Οι δίδυμες σήραγγες του Σκαραμαγκά: Το ημιτελές έργο με κόστος 22 εκ. ευρώ από το 1997 ως σήμερα

Έργο ανυπολόγιστης αξίας

Έργο ζωτικής σημασίας για τη Δυτική Αθήνα, τη Δυτική Αττική αλλά και ολόκληρη τη Δυτική Ελλάδα, παραμένει στα συρτάρια. Πρόκειται για την κυκλοφοριακή αναβάθμιση του ανισόπεδου κόμβου Σκαραμαγκά, που θα βελτίωνε θεαματικά την κυκλοφορία στην Εθνική Οδό και την Λεωφόρο Σχιστού. Το έργο, που ξεκίνησε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, προκάλεσε ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή και ρούφηξε άφθονο χρήμα με μελέτες και ημιτελείς εργασίες. Η Περιφέρεια Αττικής το επανέφερε προς στιγμήν το 2012, μα το εξαφάνισε και πάλι. Τελικά από αυτό έμειναν μόνο κάποιες τρύπες να χάσκουν στον Σκαραμαγκά…

Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Οι σήραγγες του Σκαραμαγκά «κατάπιαν» 22 εκατ. ευρώ

Η ιστορία ξεκινάει το 1997, όταν δημοπρατήθηκε το έργο των δίδυμων σηράγγων. Έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2001, αλλά οι ελλιπείς μελέτες (που επέτρεψαν στον εργολάβο να διεκδικεί ολοένα και περισσότερα), και τα προβλήματα χρηματοδότησης οδήγησαν στην εγκατάλειψή του. Εμπόδιο στάθηκε και μια ηλικιωμένη κυρία που διατηρούσε σπίτι πάνω από τις υπό κατασκευήν σήραγγες.  Το ελληνικό Δημόσιο είχε εν τω μεταξύ δαπανήσει περί τα 22 εκατ. ευρώ (!), περιλαμβανομένων των απαλλοτριώσεων.

Η σύμβαση που είχε υπογράψει η εταιρεία Παντεχνική ήταν ύψους 13,5 εκατ. ευρώ. Δεν πρόλαβε να γίνει η κατακύρωση του έργου και η Παντεχνική (Απρίλιος 1999) πρότεινε τροποποίησή του. Συγκεκριμένα να κατασκευαστεί μια δίδυμη σήραγγα, από την οποία θα διέρχεται η εθνική οδός Αθηνών – Κορίνθου, ενώ η αρχική προκήρυξη δεν περιελάμβανε κάτι τέτοιο. H πρότασή της περιείχε και σειρά άλλων μεταβολών, με τη δέσμευση ότι θα κατασκευάσει το έργο με το ίδιο κόστος.

Η μαχητική κυρία που κατοικούσε εδώ, ακριβώς στην έξοδο της διπλής σήραγγας, δίπλα στον Σταθμό Αυτοκινήτων, κέρδισε δυο φορές στο ΣτΕ!

Δεν φεύγω!

Αν και ήταν προφανές πως το κόστος του έργου θα αυξανόταν στην περίπτωση των σηράγγων, το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε την αλλαγή του σχεδιασμού. Όμως ουδείς είχε υπολογίσει την ηλικιωμένη Χαϊδαριώτισσα, η οποία κατείχε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων και μικρή κατοικία πάνω από τις σήραγγες, δίπλα στην καντίνα της Εθνικής Οδού. H κάτοικος του Σκαραμαγκά ήταν ένας από τους ιδιοκτήτες που θα αποζημιώνονταν λόγω των απαλλοτριώσεων, αλλά υπήρχε μια ιδιαιτερότητα: Παρά το γεγονός ότι της επιδικάστηκαν 440.000 ευρώ (150 εκατ. δραχμές) ως αποζημίωση, δεν μπορούσε να τα πάρει, γιατί δεν διέθετε τους απαραίτητους τίτλους ιδιοκτησίας! Επιπλέον, δεν επιθυμούσε να φύγει από την περιοχή της σήραγγας και γι’ αυτόν τον λόγο προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Το 6ο τμήμα του ΣτΕ την δικαίωσε και δεύτερη απόφαση του ΣτΕ δεν επέτρεψε στο Δημόσιο να προχωρήσει στην αναγκαστική απαλλοτρίωση των τεσσάρων στρεμμάτων…

Όμως δεν ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα. Διαρκείς τροποποιήσεις έργου, αλλεπάλληλες μελέτες και στέγνωμα των κονδυλίων έριξαν οριστικά το έργο στα… βράχια του Σκαραμαγκά. Αφού προηγουμένως είχαν κάνει “μια τρύπα στο βουνό”… H Παντεχνική αποσύρθηκε το 2003, αφού υπέβαλε στοιχεία για δύο τιμολόγια, ύψους περί τα 6 εκατ. ευρώ (άγνωστο τι απέγινε με αυτά).

