Λιγότερες από τις μισές μικρές ελληνικές πόλεις διαθέτουν αποχετευτικό δίκτυο

Τουλάχιστον μία δεκαετία ακόμα θα χρειαστεί η χώρα για να εξασφαλίσει στους βασικούς οικισμούς αποχετευτικό δίκτυο, με βάση τους ρυθμούς που έχει κινηθεί η υπόθεση την τελευταία δεκαετία. Από το 2009 έως το 2019 η πολιτεία κατάφερε να αυξήσει από 16,6% στο 32% την κάλυψη των μικρών και μεσαίων πόλεων, το μισό από αυτό που θα έπρεπε να είχε καλυφθεί έως το 2005. Σε μια προσπάθεια να δρομολογήσει τα πιο απαραίτητα έργα, το υπουργείο Περιβάλλοντος εκπονεί εθνικό σχεδιασμό.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την οδηγία 91/271/ΕΟΚ, η Ελλάδα έπρεπε να είχε καλύψει τις μεγάλες πόλεις έως το 1998-2000 και τις μικρότερες (2.000-15.000 κατοίκων, που ονομάζονται γ΄ προτεραιότητας) έως το 2005. Πρόσφατα, με την παρότρυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Ελλάδα συνέστησε μια επιτροπή για τον σχεδιασμό και εφαρμογή ενός ενιαίου «Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου Υποδομών Λυμάτων» για τους οικισμούς γ΄ προτεραιότητας, το οποίο αποτελείται από 13 περιφερειακά σχέδια.

Ποια είναι η εικόνα;

Μας τη δίνει η τελευταία αναφορά της επιτροπής (την οποία απαρτίζουν εκπρόσωποι των υπουργείων Περιβάλλοντος και Εσωτερικών, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του υπ. Οικονομίας): από τους 385 οικισμούς της κατηγορίας αυτής, σε πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας ήταν μόλις 123. Ακόμα 162 έχουν ενταγμένα ή υπό ένταξη στο τρέχον ΕΣΠΑ έργα: αν τα έργα υλοποιηθούν και λειτουργήσουν σωστά (τίποτα από τα δύο δεν είναι αυτονόητο), τότε σε μερικά χρόνια το ποσοστό κάλυψης θα ανέβει στο 74%.

Οι υπόλοιποι οικισμοί είτε έχουν κάποιες υποδομές που υπολείπονται, είτε εμφανίζουν προβλήματα λειτουργίας, ή έχουν ελλιπείς μετρήσεις (δεν αποδεικνύεται ότι πληρούν τις απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας).

Ποια ήταν η εικόνα ακριβώς μία δεκαετία νωρίτερα; Σύμφωνα με έκθεση που συντάχθηκε το 2009 για λογαριασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος, με χρηματοδότηση από το Γ΄ ΚΠΣ, οι οικισμοί γ΄ προτεραιότητας ήταν 374 (η διαφορά στον αριθμό οφείλεται στα κριτήρια ορισμού τους), εκ των οποίων μόλις οι 62 (16,6%) διέθεταν ολοκληρωμένες υποδομές.

Ακόμα 34 οικισμοί υπολείπονταν σε δίκτυα αποχέτευσης και εξυπηρετούνταν εν μέρει, ενώ 90 διέθεταν βιολογικό καθαρισμό αλλά καθόλου αποχετευτικό δίκτυο.

Ενδεικτικά της... σοβαρότητας με την οποία ασχολείται τόσο η πολιτεία όσο και οι δήμοι με τους βιολογικούς καθαρισμούς (παρότι η υπόθεση ενδέχεται να οδηγήσει τη χώρα στο Ευρωδικαστήριο) είναι τα πεπραγμένα των τελευταίων μηνών, όπως αποτυπώνονται στην πρόσφατη έκθεση της επιτροπής. Για τις 24 πόλεις που έχουν υποδομές με προβλήματα (ανάμεσα στους οποίους Οινόφυτα-Σχηματάρι, Αταλάντη, Δελφοί, Γαλαξίδι, Πόρος-Γαλατάς, Μέθανα, Μεγαλόπολη, Χαλάστρα, Ουρανούπολη, Σάμος, Μάταλα, Ανώγεια), «έγιναν μόνο τηλεφωνικές επαφές για να διερευνηθεί η εικόνα των ελλείψεων». Για τις 24 πόλεις που στέλνουν ελλιπή στοιχεία «έγιναν τηλεφωνικές επικοινωνίες με 10 φορείς προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν στη συμπλήρωση των μετρήσεων. Αποδείχθηκαν αποτελεσματικές σε μερικές περιπτώσεις».

Πάντως, υπάρχουν και καλές ειδήσεις. Πρόσφατα το υπουργείο ενέταξε τα έργα 14 νέων οικισμών αυτής της κατηγορίας στο νέο ΕΣΠΑ. Επίσης αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες η ένταξη στο ΕΣΠΑ των δύο πολύ μεγάλων υποδομών που εκκρεμούν (και για την απουσία των οποίων η χώρα πληρώνει ευρωπρόστιμα): των βιολογικών καθαρισμών και δικτύων για τους δήμους Σπάτων - Ραφήνας (250 εκατ. ευρώ) και Μαραθώνα (120 εκατ. ευρώ), κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο για την προκήρυξη των διαγωνισμών κατασκευής τους.