Πρόεδρος ΣΜΕ: Σεισμικοί… στοχασμοί

[kan62]

Ο Αργύρης Πλέσιας, Πολιτικός Μηχανικός και Πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Ελλάδος (ΣΜΕ) μοιράζεται στο Εργοληπτικόν βήμα No_133  σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις για τη θωράκιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας απέναντι στους σεισμούς.

Καθώς από την παρακάτω φωτογραφία βγήκε το πόρισμα και μεταδόθηκε από πολλούς «ειδησεογραφικούς αναμεταδότες» με τον αιματηρό τίτλο «κατασκευαστικό έγκλημα – πολυκατοικία χωρίς θεμέλια», ας πούμε και μερικά σοβαρά για τους σεισμούς και την επίδρασή τους, στο ανθρωπογενές κυρίως περιβάλλον

Η πολυκατοικία της φωτογραφίας έχει θεμελίωση και μάλιστα ισχυρή (κοιτόστρωση), ενώ ο μηχανισμός πτώσης με ανατροπή, δηλώνει ότι και ο φέροντας οργανισμός είχε συγκρότηση (διατήρηση κόμβων).

Άλλο παράδειγμα που υποστηρίχθηκε μάλιστα από πανεπιστημιακό, ότι για τις μηδενικές απώλειες στην πόλη Ερζίν, πρέπει να δοθούν εύσημα στον δήμαρχο που τήρησε την νομιμότητα και έγιναν «καλές κατασκευές που άντεξαν». Δεν πήγε, άραγε, σε κανενός το μυαλό, ότι στην πόλη των 42.000 κατοίκων, υπήρχαν κατασκευές και προ του συγκεκριμένου δημάρχου; Δεν πήγε, άραγε, στο μυαλό του πανεπιστημιακού, ότι κάποια τοπικά χαρακτηριστικά (π.χ. έδαφος), αιτιολογούν την διαφορετική εικόνα;

Οι παρατηρήσεις αυτές που προκύπτουν από την εικόνα και τα «συμπεράσματα» που ακούγονται στα ΜΜΕ, τις τελευταίες ημέρες, τα οποίαείναι και ελλιπή και εσφαλμένα, θεωρώ ότι, θέτουν μεγαλύτερες υποχρεώσεις στους μηχανικούς και απαιτούν μεγαλύτερη υπευθυνότητα από όσους έχουν αναλάβει την ενημέρωση των πολιτών. Στον απόηχο του τραγικού συμβάντος του σεισμού της Τουρκίας, οφείλουμε σαν μηχανικοί να καλλιεργήσουμε μιακουλτούρα «υπεύθυνης ενημέρωσης», ενός μηχανισμού «ψύχραιμης αντιμετώπισης», ενός επιπέδου «κατανόησης της τυχηματικότητας» των φυσικών φαινομένων και «αποδοχής του επιπέδου κινδύνου».

Είναι λογικό ο πολίτης να ρωτάει αν αντέχει το σπίτι του σε ένα σεισμό σαν της Τουρκίας, είναι λογικό να επιθυμεί να νοιώσει την ασφάλεια του δικού του σπιτιού και της οικογένειάς του, έναντι των φρικτών εικόνων που θα διαρκέσουν για ένα εικοσαήμερο το πολύ (μέχρι την επόμενη συγκλονιστική είδηση), είναι λογικό να θέλει ένα «χάδι στα αυτιά» και ας ψυχανεμίζεται ότι μπορεί να μην  είναι αληθινό.

Είναι όμως παράλογο και ανεύθυνο, ενδεχομένως θέλοντας να καλύψουμε την άγνοια του τυχαίου γεγονότος, ενδεχομένως ορμώμενοι από την έλξη της δημοσιότητας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, να περιγράφουμε σενάρια τρόμου ή σενάρια εφησυχασμού, θεωρώντας ότι αν πούμε το αληθινό ΔΕΝ ΞΕΡΩ–χωρίς να ερευνήσω- (στο ερώτημα της πιθανότητας πτώσης του σπιτιού του πολίτη), θα βγάλουμε καμπούρα.