Νέα μελέτη – ένταξη στο ΕΣΠΑ

Πέρασαν αρκετά χρόνια με το έργο στον “πάγο”, ώσπου η Περιφέρεια Αττικής ανέθεσε νέα μελέτη στο μελετητικό γραφείο του Ι. Δραγουμάνοβιτς. Αυτός επανήλθε στον αρχικό σχεδιασμό με ανισόπεδους κόμβους, εγκαταλείποντας τις σήραγγες. Το 2011 σε πανηγυρικό κλίμα δόθηκε συνέντευξη Τύπου στο Δημαρχείο Χαϊδαρίου, από τον μελετητή του έργου κ. Δραγουμάνοβιτς, Αντικείμενό της  η ολοκλήρωση της Δυτικής Περιφερειακής Αιγάλεω, οι νέες γέφυρες και οι αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στην περιοχή.

Το έργο είχε τον τίτλο “Κατασκευή τριών ανισόπεδων Κόμβων στην ευρύτερη περιοχή του Σκαραμαγκά και ολοκλήρωση ημιδιανοιχθέντος τμήματος της Περιφερειακής Αιγάλεω για τη σύνδεσή της με την Π.Ε.Ο. Αθηνών – Κορίνθου”.

Η μελέτη που παρουσιάστηκε εκτενώς στο Δημαρχείο Χαϊδαρίου περιλάμβανε:

– Ολοκλήρωση της Δυτικής Περιφερειακής Αιγάλεω (μήκος 1,4 χλμ.), πάνω από τη λίμνη Κουμουνδούρου. Έχουν γίνει εδώ και αρκετά χρόνια τα χωματουργικά έργα. Η Λεωφόρος αυτή θα συνέδεε την Αττική Οδό με την Λεωφόρο Σχιστού και μέσω αυτής με το λιμάνι του Πειραιά.

– Ανισόπεδο κόμβο κοντά στο λιμανάκι του Σκαραμαγκά. Θα συνέδεε τη Δυτική Περιφερειακή με την Αθήνα και τον Πειραιά. Η σύνδεσή της με το ρεύμα προς Κόρινθο θα γινόταν από προηγούμενο κόμβο.

– Βελτίωση του υφιστάμενου ανισόπεδου κόμβου Λ. Αθηνών – Λ. Σχιστού, με την προσθήκη μιας επιπλέον γέφυρας για δίιχνη κίνηση από Σχιστό προς Κόρινθο και μονόιχνη από Αθήνα προς Πειραιά.

– Λύσεις για τοπικές κινήσεις μεταξύ των δύο οικισμών τής Αφαίας.

– Αντιπλημμυρική θωράκιση ολόκληρης τής περιοχής, καθώς και των οικισμών τής Αφαίας.

Ο μελετητής Ι. Δραγουμάνοβιτς διαβεβαίωσε την Χαϊδαριώτικη αντιπροσωπεία ότι δεν θίγεται σε κανένα σημείο το ίχνος τής αρχαίας Ιεράς Οδού. Δήλωσε ότι έγινε προσπάθεια να μην δημιουργηθούν μεγάλα ορύγματα ή επιχωματώσεις, που θα υποβαθμίσουν κι άλλο τον Σκαραμαγκά. Το έργο εντάχθηκε στο στο ΠΕΠ Αττικής 2007 – 2013 τον Νοέμβριο του 2012 και φαινόταν ότι επιτέλους θα υλοποιηθεί.

Στον κάλαθο των αχρήστων

Δυστυχώς όμως η τότε διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής έβαλε ταφόπλακα στη ζωτικής σημασίας παρέμβαση, καθώς αποφάσισε την απένταξή του από το ΕΣΠΑ. Σαν πρόφαση ο περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός χρησιμοποίησε κάποιες “αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο και τους όρους της απόφασης ένταξης”, χωρίς όμως να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις. Ο Δ. Μαραβέλιας διαμαρτυρήθηκε, αλλά χωρίς να επιμείνει περισσότερο. Έτσι το μεγάλο έργο του Σκαραμαγκά εντάχθηκε σε κοινοτική χρηματοδότηση τον Νοέμβριο του 2012 και απεντάχθηκε το Σεπτέμβριο του 2013!

