Ανακαίνιση μονοκατοικίας του '50, εν μέρει φτιαγμένη με μπαγδατί

[Giteana]

Καλημέρα στο φόρουμ και Χριστός Ανέστη!

Σας διαβάζω κάμποσες μέρες προσπαθώντας να ενημερωθώ λιγάκι προτού ανοίξω νήμα για συμβουλές, αλλά ήρθε η ώρα να σας ρωτήσω. Ζω Αθήνα και έχω την ψιλή κυριότητα ενός σπιτιού στην επαρχία, χτισμένου γύρω στο '58-'59.  Πρόκειται για μια μικρή ισόγεια οικία 50 τ.μ. Η πρώτη (δυσάρεστη) έκπληξη ήρθε όταν ανακάλυψα με αφορμή το κτηματολόγιο, πως το σπίτι ήταν φτιαγμένο χωρίς άδεια, οπότε αναγκαστικά προχώρησα στην τακτοποίησή του με υπαγωγή στο Ν.4495/2017 (κατηγ. 1).  Καθώς τότε το σπίτι κατοικούταν ακόμη από τη μητέρα μου, έκανα κάποια βασικά μερεμέτια (σοφατίσματα, βαψίματα κλπ) και δεν ασχολήθηκα περαιτέρω. Πλέον η ηλικιωμένη μητέρα μου μετακόμισε κοντά μας στην Αθήνα, και το σπίτι έμεινε κλειστό.

Στο τώρα, έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στη ζωή μας έτσι που σκεφτόμαστε σοβαρά πως ίσως κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον, χρειαστεί να μετακομίσουμε σ' αυτό το δυαράκι εγώ με τον άντρα μου και πιθανόν ως τότε να αξίζει τον κόπο να νοικιαστεί το σπιτιάκι προκειμένου να αποφέρει ένα μικρό βοηθητικό εισόδημα, μια που τα ενοίκια στην πρωτεύουσα όπως καλά ξέρετε, έχουν φτάσει σε ύψη δυσθεώρητα, μην πω εξωφρενικά. Υπολόγιζα λοιπόν να διαθέσουμε κάποια χρήματα για να αναβαθμιστεί/ανακαινιστεί, μια που όποιες ανακαινίσεις είχαν γίνει μέσα στα χρόνια, ήταν υποτυπώδεις και χωρίς κανένα σκεπτικό εξοικονόμησης ενέργειας. Δε μιλάω καν για τρελές πολυτέλειες, αλλά τα βασικά για να γίνει βιώσιμο: μονώσεις, ηλεκτρολογικά, κουφώματα, πόρτα ασφαλείας, φυσικό αέριο και νέο μπάνιο και κουζίνα. Με περίμεναν όμως άλλες εκπλήξεις, καθώς στην πορεία έμαθα  πως το μισό σπίτι είναι χτισμένο με μπαγδατί (ασυντήρητο εννοείται μες τα χρόνια, κι ούτε και ξέρω για να είμαι ειλικρινής αν συντηρείται το μπαγδατί με κάποιο τρόπο) και το υπόλοιπο με τσιμεντόλιθα (απ' το κακό στο χειρότερο δηλαδή πάει η ιστορία αυτή). Το κομμάτι που είναι με μπαγδατί φέρει τρίριχτη κεραμοσκεπή η οποία δεν είναι στην καλύτερη κατάσταση κι οπωσδήποτε θα χρειαστεί επισκευή ή ίσως και εκ νέου κατασκευή και το υπόλοιπο είναι πλάκα-ταράτσα.

Τι μπορεί να γίνει από άποψη ανακαίνισης/αναβάθμισης σ' ένα τέτοιο σπίτι λοιπόν; Χρειάζομαι στατική μελέτη; Και τι το κάνει κανείς το μπαγδατί; Φτιάχνεται; Συντηρείται; Μπορεί να "σηκώσει" καινούρια κουφώματα και μια εξώπορτα ασφαλείας; Μπορεί να αντέξει κάποια θερμομόνωση ίσως; Αν χρειαστεί νέα ηλεκτρολογική εγκατάσταση πώς γίνεται σε τέτοιου είδους κατασκευή; Όσο για το υπόλοιπο με τα τσιμεντόλιθα; Δεν είναι κι ό,τι καλύτερο φαντάζομαι ως υλικό, μιας κι είναι κατώτερο από τούβλα.

