Αθηναϊκό Μετρό: Το 17ο μεγαλύτερο δίκτυο στην Ευρώπη – Οι κορυφαίες 50 πόλεις σε δίκτυο

Το 2019 το ypodomes.com είχε κάνει μια πρώτη έρευνα σχετικά με τα μεγέθη μετρό στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και σε αυτό η Αθήνα έχει μια θέση η οποία είναι σχετικά ικανοποιητική. Σήμερα η έρευνα αυτή ανανεώνεται και 3 χρόνια μετά βλέπουμε τι έχει αλλάξει στα 50 μεγαλύτερα συστήματα Μετρό στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης.

Σε αυτή την νέα έρευνα η Αθήνα διατηρεί την 17η θέση παρά το γεγονός ότι προσθέτει έξι νέους σταθμούς και 7,5 χιλιόμετρα γραμμών. Σε μια γενικότερη παρατήρηση μπορούμε να πούμε ότι η μόνη πόλη που αύξησε σημαντικά τους σταθμούς Μετρό που διαθέτει είναι η Κωνσταντινούπολη. Το 2019 είχε 73 σταθμούς και σήμερα μετρά 107 κάνοντας ένα μεγάλο άλμα εισερχόμενη πλέον φέτος ως το 8ο μεγαλύτερο σύστημα Μετρό στην Ευρώπη.

Τι επηρεάζει την εξέλιξη του δικτύου Μετρό

Οι υπόλοιπες πόλεις είναι πάνω-κάτω μια θέση δείχνοντας ότι αυτά τα τρία χρόνια, δύο και μισή εκ των οποίων με πανδημία δεν έγιναν μεγάλα άλματα. Επιστρέφοντας το ενδιαφέρον μας στην Αθήνα έχουμε κάποιες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις.

Η πρώτη είναι πως αυξάνει κατά έξι σταθμούς το δίκτυο της. Οι τρεις σταθμοί ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ και ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ εκτιμάται πως θα παραδοθούν τον προσεχή Σεπτέμβριο και περιλαμβάνονται στο δυναμικό της πόλης στην παρακάτω κατάταξη. Θα πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη ότι άλλες μεγάλες πόλεις επεκτείνουν το δίκτυο και τις γραμμές τους για πολλές δεκαετίες σε αντίθεση με την Αθήνα που έμεινε πίσω σε αυτό.

Η δεύτερη έχει να κάνει με τα πληθυσμιακά κριτήρια. Μπορεί να αρεσκόμαστε να βλέπουμε την Ελλάδα και την Αθήνα ως μια περιφερειακή πόλη στην Ευρώπη, όμως στην πραγματικότητα η πρωτεύουσα της χώρας είναι το έβδομο μεγαλύτερο μητροπολιτικό κέντρο στην Ευρώπη βάσει του πληθυσμού της.

Με αυτόν τον παράγοντα η 17η θέση της Αθήνας στα συστήματα Μετρό της Ευρώπης δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτική. Πάνω από την Αθήνα είναι πόλεις με σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της, όπως το Όσλο και η Στοκχόλμη, ενώ πιο ψηλά βρίσκονται πόλεις με σημαντικά μικρότερο πληθυσμό όπως η Βιέννη. Παράλληλα τον αριθμό των σταθμών του αθηναϊκού μετρό έφτασε το Ρόττερνταμ, επίσης πόλη μικρότερου πληθυσμού.

Τον πληθυσμιακό παράγοντα τον ζούμε καθημερινά άλλωστε μιας και η μερική δικτύωση που προσφέρει το Αθηναϊκό Μετρό στο πολεοδομικό της συγκρότημα έχει να κάνει με τον κυκλοφοριακό της κορεσμό.

