Μεθοδολογία οριοθέτησης και δόμησης οικισμών από το ΥΠΕΝ

[Engineer]

Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορά στη μεθοδολογία οριοθέτησης οικισμών.

Σύμφωνα με την απόφαση την οποία υπογράφει ο Υφυπουργός ΥΠΕΝ κ. Ταγαράς, οι γενικές κατευθύνσεις της οριοθέτησης είναι οι εξής:

Η οριοθέτηση και η δόμηση οικισμών με πληθυσμό κατά την τελευταία απογραφή μέχρι 2.000 κατοίκους, διέπεται από το άρθρο 12 του ν. 4759/2020 (Α’ 245) και των εκάστοτε ισχυόντων προεδρικών διαταγμάτων που ρυθμίζουν τον τρόπο και τα κριτήρια καθορισμού των ορίων τους, είτε αυτοί έχουν δημιουργηθεί προ του 1923 είτε μεταγενέστερα αλλά πάντως προ του 1983, και στερούνται εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου. Ανάλογα με το χρόνο που έχουν δημιουργηθεί και συγκροτηθεί, οι οικισμοί διακρίνονται σε δύο ομάδες και για την οριοθέτησή τους εφαρμόζονται τα παρακάτω:

Α1. Ομάδα 1η: Οικισμοί προϋφιστάμενοι του 1923

α. Το θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται είναι το π.δ. 02/13-03-1981 (Δ’ 138), όπως έχουν κωδικοποιηθεί στα άρθρα 100 – 108 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ – Δ’ 580/1999) και τα υπόλοιπα άρθρα του παραπάνω π.δ.

β. Για τον προσδιορισμό της πολυγωνικής γραμμής των ορίων που περικλείει την περιοχή εντός ορίων του οικισμού:

Ερευνάται τόσο ο χρόνος δημιουργίας του οικισμού, όσο και η διατήρησή του στην ίδια/αρχική θέση. Συνεκτιμάται/αξιολογείται το γεγονός ότι ορισμένοι οικισμοί μεταφέρθηκαν/μετεγκαταστάθηκαν σε άλλη θέση καθώς και ότι, μέχρι το 1985 (οπότε εκδόθηκε το π.δ για τους οικισμούς με πληθυσμό μέχρι 2.000 κατ.), η δόμηση σε κάθε οικισμό που δεν διέθετε εγκεκριμένο σχέδιο ακολουθούσε τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις για «οικισμούς προ του 1923». Ο προσδιορισμός της οριογραμμής οφείλει να αιτιολογείται με τη συνδρομή των κριτηρίων του θεσμικού πλαισίου και με συγκεκριμένα αποδεικτικά πραγματικά στοιχεία. Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τα σημεία της πολυγωνικής γραμμής των ορίων πρέπει να ανάγονται, κατά το δυνατόν, σε χρόνο προ του έτους 1923 (ή στο χρόνο της μετακίνησης του οικισμού σε άλλη θέση). Από χαρτογραφικά ή άλλα στοιχεία (π.χ. συμβόλαια) πρέπει να προκύπτει τόσον η ύπαρξη του οικισμού ως αυτοτελούς οικιστικού συνόλου, με κτίρια (κατοικίες, αποθήκες κ.ά) και στοιχειώδεις κοινόχρηστες λειτουργίες (κατάστημα εξυπηρέτησης καθημερινών αναγκών, Εκκλησία, σχολείο, πλατεία κ.ά), όσο και τα σημεία των κορυφών των ορίων του κατά το δυνατό.

Η έρευνα περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:

β.1. ΑΠΟΓΡΑΦΗ: Διερευνάται κατά πόσον ο οικισμός καταγράφεται στην απογραφή του έτους 1920 και σε επόμενες απογραφές της ΕΣΥΕ/ΕΛΣΤΑΤ. Αν και στις οικείες διατάξεις για την 1η Ομάδα δεν περιλαμβάνεται ο έλεγχος της εξέλιξης του πληθυσμού του οικισμού, ούτε η κατάταξή του σε κατηγορίες όπως προβλέπεται για τη 2η Ομάδα (Οικισμοί δημιουργημένοι μετά το 1923 και έως το 1983), θεωρείται πολεοδομικά χρήσιμο και επιβάλλεται – σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 12 του ν. 4759/2020 – να καταγραφεί το στοιχείο αυτό και για τους οικισμούς της 1ης Ομάδας, προκειμένου να συνεκτιμηθεί μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία, ιδίως για να αξιολογηθεί η αναγκαιότητα καθορισμού ειδικών όρων δόμησης ή και η μελλοντική πολεοδόμηση του οικισμού σε επόμενη φάση.