Το αποτέλεσμα αυτής της υπαναχώρησης της Περιφέρειας Αττικής το ζούμε σήμερα από κοντά. Η κυκλοφοριακές συνθήκες στον Σκαραμαγκά είναι μιας παρωχημένης εποχής, ενώ η υποβάθμιση της περιοχής είναι εμφανέστατη. Έγραφε τότε το Χαϊδάρι Σήμερα (Σεπτέμβριος 2013): “Η εξέλιξη αυτή είναι αρνητική για τη δυτική Αθήνα και την πόλη μας. Ειδικά η περιοχή του Σκαραμαγκά θα παραμείνει σε τριτοκοσμική κατάσταση, όχι μόνο διότι δεν θα ολοκληρωθούν οι κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, αλλά και διότι η εκσκαφείσα Δυτική Περιφερειακή θα προσβάλει το τοπίο για πάντα σαν νταμάρι και κρανίου τόπος. Αν συνυπολογιστούν οι δίδυμες σήραγγες, που έχουν διανοιχθεί στο ίδιο ακριβώς σημείο, δίπλα στη θάλασσα και έχουν επίσης εγκαταλειφθεί οριστικά, τότε μπορούμε να μιλάμε για πολλά πεταμένα εκατομμύρια και παντοτινή υποβάθμιση της παραλίας του Σκαραμαγκά. Κοντά σ΄ αυτά έρχεται να προστεθεί η παντελής ανυπαρξία καθαριότητας και φροντίδας της Εθνικής Οδού και της Παραλίας.”

Εποχή Ρένας Δούρου

Την άνοιξη του 2017 φάνηκε ότι επιτέλους το πράγμα κινείται σοβαρά. Η Ρένα Δούρου είχε δηλώσει στο Σαϊδάρι Σήμερα: “Κατανοούμε απόλυτα το ζήτημα που θίγετε αναφορικά με τον Οδικό Κόμβο Σκαραμαγκά. Να είσθε βέβαιοι ότι τα ανωτέρω στοιχεία θα εξεταστούν διεξοδικά και προς όλες τις παραμέτρους τους (οικονομικές, διοικητικές, τεχνικές κ.λπ.), ώστε να διερευνηθεί αποτελεσματικά η όποια δυνατότητα διαθέτουμε, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, για το εν λόγω έργο.” Πράγματι, στις 6 Απριλίου του ίδιου έτους αποφασίστηκε να ενταχθεί ο Κόμβος Σκαραμαγκά στο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Έργων της Περιφέρειας Αττικής για το 2017. Το κόστος υπολογιζόταν σε περισσότερα από 50.000.000 ευρώ. Ο τότε αντιπεριφερειάρχης, Σπύρος Τζόκας, μιλώντας στην εφημερίδα μας ανέφερε πως η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου αφορούσε την υλοποίηση της μελέτης του αείμνηστου Ι. Δραγουμάνοβιτς, που είχε μείνει στα συρτάρια. Η Περιφέρεια επιδίωξε και κατάφερε να εξασφαλίσει τα δικαιώματα της μελέτης από την οικογένεια του εκλιπόντος μελετητή και την επικαιροποίησε. Μάλιστα ο κ. Τζόκας είχε αναγνωρίσει τον ρόλο της εφημερίδας μας στο ξεπάγωμα του έργου:  “Όχι μόνο τα δημοσιεύματα σας αλλά και οι παρεμβάσεις που κάνατε προς εμένα και την Περιφερειάρχη κ. Δούρου έπαιξαν ρόλο. Πρόκειται για ένα έργο που είχε «θαφτεί» και ουσιαστικά δεν υπήρχε πουθενά.”

Και ενώ περιμέναμε την προκήρυξη του έργου εντός του 2018, κάθε ενέργεια έπαψε και πάλι. Τον Μάιο του 2019, ο τότε αντιδήμαρχος Οικονομικών Υπηρεσιών, κ. Χρήστος Καραμάνος, απαντώντας σε ερώτηση του “Χαϊδάρι Σήμερα”, δήλωσε ότι αυτό σκοντάφτει στον μεγάλο αγωγό φυσικού αερίου (παράλληλα με τη Λ. Σχιστού καταλήγει στον Πειραιά), που κατασκευάστηκε στο μεταξύ στην περιοχή του Σκαραμαγκά και μέχρι να μετακινηθεί δεν μπορεί να ξεκινήσει η κατασκευή του Κόμβου. Αν ολοκληρωθεί η συμφωνία με τον ΔΕΣΦΑ, μας είπε, μέχρι το τέλος του 2020 μπορεί να προκηρυχτεί το έργο. Όμως, όπως μπορεί να διαπιστώσει κάθε περαστικός, δεν έχει γίνει καμία παρέμβαση για τη διευθέτηση του εμποδίου αυτού… Όποιος, λοιπόν, περιμένει βελτίωση της κυκλοφορίας στον Σκαραμαγκά, σύνδεση της Λ. Σχιστού με Αττική Οδό, κατάργηση του φαναριού στα ΕΛΠΕ κτλ, απλά είναι εκτός λογικής της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, η οποία επί 23 χρόνια ξοδεύει χρήματα για άχρηστες τρύπες και μάταιες μελέτες. 

Συμβολικά, το ερεβώδες τούνελ της ελληνικής διοίκησης, κάπου στον Σκαραμαγκά.

Μενέλαος Χρόνης