Ο παράγοντας …του μέλλοντος

Η τρίτη παρατήρηση είναι ….το μέλλον. Μετά από πολλά χρόνια συζητήσεων η Αθήνα επιτέλους έχει υπό κατασκευή μια νέα 4η γραμμή που θα προσθέσει στο δίκτυο της πόλης μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας 15 νέους σταθμούς. Παράλληλα προ των πυλών είναι και η επέκταση προς Ίλιον της γραμμής 2 με ακόμα 3 σταθμούς. Με αυτές τις προσθήκες και με το ιδανικό σενάριο να λειτουργήσουν 18 νέοι σταθμοί μέχρι το 2030 η Αθήνα θα φτάσει τους 99 σταθμούς.

Το “κριτήριο” του μέλλοντος δεν είναι από τα αρνητικά σημεία της Αθήνας αλλά θα πρέπει να σκεφτούμε πως αν το 2022 υπάρχει αυτός ο κυκλοφοριακός φόρτος, το 2030 ακόμα και με 18 νέους σταθμούς θα φτάσει για να πάρει η πόλη πραγματικά ανάσα και να γίνει περισσότερο βιώσιμη;

Εδώ θα πρέπει να συνυπολογίσουμε την δεκαετία της κρίσης. Σε αυτή την περίοδο είδαμε να υλοποιείται μόνο η επέκταση προς Πειραιά η οποία μάλιστα είχε αρχικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το 2017. Παράλληλα το 2017 μπόρεσε να βγει η δημοπράτηση της γραμμής 4 η οποία μπήκε μπρος το 2021.

Αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε είναι πως η πόλη χρειάζεται και άλλο Μετρό. Χρειάζεται περισσότερες συνδέσεις σε περισσότερες συνοικίες και δήμους, ίσως και περισσότερες γραμμές. Αναμένουμε την εξέλιξη των μελετών για τις επέκτασεις προς Πετρούπολη, Μαρούσι/Λυκόβρυση, Γλυφάδα, Καλλιθέα, Δάφνη. Αυτές οι επεκτάσεις θα μπορέσουν να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο το δίκτυο Μετρό και να κάνουν την Αθήνα μια καλύτερη πόλη να ζεις.

Το 1869 η πρώτη γραμμή “Μετρό”

Η Αθήνα αν και εγκατέστησε την πρώτη της μητροπολιτική γραμμή «Μετρό» το 1869, δεν κατάφερε στη συνέχεια να αναπτύξει ένα μεγάλο δίκτυο γραμμών και σταθμών στην πρωτεύουσα. Μέχρι και το 2000 αυτή η πρώτη γραμμή Μετρό (γνωστότερη ως Ηλεκτρικός ή ΗΣΑΠ) παρέμεινε η μοναδική στην πόλη, σχεδόν εξ` ολοκλήρου επιφανειακή και είχε απλά επεκταθεί από τον Πειραιά μέχρι την Κηφισιά.

Μετά από δεκαετίες συζητήσεων, αντιρήσεων και προβληματων, το 1993 η Αθήνα ξεκινά μία μεγάλη προσσπάθεια, πολλές φορές κάτω από αντίξοες συνθήκες (αρχαιολογικά ευρήματα, δύσκολο έδαφος, κρίση) και καταφέρνει να κατασκευάσει άλλες 2 γραμμές με συνολικά 41 σταθμούς. Μαζί με την Ρώμη θεωρούνται οι δύο δυσκολότερες πόλεις σε όλη την Ευρώπη για κατασκευή δικτύου Μετρό λόγω των χιλιάδων χρόνων ιστορίας.

Σήμερα η πρωτεύουσα διαθέτει συνολικά 3 γραμμές Μετρό 89,8 χιλιομέτρων με 71 σταθμούς (μαζί με το κοινό τμήμα του Προαστιακού και την επέκταση προς Πειραιά) καλύπτοντας ένα σημαντικό μέρος της πόλης, αλλά όχι το μεγαλύτερο. Υπό κατασκευή βρίσκεται μια νέα 4η γραμμή Μετρό από το Άλσος Βεϊκου μέχρι του Γουδή με 15 σταθμούς και όπως αναφέρθηκε παραπάνω αναμένεται η δημοπράτηση της επέκτασης της γραμμής 2 προς Ίλιον με 3 σταθμούς που θα ανεβάσει το σύνολο των σταθμών σε 99.

