Υπαιθριες ηλεκ. εγκαταστάσεις κήπων κλπ

[Πέτρανθος]

Κατ' αρχή, διαφωνώ πλήρως με την πρώτη παράγραφο των σχολίων σου. Αν ακολουθηθεί η λογική αυτή, δεν χρειάζονται μηχανικοί, αλλά μόνον πωλητές και αγοραστές προϊόντων, και οδηγίες χρήσης με σκίτσα, αντί για πρότυπα και κανονισμούς.

Στο δεύτερο ερώτημα που θέτεις, που είναι πολύ ενδιαφέρον, εντοπίζεις - και σωστά - αναλογίες ανάμεσα στο σύστημα ΙΤ και στα διαχωρισμένα κυκλώματα. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, γιατί όλα - στο τέλος - είναι ηλεκτροτεχνία! Η ουσιαστική διαφορά βρίσκεται στον συστηματικό τρόπο που τα πρότυπα (παγκοσμίως) επιβάλλουν να εξασφαλίζεται η προστασία από ηλεκτροπληξία από έμμεση επαφή (ή, με την ορολογία του ΕΛΟΤ 60364, προστασία από σφάλμα).

Το σύστημα ΙΤ, που αναφέρεσαι, ανήκει στην μέθοδο "προστασία με αυτόματη διακοπή, ισοδυναμικές συνδέσεις και γείωση". Δηλαδή εάν υπάρξει επικίνδυνη τάση επαφής λόγω σφάλματος μόνωσης, να γίνει αυτόματη διακοπή του κυκλώματος.

Στο διαχωρισμένο κύκλωμα, η προστασία από σφάλμα προκύπτει από τον διαχωρισμό του κυκλώματος από άλλα κυκλώματα και τη γη, με παρεμβολή μόνωσης. Τα υπόλοιπα, είναι συμπληρωματικές απαιτήσεις των κανονισμών, όπου και παραπέμπω.

[dark74]

Αγαπητέ @Πέτρανθος με το σχόλιο μου για την ελληνική βιβλιογραφία ήθελα απλώς να καταδείξω την παντελή σύνδεση της θεωρίας με την πράξη από αυτούς που τα γράφουν. Επειδή ξέρω πως γράφονται τα papers τα οποία αποτελούν βιομηχανία για την εξέλιξη σε βαθμίδες καθηγητών και τα περισσότερα είναι απλώς ένα είδος " μαζικής παραγωγής", εκτιμώ ότι αντίστοιχα γράφονται κ τα βιβλία. Αυτό φυσικά δεν είναι απόλυτο ούτε καθολικό, εννοείται. Αλλά επέτρεψέ μου να πω ότι δεν υπάρχει στην ελληνική βιβλιογραφία ούτε ένα βιβλίο που να βοηθήσει ένα νέο μηχανικό να δει την πρακτική εφαρμογή της θεωρίας.  Μένουν στα χιλιοειπωμένα και απλώς αναπαράγουν μια θεωρητική προσέγγιση που απέχει πολύ από την πράξη.

Στο θέμα μας τώρα.  Στο σύστημα ΙΤ δεν υπάρχει αυτόματη διακοπή όπως λες. Αν υπάρξει σφάλμα μόνωσης, ο επιτηρητής μόνωσης δίνει συναγερμό αλλά ΔΕΝ διακόπτει το κύκλωμα. Αυτή άλλωστε είναι η ουσία που εφαρμόζεται σε κρίσιμους χώρους στα νοσοκομεία. Δηλ. να ΜΗΝ διακοπεί η ηλεκτρική τροφοδοσία στο πρώτο σφάλμα, όπως ανέφερα και παραπάνω. Επίσης, το υποσύστημα ΙΤ στις νοσοκομειακές μονάδες είναι ένα ηλεκτρικά διαχωρισμένο κύκλωμα. Γίνεται με Μ/Σ όπως και στους κήπους.  Επειδή υπάρχει ηλεκτρικός διαχωρισμός, το πρώτο σφάλμα δεν εγκυμονεί άμεσο κίνδυνο ΑΚΡΙΒΩΣ όπως και στο Μ/Σ 1:1 στις εγκαταστάσεις με ηλεκτρικό διαχωρισμό. Το 2ο σφάλμα είναι αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα.  Και για την ακριβεία, αν το 2ο σφάλμα γίνει στον άλλο πόλο του κυκλώματος. Δηλ. αν το πρώτο σφάλμα είναι στη φάση και το δεύτερο στον ουδέτερο.