Έχω πελαγώσει και σκάσει μ' όλη αυτή την ιστορία. Δεν ξέρω αν έχει νόημα τον κόπο κι αν θα έχω ένα βιώσιμο αποτέλεσμα, ή αν πάω να μπλέξω σε φάση ρίχνω χρήματα σε βαρέλι χωρίς πάτο... Εννοείται θα συμβουλευθώ μηχανικό (σε πολιτικό μηχανικό πρέπει να στραφώ, σωστά;) αλλά θέλω και τη συμβουλή και τα φώτα σας. Πώς ν' αρχίσω; Τι να πρωτοψάξω, τι να πρωτοφτιάξω, αν αξίζει κάτι εντέλει να φτιαχτεί... Εντωμεταξύ, αναρωτιέμαι τα νέα παιδιά του επαγγέλματός σας αν έχουν δει ποτέ με τα μάτια τους μπαγδατί. Με φαντάζομαι να τους το περιγράφω και να με κοιτάζουν με απορία και νοερή υποσημείωση να ψάξουν σε κανένα σύγγραμα για "τεχνικές οικοδόμησης των προηγούμενων αιώνων".

(Να πω πάντως ότι το μπαγδατί, δεν ήταν τόσο ασυνήθιστο στην ελληνική επαρχία ειδικά εκεί κοντά στη δεκαετία τη μεταπολεμική, 40s-50s και σε προσφυγικούς συνοικισμούς όπως εκεί που βρίσκεται το εν λόγω σπίτι... ο κοσμάκης έχτιζε όπως μπορούσε και μ' ό,τι έβρισκε, προσθέτοντας δωμάτιο-δωμάτιο σιγά σιγά και πολλά χτιστήκαν νύχτα. Έρμη προσφυγιά...)

Edited Απρίλιος 24 , 2023 by Pavlos33
έγινε αλλαγή τίτλου για καλύτερη κατανόηση του θέματος

[Giteana]

Παιδιά, σιγή βλέπω! Να υποθέσω μαύρα τα μαντάτα για τη Σερενάτα... (το μπαγδατί εν προκειμένω);

Το καλοκαίρι θα βρεθώ κάποια στιγμή στην επαρχία και θα συμβουλευτώ μηχανικό εκεί, αλλά σαν ανέφικτο μου φαίνεται εν τέλει το προτζεκτάκι ανακαίνισης.

[tetris]

Προφανώς, θα πρέπει να ελεγχθεί επί τόπου ώστε να διαπιστωθεί η στατική του κατάσταση .

Θα πρέπει να το εξετάσει έμπειρος (κι έντιμος) μηχανικός.

Από τα στοιχεία όμως που παραθέτεις, θεωρώ ότι δεν συμφέρουν οι όποιες παρεμβάσεις.

[JohnnyHoliday]

On 4/24/2023 at 2:34 AM, Giteana said:

Εντωμεταξύ, αναρωτιέμαι τα νέα παιδιά του επαγγέλματός σας αν έχουν δει ποτέ με τα μάτια τους μπαγδατί. Με φαντάζομαι να τους το περιγράφω και να με κοιτάζουν με απορία και νοερή υποσημείωση να ψάξουν σε κανένα σύγγραμα για "τεχνικές οικοδόμησης των προηγούμενων αιώνων".

Απαντώντας στο σχόλιο αυτό, θέλω να πω ότι όποιος ασχολείται με αναστηλωτικά και τα της αποκατάστασης (μνημείων ή μη), έχει δει/βλέπει/θα βλέπει καθημερινά τέτοιες κατασκευαστικές τεχνικές/λεπτομέρειες. Είναι θέμα ενασχόλησης και εξειδίκευσης του κάθε συναδέλφου (νέου ή μη).

 

Edited Μάιος 12 , 2023 by JohnnyHoliday

[rootbreaker]

13 hours ago, Giteana said:

Το καλοκαίρι θα βρεθώ κάποια στιγμή στην επαρχία και θα συμβουλευτώ μηχανικό εκεί

Ίσως οι ντόπιοι μηχανικοί να έχουν περισσότερη εμπειρία με τον συγκεκριμένο τρόπο κατασκευής και να μπρορούν να σας κατατοπίσουν καλύτερα. 

[Pavlos33]

Επειδή πολλοί από εμάς αναρωτιόμαστε τι μπορεί να είναι το "μπαγδάτι" και ίσως να το γνωρίζουμε με άλλη ονομασία στις περιοχές μας, ας κάνει τον κόπο κάποιος συνάδελφος που το γνωρίζει να αναφέρει κάποιες λεπτομέρειες για τον τρόπο δόμησης που αφορά η λέξη.