β.2. ΘΕΣΗ: Ταυτοποιείται η ύπαρξή του στην εξεταζόμενη θέση έως σήμερα, διερευνώντας τυχόν μετονομασία του και τυχόν μεταφορά/μετεγκατάστασή του σε άλλη θέση/τοποθεσία. Στις περιπτώσεις που η σημερινή θέση του οικισμού είναι διαφορετική από αυτήν που βρισκόταν προ του 1923, τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις που εφαρμόζονται για τον προσδιορισμό των ορίων είναι αυτά της 2ης Ομάδας.

β.3. ΜΕΓΕΘΟΣ/ΕΚΤΑΣΗ: Συσχετίζεται η έκταση που καταλαμβάνει σήμερα ο οικισμός με τις μεταβολές του πληθυσμού, όπως αυτός εξελίχθηκε βάσει των καταγραφών επομένων απογραφών, συνεκτιμώντας και λοιπά χωρικά/ πολεοδομικά δεδομένα και στοιχεία που αφορούν στην μορφολογία του εδάφους, τη συνεκτικότητα της δομής/ συγκρότησης της δόμησης και τον τύπο της πληθυσμιακής πυκνότητας (χαμηλή, μεσαία, ή υψηλή). Παράλληλα, λαμβάνονται υπόψη στοιχεία ιστορικής εξέλιξης και πράξεις της διοίκησης που συνετέλεσαν στη δημιουργία της «πραγματικής» κατάστασης της οικιστικής περιοχής που δομείται μέχρι σήμερα με το πολεοδομικό καθεστώς των οικισμών προ του 1923. Ανάλογα με την εξέλιξη της δόμησης, στον οικισμό μπορεί να διακριθούν τμήματα ή τμήμα που έχουν δομηθεί ως προϋφιστάμενα του 1923 και άλλα τμήματα ή τμήμα ως μεταγενέστερα, με τις διατάξεις των οικισμών μέχρι 2.000 κατ. προϋφιστάμενα του 1983. Στις περιπτώσεις αυτές, τα μεν κριτήρια οριοθέτησης είναι αυτά του άρθρου 84 του ΚΒΠΝ για το σύνολο της έκτασης του οικισμού, αλλά είναι υποχρεωτικό να καθορίζεται διακριτό όριο τμήματος ή τμημάτων που προϋφίστανται του 1923. Η διάκριση αυτή επηρεάζει τους όρους δόμησης που εφαρμόζονται κατά τομείς: για μεν τα τμήματα προ του 1983, αυτοί των άρθρων 85 – 88 και 98 του ΚΒΠΝ, για δε τα τμήματα προ του 1923, αυτοί των άρθρων 102 – 108 του ΚΒΠΝ όπως και τα υπόλοιπα σχετικά άρθρα του π.δ. 02/13-03-1981 (Δ’ 138), τα οποία δεν έχουν κωδικοποιηθεί.

γ. Για τον προσδιορισμό της πολυγωνικής γραμμής των ορίων οικισμού προϋφιστάμενου του 1923, αντλούνται στοιχεία από:

γ.1. Υφιστάμενες πράξεις της Διοίκησης περί καθορισμού του ορίου του οικισμού με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις (αρχείο της αρμόδιας Υ.Δ.Ο.Μ. ή άλλων συναρμόδιων Υπηρεσιών). Στις πράξεις αυτές περιλαμβάνονται και οι διαπιστωτικές υπηρεσιακές πράξεις σε εφαρμογή των υπ’ αρ. 117/82 και 124/82 εγκυκλίων. Επίσης λαμβάνεται υπόψη και τυχόν νομολογία σχετική με τον καθορισμό των ορίων του οικισμού. Δεδομένου ότι η αναζήτηση αναλυτικών στοιχείων σε βάθος περίπου 100 χρόνων είναι εξαιρετικά δυσχερής, εξαιτίας πραγματικών περιστατικών που μεσολάβησαν από το 1923 έως σήμερα, καθώς και του γεγονότος ότι οι παραπάνω εγκύκλιοι εξακολουθούν να ισχύουν, οι πράξεις αυτές θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον προσδιορισμό των ορίων σε συνδυασμό με τα λοιπά στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη του οικισμού και με την επιφύλαξη ότι δεν αφορούν περιοχές που δεν επιτρέπεται βάσει των νόμιμων κριτηρίων και προϋποθέσεων να περιλαμβάνονται εντός των ορίων (δάση, ρέματα κ.λπ.).

