Διαγωνισμός 156 εκατ. ευρώ για τις Έξυπνες Γέφυρες του ΟΣΕ

Τον έλεγχο της κατάστασης 170 από τις περίπου 1.100 γέφυρες που περιλαμβάνει το σιδηροδρομικό δίκτυο και την παρακολούθησή τους σε πραγματικό χρόνο, μέσω ειδικών αισθητήρων και ασύρματων συσκευών, ώστε να εντοπίζονται προβλήματα και να πραγματοποιούνται εγκαίρως τυχόν επισκευές, θα αναλάβει ο ανάδοχος του μεγάλου έργου «Έξυπνες Γέφυρες» που προωθεί το υπουργείο Υποδομών. Στο έργο εντάσσονται και γέφυρες του οδικού δικτύου, όμως στο τεύχος του διαγωνισμού που βγήκε σε διαβούλευση αναφέρονται μόνο γέφυρες του ΟΣΕ. Γι’ αυτό στελέχη που παρακολουθούν το έργο υποστηρίζουν πως είναι μεγάλος ο προϋπολογισμός μόνο για τις γέφυρες του σιδηροδρόμου.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου προσεγγίζει τα 156 εκατ. ευρώ με τον ΦΠΑ και περιλαμβάνει τόσο το δικαίωμα προαίρεσης για αύξηση του φυσικού αντικειμένου (29 εκατ. ευρώ) όσο και το δικαίωμα προαίρεσης ως προς την συντήρηση της τεχνολογικής υποδομής που θα εγκατασταθεί στις 170 γέφυρες του ΟΣΕ. Από το κείμενο της διαβούλευσης  του διαγωνισμού δεν γίνεται πάντως κατανοητό αν το έργο προκηρυχθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) ή από την Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ (ΚτΠ ΑΕ).

Ο ανάδοχος θα εξετάσει τη σημερινή κατάσταση των γεφυρών, τη δομική και λειτουργική επάρκειά τους με χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων. Στη συνέχεια θα τις εξοπλίσει «με ειδικά συστήματα μέτρησης φορτίου και αισθητήρες ή οπτικές ίνες που μετρούν τη μετατόπιση των γεφυρών σε πραγματικό χρόνο. Οι πληροφορίες αυτές θα καταγράφονται και θα υποβάλλονται σε επεξεργασία με ειδικούς αλγόριθμους με σκοπό την αξιολόγηση της δομικής ευπάθειας των γεφυρών. Στόχος της εν λόγω επένδυσης είναι η βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας των γεφυρών και η πρόληψη ατυχημάτων που οφείλονται είτε στη διέλευση βαρέων οχημάτων είτε σε κινδύνους της κλιματικής αλλαγής».

Το μεγαλύτερο ποσοστό των γεφυρών του σιδηροδρομικού δικτύου κατασκευάστηκε μεταξύ των δεκαετιών του ’50 και του ’80 «και οδεύει σήμερα προς το τέλος της θεωρητικής ζωής του». Επιπλέον, η απουσία μέτρων συντήρησης, η γήρανση των τεχνικών στοιχείων των γεφυρών, τα ακραία περιβαλλοντικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και το ολοένα αυξανόμενο βάρος των οχημάτων που διέρχονται από το σιδηροδρομικό δίκτυο καθιστά αναγκαίο τον έλεγχο και την στενή παρακολούθησή τους.

Τα επόμενα χρόνια πρόκειται να γίνει «σταδιακή αντικατάσταση όλων των διερχόμενων τρένων με νέα – πιο σύγχρονα – τα οποία έχουν προβλεφθεί για μεταφορά μεγαλύτερων φορτίων» ενώ «οι περισσότερες γέφυρες είναι σχεδιασμένες με παλαιότερους κανονισμούς με ανεπαρκή πρόβλεψη για την ανθεκτικότητά τους σε βάθος χρόνου» και, τέλος, κάποιες από αυτές «βρίσκονται σε περιοχές με υψηλό σεισμικό κίνδυνο και έχουν ήδη καταπονηθεί από σεισμούς μέτριας και ισχυρής έντασης».

Όπως επισημαίνεται και στο τεύχος του διαγωνισμού που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, «δεδομένου ότι η γέφυρες έχουν κατασκευαστεί σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, με διαφορετικά κανονιστικά πλαίσια και μεταβλητές παραδοχές φορτίων λειτουργίας, επιλέχθηκε η αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας συγκεκριμένων τεχνικών (περίπου 15% του συνόλου) σε πραγματικό χρόνο μέσω ενόργανης παρακολούθησης της δομικής συμπεριφοράς τους»    Ο ανάδοχος αναλαμβάνει να παραδώσει στον ΟΣΕ ένα σύστημα «Δικτύου των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT) που θα του επιτρέπει να παρακολουθεί ζωντανά, σε ενιαία πλατφόρμα την κατάσταση κάθε γέφυρας.