Στην πρώτη εικοσάδα της Ευρώπης

Ανάμεσα στα πολύ μεγάλα συστήματα Μετρό της Ευρώπης η Αθήνα κατατάσσεται πάνω από το μέσο έχοντας καλύψει ένα σημαντικό ποσοστό από τις μεγάλες Μετρό-πόλεις τα τελευταία 20 χρόνια. Το ypodomes.com στην ανανεωμένη του έρευνα διαπιστώνει πως η Αθήνα βρίσκεται στην 17η θέση ανάμεσα στιις πόλεις της Ευρώπης σε αριθμό σταθμών και 13η σε χιλιόμετρα δικτύου.

Βρίσκεται στην ίδια κατηγορία με τις πόλεις: Ρώμη (73), Αγία Πετρούπολη (72), Ρότερνταμ (70), Πράγα (61), Νιουκάστλ (60) και Βρυξέλλες (59). Ας δούμε όμως ποιες είναι οι κυρίαρχες πόλεις της Ευρώπης σε έκταση και σταθμούς Μετρό αλλά και την θέση της Αθήνας μέσα στα 30+20 μεγαλύτερα συστήματα Μετρό της Ευρώπης:

Την πρώτη θέση διατηρεί το Παρίσι με το πιο εκτεταμένο δίκτυο στην Ευρώπη έχοντας 308, ενώ με 276 σταθμούς ακολουθούν Μαδρίτη και Λονδίνο. Την πρώτη πεντάδα πλαισιώνουν η Μόσχα με 250 σταθμούς και η Βαρκελώνη με 189 σταθμούς.

Θέσεις 1-10

Στην πρώτη θέση είναι το ΠΑΡΙΣΙ με 308 σταθμούς Μετρό και 226χλμ δίκτυο.
Στην δεύτερη θέση είναι η ΜΑΔΡΙΤΗ με 276 σταθμούς Μετρό και 293χλμ δίκτυο.
Στην τρίτη θέση είναι το ΛΟΝΔΙΝΟ με 276 σταθμούς Μετρό και 402χλμ δίκτυο.
Στην τέταρτη θέση είναι η ΜΟΣΧΑ με 250 σταθμούς και 435χλμ δίκτυο.
Στην πέμπτη θέση είναι η ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ με 189 σταθμούς και 166χλμ δίκτυο.
Στην έκτη θέση είναι το ΒΕΡΟΛΙΝΟ με 175 σταθμούς και 155,4χλμ δίκτυο.
Στην έβδομη θέση είναι το ΜΙΛΑΝΟ με 113 σταθμούς και 101χλμ δίκτυο.
Στην όγδοη θέση είναι η ΒΙΕΝΝΗ με 109 σταθμούς και 84χλμ δίκτυο.
Στην ένατη θέση είναι η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ με 107 σταθμούς και 136,6χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη θέση είναι το ΟΣΛΟ με 101 σταθμούς και 84,2χλμ δίκτυο.