Όπως υφίσταται η αποδοχή του πολίτη στην άγνοια του γιατρού στην (“αν θα νοσήσει βαριά «κάποια στιγμή στο μέλλον»”),αντίστοιχη κουλτούρα και αποδοχή πρέπει να αναπτύξει για την άγνοιά μας στην ερώτηση αν θα πέσει το σπίτι του σε «κάποιο σεισμό». Η κουλτούρα της αποδοχής των ορίων της γνώσης καλλιεργείται, όταν γίνει κατανοητή η πολυπαραμετρικότητα του φαινομένου και η πολυεπίπεδη επίδρασή του στις κατασκευές.

Παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των κατασκευών σε ένα σεισμικό γεγονός, όπως:

• διάρκεια γεγονότος,
• βάθος γένεσης,
• τύπος και μορφή επιταχύνσεως κύματος,
• απόσταση από την θέση γένεσης του σεισμού,
• σύσταση εδάφους στην γραμμή του κύματος,
• σύσταση εδάφους έδρασης της κατασκευής,
• τύπος θεμελίωσης της κατασκευής,
• είδος δομικού συστήματος,
• ποιότητα και γήρανση υλικών κατασκευής,
• κανονιστικό πλαίσιο μελέτης (επίπεδο γνώσης),
• ορθότητα μελέτης,
• εφαρμογή μελέτης και επίβλεψη κατά την κατασκευή,
• παρεμβάσεις κατά την λειτουργία της κατασκευής,
• συντήρηση κατασκευής και πολλοί άλλοι,

αποτελούν ένα απάνθισμα συνθηκών που επιδρούν στην τρωτότητα της κατασκευής έναντι ενός σεισμικού γεγονότος και στην γένεση βλαβών ή/και αστοχιών. Γίνεται κατανοητό πιστεύω, από την παραπάνω ενδεικτική αναφορά, ότι η έστω και σαφής γνώση για παράδειγμα «με ποιόν κανονισμό κατασκευάσθηκε» (δηλώνει επίπεδο γνώσης), δεν είναι δυνατόν να δώσει καμία μονοσήμαντη απάντηση στην ερώτηση και την αγωνία του πολίτη «αν θα πέσει το σπίτι του». Η διατύπωση γενικευμένων συμπερασμάτων, όπως ότι νέες κατασκευές δεν αστοχούν, δεν βοηθούν στην διαμόρφωση ώριμης γνώσης στον πολίτη.

Η Πολιτεία στην Ελλάδα και ο χώρος των τεχνικών, έχει αντιμετωπίσει με ιδιαίτερη υπευθυνότητα και ψυχραιμία, τα σεισμικά γεγονότα έχει δημιουργήσει υποδομές για την αντιμετώπισή τους, έχει ενσωματώσει την  τεχνική γνώση που  αποκτήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα, βελτιώνοντας το ΜΕΣΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ έναντι των σεισμικών γεγονότων. Αξίζει ενδεικτικά  να αναφερθούν κάποιες ενέργειες:

• Η συγκρότηση ομάδων διερεύνησης των μηχανισμών κατάρρευσης των κτηρίων που κατέρρευσαν και είχαν ανθρώπινα θύματα στον σεισμό της Αθήνας, αποτέλεσε μηχανισμό απόκτησης σημαντικής εμπειρίας και αποκτήθηκαν συμπεράσματα που ενσωματώθηκαν στους ισχύοντες κανονισμούςαποτίμησης και επεμβάσεων σε υφιστάμενο κτήρια, τόσο από σκυρόδεμα όσο και από τοιχοποιία (ΚΑΝΕΠΕ – ΚΑΔΕΤ).
• Η συστηματική καταγραφή του υφιστάμενου δομικού αποθέματος και η κατηγοριοποίησή του (ιδιωτικός και δημόσιος χώρος), με χαρακτηριστικές περιπτώσεις το πρόγραμμα ΕΠΑΝΤΥΚ, κάποιες δράσεις του ΟΣΚ που δεν ολοκληρώθηκαν καθώς και καταγραφές προσεισμικών ελέγχων (ελλειπώς αξιοποιημένες).
• Η δημιουργία ειδικών μονάδων με κατάλληλη εκπαίδευση και εξοπλισμό που αντιμετωπίζουν τις επιδράσεις καταστροφικών φαινομένων (πχ ΕΜΑΚ, εθελοντικές ομάδες κλπ)

