Οι γεωτρήσεις «στεγνώνουν» τον Θεσσαλικό Κάµπο

[Engineer]

Οι υπόγειοι υδροφορείς στον Θεσσαλικό Κάµπο στεγνώνουν και ορισµένες περιοχές βρίσκονται ήδη σε φάση ερηµοποίησης, καθώς 35.000 γεωτρήσεις έχουν αντλήσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες πάνω από 3 δισ. κ.µ. νερού από µη ανανεώσιµα υπόγεια αποθέµατα, ποσότητα που ισοδυναµεί µε το πόσιµο νερό που καταναλώνει ολόκληρη η Αττική σε διάρκεια 8 ετών!

Οι γεωτρήσεις κόστισαν 1 δισ. ευρώ σε σηµερινές τιµές, ενώ καταναλώνουν ενέργεια 700 GWh - όση παράγεται όλο τον χρόνο από δύο µεγάλα υδροηλεκτρικά έργα της ∆ΕΗ, προκειµένου να αντλήσουν το νερό όλο και πιο βαθιά από το υπέδαφος.

Οι επιστήµονες εκπέµπουν σήµα κινδύνου για την οριακή κατάσταση του Θεσσαλικού Κάµπου σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των υδάτων και ζητούν τη λήψη άµεσων µέτρων, καθώς η ερηµοποίηση έχει αρχίσει ήδη να χτυπάει την πόρτα των εύφορων εδαφών του. «∆υστυχώς το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εδρεύει στην Ιταλία έχει συµπεριλάβει τη Θεσσαλία στις περιοχές µε κίνδυνο ερηµοποίησης.

Ηδη η Χάλκη και άλλες περιοχές γύρω από τη Λάρισα έχουν στερέψει και αν δεν υπάρχουν παρεµβάσεις δεν θα αργήσει η ώρα που η περιοχή θα τεθεί σε κίνδυνο διατήρησης της ζωής» επισήµανε στο «Εθνος της Κυριακής» ο Θεοφάνης Γέµπτος, οµότιµος καθηγητής του Τµήµατος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας. «Βρισκόµαστε σε φάση ερηµοποίησης. Υπάρχουν ήδη γεωτρήσεις που έχουν βγει εκτός λειτουργίας, είτε γιατί έχουν στερέψει από νερό είτε γιατί η στάθµη του υδροφορέα έχει φτάσει τόσο χαµηλά που είναι απαγορευτικό το κόστος άντλησης. Αγρότες εγκαταλείπουν καλλιέργειες και φεύγουν από τον τόπο τους» τόνισε από την πλευρά του ο πολιτικός µηχανικός και µέλος του ∆Σ της Εταιρείας Θεσσαλικών Μελετών, Τάσος Μπαρµπούτης.

Σε κοινή τους εισήγηση, στη διάρκεια ηµερίδας που διοργάνωσε την περασµένη εβδοµάδα στην Αθήνα η Εταιρεία Θεσσαλικών Μελετών, οι δύο επιστήµονες περιέγραψαν µε µελανά χρώµατα τη σηµερινή κατάσταση, ενώ κατέθεσαν προτάσεις για παρεµβάσεις που θα δώσουν διέξοδο στην οικολογική ισορροπία της περιοχής και θα οδηγήσουν σε τροχιά ανάπτυξης τον πρωτογενή τοµέα της οικονοµίας.

Υπόγεια νερά

Σήµερα καλλιεργούνται στον Θεσσαλικό Κάµπο περίπου 5 εκατ. στρέµµατα, εκ των οποίων σχεδόν τα µισά (2,5 εκατ. στρ.) αρδεύονται και τα υπόλοιπα φιλοξενούν ξηρικές καλλιέργειες. Σχεδόν το 80% της άρδευσης γίνεται µε υπόγεια νερά, µέσω γεωτρήσεων, που αντλούν περίπου 945 εκατοµµύρια κ.µ. νερού κατ’ έτος. Η ποσότητα των επιφανειακών υδάτων (από ποτάµια και λίµνες) που χρησιµοποιείται για άρδευση δεν ξεπερνά τα 380 εκατοµµύρια κ.µ. νερού τον χρόνο. Από υπόγεια νερά γίνεται και το 70% της υδροδότησης των σπιτιών της Θεσσαλίας.