γ.2. Αεροφωτογραφίες, χαρτογραφικό υλικό (Γ.Υ.Σ, Κτηματολόγιο κ.λπ.) στα οποία εμφανίζεται ο οικισμός. γ.3. Στοιχεία, γνωμοδοτήσεις και κάθε σχετική διοικητική πράξη άλλων συναρμόδιων υπηρεσιών που διαχειρίζονται περιοχές που εμπίπτουν σε ίδιο νομικό καθεστώς (δάση, αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί κ.λπ.), ή περιοχές προστασίας φυσικού περιβάλλοντος (NATURA, κ.ά.).

Α2. Ομάδα 2η: Οικισμοί δημιουργημένοι μετά το 1923 και έως το 1983

α. Το θεσμικό πλαίσιο που εφαρμόζεται είναι το π.δ. 24.04/03.05.1985 (Δ’ 181), όπως ισχύει και όπως έχει κωδικοποιηθεί στα άρθρα 80 – 88 και 96-98 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ – Δ’ 580/1999).

β. Για τον προσδιορισμό της πολυγωνικής γραμμής των ορίων που περικλείει την περιοχή εντός ορίων του οικισμού:

Γίνεται έρευνα για την πραγματική κατάσταση που υπήρχε κατά τη δημοσίευση του ν. 1337/1983 ή έστω του παραπάνω π.δ του 1985. Δεν επιτρέπεται ο καθορισμός να γίνεται με βάση τη διαμορφωθείσα μετά την ισχύ του προαναφερθέντος νόμου πραγματική κατάσταση, ούτε επιτρέπεται ο επανακαθορισμός των ορίων οικισμού με βάση νέα πραγματική κατάσταση διαμορφωθείσα μεταγενέστερα της αρχικής οριοθέτησης, η οποία συνεπάγεται διεύρυνση των αρχικών ορίων. Επιτρέπεται η διαδικασία αυτή μόνο στις περιπτώσεις διόρθωσης σφαλμάτων που τεκμηριώνονται βάσει πραγματικών δεδομένων, τα οποία δεν είχαν ληφθεί υπόψη κατά την αρχική οριοθέτηση. Το περιεχόμενο των στοιχείων πρέπει να ανάγεται, κατά το δυνατόν, σε χρόνο προγενέστερο του έτους 1985, από αυτό δε να προκύπτει τόσον η ύπαρξη του οικισμού ως αυτοτελούς οικιστικού συνόλου με 10 τουλάχιστον κτίρια (κατοικίες, αποθήκες κ.ά) ή και τυχόν άλλες κοινόχρηστες λειτουργίες (κατάστημα εξυπηρέτησης καθημερινών αναγκών, σχολείο, Εκκλησία, πλατεία κ.ά), όσο και τα όριά του.

Η έρευνα περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:

β.1. ΑΠΟΓΡΑΦΗ: Καταγραφή του οικισμού σε απογραφή προ του έτους 1983 και σε επόμενες απογραφές της ΕΣΥΕ/ΕΛΣΤΑΤ και με την προϋπόθεση ότι δεν έχει υπερβεί τους 2.000 κατοίκους. Επίσης, στοιχεία της εξέλιξης του πληθυσμού του, βάσει των πλέον πρόσφατα διαθέσιμων δεδομένων, προκειμένου να συνεκτιμηθεί μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία, ιδίως δε για να αξιολογηθεί η τυχόν αναγκαιότητα προσδιορισμού ειδικών όρων δόμησης (με εξειδίκευση και εντός του πλαισίου των μεγεθών των όρων δόμησης του π.δ του 1985), ή και η μελλοντική πολεοδόμηση του οικισμού.

β.2. ΘΕΣΗ: Ταυτοποιείται η ύπαρξη του οικισμού στην εξεταζόμενη θέση στην οποία έχει αναπτυχθεί και υφίσταται προ του 1983 και μέχρι σήμερα, διερευνώντας τυχόν μετονομασία του και τυχόν μεταφορά/μετακίνησή του από άλλη θέση/τοποθεσία.

