηκε από τη ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, παραδόθηκε και εγκρίθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΑΝ η «Προμελέτη απορρύπανση αποκατάστασης Κτιρίου Κονοφάγου στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (Τ.Π.Π.Λ.)»
• Το 2011, μετά από συντονισμένες ενέργειες ΕΜΠ και ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, κατατέθηκε πρόταση με αντικείμενο την α) Απορρύπανση – Αποκατάσταση Κτιρίου «Κονοφάγος» β) τη Συλλογή, Μεταφορά και Αποθήκευση Επικίνδυνων Αποβλήτων στον ειδικά διαμορφωμένο Υπόγειο Χώρο του Τ.Π.Π.Λ.
• Το 2012, έργο εντάχθηκε με την 3737/1043/A2/12-7-2012 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, με το σύστημα «Μελέτη-Κατασκευή» και προϋπολογισμό 1.600.000€, έναν προϋπολογισμό που κρίθηκε εκ των υστέρων ανεπαρκής για την κάλυψη των αναγκών του έργου, λαμβανομένης υπόψη της πολυπλοκότητας και του ειδικού χαρακτήρα του.
• Τον Ιούνιο του 2013, το έργο δημοπρατήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του ΕΜΠ. Ο διαγωνισμός κατέστη άγονος, εξαιτίας της μη προσέλευσης υποψηφίων αναδόχων. Τον Φεβρουάριο του 2014 o διαγωνισμός επαναλαμβάνεται, υποχρεωτικά από τον νόμο και για τον ίδιο λόγο κατέστη, επίσης, άγονος. Εν τω μεταξύ τελείωνε η περίοδος του ΕΣΠΑ 2007-2013…
• Κατά τα έτη 2014-2015, η ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, ως κύριος του έργου, κάνει συνεχείς ενέργειες για την αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού του έργου (2.500.000 €) και την ένταξή του στο νέο ΕΣΠΑ2014-2020. Με συνεχείς επιστολές προς κάθε αρμόδια ή συναρμόδια δημόσια υπηρεσία και αλλεπάλληλες συναντήσεις της, η ΕΑΔΙΠ ΕΜΠ προσπαθεί να μην μπει το έργο σε δεύτερη προτεραιότητα σε μια εξαιρετικά δυσμενή συγκυρία.
• Αφού ξεπεράστηκαν απίθανα γραφειοκρατικά κωλύματα (όπως για παράδειγμα το ερώτημα αν το έργο "υπονομεύει τον υγιή ανταγωνισμό"(!) το έργο εντάχθηκε, μετά από πρόσκληση των αρμοδίων Υπηρεσιών (25/4/2016) και κατάθεση Πρότασης (16/6/2016) προς χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, στις 20/1/2017.

Όμως και πάλι το έργο δεν προχώρησε χωρίς προβλήματα…

Μεσολάβησε η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου περί δημοσίων συμβάσεων και το «πάγωμα» έργων και προκηρύξεων που αυτή έφερε επί μήνες, αλλά και ανάγκη μεγαλύτερης εξειδίκευσης της περιγραφής του έργου στο ΕΣΠΑ, προκειμένου να είναι απρόσκοπτη η χρηματοδότηση. Φαίνεται ότι πλέον, με τη νέα απόφαση ένταξης στο ΕΣΠΑ, ξεμπλοκάρουν επιτέλους οι διαδικασίες και μπορεί να προχωρήσει η ανάθεση του έργου.

Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου

Η μεταλλευτική δραστηριότητα στη Λαυρεωτική, ως γνωστόν, κυριαρχούσε από αρχαιοτάτων χρόνων, πριν το 3.000π.Χ. Μετά όμως την κλασσική αρχαιότητα διακόπτεται κάθε σοβαρή μεταλλευτική και μεταλλουργική δραστηριότητα και ακολουθούν πολλοί αιώνες σιωπής. Το 1860 επισκέφθηκε την Λαυρεωτική ο νεαρός μεταλλειολόγος Α. Κορδέλλας και το 1863 πείθει τον Ιταλό μεταλλειολόγο J.B.Serpieri για την αξιοποίηση των αρχαίων σκωρίων. Ιδρύει το 1864 στην θέση Εργαστηριάκια την ιταλογαλλική εταιρεία «Hilarion Roux et Cie». Η εταιρεία αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των αρχαίων σκωρίων και την εξαγωγή αργυρούχου μολύβδου. Η εταιρεία εγκαινίασε το 1865 πλήρες εργοστάσιο με 18 κάμινους, μικρά μεταλλοπλύσια, μηχανουργείο και σιδηρόδρομο.