Σύµφωνα µε την υπουργική απόφαση έγκρισης του Σχεδίου ∆ιαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, η ποσότητα των 3 δισ. κ.µ. νερού που αντλήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια πρέπει να «επιστραφεί» σταδιακά στους υπόγειους υδροφορείς. Αυτό προβλέπεται να γίνει συνδυαστικά, µέσω εξοικονόµησης και µείωσης των αντλούµενων υδάτων, παράλληλα µε έργα εµπλουτισµού των υπόγειων αποθεµάτων, σε µια περίοδο 60 ετών. Σύµφωνα µε τον κ. Μπαρµπούτη, δεν έχει νόηµα σήµερα το δίληµµα αν είναι κάποιος υπέρ ή κατά της εκτροπής του Αχελώου, εφόσον µπορούν να αξιοποιηθούν επιµέρους έργα που είναι έτοιµα ή ηµιτελή, ως αυτόνοµα ενεργειακά και περιβαλλοντικά έργα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί το φράγµα της Μεσοχώρας, το οποίο έχει ήδη προωθηθεί ως αυτόνοµο υδροηλεκτρικό έργο, ανεξάρτητο από τα έργα της εκτροπής, ενώ το ίδιο προτείνεται να συµβεί και µε το φράγµα της Συκιάς.

Σύµφωνα µε το σχέδιο, 3 δισ. κ.µ. νερού, που αντλήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, πρέπει να «επιστραφούν» σταδιακά στους υπόγειους υδροφορείς

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στην οµιλία του στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Θεσσαλίας, τον Οκτώβριο του 2017, ανέφερε πως θα διερευνηθεί η συγκεκριµένη δυνατότητα. Σύµφωνα µε τους εισηγητές, η ταµίευση νερού στη Συκιά θα παράσχει «καθαρή» ανανεώσιµη ενέργεια και επιφανειακό νερό, που µελλοντικά µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την άρδευση καλλιεργειών στον Κάµπο, ενώ θα αποτελέσει την ασφαλιστική δικλίδα σε περιπτώσεις κρίσεων ξηρασίας στη Θεσσαλία. Εκτός αυτού, θα µπορεί να εξυπηρετήσει και τις ανάγκες «επιστροφής» των 3 δισ. κ.µ. που έχει «δανειστεί» ο Κάµπος από τα υπόγεια ύδατα, µέσω τεχνικών εµπλουτισµού των υδροφορέων.

Το κόστος άρδευσης

Η µέση απόδοση των καλλιεργειών στον Θεσσαλικό Κάµπο περιορίζεται σε µόλις 300 ευρώ ανά στρέµµα, όταν στο Ισραήλ φτάνει τα 1.200 ευρώ/στρέµµα και στην Ολλανδία τα 1.800/στρέµµα, σύµφωνα µε στοιχεία που κατέθεσε στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Θεσσαλίας ο τότε αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιάννης Τσιρώνης. Η µεγάλη διαφορά αποδίδεται στο δυσβάστακτο κόστος άρδευσης, στο είδος των καλλιεργειών και στη µικρή ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. «Θεωρώ πως αυτά θα έπρεπε να είναι τα βασικά αιτήµατα των αγροτών που βρίσκονται αυτές τις µέρες στους δρόµους. ∆εν βάζουν ως αίτηµα το κόστος άρδευσης, γιατί δεν το θεωρούν εφικτό να αλλάξει» ανέφερε ο κ. Μπαρµπούτης.

