Φράγμα του Μαραθώνα: 90 χρόνια ιστορίας για ένα από τα μεγαλύτερα έργα της σύγχρονης Ελλάδας

[Engineer]

Ενενήντα χρόνια κλείνουν φέτος από τα εγκαίνια του Φράγματος του Μαραθώνα, ενός έργου που συμβολίζει τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Και μέσα από την έκθεση που διοργανώνει η ΕΥΔΑΠ, μπορεί να μάθει κανείς άγνωστες λεπτομέρειες σχετικά με την κατασκευή του.

Μια επίσκεψη στην λίμνη του Μαραθώνα μπορεί όλοι μας να έχουμε κάνει κάποια στιγμή και να θαυμάσαμε από κοντά το φράγμα. Ωστόσο, πόσοι από εμάς, γνωρίζουμε πόσο μεγάλη σημασία είχε για τους Αθηναίους η κατασκευή του; Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε πως ήταν ένα έργο πνοής, ένα έργο που «ξεδίψασε» τους κατοίκους της πρωτεύουσας;

Όλα αυτά και πολλά ακόμη μπορεί να τα μάθει κανείς στην Επετειακή Έκθεση που διοργανώνει η ΕΥΔΑΠ στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», όπου μπορεί να θαυμάσει μοναδικά ντοκουμέντα καθώς και φωτογραφικό υλικό από την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα.
Ας δούμε όμως μερικές άγνωστες λεπτομέρειες της κατασκευής του

Η μικρασιατική καταστροφή και η ανάγκη για νερό

Η μικρασιατική καταστροφή οδήγησε σε ανταλλαγή πληθυσμών με αποτέλεσμα η Αθήνα να δεχτεί μεγάλο αριθμό προσφύγων. Μάλιστα, κατά την δεκαετία του 1920, υπολογίζεται ότι εισέρρευσαν περίπου 1.300.000 πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, με αποτέλεσμα οι ανάγκες για νερό να πολλαπλασιαστούν δραματικά. Η ιδέα ενός φράγματος στον Μαραθώνα ήταν η πλέον ιδεώδης λύση στο πρόβλημα.

Ανάδοχος του έργου η Αμερικανική εταιρεία Ulen

Την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα, την δημιουργία τεχνητής λίμνης, αλλά και την κατασκευή σήραγγας μεταφοράς νερού στην Αθήνα, και μονάδες καθαρισμού του νερού στο Γαλάτσι, ανέλαβε η Αμερικανική εταιρεία Ulen, μετά από συμφωνία που έκλεισε με το ελληνικό δημόσιο και την Τράπεζα των Αθηνών.

Φτιαγμένο από πεντελικό μάρμαρο

Το φράγμα του Μαραθώνα είναι το μόνο φράγμα στον κόσμο το οποίο έχει επένδυση από πεντελικό μάρμαρο, όμοιο με αυτό που χτίστηκε ο Παρθενώνας

Στάδιο κατασκευής του Φράγματος Μαραθώνα, 1927/Φωτογραφία:Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

Οι εργάτες που έδωσαν ζωή στο φράγμα του Μαραθώνα

Στην κατασκευή του φράγματος υπολογίζεται ότι εργάστηκαν περίπου 3.000 άτομα, τα οποία και μετακόμισαν στην περιοχή λόγω της απόστασης από την Αθήνα. Σύμφωνα με το Λεύκωμα «Υδάτινη Ιστοριογραφία: Χρονικό της Διαχείρισης του Νερού στην Αττική», του Ευάγγελου Χεκίμογλου, οι άνθρωποι αυτοί αρχικά είχαν κατασκηνώσει γύρω από το εργοτάξιο και διατρέφονταν πρόχειρα, με ξηρά τροφή. Έμεναν σε κοιτώνες από μάρμαρο, που φωτίζονταν με ηλεκτρισμό και είχαν σήτες στα παράθυρα λόγω του προβλήματος των κουνουπιών. Όσο για την διατροφή τους, βλέποντας οι Αμερικανοί μηχανικοί πως τρέφονταν με ψωμί και ελιές, για να εξοικονομούν χρήματα, σκέφτηκαν ότι μπορεί να αρρώσταιναν μετά από μερικούς μήνες εργασίας και εφάρμοσαν ένα είδος «υποχρεωτικής διατροφής», που περιελάμβανε καθημερινών ψάρι ή κρέας, μια οκά ψωμί και λαχανικά, ζυμαρικά όσπρια και φρούτα.

Μηχανικός και εργάτης του έργου φωτογραφίζονται στο μεγάλο μεταλλικό δακτύλιο που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Σήραγγας του Μπογιατίου, 1928/Φωτογραφία:Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

Η μεταφορά του νερού στην Αττική – Η σήραγγα του Μπογιατίου

Για την μεταφορά του νερού από το Φράγμα του Μαραθώνα στην Αθήνα, κατασκευάστηκε η σήραγγα Μπογιατίου, μήκους 13,4 χιλιομέτρων, που φτάνει μέχρι την περιοχή της Χελιδονούς. Στις 9 Φεβρουαρίου του 1931, το έργο περατώθηκε και αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά της εταιρείας Ulen, η οποία την χαρακτήρισε ως την «μεγαλύτερη υδραυλική σήραγγα στην Ευρώπη».

Ο συμβολισμός του Φράγματος του Μαραθώνα

Το φράγμα του Μαραθώνα συμβόλιζε τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Την σηματοδότηση του συνεχούς του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας, αλλά και την ανθρώπινη επιβολή έναντι της φύσης. Έτσι, στη βάση του χτίστηκε ένα αντίγραφο του Θησαυρού των Αθηναίων που βρίσκεται στους Δελφούς, συνοδευόμενο από μία αναθηματική επιγραφή και συμβολίζει τη νίκη των σύγχρονων Αθηναίων στη μάχη με τη λειψυδρία.

Άποψη του Φράγματος και του κτίσματος, αντιγράφου του Θησαυρού των Αθηναίων, περίπου 1931/Φωτογραφία: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

Επετειακή έκθεση «Η Μεγάλη Πρόκληση: 90 Χρόνια Φράγμα Μαραθώνα»

Η έκθεση πραγματοποιείται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος), από τις 12 Νοεμβρίου 2019 έως τις 29 Μαρτίου 2020.

Επετειακή έκθεση «Η Μεγάλη Πρόκληση: 90 Χρόνια Φράγμα Μαραθώνα» για την ιστορία του Φράγματος του Μαραθώνα.

Η έκθεση διοργανώνεται από την ΕΥΔΑΠ και φιλοξενείται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος). Η διάρκεια της έκθεσης είναι από τις 12 Νοεμβρίου 2019 έως τις 29 Μαρτίου 2020 και η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.

Ώρες και ημέρες λειτουργίας της Έκθεσης:
Δευτέρα Κλειστά
Τρίτη 09:00 – 13:30
Τετάρτη 09:00 – 13:30
Πέμπτη 09:00 – 13:30
Παρασκευή 09:00 – 20:00
Σάββατο 11:00 – 16:00
Κυριακή 10:00 – 18:00

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε τα social media της ΕΥΔΑΠ: Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn, YouTube και το www.eydap.gr

View full είδηση