Το τι λένε τα πρότυπα δεν μου αρκεί, διότι δεν εξηγούν γιατί στη μία περίπτωση γειώνονται οι ισοδυναμικές συνδέσεις ενώ στην άλλη όχι. Κι απ' οσο βλέπω κανείς δεν μπορεί να απαντήσει γιατί.  Το ερώτημά μου δεν ήταν τι λένε τα πρότυπα. Το ερώτημά μου είναι ΓΙΑΤΙ στα ηλεκτρικά διαχωρισμένα κυκλώματα σ' ενα υποσύστημα ΙΤ γειώνεται η ισοδυναμική σύνδεση ενώ σε μια ηλεκτρικά διαχωρισμένη εγκατάσταση δεν πρέπει να γειώνεται.

 

 

 

 

 

[nvel]

το ΙΤ είναι σύστημα γείωσης που μπορεί να εφαρμοστεί σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που μας ενδιαφέρει η συνέχιση της παροχής μετά από σφάλμα, ενώ ο ηλεκτρικός διαχωρισμός είναι τρόπος προστασίας ενός κυκλώματος από έμμεση επαφή χωρίς να μας απασχολεί η συνέχιση της παροχής. Ηλεκτρικά διαχωρισμένη εγκατάσταση (όπως αναφέρεις) απαγορεύεται να κατασκευαστεί, μόνο ηλεκτρικά διαχωρισμενο κύκλωμα. Στις εγκαταστάσεις ΙΤ τα εκτιθέμενα αγώγιμα μέρη γειώνονται για να μειωθεί η τάση επαφής, σε ένα διαχωρισμενο κύκλωμα το ρεύμα του σφάλματος είναι τόσο μικρο λόγω της υποχρεωτικά μικρής έκτασης του κυκλώματος και του μετασχηματιστή που δεν υπάρχει απαίτηση γείωσης.

[dark74]

Παιδιά, ας ξεχάσουμε για λίγο τα ΙΤ και τη θεωρία και πάμε αλλιώς.

1). Σ' ενα νοσοκομείο με σύστημα TN-S ή ΤΤ or whatever, υπάρχει ένα τμήμα της εγκατάστασης όπου μπαίνουν Μ/Σ 1:1 , δηλ. γίνεται ηλεκτρικός διαχωρισμός. Αυτό το τμήμα της εγκατάστασης, δηλαδή το ηλεκτρικά διαχωρισμένο τμήμα, τροφοδοτεί διάφορες ιατρικές συσκευές των οποίων τα κελύφη / εκτεθημένα αγώγιμα μέρη (μεταλλικά συνήθως) είναι για κάθε κύκλωμα ισοδυναμικά συνδεδεμένα και ΓΕΙΩΜΕΝΑ. Οκ ? πάει αυτό

 

2). Σε μια κτιριακή εγκατάσταση με σύστημα TN-S ή ΤΤ or whatever, υπάρχει ένα τμήμα της εγκατάστασης (υπαίθριο τμήμα )  όπου μπαίνουν Μ/Σ 1:1 , δηλ. γίνεται ηλεκτρικός διαχωρισμός. Αυτό το τμήμα της εγκατάστασης, δηλαδή το ηλεκτρικά διαχωρισμένο τμήμα, τροφοδοτεί διάφορες συσκευές και φωτιστικά των οποίων τα κελύφη / εκτεθημένα αγώγιμα μέρη (μεταλλικά συνήθως) είναι για κάθε κύκλωμα ισοδυναμικά συνδεδεμένα και ΜΗ ΓΕΙΩΜΕΝΑ.  Οκ ? Πάει κ αυτό.

Ερώτηση :  Γιατί στην περίπτωση "1"  γειώνεται η ισοδυναμική σύνδεση ενώ στην περίπτωση "2" οχι ??? και μην μου πείτε "έτσι λέει το πρότυπο".

Edited Αύγουστος 29 , 2022 by Pavlos33
αλλαγή χρώματος γραμματοσειράς-βλ. κανόνες συμμετοχής

[GeorgeS]

Αυτό το θέμα μας είχε απασχολήσει πολύ κάποτε στο μακρινό παρελθόν εδώ.