Σύµφωνα µε τους επιστήµονες, η εξεύρεση βιώσιµης λύσης για το νερό µπορεί να φέρει αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, που θα αυξήσει την απόδοση της γεωργίας στον Kάµπο και θα «απογειώσει» την αναπτυξιακή δυναµική της Θεσσαλίας και όχι µόνο. «Αν αυξήσουµε κατά 1.000 ευρώ τον κύκλο εργασιών ανά στρέµµα, αυτό σηµαίνει αυτοµάτως 5 δισεκατοµµύρια ευρώ κατ’ έτος, δηλαδή 2,5% του ΑΕΠ της χώρας», επισήµανε ο κ. Γέµπτος

View full είδηση

[Jenstri]

Γνωστό επί δεκαετίες αυτό το πρόβλημα, μπράβο που έρχεται ξανά στην επιφάνεια πριν είναι αργά

[georgios_m]

Απλά να μην περιμένουν μόνο από τις εισαγωγές νέου ύδατος να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από την εξάντληση μη ανανεώσιμων αποθεμάτων ή να αρδεύσουν και το υπόλοιπο μισό του κάμπου. Προηγείται να κάνουν περισσότερη οικονομία στα νερά που ήδη έχουν εφαρμόζοντας γεωργία ακριβείας. Όσο για εισόδημα, αυτό θα προκύψει από νέα πιο εμπορεύσιμα προϊόντα, που μάλλον θα καλλιεργούνται και σε μικρότερες εκτάσεις. Δηλαδή κάθε αγρότης θα πρέπει με το λίγο νερό που του αναλογεί να παράγει μερικά οπωροκηπευτικά υψηλής αξίας και στην υπόλοιπη έκταση να βάζει μη αρδευόμενα φυτά. 

Η σπατάλη ύδατος εκτός από λειψυδρία έφερε και τη νιτρορύπανση, οπότε λίγη οικονομία θα τη μειώσει κι αυτή. 

Είναι όμως ρόλος της πολιτείας να θέσει θέμα κόστους άρδευσης και να στρέψει τον αγρότη σε σύγχρονες λογικές. 

[vgeorg1]

Πολύ σωστά, κάποτε πρέπει να αρχίσει να προσαρμόζεται η αγροτική μας παραγωγή στη νέα γεωλογική κατάσταση. Το θέμα όμως είναι να περιοριστεί και η εισαγωγή αγροτικών προϊόντων από χώρες εκτός Ε.Ε. που δεν ακολουθούν τους ευρωπαϊκούς περιορισμούς και εκσυγχρονισμούς. 

[georgios_m]

Αυτό δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει. Προς το αντίθετο πάμε, σε όλο και μεγαλύτερη απελευθέρωση των εισαγωγών. Αυτό που μας μένει είναι να ξεχωρίσουμε δια της ποιότητας έναντι του φτηνού. Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε προϊόντα σύντομης ημερομηνίας λήξης που αναγκαστικά δε μπορούν να εισαχθούν από μακριά και φυσικά στα ενδημικά που θα υπάρχει μονοπώλιο. 

Εγώ σου λέω μόνο το βαμβάκι να φύγει από τη Θεσσαλία, το πρόβλημα των νερών λύθηκε. Ή να το έχουν ξερικό όπως παλιά. Τα 100 κιλά τα πιάνει και χωρίς νερό. Το ιδανικό βέβαια είναι η σωστή άρδευση, με το μισό νερό να πιάσεις τα ίδια κιλά.

[VirusX2]

Η γεωργία στην χώρα μας αναπτύσσεται με βήματα χελώνας, στην εποχή που όλα τρέχουν με ταχύτητα φωτός.. Θέλεις από κρατικές παρεμβάσεις, από ιδεοληψίες του παρελθόντος, από έλλειψη νέων και νέας τεχνογνωσίας στον τομέα.. Το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο, αλλά το αποτέλεσμα είναι το παραπάνω.. 

[georgios_m]

Η βασική αιτία είναι οι πολιτικές της ευρωπαϊκής ένωσης που εμφύσησαν στους αγρότες νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου. Και ενώ πλέον το πρόβλημα έγινε αντιληπτό, η ίδια η ΕΕ διστάζει να αλλάξει τις ξεπερασμένες πολιτικές της από το φόβο του πολιτικού κόστους.

