Μειώνουμε τα δάση της Ελλάδας. Τι σημαίνει αυτό όμως για την άγρια ζωή και την επαφή με τους ανθρώπους;

[Engineer]

Με βάση και το τελευταίο περιστατικό με τον λύκο που εντοπίστηκε στον Καστανά Θεσσαλονίκης, άνοιξε μια συζήτηση - καυγάς στα κοινωνικά δίκτυα. Πολίτες αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να έχουν μειωθεί τα δάση μας και τα άγρια ζώα να αναγκάζονται να κατεβαίνουν στα χωριά; Ενώ σαν παράδειγμα δίνουν ότι η επαρχία έχει αρχίσει να εγκαταλείπεται από τους νεότερους ανθρώπους αλλά ήδη πολλά χωριά έχουν ερημώσει.

Αυτές όμως οι διαμαρτυρίες και καυγάδες μας δίνουν ένα βήμα στο να κάτσουμε και να αναλύσουμε την κατάσταση παρακάτω και να εξηγήσουμε και στον πιο απλό πολίτη τι σημαίνουν όλα αυτά που ακούει κατά καιρούς και ίσως να μην τα καταλαβαίνει.

Οι περισσότεροι, ειδικά, οι ηλικιωμένοι, θυμούνται ότι δεν έβλεπαν εύκολα λύκους, αρκούδες, αγριογούρουνα, και άλλα άγρια ζώα μέσα στα χωριά τους, ή μερικές φορές και καθόλου. Και δικαίως αναρωτιούνται αν όλα αυτά που ακούνε στην τηλεόραση και στο ράδιο, ή διαβάζουν στις εφημερίδες για το τι λένε βιολόγοι και επιστήμονες για την ανεπάρκεια τροφή για τα άγρια ζώα ή για την μείωση των δασών αν είναι αλήθεια;

Μα θας μας πείτε αφού οι ίδιοι είναι παρόντες στον τόπο τους και βλέπουν τις αλλαγές και τις διαφορές στα δάση με τα μάτια τους.

Πάμε να ξεκινήσουμε πρώτα και καλύτερα με τον πληθυσμό της Ελλάδας και να δούμε για τα τελευταία 50-60 χρόνια. Ο πληθυσμός της Ελλάδας (βάση της Eurostat) το 1960 ήταν 8.300.000 πολίτες, ενώ για το 1970 ήταν 8.781.000 πολίτες ενώ όμως για το 2018 ο πληθυσμός της Ελλάδας έφτασε τους 10.740.000 πολίτες (για το 2019 δεν έχουν βγει ακόμα δεδομένα).

Άρα μιλάμε για μια αύξηση πάνω από 2.440.000 πολίτες.

Χωρίς βεβαίως να υπολογίσουμε τον τουρισμό, όπου το 2018 ξεπεράσαμε τους 33.000.000 τουρίστες, ενώ για το 1950 οι τουρίστες ήταν μόνο 33.300 και το 1960 που αρχίζει ο μαζικός τουρισμός φτάνει η Ελλάδα να έχει 399.400 τουρίστες.

 

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα για να καλύψει όλο και τις μεγαλύτερες ανάγκες στον τουρισμό που είναι και η πιο βαριά βιομηχανία της χώρας μας, άρχισε να δίνει άδειες για μεγάλες και μικρές ξενοδοχειακές μονάδες. 

´Έτσι κάπως ξεκίνησαν μεγάλα και μικρά ξενοδοχεία να ξεφυτρώνουν σε κάθε παραλία της Ελλάδας, όπως και σε ορεινά χωριά κόβοντας δασικές περιοχές αλλά κάνοντας μερικές περιοχές (π.χ. Χαλκιδική) όλο και πιο αφόρητες για κάποια είδη άγριας ζωής.

Ταυτόχρονα όμως τα τελευταία 50 χρόνια η οικοδομική ανάπτυξη της χώρας μας ήταν ραγδαία σε κάθε σημείο (ακόμα και μέσα σε δάση), όπου Δήμοι και Κοινότητες πολλές φορές αναγκάστηκαν να αυξήσουν τα όρια των χωριών τους για να μπορούν να χτίσουν όλοι τις κατοικίες τους ακόμα και πιο αραιά.

