Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης: Εξέλιξη της αποκατάστασης του κτιρίου

Το έργο αφορά στη συντήρηση και αποκατάσταση του κτιρίου που στεγάζει το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, ιδιοκτησίας ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ), το οποίο παραχωρήθηκε προς χρήση στο Υπουργείο Πολιτισμού, το 2022.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, «η μελέτη αντιμετωπίζει όλα τα κτηριολογικά και λειτουργικά ζητήματα του κτιρίου, με νέες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, συστήματα πυρασφάλειας και πυρόσβεσης. Αναβαθμίζεται το κτήριο ενεργειακά και θωρακίζεται αντισεισμικά, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και κανονισμούς». Μάλιστα, όπως επισημαίνεται, λόγω της ιδιαίτερης χρήσης του κτηρίου, εκπονήθηκαν ειδικές μελέτες ακουστικής και φωτισμού, ενώ προβλέπεται στούντιο ηχογραφήσεων υψηλών προδιαγραφών και νέες διαρρυθμίσεις για τους χώρους διδασκαλίας.

Παράλληλα επιλύονται θέματα προσβασιμότητας τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά με την κατασκευή ανελκυστήρα. Στόχος του ανανεωμένου κτηριολογικού προγράμματος είναι το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες λειτουργικές εκπαιδευτικές και πολιτιστικές απαιτήσεις. Το έργο, προϋπολογισμού 5.500.000 ευρώ, εκτελείται από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας του Υπουργείου Πολιτισμού, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

«Σπάνιο δείγμα αρχιτεκτονικής, υπερτοπικής ακτινοβολίας»
«Το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης -το μόνο κρατικό ωδείο της χώρας- μετά την ολοκλήρωση του έργου, θα επιστρέψει στο, ριζικά, αποκατεστημένο κτήριο, για να συνεχίσει να επιτελεί το, διαχρονικά, σημαντικό εκπαιδευτικό και πολιτιστικό του έργο» σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού και πρόσθεσε: «Το Υπουργείο Πολιτισμού, δια των αρμοδίων υπηρεσιών του, υλοποιεί, σήμερα στη Θεσσαλονίκη, το μεγαλύτερο πρόγραμμα πολιτιστικών υποδομών, με την αποκατάσταση και ανάδειξη σημαντικών μνημείων, όλων των περιόδων, αρχαίων, βυζαντινών και νεώτερων, αλλά και με έργα μετασχηματισμού και εκσυγχρονισμού των πολιτιστικών φορέων της πόλης, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 50.000.000 ευρώ. Και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, ακολουθούμε τον στρατηγικό σχεδιασμό: Την αποκατάσταση ιστορικών και μνημειακών κτηρίων και την ένταξής τους στην πολιτιστική ζωή των μεγάλων αστικών κέντρων».

Η ιστορία του κτιρίου
Σημειώνεται ότι το κτίριο του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην ιστορική συνοικία του «Φραγκομαχαλά», στο κέντρο της πόλης. Το αρχικό κέλυφος ανεγέρθηκε γύρω στο 1840 και ήταν η έπαυλη των εμπόρων Αδερφών Abbott. Το 1864, η Οθωμανική Αυτοκρατορική Τράπεζα ίδρυσε παράρτημα στη Θεσσαλονίκη, το οπ οίο και λειτούργησε στην έπαυλη Abbott. Το 1903, μέλη της ομάδας Βούλγαρων εξτρεμιστών, οι «Βαρκάρηδες» βομβάρδισαν με εκρηκτικά και δυναμίτιδα το κέλυφος της έπαυλης.

Στο κτήριο εκδηλώθηκε πυρκαγιά, και εκτός από τμήμα της κύριας όψης και της περίφραξής του, καταστράφηκε ολοσχερώς. Το 1904, κατασκευάσθηκε εκ νέου για να στεγάσει και πάλι την Οθωμανική Αυτοκρατορική Τράπεζα. Το κτήριο ήταν από τα ελάχιστα που διασώθηκαν από την μεγάλη πυρκαγιά το 1917, στη Θεσσαλονίκη. Προσβλήθηκε μόνο ένα τμήμα των οροφών του ισογείου, στο δυτικό τμήμα. Ακολούθησαν οι μελέτες συντήρησης και επέκτασης του κτηρίου από τους αρχιτέκτονες J. Pleyber (1922) και E. Modiano (1924-25), οι οποίες εφαρμόστηκαν εν μέρει.

Στο διάστημα 1930-1935 πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες επεμβάσεις στο κτήριο. Η Οθωμανική Τράπεζα συνέχιζε να λειτουργεί μέχρι το 1946 και το 1949 πούλησε το κτήριο στο ΙΚΑ. Το 1950, το ΙΚΑ προχώρησε και αυτό σε εκτεταμένες επεμβάσεις προκειμένου να εγκατασταθούν εκεί οι υπηρεσίες του. Ο σεισμός της Θεσσαλονίκης του 1978, προκάλεσε αρκετές ζημιές στο κτήριο, που κρίθηκε ακατάλληλο, οπότε οι υπηρεσίες του ΙΚΑ μεταφέρθηκαν αλλού.

Το 1983, το κτήριο παραχωρήθηκε στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της μετατροπής του σε Ωδείο, έγιναν οι απαραίτητες επεμβάσεις και από το 1987 το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης στεγάζεται στο ιστορικό κτήριο της οδού Φράγκων, όπου λειτουργεί ανελλιπώς. Το κτήριο περιήλθε κατά χρήση στο Υπουργείο Πολιτισμού από τον ΕΦΚΑ, το 2022.