Πρόκειται για την σημαντικότερη βιομηχανία στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Το 1867 απασχολούσε 1.200 εργάτες, τεράστιο αριθμό για τα μεγέθη της απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο. Το 1869 η εταιρεία ήρθε σε σύγκρουση με το ελληνικό κράτος - έχει μείνει στην ιστορία ως «Λαυρεωτικό Ζήτημα» για την διεκδίκηση των αρχαίων μεταλλευτικών καταλοίπων, γνωστών ως εκβολάδες. Οι διαπραγματεύσεις καταλήγουν το 1873 στη δημιουργία δύο εταιρειών: Πρόκειται για την «Εταιρεία των Μεταλλουργείων του Λαυρίου» και τη Γαλλοελληνική Εταιρεία, τα «Μεταλλεία Καμάριζας». Δύο χρόνια αργότερα, το 1876, ιδρύθηκε από τον Serpieri η «Compagnie Francaise des Mines du Laurium », που διαδέχθηκε τα «Μεταλλεία Καμάριζας». Το εργοστάσιο κατασκευάστηκε στη θέση Κυπριανός. Η Ελληνική και Γαλλική Εταιρεία είναι οι βιομηχανίες που στήριξαν ουσιαστικά τη νέα περίοδο ακμής της Λαυρεωτικής και έβαλαν την σφραγίδα τους τόσο στην ανάπτυξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, όσο και στην δημιουργία και το χαρακτήρα της πόλης του Λαυρίου για πολλές δεκαετίες.

Κατά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 η βιομηχανική κρίση έπληξε τα πιο σημαντικά κέντρα στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου και του Λαυρίου, ενός από τα πλέον πρωτοποριακά της ελληνικής βιομηχανικής δραστηριότητας κατά τον 18ο αιώνα. Το 1977 η «Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου» (ΓΕΜΛ), έχοντας λειτουργήσει για περισσότερο από 100 χρόνια (1867-1989) στην περιοχή, διέκοψε τις μεταλλευτικές της δραστηριότητες και εισήχθη σε μία περίοδο κρίσης. Επτά χρόνια αργότερα, μετά από σειρά εσωτερικών αναταραχών και ανεπιτυχών προσπαθειών αναδιοργάνωσης, η εταιρεία διέκοψε και τις μεταλλουργικές τις δραστηριότητες. Αλυσιδωτές αντιδράσεις εξαπλώθηκαν σε όλες τις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες της περιοχής, οι οποίες άρχισαν να διακόπτουν τις γραμμές παραγωγής τους και να τις μεταφέρουν σε άλλες περιοχές με θετικότερες προοπτικές.

Κατά την περίοδο 1977-1989 έλαβε χώρα μία ανοιχτή και μακροχρόνια αναζήτηση σχετικά με τις δυνατές προοπτικές επανάχρησης του βιομηχανικού συγκροτήματος της ΓΕΜΛ. Η πρόταση, που τελικά «επικράτησε, πιο ευαισθητοποιημένη ως προς το ιστορικό φορτίο που φέρουν οι εγκαταστάσεις και η περιοχή, επέτεινε τη σημασία της διάσωσης της τεχνολογικής φυσιογνωμίας του συγκροτήματος μέσω μίας καινοτόμου πρωτοβουλίας με στόχο την αποκατάσταση – αναγέννηση του παλαιού βιομηχανικού συγκροτήματος και την επανάχρησή του ως τεχνολογικού και πολιτιστικού πάρκου. Σε επίπεδο συμβολισμών, το πάρκο θα αναβίωνε την ιστορική ταυτότητα και τη συλλογική μνήμη ως τόπου παραγωγής από τους αρχαίους χρόνους. Σε πραγματιστικό επίπεδο, το πάρκο θα συνέβαλε στην τεχνολογική αναβάθμιση της αθηναϊκής βιομηχανίας μέσω της μεταφοράς τεχνολογίας, της ίδρυσης spin-off εταιριών, τη δημιουργία νέου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και υποδομών, καθώς και της ανάπτυξης νέων εφαρμογών και καινοτομιών παραγωγής ή προϊόντων. Έτσι, γεννήθηκε η ιδέα του Τεχνολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο υιοθέτησε το εγχείρημα με μεγάλο ενθουσιασμό. Επενδύοντας στην επιστημονική του εμπειρία, αλλά και στην τοπική λαϊκή υποστήριξη, το ΕΜΠ ανταποκρίθηκε στην πρόκληση και εκπόνησε ένα νέο μοντέλο τοπικής κοινωνικο-οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης βασισμένο στην τεχνολογία, το οποίο ήταν σύμφωνο με τις ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την αναδυόμενη παγκόσμια «οικονομία της γνώσης», στην οποία η Ελλάδα και η περιοχή της Αττικής αναζητούν τη θέση τους. Από το καλοκαίρι του 1995 ολοκληρώθηκαν οι διοικητικές - διαχειριστικές κινήσεις για τη θεσμική συγκρότηση του Πάρκου και τις μελέτες αποκατάστασης του βιομηχανικού συγκροτήματος. Η σχετική χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους ανήλθε συνολικά σε 5,19 δισεκατομμύρια δραχμές (15,23 εκατομμύρια Ευρώ).

