Με το επίσημο Ευρωπαϊκό σύστημα οι δημοπρατήσεις-συμβάσεις για τα δημόσια έργα

Να θεραπεύσει πληγές δεκαετιών και να κλείσει τις «τρύπες» στο σύστημα υπογραφής κρατικών συμβάσεων, από τις οποίες το δημόσιο έχει χάσει δισεκατομμύρια ευρώ για ατελή ή υπερτιμολογημένα έργα χωρίς να μπορεί να διεκδικήσει και να βρει το δίκιο του από τους προμηθευτές του που έπαιζαν "στα δάκτυλα" τα νομικά τερτίπια, επιχειρεί η κυβέρνηση, με το νέο καθεστώς που επιβάλλει το πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή.

Σε 182 άρθρα που εκτείνονται σε κάπου 100 σελίδες, το νομοσχέδιο αναλύει το νέο σύστημα που προτείνει το υπουργείο Ανάπτυξης και αποτελεί μεταφορά του νομικού καθεστώτος με βάση το οποίο εδώ και χρόνια συνάπτουν συμβάσεις οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο «αμαρτωλός» χώρος των δημοσίων συμβάσεων είναι διαχρονικά βεβαρημένος, όπως τονίζεται και στην εισηγητική έκθεση, με το ότι δε γίνεται διαφανής και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων του κρατικού προϋπολογισμού, του ΠΔΕ και των κοινοτικών κονδυλίων των ευρωπαϊκών ταμείων, με συνέπεια αφ’ ενός μεν να επιβαρύνονται τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα και εν τέλει το δημόσιο χρέος, αφ’ ετέρου δε να καθυστερεί ή να ακυρώνεται η υλοποίηση έργων και υποδομών που θα υπηρετήσουν την ανάπτυξη, την ενίσχυση της απασχόλησης και την μεταστροφή του οικονομικού κλίματος.

Επιπλέον και οι αρμόδιοι υπάλληλοι θα πιστοποιηθούν, προκειμένου να χειρίζονται αποτελεσματικά τα σχέδια συμβάσεων. Ειδικότερα, οι βασικές καινοτομίες που εισάγει το σχέδιο νόμου είναι οι ακόλουθες:

1. Ενιαίοι κανόνες: Ρυθμίζονται με ενιαίο τρόπο οι διαδικασίες ανάθεσης όλων των μορφών δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων, ανεξάρτητα από το είδος της αναθέτουσας αρχής ή αναθέτοντος φορέα (Κράτος, Ο.Τ.Α., δημόσιες επιχειρήσεις, Δ.Ε.Κ.Ο. κλπ.) και καταργούνται όλες οι αντίθετες προϊσχύουσες διατάξεις και όλα τα ειδικά καθεστώτα ανάθεσης που θεσπίσθηκαν κατά καιρούς μετά από αίτημα διάφορων φορέων του Δημόσιου Τομέα.

2. Καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς: ο ανάδοχος δεσμεύεται από τη ρήτρα ακεραιότητας, η οποία προβλέπει ότι η σύμβαση καταγγέλλεται υποχρεωτικά εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ανάδοχος, πριν ή κατά τη διαδικασία ανάθεσης, αλλά και κατά το στάδιο της εκτέλεσης της σύμβασης, υπέπεσε σε παράνομες συμπεριφορές.

3. Προγραμματισμός: Εισάγεται το πρώτον ρητή και καθολική υποχρέωση των αναθετουσών αρχών / αναθετόντων φορέων για τον προγραμματισμό των δημοσίων συμβάσεων που προτίθενται να συνάψουν. Η ρύθμιση αυτή είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς με αυτήν εισάγεται και εμπεδώνεται στη διοικητική πρακτική ότι θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα από τις αναθέτουσες αρχές/φορείς εκ των προτέρων και έγκαιρα, ώστε να προγραμματίζουν τις ανάγκες τους για σύναψη δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου να είναι σε θέση να επιλέγουν την βέλτιστη διαδικασία και τρόπο σύναψης των συμβάσεων και να προϋπολογίζουν τις εκτιμώμενες δαπάνες.

4. Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με την αγορά: στόχος του σχεδίου νόμου να είναι δημοσιοποιείται η φάση της διαμόρφωσης των προδιαγραφών, έτσι ώστε ο ευρύτερος κύκλος πιθανών προμηθευτών, εργοληπτών ή παρόχων υπηρεσιών να διατυπώνει εγκαίρως τυχόν παρατηρήσεις στη φάση μίας προκαταρκτικής διαβούλευσης, με στόχο να εμποδίζονται τεχνητοί αποκλεισμοί ή προειλημμένες αποφάσεις που δύσκολα μπορούν να ελεγχθούν εκ των υστέρων από τα αρμόδια πολιτειακά και διοικητικά όργανα. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να διεξάγουν προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με τους φορείς της αγοράς πριν από την έναρξη μιας διαδικασίας ανάθεσης, με σκοπό τον ακριβή καθορισμό των αναγκών τους, τον προσδιορισμό των τεχνικών προδιαγραφών και τη διαμόρφωση των όρων και προϋποθέσεων για την ανάθεση και την εκτέλεση της σύμβασης στα έγγραφα του διαγωνισμού. Επιπλέον, ο διάλογος με τους φορείς της αγοράς μπορεί να αποβεί πολύ χρήσιμος, σε περιπτώσεις που οι αναθέτουσες αρχές δεν μπορούν να προσδιορίσουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους ή να εκτιμήσουν ποιές τεχνικές λύσεις προσφέρονται.

5. Ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις: Προβλέπεται η ίδρυση και τη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Δημόσιων Ηλεκτρονικών Συμβάσεων («Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.») που, σε συνδυασμό με τη λειτουργία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων («Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.») ως υποχρεωτικού τρόπου δημοσιότητας των δημοσίων συμβάσεων θα επιφέρει σημαντική απλοποίηση στη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης, εξοικονόμηση χρόνου, μείωση του κόστους των διοικητικών συναλλαγών, ταχύτητα, διαφάνεια και περιορισμό της διαφθοράς. Ως συνακόλουθο αποτέλεσμα, αναμένεται να επέλθει αύξηση της συμμετοχής, του ανταγωνισμού, επίτευξη καλύτερης σχέσης ποιότητας σε σχέση με την τιμή και δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών.

6. Απλοποίηση διαδικασιών ανάθεσης: προβλέπεται κατ’ αρχάς ότι για τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες ανάθεσης οι διαγωνιζόμενοι υποχρεούνται να καταθέτουν μόνο μια υπεύθυνη δήλωση προκειμένου να βεβαιώνουν ότι πληρούν τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής χωρίς να απαιτείται πλέον η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής. Μόνο ο οριστικός ανάδοχος υποχρεούται να προσκομίσει το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων για την τεκμηρίωση των στοιχείων που είχαν βεβαιωθεί στην υπεύθυνη δήλωση, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες για εμφάνιση παρατυπιών και λαθών, που οδηγούν σε απόρριψη της προσφοράς ή της αίτησης συμμετοχής και απλοποιώντας τη διαδικασία συμμετοχής. β) Επιπλέον, μειώνονται τα στάδια για την αποσφράγιση και την αξιολόγηση των προσφορών επιτρέποντας συνακόλουθα την μείωση των υποβαλλόμενων προσφυγών και την ταχύτερη διεξαγωγή και ολοκλήρωση των διαδικασιών ανάθεσης.

7. Ανεξάρτητο όργανο προσφυγών: Προβλέπεται η εκδίκαση των διοικητικών προσφυγών από ανεξάρτητο όργανο εξοπλισμένο με αυξημένες εγγυήσεις ανεξαρτησίας και αμεροληψίας. Εκτιμάται πως θα συμβάλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας επίλυσης διαφορών που αναφύονται κατά το στάδιο της ανάθεσης, στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος έννομης προστασίας, θα περιβάλει με εμπιστοσύνη τον θεσμό και θα ελαφρύνει το φόρτο των δικαστηρίων που κατακλύζονται με πλήθος υποθέσεων.

8. Τροποποίηση της σύμβασης: αποσαφηνίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες για τυχόν τροποποιήσεις μιας σύμβασης κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής της, απαιτείται η διεξαγωγή νέας διαδικασίας ανάθεσης. Με τον τρόπο αυτό εισάγονται τα εχέγγυα εκείνα ούτως ώστε να διασφαλίζεται η ανάπτυξη αποτελεσματικού ανταγωνισμού και η τήρηση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας και στο στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης.

9. Πιστοποίηση στελεχών δημοσίων συμβάσεων: Προβλέπεται η πιστοποίηση των υπαλλήλων των αναθετουσών αρχών που εμπλέκονται στις διαδικασίες ωρίμανσης, ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων μέσω ειδικών προγραμμάτων. Η δια βίου κατάρτιση και πιστοποίηση των στελεχών του Δημοσίου που απασχολούνται στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων θα αυξήσει την αποδοτικότητα των δράσεων που καλούνται τα στελέχη αυτά να υλοποιήσουν, θα συνεισφέρει στον περιορισμό των παραβιάσεων της νομοθεσίας κατά τις διαδικασίες σύναψης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, αλλά και στην επίτευξη της βέλτιστης σχέσης κόστους / ποιότητας.

Η πρόταση σχεδίου νόμου για τη διαμόρφωση ενός ενιαίου κανονιστικού και θεσμικού πλαισίου σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, έλαβε υπόψη τα αποτελέσματα και τα παραδοτέα των συναντήσεων με τους νομικούς εμπειρογνώμονες που διέθεσε η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα (TFGR) και τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και τις παρατηρήσεις και προτάσεις που υποβλήθηκαν από φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί της αρχικής εκδόσεως του σχεδίου νόμου από τα τέλη Δεκεμβρίου 2013 μέχρι και τα μέσα Μαρτίου 2014 περίπου.

Πηγή: http://www.newmoney.gr/article/60491/me-eyropaiko-systima-sto-exis-oi-symvaseis-toy-dimosioy