Έχοντας συμμετάσχει στο πρόγραμμα ΕΠΑΝΤΥΚ για την Θράκη, θεωρώ ότι η μη ολοκλήρωση και η επακόλουθη παραγωγή αποτελεσμάτων, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ελλιπή κατανόηση του προγράμματος, ως εργαλείου παρέμβασης. Ο καθηγητής Θ. Τάσιος (εμπνευστής), είχε θέσει με απλό τρόπο τους στόχους των μαζικών καταγραφών που είναι η ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ και ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ των κατασκευών ως προς την επάρκεια και την τρωτότητα τους ώστε να γίνονται παρεμβάσεις αναβάθμισης σε αυτές που έχουν την χαμηλότερη βαθμολογία, την υψηλότερη τρωτότητα, σε αντιστοιχία με τους διαθέσιμους πόρους.

Συχνά ακούγεται στα σχετικά ρεπορτάζ περί των χιλιάδων κτηρίων που έχουν καταγραφεί ή των χιλιάδων άλλων που απομένει να καταγραφούν ενώ για τις καταγραφές αυτές δεν υπάρχει γνώση  για το που και πως θα χρησιμοποιηθούν. Θεωρώ πολύ χρήσιμο να είχαν βαθμονομηθεί έστω οι 25.000 που απογράφηκαν ώστε να υπάρξει ένα πρόγραμμα επεμβάσεων (πχ 2 -3 ανά νομό), σε ετήσια βάση, ποσότητα που μπορεί να υποστηριχθεί οικονομικά. Με την διαδικασία αυτή σε μία δεκαετία θα είχαμε ανατάξει/ αναβαθμίσει περί τα 2000 κτήρια (τα πιο επικίνδυνα σύμφωνα με το  αποτέλεσμα της βαθμονόμησης).

Είναι, επίσης, χρήσιμο να αναφερθεί, ότι πρέπει να γίνουν κτήμα του υπεύθυνου πολίτη, έννοιες,  όπως το επίπεδο ασφάλειας που θεσμοθετεί η Πολιτεία και το οποίο συναρτάται με τους εκάστοτε διαθέσιμους πόρους. Η μελέτη και η κατασκευή έργων με υψηλότερους δείκτες ασφάλειας ή η επιλογή σχεδιασμού μιας κατασκευής με υψηλότερη τιμή σεισμικής επιτάχυνσης εδάφους ΔΕΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ και ο οποιοσδήποτε πολίτης επιθυμεί να έχει σχεδιασμό με υψηλότερα standards, είναι δυνατόν να τον πληρώσει και να τον  ενσωματώσει στο δόμημα του (πχ εφαρμογή σεισμικής μόνωσης κλπ.). Η Πολιτεία όμως θεωρεί (ορθώς κατά την άποψή μου), ότι οι διαθέσιμοι πόροι για την κατασκευή μίας υποδομής, οφείλουν να καλύπτουν την αντιμετώπιση φαινομένων που έχουν αποδεκτή πιθανότητα να συμβούν σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (περίοδος επαναφοράς). Με τις πιο σύγχρονες απόψεις  μάλιστα, τίθενται πρόσθετες παράμετροι με την εισαγωγή του όρου επιτελεστικότητας για την αξιολόγηση της ανεκτής πιθανότητας τόσο για την απώλεια μίας κατασκευής όσο και για την απώλεια ανθρώπινης ζωής (κριτήριο μη κατάρρευσης). Η ίδια λογική του επιπέδου ασφαλείας ισχύει για όλα τα τεχνικά έργα  (υδραυλικά, συγκοινωνιακά κλπ.) και θα πρέπει να το κάνουμε απολύτως κατανοητό στον πολίτη.