[Giteana]

4 ώρες πριν, Pavlos33 said:

Επειδή πολλοί από εμάς αναρωτιόμαστε τι μπορεί να είναι το "μπαγδάτι" και ίσως να το γνωρίζουμε με άλλη ονομασία στις περιοχές μας, ας κάνει τον κόπο κάποιος συνάδελφος που το γνωρίζει να αναφέρει κάποιες λεπτομέρειες για τον τρόπο δόμησης που αφορά η λέξη.

Το ΕΜΠ έχει κάνει στο πρόγραμμα ψηφιοποιημένων μαθημάτων του 5ου εξαμήνου της σχολής αρχτεκτόνων-μηχανικών μια πολύ ωραία αρχιτεκτονική ανάλυση παραδοσιακών κτηρίων κι εκεί διάβασα κάμποσα για το μπαγδατί και τον τσατμά που είναι κοντινά συστήματα τοιχοποιίας. Και τα δύο είναι ξυλόπηκτοι τοίχοι και συνήθως αποτελούσαν εσωτερικά χωρίσματα ή ελαφρούς ορόφους πέτρινων συνήθως κατοικιών, αλλά και ναών -με τσατμά και μπαγδατί π.χ. είναι χτισμένοι παραδοσιακά οι ναοί στο Άγιο Όρος. Το μπαγδατί (ή μπαγδαντί -ετυμολογία τουρκ. Bagdadi =της Βαγδάτης) κατασκευάζεται από λεπτά πηχάκια που καρφώνονται οριζόντια πάνω στα ξύλα του φέροντος οργανισμού. Μεταξύ τους μεσολαβεί λεπτό διάκενο, ικανό να κρατήσει το ασβεστοκονίαμα που τα επικαλύπτει. Με μπαγδατί φτιάχνονταν και τα σαχνισιά που περιέβαλλαν τα θερινά δωμάτια στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική (στεγασμένος κλειστός χώρος της κατοικίας που προεξέχει από τον κορμό και την οικοδομική γραμμή -τα έρκερ στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική και Bay Windows στις ΗΠΑ).

Ο ορισμός του μπαγδατί όπως δίνεται από το ΕΜΠ είναι ο ακόλουθος: Μπαγδατί. Αποτελείται από ξύλινο σκελετό με κατακόρυφα και οριζόντια στοιχεία όπως οι ξυλόπηκτοι τοίχοι. Μικρότερα ξύλα -κλαδιά δέντρων, πηχάκια ή λεπτές σανίδες (μικρού πλάτους) ή αρκετές φορές καλάμια μικρής διατομής καρφώνονται οριζόντια πάνω στους ορθοστάτες του σκελετού αφήνοντας κενό όχι μεγαλύτερο από 2εκ. Το κενό αυτό στην συνέχεια καλύπτεται από μικρούς λίθους, κεραμικά στοιχεία κ.α. όπως συμβαίνει και στους ξυλόπηκτους τοίχους και τέλος, ο τοίχος επιχρίεται. Το κενό αυτό, έπειτα, ενισχύει την πρόσφυση του επιχρίσματος.

Ο κος Πέτρος Κουφόπουλος, αρχιτέκτων-μηχανικός ΕΜΠ έχει ασχοληθεί μεταξύ άλλων με τη συντήρηση και αποκατάσταση της μονής Σινά στην Αίγυπτο και διαβάζοντας δημοσιεύσεις του αποκόμισα επίσης ενδιαφέροντα πράγματα για τη συντήρηση κτιρίων με ξυλόπηκτους τοίχους, όπως και από κάποια δημοσιευμένη μελέτη για την αποκατάσταση του αρχοντικού των Μπενιζέλων στην Αθήνα που φέρει τέτοιες κατασκευές. Τα επιχρίσματα των ξυλόπηκτων κατασκευών γίνονται με προϊόντα όπως το Diasen Diathonite Evolution (περιέχει υδραυλική άσβεστο, φελλό, άργιλο, γη διατόμων, πηλό και ενισχυμένο με ίνες), ενώ για μόνωση προτάθηκαν πλάκες φελλού, Heraklith, Ecopanely.

Αυτά πρόλαβα να βρω ψάχνοντας λιγάκι με τη μέθοδο που θα χρησιμοποιούσα αν έψαχνα υλικό για τη δουλειά μου -είμαι μεταφράστρια.