[VirusX2]

Σε αυτό συμφωνώ απόλυτα και επαυξάνω.. Το μεγαλύτερο λάθος κατά την γνώμη μου, ήταν και είναι οι αποσυνδεδεμένες ενισχύσεις. Που φυσικά, όταν θεσπίστηκαν, ο ρόλος τους ήταν για να δώσουν κίνητρα για στροφή στην ανάπτυξη, σε νέες καλλιέργειες, σε νέες μεθόδους καλλιέργειας, νέο εξοπλισμό και τα σχετικά, στροφή δηλαδή προς τον "επαγγελματισμό" του αγρότη. Κάποιοι τα αξιοποίησαν και τα αξιοποιούν ακόμη. Η πλειονότητα δε.. τύφλα να έχουν τα καζίνο, τα γούστα, τα φρου-φρου και τα αρώματα..

Edited Φεβρουάριος 14 , 2019 by VirusX2

[vgeorg1]

Δηλαδή η κρατική παρέμβαση (της Ευρωπαϊκής Ένωσης) είναι εναντίον της ανάπτυξης; Το να λέει "όχι" η Ε.Έ στα μεταλλαγμένα δεν είναι μια υγιής παρέμβαση;

Το κακό - κατ' άλλους καλό - είναι το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έκλεισε τα αγροτικά προϊόντα του Νότου στο εσωτερικό μιας επιδοτούμενης κοινής αγοράς. Αν αυτό εννοείτε όλοι τότε συμφωνώ κι εγώ. 

Edited Φεβρουάριος 14 , 2019 by vgeorg1

[georgios_m]

Το δεύτερο εννοούμε. Το υδραυλικό πρόβλημα της Θεσσαλίας όμως μάλλον στις συνδεδεμένες ενισχύσεις οφείλεται που ειδικά για το βαμβάκι δεν έχουν καταργηθεί ακόμα! Στα πρώτα δέκα χρόνια των επιδοτήσεων, μόνο του το βαμβάκι έφερε στη χώρα 2.5 δις σημερινά ευρώ, τα οποία ως το 2000 μπορεί να έφτασαν και τα 10. Για να βγουν αυτά τα λεφτά οι εκτάσεις με βαμβάκι τετραπλασιάστηκαν και για να μεγιστοποιηθούν οι αποδόσεις αρδεύονταν και με μη ανανεώσιμα υπόγεια νερά. Κι όλα αυτά, ακριβώς τη στιγμή που η ελληνική κλωστοϋφαντουργία κατέρρευσε και στον υπόλοιπο κόσμο το βαμβάκι παραγόταν με πολύ μικρότερο κόστος. Τώρα τα λεφτά της συνδεδεμένης ενίσχυσης έχουν μειωθεί περίπου στο μισό αλλά συντηρούν την ίδια λογική.

Και από την πλευρά τους οι αποσυνδεδεμένες ενισχύσεις απαιτώντας να έχεις πάλι βαμβάκι και να πιάνεις κάποια στάνταρτς, πάλι σε βάζουν να υπεραρδεύεις. Το σωστό θα ήταν να στις δίνουν για να μη βάζεις βαμβάκι ή τουλάχιστον να μη το υπεραδεύεις. Η υπεράρδευση εκτός που μείωσε τα υπόγεια νερά και ανέβασε πάνω τα άλατα, ρύπανε και όλο τον τόπο με νιτρικά από λιπάσματα που επίσης γίνεται κατάχρηση για τους ίδιους λόγους.

Στο μεταξύ, το μόνο που είχε να προτείνει χθες το υπουργείο στους αγρότες είναι μια καλύτερη τιμή στο ηλεκτρικό για να συνεχίσουν να αντλούν από ακόμα πιο βαθιά. 

Edited Φεβρουάριος 15 , 2019 by georgios_m