Επίσης λόγω της αγροτικής ανάπτυξης (και των κονδυλίων) που έδιναν όλα αυτά χρόνια για να μπορεί η Ελλάδα να βασίζεται στα πόδια της και όχι σε εισαγωγές τροφίμων, αρκετοί αγρότες άρχισαν να επεκτείνονται στις άκρες των δασικών περιοχών αυξάνοντας τις αγροτικές περιοχές και κόβοντας δασικές περιοχές με το πέρασμα των χρόνων.

Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.

 

Έπειτα ας προχωρήσουμε να δούμε τα μεγάλα έργα που έχουν γίνει που δεν υπήρχαν την δεκαετία του 1960. Και μιλάμε για τους αυτοκινητόδρομους στην χώρα μας, όπου όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω στην εικόνα διέσπασαν σε κομμάτια όλους τους βιότοπους χωρίς όμως να δίνονται φυσικοί διέξοδοι, περάσματα και μονοπάτια για την άγρια ζωή. 

Διάφορα ζώα όπως ο λύκος, η αρκούδα, ο αγριόχοιρος, και άλλα μικρότερα ζώα μετακινούνται είτε για να βρουν τροφή, είτε για να ζευγαρώσουν ή είτε για να βρουν να φωλιάσουν να πέσουν σε χειμερία νάρκη. 

Κάποια ζώα όπως ο λύκος, και συγκεκριμένα η κάθε αγέλη λύκων ορίζουν τις δικές τους περιοχές, και τα όρια αυτών των περιοχών μπορούν να μεταβάλλονται και να αλλάζουν ανάλογα με την εποχή ή την διαθεσιμότητα τροφής.

Ταυτόχρονα όμως τα μεγάλα θηλαστικά (αρκούδα, λύκος) είναι ικανά να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις σε μία ημέρα (π.χ. από Δυτική Μακεδονία να φτάσουν μέχρι και Λάρισα), με αυτό να συνεπάγεται ότι πρέπει να περάσουν τουλάχιστον από έναν αυτοκινητόδρομο και κάμποσες κατοικημένες περιοχές.

Τα ζώα όμως επιδιώκουν την ησυχία αλλά και την απομόνωση τους από τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ηδάλλως η εμφάνιση τέτοιων ζώων θα ήταν όχι μόνο καθημερινή αλλά και πολλαπλή κατά την διάρκεια της ημέρας σε όλη την Ελλάδα και όχι σε μερικά χωριά και περιοχές.

Παρ' όλα αυτα οι αυτοκινητόδρομοι δεν ήταν το μόνα μεγάλα έργα που έγιναν τα τελευταία 50 χρόνια. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν μεγάλα εργοστάσια και επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να βρίσκονται εντός των πόλεων και αναπτύχθηκαν σε πιο απομακρυσμένα σημεία όπου έκαναν ιδιωτικούς δρόμους, και σήκωσαν περιφράξεις και τείχη σε πολύ μεγάλες εκτάσεις πετσοκόβοντας και άλλο τους βιότοπους των άγριων ζώων.

 

Και μην νομίζετε ότι τελειώσαμε. Κάθε χρόνο έχουμε δεκάδες πυρκαγιές στην Ελλάδα. Αυτές οι πυρκαγιές είναι επίσης ένας μεγάλος παράγοντας που χάνουμε τα δάση μας αλλά και τα ζώα πρέπει να βρουν έναν νέο τόπο κατοικίας, προστασίας και τροφής.

Παρακάτω στον χάρτη, μπορείτε να δείτε τα δάση που χάσαμε στην Ελλάδα τα τελευταία 18 χρόνια (πατήστε στον σύνδεσμο παραπάνω και άμα κάνετε ζουμ σε διάφορες περιοχές, θα δείτε πιο αναλυτικά τα δάση που έχουν χαθεί), κυρίως από πυρκαγιές.