Επίσης, ένα άλλο εννοιολογικό στοιχείο,  που οφείλουμε σαν μηχανικοί να κάνουμε κατανοητό στην κοινωνία και στους πολίτες, είναι ότι ο αναμενόμενος κύκλος ζωής των διαθέσιμων υποδομών είναι μεγάλος και δεν είναι δυνατή η ενσωμάτωση της πρόσθετης γνώσης που αποκτάται ανά δεκαετία με αυτόματο τρόπο στις υφιστάμενες κατασκευές, ιδιαίτερα με την συνεχώς επιταχυνόμενη παραγωγή γνώσεων. Με την παρατήρηση αυτή πρέπει να γίνει κατανοητό και αποδεκτό , ότι  δεν έχουν όλες οι κατασκευές το ίδιο βαθμό επάρκειας όχι μόνο έναντι σεισμικών δράσεων, αλλά και έναντι άλλων ατυχηματικών(πχ πλημμύρες) φαινομένων.

Εάν συμφωνηθούν ως αρχές τα παραπάνω, θεωρώ ότι θα μειωθεί η απαίτηση για προβλέψεις που δεν είναι εφικτές και  θα αυξηθεί η ψυχραιμία της Πολιτείας και των Πολιτών για την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων με αποτελεσματικότερο τρόπο. Πιστεύω ότι θα εκλείψουν φαινόμενα αποφάσεων που λαμβάνονται μπροστά στις κάμερες με εμφανέστατο τον πανικό αυτού που τις λαμβάνει (όχι για το γεγονός αλλά για την εικόνα του). Είναι χαρακτηριστική η απόφαση του τότε υπουργού περί της θεσμοθέτησης της ισόβιας ευθύνης του μηχανικού που μελέτησε / επέβλεψε ένα έργο, για κάθε αστοχία του και η οποία απόφαση λήφθηκε στα χαλάσματα του σεισμού του Αίγιου, και με την συναισθηματική φόρτιση που υπήρχε διάχυτη κατά την διάσωση μετά από 30 ώρες ενός μικρού παιδιού. Θεωρώ ότι σε μία ώριμη κοινωνία, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να θεσμοθετηθούν αποφάσεις πάνω στα ερείπια, όπως έγινε σε επόμενο χρόνο όταν η Πολιτεία αποφάσισε να δράσει ψύχραιμα και να διερευνήσει με σοβαρότητα τα αίτια των καταρρεύσεων (Αθήνα 1999).

Πιστεύοντας ότι η χώρα έχει ένα υψηλό επίπεδο επάρκειας και αποτελεσματικότητας στην διαχείριση του σεισμικού κινδύνου,όπως αποδεικνύεται από την απόκριση των κατασκευών σε μια περιοχή που εκλύεται σημαντική σεισμική ενέργεια, το οποίο οφείλεται στο επίπεδο των Ελλήνων μηχανικών και της εκπαίδευσης τους, θα ήθελα να κάνω μια διευκρίνιση, να επισημάνω ένα κίνδυνο, να καταθέσω  μια πρόταση και να διατυπώσω μια ευχή.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ | Η γνώση της πολυπαραμετρικότητας των επιδράσεων σε μία κατασκευή, δεν αναιρεί την ανάγκη συντήρησης της, την διενέργεια παρεμβάσεων που την βελτιώνουν και αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής της, αλλά και την στατική της επάρκεια, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον ανθρώπινο οργανισμό. Η πολυπαραμετρικότητα μιας ασθένειας, δεν μας αποτρέπει από το να κάνουμε προληπτικές εξετάσεις (συστάσεις της ιατρικής κοινότητας).Στο παραπάνω πλαίσιο, η εμφάνιση βλαβών σε κάθε κατασκευή (πχ ρωγμές, διαβρώσεις κλπ), θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο άμεσης διερεύνησης από εξειδικευμένη και έμπειρη ομάδα μηχανικών.

