Η «μάχη των υδάτων»: Το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα για φράγματα και αρδευτικά/αντιπλημμυρικά μέσω ΣΔΙΤ

Mega επενδυτικό πρόγραμμα περίπου 2,5 δισ. ευρώ, όσον αφορά στο κατασκευαστικό τομέα, και άνω των 5 δισ. ευρώ αν συνυπολογιστούν και το κόστος συντήρησης, λειτουργίας για 25 έτη και οι πληρωμές διαθεσιμότητας, που σχετίζονται με την υλοποίηση μεγάλων φραγμάτων και αρδευτικών/αντιπλημμυρικών υποδομών ανά την χώρα, προωθούνται συνολικά μέσω ΣΔΙΤ από τα υπουργεία Υποδομών / Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης. Να σημειωθεί ότι για αρδευτικά έργα υπάρχει πρόβλεψη για χρηματοδότηση 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, και όσον αφορά στο Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης Αγρο-Περιβαλλοντικών Υποδομών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το πλάνο για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του εθνικού αγρο-περιβαλλοντικού και εγγειοβελτιωτικού δικτύου είναι δομημένο σε ομάδες εννέα Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), που αποτελούνται από 19 επενδύσεις, που κατανέμονται σε 7 περιφέρειες και περιλαμβάνει την κατασκευή και τον εκσυγχρονισμό φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων, δεξαμενών, τεχνιτών λιμνών και άλλων επενδύσεων που σχετίζονται με τη γεωργία. Κατά την κυβέρνηση, το εθνικό σχέδιο αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του αγρο-περιβαλλοντικού και εγγειοβελτιωτικού δικτύου αποτελεί ένα νέο καινοτόμο, οραματικό σχέδιο για βιώσιμη γεωργία που ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και στοχεύει στην ανασυγκρότηση και αποκατάσταση του αγροτικού τομέα με την ανάπτυξη νέων, σύγχρονων έργων λεκάνης απορροής και διαχείρισης υδάτων με ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας, συμβάλλοντας στην παραγωγή προϊόντων υψηλότερης ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές.

Φορέας Υλοποίησης αυτού του σχεδίου είναι υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και βέβαια αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο, τις τοπικές κοινωνίες και τους αγρότες, ευρύτερα τους πολίτες λόγω της βιώσιμης διαχείρισης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και της προστασίας του περιβάλλοντος (μετριασμός της ερημοποίησης και της αλάτωσης που επηρεάζει μεγάλα τμήματα της χώρας).

Τα ορόσημα του σχεδίου σε γενικές γραμμές έχουν οριστεί ως εξής:

Υποέργο 1: Έργα μεταφοράς νερού από τον ποταμό Νέστο στην κοιλάδα της Ξάνθης -  Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 2: Φράγμα και Αρδευτικό δίκτυο στη Διποταμία Καστοριάς, Φράγμα και Αρδευτικό δίκτυο Μπουγάζι Δομοκού, Φράγμα στην Αράχωβα, δίκτυο άρδευσης και υδροηλεκτρικό εργοστάσιο - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 4ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 3: Υπόγεια δίκτυα (κανάλια) στους ΤΟΕΒ (Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) Αμαλιάδας, Πύργου, Πελοπίου και Επιταλίου Ηλείας, Ζώνη άρδευσης κατάντη του Αχελώου - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 3ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 4: Φράγμα στο Λιβάδι Αράχωβας, Αρδευτικό δίκτυο και υδροηλεκτρικό εργοστάσιο - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 5: Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στον Νεοχωρίτη Τρικάλων, Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στο Γριζάνο Τρικάλων, Φράγμα και δίκτυο άρδευσης Αχλαδοχωρίου Τρικάλων - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 6: Εκσυγχρονισμός αρδευτικών δικτύων του ΤΟΕΒ Ταυρωπού - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 7: Δίκτυο Άρδευσης στις τοποθεσίες Υπέρειας – Ορφανών Καρδίτσας, Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στην τοποθεσία στον Τίτανο Τρικάλων - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 2ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 8: Λιμνοδεξαμενή και δίκτυο άρδευσης στις Χοχλακιές Λασιθίου Κρήτης, Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στον Άγιο Ιωάννη Ιεράπετρας Π.Ε Λασιθίου Κρήτης - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 2ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 9: Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στην τοποθεσία στο Μηναγιώτικο Μεσσηνίας - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υποέργο 10: Φράγμα Αλμωπαίου, αγωγοί μεταφοράς, δίκτυο άρδευσης και συνοδά έργα στην Π.Ε Πέλλας - Διενέργεια ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού 1ο Τρίμηνο 2022.

Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου το insider.gr είχε αναδείξει τις ενέργειες του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης για την υλοποίηση του προγράμματος «Ύδωρ 2.0», αλλά και το ευρύτερο ενδιαφέρον Γαλλικών εταιρειών να συμμετάσχουν σε αυτό το project. Τότε, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και υπεύθυνος για την προώθηση των έργων υποδομών Δημήτρης Παπαγιαννίδης, είχε συναντηθεί με τον Σύμβουλο για Αγροτικές Υποθέσεις της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ιταλία κ. Jean-Pascal FAYOLLE και την κα Ευσταθία Αντιόχου Υπεύθυνη Μελετών της Οικονομικής Υπηρεσίας της Γαλλίας στην Ελλάδα με θέμα και τα έργα αυτά. Τα 21 έργα είναι συνολικού κόστους 4,072 δισ. ευρώ (1,628 δισ. κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ και 2,443 δισ. κόστος συντήρησης και λειτουργίας για 25 έτη και πληρωμών διαθεσιμότητας 10%) και αφορούν 1.352.565 αρδευόμενα στρέμματα αγροτικής γης.

Τα πρώτα 8 έργα του «Ύδωρ 2.0»

Επίσης, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπήλιος Λιβανός, παρόντος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην παρουσίαση του σχετικού προγράμματος «Υδωρ 2.0», είχε αναφέρει ότι τα 21 έργα έχουν χωριστεί σε τρία πακέτα, το πρώτο εξ αυτών παρουσιάζεται σήμερα και περιλαμβάνει οκτώ (8) από αυτά. Υπολογίζεται ότι τα πρώτα οκτώ έργα, στην τελική τους ανάπτυξη, θα ωφελούν περισσότερους από 36.000 αγρότες και θα εξυπηρετούν την άρδευση περίπου 456.000 στρεμμάτων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα είχαν κυκλοφορήσει, τα 8 αυτά έργα είναι:

1) Έργα μεταφοράς νερού από Ποταμό Νέστο στην κοιλάδα της Ξάνθης (Π.Ε. Ξάνθης) 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 203.000.000€ 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 50.000 στρεμ. ΠΑΡΟΥΣΑ ΦΑΣΗ / 200.000 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 5.000 / 20.000.

2) Εκσυγχρονισμός δικτύων άρδευσης ΤΟΕΒ Ταυρωπού 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 114.000.000€ 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 115.000 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 5.750.

3) Λιμνοδεξαμενή Χοχλακιών Σητείας και δίκτυο προσαγωγών μεταφοράς νερού σε υφιστάμενο δίκτυο άρδευσης (Π.Ε. Λασιθίου) 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 18.518.362€ 

• Χωρητικότητα νέου Ταμιευτήρα (μ3): 840.000 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 4.125 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 500. 

4) Φράγμα και Δίκτυο Αγ. Ιωάννη Ιεράπετρας και δίκτυο άρδευσης (Π.Ε. Λασιθίου) 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 26.044.385€ 

• Χωρητικότητα νέου Ταμιευτήρα (μ3): 1.705.000 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 10.450 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 1.050. 

5) Φράγμα Μιναγιώτικο Πύλου και δίκτυο άρδευσης (Π.Ε. Μεσσηνίας) 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 98.500.000€ 

• Χωρητικότητα νέου Ταμιευτήρα (μ3): 11.000.000 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 35.000 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 3.500. 

6) Φράγμα στο Μπουγάζι Δομοκού και αρδευτικό δίκτυο (Π.Ε Φθιώτιδας) 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 26.397.000€ 

• Χωρητικότητα νέου Ταμιευτήρα (μ3): 2.500.000 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 10.000 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 1.000. 

7) Φράγμα στο Λιβάδι Αράχοβας , Αρδευτικό δίκτυο και υδροηλεκτρικό εργοστάσιο 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 23.005.200€ 

• Χωρητικότητα νέου Ταμιευτήρα (μ3): 3.760.000 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 6.000 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 600. 

Αρδευτικό δίκτυο Υπέρεια - Ορφανά Καρδίτσας 

• Κόστος κατασκευής με ΣΔΙΤ: 88.066.645€ 

• Αρδευόμενα στρέμματα: 74.650 στρεμ. 

• Ωφελούμενοι αγρότες 3.730.