β.3. ΜΕΓΕΘΟΣ/ΕΚΤΑΣΗ: Η έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός συσχετίζεται με τις μεταβολές του πληθυσμού όπως αυτός εξελίχθηκε βάσει των καταγραφών των απογραφών, συνεκτιμώντας και λοιπά χωρικά/πολεοδομικά δεδομένα στοιχεία που αφορούν στη μορφολογία του εδάφους, τη συνεκτικότητα της δομής/συγκρότησης της δόμησης και τον τύπο της πληθυσμιακής πυκνότητας (χαμηλή, μεσαία, ή υψηλή). Παράλληλα, λαμβάνονται υπόψη στοιχεία και πράξεις της διοίκησης που συνετέλεσαν στη δημιουργία της «πραγματικής» κατάστασης της περιοχής που δομείται μέχρι σήμερα με το πολεοδομικό καθεστώς των οικισμών μέχρι 2.000 κατ. βάσει Νομαρχιακής απόφασης, ή άλλης διοικητικής πράξης, η οποία πρέπει να αντικατασταθεί με προεδρικό διάταγμα. Ανάλογα με την εξέλιξη της δόμησης στον οικισμό μπορεί – όπως και στους οικισμούς της 1ης Ομάδας – να διακριθούν τμήμα ή τμήματα που έχουν δομηθεί ως προϋφιστάμενα του 1923. Στις περιπτώσεις αυτές, τα μεν κριτήρια οριοθέτησης είναι αυτά του άρθρου 84 του ΚΒΠΝ για το σύνολο της έκτασης του οικισμού, αλλά είναι υποχρεωτικό να καθορίζεται διακριτό όριο τμήματος ή τμημάτων του οικισμού που προϋφίστανται του 1923 και αποτελούν, κατά περίπτωση τον/τους ιστορικό «πυρήνα»/νες» του οικισμού. Η διάκριση αυτή επηρεάζει τους όρους δόμησης που εφαρμόζονται κατά τομείς, ήτοι για μεν τα τμήματα προ του 1983, αυτοί των άρθρων 85 – 88 και 98 του ΚΒΠΝ, για δε τα τμήματα προ του 1923, αυτοί των άρθρων 102 – 107 του ΚΒΠΝ όπως και τα υπόλοιπα σχετικά άρθρα του π.δ. 02/13-03-1981 (Δ’ 138), τα οποία δεν έχουν κωδικοποιηθεί.

γ. Για τον προσδιορισμό της πολυγωνικής γραμμής των ορίων οικισμού προ του 1983 αντλούνται στοιχεία από:

γ.1. την απογραφή του 1981 ή προγενέστερη της ΕΣΥΕ/ ΕΛΣΤΑΤ, όπου ο οικισμός απογράφεται ως διακεκριμένο οικιστικό σύνολο και ότι είχε και έχει κατά την τελευταία απογραφή πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους.

γ.2. αεροφωτογραφίες πλησιέστερες της ημερομηνίας ισχύος του ν. 1337/1983, χαρτογραφικό υλικό (Γ.Υ.Σ., Κτηματολόγιο κ.λπ.) στα οποία ο οικισμός εμφανίζεται ως διαμορφωμένο οικιστικό σύνολο.

γ.3. Στοιχεία, γνωμοδοτήσεις και κάθε σχετική διοικητική πράξη άλλων συναρμόδιων υπηρεσιών που διαχειρίζονται περιοχές που εμπίπτουν σε ίδιο νομικό καθεστώς (δάση, αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί κ.λπ.), ή περιοχές προστασίας φυσικού περιβάλλοντος (NATURA κ.ά.).

γ.4. Στοιχεία της παραγράφου Α.1.γ. του παρόντος άρθρου προκειμένου να διερευνηθεί ο προσδιορισμός της πολυγωνικής γραμμής των ορίων τυχόν τμημάτων του οικισμού προϋφισταμένων του 1923.

γ.5. Νομολογία σχετική με τον καθορισμό των ορίων του οικισμού.

Μπορείτε να κατεβάσετε το ΦΕΚ από εδώ:
http://www.et.gr/api/DownloadFeksApiDaily/?fek_pdf=20220203733

View full είδηση