Θέσεις 11-20

Στην ενδέκατη θέση είναι η ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ με 100 σταθμούς και 108χλμ δίκτυο.
Στην δωδέκατη θέση είναι το ΜΟΝΑΧΟ με 96 σταθμούς και 103,1χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη τρίτη θέση είναι το ΑΜΒΟΥΡΓΟ με 93 σταθμούς και 106χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη τέταρτη θέση είναι η ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ με 86 σταθμούς και 64,9χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη πέμπτη θέση είναι η ΡΩΜΗ με 73 σταθμούς και 60χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη έκτη θέση είναι η ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ με 72 σταθμούς και 124,8χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη έβδομη θέση είναι η ΑΘΗΝΑ με 68/71 σταθμούς (αν προσμετρήσουμε και τους 3 σταθμούς που θα παραδοθούν τον Σεπτέμβριο στην επέκταση μέχρι το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά) και 89,8χλμ δίκτυο (με την συγκεκριμένη επέκταση).
Στην δέκατη όγδοηη θέση είναι το ΡΟΤΕΡΝΤΑΜ με 70 σταθμούς και 100,6χλμ δίκτυο.
Στην δέκατη ένατη πρώτη θέση είναι είναι το ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ με 62 σταθμούς και 78xλμ δίκτυο.
Στην εικοστή θέση η ΠΡΑΓΑ με 61 σταθμούς και 63,1χλμ δίκτυο.

Θέσεις 21-30

Στην εικοστή πρώτη θέση είναι η ΛΙΛ με 60 σταθμούς και 45χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή δεύτερη θέση είναι το ΝΙΟΥΚΑΣΤΛ με 60 σταθμούς και 77,5χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή τρίτη είναι οι ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ με 59 σταθμούς και 39,9χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή τέταρτη θέση είναι η ΛΙΣΣΑΒΟΝΑ με 56 σταθμούς και 44,5 xλμ δίκτυο.
Στην εικοστή πέμπτη θέση είναι η ΑΓΚΥΡΑ με 54 σταθμούς και 64,3xλμ δίκτυο.
Στην εικοστή έκτη θέση είναι το ΚΙΕΒΟ με 52 σταθμούς και 67,6χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή έβδομη θέση είναι το ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ με 52 σταθμούς και 41χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή όγδοη θέση είναι η ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗ με 51 σταθμούς και 37,5χλμ δίκτυο.
Στην εικοστή ένατη θέση είναι η ΣΟΦΙΑ με 47 σταθμούς και 52xλμ δίκτυο.
Στην τριακοστή θέση είναι η ΛΥΩΝ με 40 σταθμούς και 32,1xλμ δίκτυο.

Ακολουθούν οι πόλεις στις θέσεις 31-50:

31.Μπούρσα (39 σταθμοί-38,9χλμ δίκτυο)
32.Κοπεγχάγη (39 σταθμοί-38,2χλμ δίκτυο)
33.Τουλούζη (38 σταθμοί-28,2χλμ δίκτυο)
34.Βαρσοβία (34 σταθμοί-35,5χλμ δίκτυο)
35.Μίνσκ (33 σταθμοί-40,8χλμ δίκτυο)
36.Μασσαλία (31 σταθμοί-22,7χλμ δίκτυο)
37.Χάρκοβο (30 σταθμοί-38,7χλμ δίκτυο)
38.Λωζάνη (28 σταθμοί-13,7χλμ δίκτυο)
39.Νάπολη (26 σταθμοί-20,2χλμ δίκτυο)
40.Μπακού (26 σταθμοί-38,03χλμ δίκτυο)
41.Ελσίνκι (25 σταθμοί-35χλμ δίκτυο)
42.Τιφλίδα (23 σταθμοί-27,2χλμ δίκτυο)
43.Τορίνο (23 σταθμοί-15,1χλμ δίκτυο)
44.Σεβίλλη (22 σταθμοί-18,2χλμ δίκτυο)
45.Σαν Σεμπάστιαν (21 σταθμοί-29,8χλμ δίκτυο)
46.Μπρέσια (17 σταθμοί-13,7χλμ δίκτυο)
47.Σμύρνη (17 σταθμοί-20,1χλμ δίκτυο)
48.Μαγιόρκα (16 σταθμοί-15,5χλμ δίκτυο)
49.Γλασκόβη (15 σταθμοί-10,4χλμ δίκτυο)
50.Ρεν (15 σταθμοί-9,4χλμ δίκτυο)