ΚΙΝΔΥΝΟΣ | Το επίπεδο γνώσης και η διαχείριση των σύγχρονων κανονισμών έχει ξεφύγει σε γενικές γραμμές από τον ανθρώπινο έλεγχο, με αποτέλεσμα να επεκτείνεται συνεχώς η άκριτη αποδοχή των υπολογισμών του Η/Υ με συνέπεια την αύξηση κινδύνου λαθών ελλιπούς κατανόησης εξαγόμενων, άστοχων χειρισμών σε προσομοιώματα ή/και παραδοχές και αδυναμία ποιοτικών ελέγχων. Η επικινδυνότητα της υφιστάμενης εξέλιξης είναι ότι η αποδοχή αποτελεσμάτων μη ελεγχόμενης (συγκριτικής)  διαδικασίας, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του ποιοτικού κριτηρίου ΟΡΘΟΥ και ΛΑΘΟΥΣ καθώς και του ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ της ΤΑΞΗΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ (αναμενόμενο αποτέλεσμα).

ΠΡΟΤΑΣΗ |  Θεωρώ ότι η Πολιτεία πρέπει να λάβει μέτρα για την διατήρηση στο επιστημονικό προσωπικό (μηχανικούς), που εκπαιδεύει να υλοποιούν έργα τεχνικής υποδομής, του ποιοτικού κριτηρίου μέσα από την ανθρώπινη σκέψη. Η διενέργεια κύκλων κατάρτισης, πιστεύω ότι είναι ένα καλό πεδίο για την συνεργασία Πολυτεχνικών Σχολών και Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας ή/και Συλλόγων Μηχανικών (εάν το ΤΕΕ δεν προλαβαίνει πλέον με τα νέα του καθήκοντα), με χρηματοδότηση της Πολιτείας, μέσα από τους οποίους θα μεταφερθεί η υπάρχουσα τεχνική γνώση (πχ τάξη μεγεθών, διαδικασίες σχεδιασμού και διαδικασίες  επιλογή κλπ.). Πριν θεωρηθεί η πρόταση ως ανέφικτη, θα ήθελα να πληροφορήσω ότι το ΤΕΕ Θράκης υλοποιούσε σταθερά προ δεκαετίας κύκλους κατάρτισης ανά τριετία με πολύ χρήσιμα αποτελέσματα.

ΕΥΧΗ | Εύχομαι να υπάρξει ορθολογικός σχεδιασμός για την διαχείριση των προσεισμικών ελέγχων που εξαγγέλθηκαν για μια ακόμη φορά, ώστε να παραχθούν αποτελέσματα. Η διαχείριση δεκάδων χιλιάδων δημοσίων κτηρίων χωρίς βαθμονόμηση και ιεράρχηση ώστε να υπάρχει σαφής στόχευση απλά δεν είναι δυνατή. Η γνώση για ένα τέτοιο σχεδιασμό υπάρχει προ δεκαετιών.

Εύχομαι να υπάρξει μια πρόβλεψη για την διαχείριση των εκατομμυρίων ιδιωτικών κατασκευών, που επίσης να είναι ορθολογική, βιώσιμη και εφικτή, καθώς η γενικευμένη απαίτηση σύνταξης μελετών στατικής επάρκειας, έχει οδηγήσει στην έκδοση  βεβαιώσεων των πεντακοσίων ευρώ.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ

https://gobhma.gr/σεισμικοί-στοχασμοί/?fbclid=IwAR0sHjXkLett5hobNp-DcfVQwxjIuxWfFotbvJWFi5cs8hHN5vLCZCZvl6Q

View full είδηση

[tetris]

Ευχαριστούμε πολύ για τη σπουδαία ανάρτηση. Λέει τα πράγματα με το όνομά τους, και δεν διστάζει να ρίξει βέλη.

"Άλλο παράδειγμα που υποστηρίχθηκε μάλιστα από πανεπιστημιακό, ..."