Και κανά δυο σκίτσα και φωτό αλιευμένα από το διαδίκτυο.

 

[Giteana]

Να ευχαριστήσω και όσους απάντησαν.

tetris, το έμπειρος και έντιμος μηχανικός είναι ένας πολύ ωραίος συνδυασμός και μακάρι να σταθώ τυχερή και να τον βρω. Λείπω αιώνες από την επαρχια, έχω χάσει επαφές με κόσμο εκεί, είμαι μια κανονική τουρίστρια που χρειάζεται χάρτη για να κυκλοφορήσει, οπότε καταλαβαίνετε, ψάχνω στα τυφλά. Κι ενώ θα κατέληγα να το αφήσω στην ησυχία του κι ας πέσει μονάχο του κάποια στιγμή, τώρα αναγκάζομαι να το ψάξω θέλοντας και μη καθώς η μητέρα μου αποφάσισε ότι "θέλει να περάσει τα τελευταία χρόνια της στο σπιτάκι της επαρχίας κι όχι στα τσιμέντα της Αθήνας". Κι όπως όλοι ξέρουμε, με μαμάδες δεν τα βγάζει κανείς πέρα. Οπότε πρέπει να δω τι μπορεί να γίνει για να σουλουπωθεί το σπίτι και να μπορεί η χριστιανή να μείνει για όσο τέλος πάντων θέλει.

JohnnyHoliday & rootbreaker τι να πω, εύχομαι να βρω κάποιον με εμπειρία στο ζήτημα. Μου φαίνεται στην Αθήνα θα έβρισκα ευκολότερα πάντως.

Και πάλι ευχαριστώ για τις απαντήσεις. 

[Pavlos33]

@Giteana Ευχαριστώ για την παράθεση των στοιχείων για το "μπαγδατί". Στις περιοχές μου το λένε "τσατμά" ή "τσατμάδες".  Το συναντούσαμε στα πολύ παλιά σπίτια συνήθως με τα οριζόντια στοιχεία των εσωτερικών χωρισμάτων αντί για ξύλινα πηχάκια να είναι καλάμια και το επίχρισμα λάσπη από χώμα με ασβέστη. Επίσης, καλάμια έβαζαν και στις κεραμοσκεπές αντί για το σημερινό ξύλινο πέτσωμα και από πάνω τα παλιά κεραμίδια με λάσπη.

Το δικό σας σπίτι πέραν των εσωτερικών χωρισμάτων κατασκευασμένων με τον τρόπο αυτό, ως φέροντα οργανισμό διαθέτει τοιχοποιίες από ωμόπλινθους (πλινθοδομές) ή κάποιο συνδυασμό, συνήθως χαμηλά πέτρα και μετά πλινθοδομή; Η στέγη είναι με κεραμίδια; 

Από εκεί θα πρέπει να ξεκινήσουμε για να δούμε τι παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν. Ένα τέτοιο σπίτι δεν θα αντιμετωπιστεί με την συλλογιστική ενός σπιτιού που χτίζεται σήμερα με σύγχρονα υλικά. Οι παρεμβάσεις θα είναι προσεκτικές και ανάλογες του τρόπου κατασκευής του και θα πρέπει να είστε προετοιμασμένη για απρόβλεπτα κατά την ανακαίνισή του καθώς στα παλιά σπίτια είναι γνωστό ότι μια δουλειά πας να κάνεις και δυο προκύπτουν.

Ίσως αν θέλατε να ανεβάσετε φωτογραφίες οι οποίες θα μας βοηθούσαν να καταλάβουμε περισσότερα πράγματα από τα λόγια.

Edited Μάιος 13 , 2023 by Pavlos33

[tetris]

Να προσθέσω κι εγώ ολίγα τινά περί του τρόπου κατασκευής  του "μπαγδατί" (καμία σχέση με τον Παγδατή?), ή "τσατ(ου)μά", ή "μπαγλαντί" (όπως το λένε στα μέρη μου).

Το επίχρισμα ήταν (συνήθως) ενισχυμένο με κατσικότριχες (όπως μου έχουν πει παλιοί μαστόροι) για να αποφεύγονται οι ρηγματώσεις μιας και, λόγω αναγκαστικά μικρού πάχους, ήταν ιδιαίτερα ευπαθές.

 

 

Edited Μάιος 15 , 2023 by Pavlos33
έγινε μερική τροποποίηση δημοσίευσης λόγω off topic μέρους της. Pavlos 33