Καταρχάς, όπως είπες, και όπως έχουμε πει και μαζί,  συμφωνώ ότι οι σημειώσεις και η ελληνική βιβλιογραφία είναι για κλάματα. Δηλ. καλύτερα ένας μηχανικός εφαρμογής να ψάξει στα βιβλία των τεχνικών σχολών παρά τις σημειώσεις των καθηγηταράδων. Τουλάχιστον  μέχρι πριν μερικά χρόνια γιατί τώρα δεν ξέρω... ισως κάναν κανα copy-paste από το ιντερνετ και να βελιτώθηκε λίγο η κατάσταση των σημειώσεων στα θέματα της πρακτικής των εγκαταστάσεων και των ηλεκτροτεχνικών εφαρμογών.   Anyway. άλλο θέμα αυτό.

Τα παρακάτω λοιπόν είναι η δική μου τοποθέτηση επι του θέματος μετά από ΠΟΛΥ προσωπική ενασχόληση.

 

Επι του προκείμενου. Οπως είπε και κάποιος παραπάνω, η μέθοδος ΙΤ είναι σύστημα ηλεκ. εγκατάστασης ενώ ο ηλεκτρικός διαχωρισμός, είναι μέθοδος προστασίας. Αυτό μας λέει η θεωρία και τα πρότυπα.

Πάμε στη πράξη τώρα και επί της ουσίας.

Το σύστημα ΙΤ είναι πράγματι, ένα ηλεκτρικά διαχωρισμένο σύστημα. Δηλ. ΙΤ και ηλεκτρικός διαχωρισμός έχουν την ίδια κοινή αρχή, την ίδια καταγωγή. Ποια είναι αυτή ? η απουσία γείωσης των ενεργών αγωγών. Ποια η πρακτική διαφορά τους ? Οτι στο σύστημα ΙΤ γειώνονται τα μεταλλικά μέρη ενώ στον ηλεκτρικό διαχωρισμό όχι.  Ποιος ο κύριος σκοπός ενός ΙΤ συστήματος ? Η συνέχιση της λειτουργίας της εγκατάστασης ακόμα κι αν υπάρξει 1ο σφάλμα.  Ποιος ο σκοπός του ηλεκτρικού διαχωρισμού ? Μέθοδος προστασίας από 1ο σφάλμα (καθώς δεν κλείνει κύκλωμα με τη γη).  Ποια η κοινή κύρια μέθοδος ανίχνευσης του 1ου σφάλματος ? ο επιτηρητής μόνωσης.

Γιατί γειώνονται  τα μεταλλικά μέρη στο σύστημα ΙΤ ?

Διότι στις εγκαταστάσεις που ενδείκνυται να εφαρμόζεται, ήτοι νοσοκομεία, Data Center κλπ, υπάρχουν μηχανήματα υψηλής συχνότητας που παράγουν μόνιμα ρεύματα διαρροής (απολύτως αποδεκτά από τα πρότυπα) χωρίς να υπάρχει σφάλμα. Για παράδειγμα, ένας καρδιογράφος μπορεί να δημιουργεί στη γραμμή μόνιμο ρεύμα διαρροής 3mA (χωρίς σφάλμα) εξαιτίας των ηλεκτρονικών διατάξεών του (κυρίως χωρητικών κυκλωμάτων) το οποίο ανιχνεύεται στον αγωγό γείωσης των μεταλλικών μερών.  Επίσης, το συνολικό μήκος της καλωδίωσης αυξάνει τις κατανεμημένες χωρητικότητες που είναι εξαιρετικά σημαντικό θέμα καθώς το δίκτυο καλωδίωσης απλώνεται σε χιλιόμετρα. Οι κατανεμημένες χωρητικότητες προς γη μπορεί να αυξήσουν επικίνδυνα το δυναμικό.  Άλλοι λόγοι όπως η εξάλειψη θορύβου, παράσιτα κλπ, επιβάλλουν τελικά όλοι μαζί τη γείωση των μεταλλικών μερών, κατά τρόπο παρόμοιο που γειώνεται και ένα μηχανογραφικό κέντρο. 

 

Γιατί ΔΕΝ γειώνονται στον ηλεκτρικό διαχωρισμό ?