Πρόκειται για έργα τα οποία συγκεντρώνουν ήδη το έντονο ενδιαφέρον των εγχώριων κατασκευαστικών ομίλων, όπως ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, Μυτιληναίος και Intrakat. Επίσης, όπως και τότε είχε αναδείξει το insider, δεν είναι «μυστικό» ότι οι γαλλικοί όμιλοι είναι μεταξύ αυτών που έχουν παρουσία στην εγχώρια αγορά, στον τομέα υποδομών, ύδρευσης κ.α. Η Suez ως γνωστόν ελέγχει μετοχικό μερίδιο στην ΕΥΑΘ, διεκδικούσε τον διαγωνισμό για τη σύμβαση διαχείρισης του ΚΕΛ Ψυττάλειας, ενώ μαζί με Intrakat-ΕΥΑΘ διεκδικεί την κατασκευή του φράγματος Χαβρία στη Χαλκιδική. Παλιότερα δε, προ πολλών ετών, όταν ακόμα «έπαιζε» το σενάριο αποκρατικοποίησης της ΕΥΔΑΠ εμφανίζονταν σε σενάρια ως πιθανή «υποψήφια». Πληροφορίες αναφέρουν ότι λογικά θα ενδιαφερθεί και για τα συγκεκριμένα αρδευτικά ΣΔΙΤ. Για τον τομέα των «νερών» ενδιαφέρονταν κάποτε και η επίσης γαλλική Veolia, που είχε ενδιαφερθεί για τις εταιρείες ύδρευσης (τότε με MIG κ.λπ.), συνάπτοντας και προ πολλών ετών και σχετικές συνεργασίες. Βέβαια, πλέον, SUEZ και Veolia βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης, όπως είχε ανακοινωθεί προ 6μήνου. Επίσης, δεν αποκλείεται τα δύο γκρουπ να ενδιαφερθούν και για το μεγάλο ΣΔΙΤ του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας (235 εκατ. ευρώ), μεταξύ άλλων «μνηστήρων».

Βέβαια, όπως έχουμε αναφέρει, «τρέχουν» παράλληλα διαγωνισμοί από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ για διάφορα έργα που σχετίζονται με φράγματα και αρδευτικά- αντιπλημμυρικά projects.

Χαρακτηριστικές τέτοιες περιπτώσεις που σχετίζονται ευρύτερα με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι το έργο ΣΔΙΤ για την επισκευή και συντήρηση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) της Αθήνας. Πρόκειται για έργο εκτιμώμενου κόστους 235 εκατ. ευρώ, για το οποίο αναμένεται η εκδήλωση ενδιαφέροντος από το σύνολο των κατασκευαστικών ομίλων, την ΕΥΔΑΠ εφόσον μέχρι τότε περάσει σχετική ρύθμιση που επιτρέπει την αλλαγή του καταστατικούς της ώστε να δώσει το παρών σε τέτοιους διαγωνισμούς, την ΕΥΑΘ και ξένους ομίλους διαχείρισης υδάτων. Ο ανάδοχος θα αναλάβει τις μελέτες και την κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και επισκευή του ΕΥΣ για περίοδο 20 ετών.

Επιπρόσθετα, στην τελική ευθεία έχει μπει ο διαγωνισμός για το φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική άνω των 105 εκατ. ευρώ, με την προεπιλογή των σχημάτων Intrakat-Suez-ΕΥΑΘ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Χρ. Δ. Κωνσταντινίδης και Ακτωρ Παραχωρήσεις, ενώ στο υπουργείου γίνονται διεργασίες για τα φράγματα σε Ταυρωπό (Κρήτη – 160 εκατ. ευρώ), Ενιπέα (Φαρσάλων -  70 εκατ. ευρώ), το φράγμα Μύρτου στο Λασίθι, τα φράγματα Μελισσουδίου και Καλαμιώτισσας στην Κέρκυρα αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές.

Είναι έργα με τα οποία ο αρμόδιο υπουργείο φιλοδοξεί να επιλύσει αιτήματα δεκαετιών για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων, εξοικονομώντας νερό για άλλες χρήσεις, όπως η ύδρευση οικισμών, να συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιπλημμυρική προστασία εκτάσεων στην οποία προκλήθηκαν καταστροφές και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα από τις βροχοπτώσεις, με παράλληλη έξυπνη διαχείριση των υδατικών πόρων και την εξοικονόμηση των διαθέσιμων υδατικών αποθεμάτων.

Γενικότερα πάντως, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστας Καραμανλής, πρόσφατα σημείωσε ότι το αντιπλημμυρικό πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί ανέρχεται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ και είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βέβαια έχουν και σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Γενικότερα πάντως, τόσο για τα έργα (π.χ. ΣΔΙΤ) του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης όσο και αυτά του υπ. Υποδομών, η ελληνική πλευρά έχει δεσμευτεί πως θα προκηρύξει άμεσα τα projects με στόχο να έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις μέχρι το τέλος του 2023, καθώς, σύμφωνα με τους κανόνες του Ταμείου Ανάκαμψης, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025 ώστε να μη χαθούν οι πόροι.