Νέες ρυθμίσεις για επιτάχυνση δημοσίων έργων στρατηγικής σημασίας και συχρηματοδοτούμενων

Σειρά ρυθμίσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην επιτάχυνση του Αναπτυξιακού Προγράμματος Στρατηγικής Σημασίας, δηλαδή όλων των παραχωρήσεων, ΣΔΙΤ, έργων διαχείρισης λυμάτων και απορριμμάτων και όσων έργων χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης προωθεί το υπουργείο Υποδομών.

Οι ρυθμίσεις, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου στην «Κ», προβλέπουν παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία για τα δημόσια έργα για την επίσπευση των διαδικασιών ωρίμανσης, ανάθεσης και εκτέλεσης, ενώ στοχεύουν και στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων, όπως τις ανατιμήσεις στα υλικά. Οι βασικές ρυθμίσεις, ωστόσο, αντιμετωπίζονται αρνητικά από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, που εκτιμά ότι οδηγούν τα έργα σε αποσπασματικότητα, ανασφάλεια δικαίου και δικαστικές εμπλοκές.

• Δίνεται η δυνατότητα για μια σειρά από παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία περί δημοσίων έργων (4412/16 και 4782/21) κατά την ανάθεση των συμβάσεων στρατηγικής σημασίας. Για παράδειγμα, για το πλαφόν (10% επί του ετήσιου προϋπολογισμού της αναθέτουσας αρχής) στις απευθείας αναθέσεις, για την ύπαρξη σύμφωνης γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων, τις προϋποθέσεις τεχνικής επάρκειας των αναθετουσών αρχών, το περιεχόμενο των εγγράφων της σύμβασης, τη διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων της σύμβασης, τη διαδικασία ανάθεσης εξειδικευμένων υπηρεσιών σε εξωτερικούς συμβούλους (αφορά έργα άνω των 30 εκατ. ευρώ), τον τρόπο επίβλεψης ενός έργου από ελεγκτές μηχανικούς.
• Προβλέπεται η δυνατότητα αναθεώρησης των τιμών των υλικών, ημερομισθίων κ.λπ. ανά τρίμηνο.
• Επεκτείνεται το δικαίωμα του ΤΑΙΠΕΔ να προσλαμβάνει συμβούλους χωρίς διαγωνισμό, με απευθείας διαπραγμάτευση και γενικώς δίνονται στο Ταμείο ακόμα περισσότερες δυνατότητες «ευελιξίας». Υπενθυμίζεται ότι το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί βάσει της νομοθεσίας να αναλάβει την ωρίμανση ή και την ανάθεση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Γνωμοδοτώντας επί των ρυθμίσεων του υπουργείου Υποδομών, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Επί της αρχής, σημειώνει ότι με τον Ν. 4412/16 η Πολιτεία «σκόπευε να δημιουργήσει ένα ενιαίο, μοναδικό και συνεκτικό πλαίσιο για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων», ενώ με τον Ν. 4782/21 να ενισχύσει τις δυνατότητες του Δημοσίου στην πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων και την ταχύτερη απορρόφηση ενωσιακών κονδυλίων. «Από την επισκόπηση των προτεινόμενων διατάξεων δεν προκύπτει ο δικαιολογητικός λόγος όλων των παρεκκλίσεων (…), δεν προκύπτει ότι θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας εκκίνησης και ολοκλήρωσης των σχετικών διαγωνιστικών διαδικασιών (…). Η ολοκληρωτική απουσία κανόνων εκ των προτέρων γνωστών σε όλους τους ενδιαφερομένους, κυρίως ως προς τον τρόπο υποβολής προσφορών, τη διαδικασία αξιολόγησης και κατακύρωσης της σύμβασης, καθώς και ο αναπόφευκτα αποσπασματικός τρόπος διαχείρισής τους από κάθε αναθέτουσα αρχή πιθανολογείται ότι θα δημιουργήσει ανασφάλεια δικαίου, αύξηση των διενέξεων και ότι θα δυσχεράνει τον προδικαστικό και δικαστικό έλεγχο αυτών», καταλήγει.