Αλλά οι πυρκαγιές που έχουμε τα τελευταία χρόνια είναι όλο και περισσότερες αλλά και μεγαλύτερες.
Και εκτός από τις πυρκαγιές τα δάση μας έχουν να αντιμετωπίσουν την λαθροϋλοτομία, την βόσκηση κτηνοτροφικών ζώων σε δάση, τις διανοίξεις σε αγροτικούς δρόμους αλλά και άλλες δασικές εργασίες που καταστρέφουν και μειώνουν τις δασικές περιοχές αλλά ταυτόχρονα μειώνουν και την διαθέσιμη τροφή και στέγη για εκατοντάδες είδη άγριας ζωής.

 

Εννοείται ότι η λίστα δεν τελειώνει εδώ. Άλλες επιζήμιες ανθρώπινες δράσεις όπως η ρίψη σκουπιδιών στα δάση, η ρύπανση από καλλιέργειες με φυτοφάρμακα, η βιομηχανική ρίψη φαρμάκων από εργοστάσια δεν καταστρέφουν τους βιότοπους και τα δάση, αλλά δηλητηριάζουν και την ίδια την άγρια ζωή και όλα αυτά τα είδη που δεν μπορούν να επιβιώσουν αναγκάζονται να ψάχνουν σε νέες περιοχές, πολλές φορές και σε κατοικημένες περιοχές για τροφή.

Αλλά εντάξει με όλα αυτά. Ας μιλήσουμε όμως λίγο με νούμερα. Πάμε να μιλήσουμε για 3 είδη (αρκούδες, λύκους και αγριογούρουνα) όπου έχουν αρχίσει να εμφανίζονται όλο και συχνότερα μέσα σε κατοικημένες περιοχές και μερικές φορές δημιουργούν πρόβλημα και σε καλλιέργειες. Δυστυχώς όμως λόγω της παραπληροφόρησης από εφημερίδες και τη τρομολαγνεία από ορισμένες ομάδες ανθρώπων κάνουν μερικούς ανθρώπους να αρχίζουν να φοβούνται αυτά τα ζώα, να τα θεωρούν τέρατα και ότι είναι απειλή για την ίδια την ζωή τους και των οικογενειών τους.

Μια έρευνα του 2015 του Αρκτούρου υπολογίζει ότι υπάρχουν τουλάχιστον 450 αρκούδες στην Ελλάδα με αυτές να χωρίζονται κυρίως σε 4 μεγάλους πληθυσμούς στην Ροδόπη, στο Βίτσι, στην Βαρνούντα και στην Πίνδο.

Ενώ με δεδομένα του 1999 οι λύκοι στην Ελλάδα υπολογίζονται στους 700 αν και τα τελευταία χρόνια σε κάποια σημεία της Ελλάδα φέρεται να επανακάμπτει αλλά καθώς δεν γίνεται συστηματική παρακολούθηση και καταμέτρηση του πληθυσμού του είδους στην Ελλάδα είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η τάση του πληθυσμού σε όλη την έκταση της κατανομής του είδους και αν έχει αυξηθεί ή μειωθεί.

Και μελέτη του 2009 δείχνει τον πληθυσμό των αγριόχοιρων στην Ελλάδα να υπολογίζεται στα 19,033 άτομα με μέγιστο πληθυσμό των 23,030. Αλλά τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως ο πληθυσμός των αγριόχοιρων να έχει αυξηθεί δραματικά σε κάποιες περιοχές και για αυτό έχουν παρθεί ειδικά μέτρα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος.

Εκτός από αυτά τα 3 ζώα, υπάρχουν και άλλα μεγάλα και μικρά ζώα που εμφανίζονται σε κατοικημένες περιοχές και κάνουν ζημιές π.χ. ζαρκάδια, αλεπούδες, κ.α.

Παρ' ότι η Ελλάδα ακόμα θεωρείται ένα hotspot και φιλοξενεί μια τεράστια βιοποικιλότητα, στα δασικά οικοσυστήματα συνυπάρχουν πάνω από 23 είδη αμφιβίων, 67 είδη ερπετών, 450 είδη πουλιών 98 χερσαίων θηλαστικών και κάτι χιλιάδες ασπόνδυλα.