Γιατί το ίδιο το πρότυπο αφήνει να εννοηθεί ότι ο ηλεκτρικός διαχωρισμός γίνεται περιορισμένα για ένα φορτίο, τοπικού χαρακτήρα και μικρής έκτασης ως μέθοδος προστασίας σε ένα υπάρχουν σύστημα (π.χ. TN-S). Η σύγχυση προκύπτει επειδή το πρότυπο είναι κακογραμμένο και σε κάποιο σημείο του αναφέρει ότι αν έχουμε περισσότερα κυκλώματα μπλα μπλα, τότε κάνουμε αγείωτη ισοδυναμική σύνδεση μεταλλικών κλπ κλπ αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι μπορεί να επεκταθεί και κάποιος να κάνει το μισό σπίτι ηλεκτρικά διαχωρισμένο. Αυτοπεριορίζεται βέβαια αφού αναφέρει -αν θυμάμαι καλά- ότι το μέγιστο μήκος καλωδίωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500μ πάνω από τα οποία οι κατανεμημένες χωρητικότητες (προς γη) γίνονται επικίνδυνες.  Με δεδομένο το μικρό μήκος της καλωδίωσης και το περιορισμό των φορτίων εξαλείφονται οι λόγοι ανάγκης γείωσης. Υπάρχει όμως ακόμα ένας. Ο Παρακάτω :

Τι θα γινόταν αν γειώναμε τα μεταλλικά μέρη συσκευών στον ηλεκτρικό διαχωρισμό ?

Εδώ είναι η ουσία. Αν γειώναμε τα μεταλλικά μέρη θα  παραβιάζαμε τον γενικό κανόνα ότι απαγορεύεται η κοινή γείωση 2 διαφορετικών συστημάτων, εν προκειμένω ΙΤ και TN-S.  Διότι γειώνοντας τα μεταλλικά μέρη, μετατρέπουμε το ηλεκτρικά διαχωρισμένο κύκλωμα σε ένα μικρό υποσύστημα ΙΤ και μάλιστα με κοινή γείωση.  Ετσι στο σπίτι θα είχαμε TN-S και ένα κομμάτι ΙΤ , αμφότερα με κοινή γείωση. Δηλ. κοινή γείωση μεταλλικών μερών ηλεκτρικά διαχωρισμένου συστήματος και μη-διαχωρισμένου συστήματος, πράγμα που απαγορεύεται.

Ερώτηση κρίσεως : Αν γειώναμε σε ξεχωριστή γείωση τα μεταλλικά μέρη των συσκευών στον ηλεκτρικό διαχωρισμό θα είχαμε πρόβλημα ?

Οχι. θα είχαμε φτιάξει ένα υποσύστημα ΙΤ ανεξάρτητο. Αλλά αυτό είναι αδύνατον να γίνει σε μια κατοικία καθότι εξ εμπειρίας γνωρίζουμε ότι 2 συστήματα νοείται (πρακτικά) ότι έχουν ξεχωριστές γειώσεις όταν αυτές απέχουν τουλάχιστον 8-10+ μέτρα . Και πάλι αυτός είναι εμπειρικός κανόνας δικός μας. Εξαρτάται από το είδος του εδάφους κλπ. Και ποιος ο λόγος να το κάναμε ? Κανένας, διότι σε μια οικιακή εγκατάσταση θέλουμε την προστασία και όχι την αδιάλειπτη λειτουργία στο 1ο σφάλμα που παρέχει το ΙΤ.

Πρακτικά (και όχι θεωρητικά) Συμπεράσματα :

Ο ηλεκτρικός διαχωρισμός και το σύστημα ΙΤ μοιράζονται κοινά στοιχεία. Αυτό προκύπτει όχι μόνο από την κοινή αρχή τους, δηλ. την απουσία γείωσης, αλλά και από τα κύρια μέσα προστασίας που είναι ο επιτηρητής μόνωσης καθώς και από τη φιλοσοφία σφάλματος καθώς αμφότερα αναφέρονται στο "1ο σφάλμα" και το "2ο σφάλμα".  Το σύστημα ΙΤ είναι ένα ηλεκτρικά διαχωρισμένο σύστημα. Ο ηλεκτρικός διαχωρισμός του προτύπου είναι μέθοδος προστασίας που στηρίζεται στην αρχή προστασίας του συστήματος ΙΤ (αλλά μπορείς να το πεις και αντίστροφα).

 

Edited Ιούνιος 30 , 2023 by GeorgeS