Ο χώρος του Τ.Π.Π.Λ. αποτελεί μοναδικό μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας και αρχιτεκτονικής και σε αυτόν διατίθενται μια σειρά εγκαταστάσεων για την στέγαση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων αιχμής. Η στέγαση επιχειρηματικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων πραγματοποιείται είτε κατόπιν μισθώσεως σε έτοιμους προς τούτο χώρους, είτε κατόπιν επενδύσεως των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων προκειμένου να προσαρμόσουν τα χαρακτηριστικά του διατιθέμενου χώρου στις συγκεκριμένες ανάγκες τους. Στην τελευταία περίπτωση το όλο εγχείρημα παρακολουθείται και εγκρίνεται από την Τεχνική Υπηρεσία του Ε.Μ.Π. Το Τ.Π.Π.Λ. αποσκοπεί αφ' ενός μεν στην σύνδεση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που πραγματοποιείται εντός του Ε.Μ.Π. με τις ανάγκες και τα παραγωγικά ενδιαφέροντα του επιχειρηματικού κόσμου και  την επανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με  τη σχετική εμπειρία που αποκομίζεται από τη σύνδεση αυτή, αφ' ετέρου δε στην πραγματοποίηση μιας σειράς πολιτιστικών εκδηλώσεων σχετικών τόσο με την προβολή της ιστορίας και του πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής στην οποία ανήκει, όσο και με την ιστορία των δραστηριοτήτων που  κατά το παρελθόν είχαν αναπτυχθεί στις διατηρητέες  εγκαταστάσεις στις οποίες αυτό σήμερα στεγάζεται.

Τα «πράσινα έργα» αποκαταστάσης στο ΤΠΛΛ

Η ΕΑΔΙΠ/ΕΜΠ ανέλαβε παλαιότερα το πρόγραμμα «Εξυγίανση Εδαφών και Συμπληρωματικά Έργα στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου», για την υλοποίηση ζωτικής σημασίας περιβαλλοντικών έργων στο χώρο του Τ.Π.Π.Λ. Πιο συγκεκριμένα τα έργα αυτά αφορούσαν στα ακόλουθα:

1. Εκσκαφή, μεταφορά και ασφαλή ταφή ρυπασμένων εδαφών που βρίσκονται εντός του Τ.Π.Π.Λ. και στην επιφάνεια αυτού, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, πάλι εντός του Τεχνολογικού Πάρκου. Το έργο αυτό αφορούσε στην κατασκευή ενός χώρου υγειονομικής ταφής ρυπασμένων εδαφών (Χ.Υ.Τ.Ρ.Ε.), με όλες τις απαραίτητες τεχνικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές, εντός του οποίου τοποθετήθηκαν ρυπασμένα εδάφη, τα οποία εν δυνάμει αποτελούσαν πηγή κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία και ευρύτερο οικοσύστημα. Στις εκτάσεις αυτές έγινε αφαίρεση εδαφών, επιχωμάτωση και κάλυψη με υγιές έδαφος. Μετά το πέρας των εργασιών Ο Χ.Υ.Τ.Ρ.Ε. δεν  δέχτηκε επιπλέον ρυπασμένα εδάφη, στεγανοποιήθηκε και θα παρακολουθείται εσαεί αναφορικά με την ομαλή παραμονή των ρυπασμένων εδαφών σε αυτόν.

2. Διαμόρφωση υπογείου χώρου εντός του Τ.Π.Π.Λ., εντός του οποίου θα τοποθετηθούν ειδικά απόβλητα τα οποία για τεχνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους δεν θα αναμειχθούν με τα ρυπασμένα εδάφη που τοποθετούνται στον Χ.Υ.Τ.Ρ.Ε. Και σε αυτή την περίπτωση, τα απόβλητα αυτά προήλθαν από τη μεταλλευτική/ μεταλλουργική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στο παρελθόν στο χώρο του Πάρκου, και βρίσκονται σήμερα εντός του Πάρκου. Τα απόβλητα αυτά (κυρίως αρσενικούχες ενώσεις) θα τοποθετηθούν σε ειδικά δοχεία, που θα επιτρέψουν την ασφαλή διάθεσή τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, στον ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο χώρο. Τονίζεται για μια ακόμη φορά, ότι τα απόβλητα αυτά θα αφορούν μόνο σε εκείνα που είναι παρόντα στο χώρο του Τ.Π.Π.Λ. και επ’ ουδενί ο υπόγειος χώρος δεν πρόκειται να δεχθεί απόβλητα ή εδάφη από πηγές εκτός Τ.Π.Π.Λ.

3. Με στόχο την περιβαλλοντική θωράκιση των δύο ανωτέρω μεγάλων τεχνικών έργων, ιδρύθηκε ένα πρότυπο εργαστήριο περιβαλλοντικών μετρήσεων, σε ήδη διαμορφωμένο χώρο εντός του Τ.Π.Π.Λ. Το εργαστήριο παρακολουθεί και καταγράφει όλες τις περιβαλλοντικές παραμέτρους των έργων αυτών, τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία τους, με εξειδικευμένες αναλύσεις και επιτόπου μετρήσεις σε όλα τα περιβαλλοντικά μέσα (εδάφη, ύδατα, ατμόσφαιρα).

View full είδηση