 

Τώρα με αυτά που διαβάσατε. Δείτε παραπάνω τον χάρτη της Ελλάδας με τις δασικές περιοχές και θέλουμε να κάτσετε να σκεφτείτε τα παρακάτω:
 

• Πως γίνεται να φταίει μόνο ένα ζώο έτσι και το δούμε εντός κατοικημένης περιοχής; Κυριολεκτικά όταν του έχουμε κόψει σε δεκάδες κομμάτια τον βιότοπο τους;
• Τι κακία και εχθρότητα πρέπει να έχει ένας άνθρωπος στην ψυχή τους για να πει ότι φταίει το ζώο ενώ εμείς οι άνθρωποι όχι; παρ' ότι όχι μόνο τα έχουμε περιορίσει σε τεράστιο βαθμό αλλά δεν τους αφήνουμε καν περιθώρια επιβίωσης;
• Και ενώ τα ζώα έχουν διαφορετικές ανάγκες σε τροφή, κατανομή, υψόμετρο, κλπ. πως γίνεται να μην τους παρέχουμε τουλάχιστον τον ελάχιστο βιότοπους που χρειάζονται;
• Που νομίζετε ότι θα τα καταλήξουν όλα αυτά τα ζώα έτσι και συνεχίσουμε να μειώνουμε σε τέτοιο δραματικό βαθμό τους βιότοπους τους ή και την τροφή τους;

Αυτό που ζητάμε όλοι οι επιστήμονες δεν είναι απλώς να αρχίσετε να μας ακούτε γιατί σπουδάσαμε κάτι πάνω σε αυτούς τους τομείς (οικολογία, βιολογία, ωκεανογραφία, ερπετολογία, ζωολογία, κλπ), αλλά γιατί θέλουμε να σας κάνουμε να μπορείτε να αναρωτιέστε μόνοι σας για ποιον λόγο προτείναμε κάτι αλλά και ποιο θα είναι το αντίκτυπο της πρότασης μας σε αυτά που προτείνουμε στο άμεσο μέλλον.

Οι προτάσεις μας αφορούν στην καλύτερη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με όσο πιο μικρότερο αντίκτυπο γίνεται της ανθρώπινης παρέμβασης στην άγρια φύση (ουτοσάλως ότι κάνουμε έχει αντίκτυπο στο περιβάλλον) και να ανατρέψουμε όσο μπορούμε την ήδη ζημιά που έχουμε κάνει σαν ανθρώπινο γένος. Κανείς δεν είπε να σταματήσει η ανάπτυξη ή η τεχνολογία, ουτοσάλως και εμείς βασιζόμαστε πάνω στην τεχνολογία και την ανάπτυξη για καλύτερη έρευνα και για να γίνεται η δουλειά μας πιο εύκολη.

Αλλά απλώς θέλουμε να μας ακούσετε. Θέλουμε να κάτσετε να αναρωτηθείτε και εσείς οι ίδιοι. Και φυσικά άμα κάνουμε λάθη να παρέμβετε αλλά όχι με απειλές αλλά με προτάσεις και αντιπροτάσεις. 

Αλλά κάθε ζωή μετράει. Μην μας λέτε ότι δεν πρέπει να προστατέψουμε ένα άγριο ζώο όταν το μόνο που κάνουμε οι άνθρωποι είναι να το εξοντώνουμε αυτό αλλά και τον βιότοπο του.

Τώρα ελπίζουμε να έχετε και εσείς μια καλύτερη εικόνα τι συμβαίνει στα δάση μας στην Ελλάδα. Και πως η άγρια ζωή όχι μόνο μειώνεται και απειλείται αλλά ταυτόχρονα έχετε αρχίσει να παίρνετε μια εικόνα από το μέλλον και το πως θα αρχίσουμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα άγρια ζώα όχι μόνο μέσα στα χωριά αλλά και μέσα στις πόλεις μας.

View full είδηση

[georgios_m]

Την ίδια στιγμή κάποιοι δασολόγοι λένε ότι τα δάση τα τελευταία χρόνια αυξάνονται. Και το στηρίζουν σε μελέτες από αεροφωτογραφίες κλπ. Το παρόν άρθρο, εκτός από τις υποθέσεις που κάνει, σε τι δεδομένα στηρίζεται;