Σε υψηλούς ρυθμούς ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα - Απαισιόδοξες οι προβλέψεις για την Ευρώπη

Ο υψηλότερος μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU-27) το 2022 ήταν ο ρυθμός αύξησης του δείκτη παραγωγής στις κατασκευές στην Ελλάδα σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Κατασκευαστικής Βιομηχανίας (European Construction Industry Federation- FIEC) «Construction Activity in Europe» για το 2023. Ο Δείκτης Παραγωγής Κατασκευών στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 23% το 2022 έναντι αύξησης 6% το 2021.

Η Ελλάδα, μάλιστα, είναι μία από τις 6 χώρες της ΕΕ-27 στις οποίες παρατηρήθηκε ο υψηλότερος σωρευτικά αυξανόμενος δείκτης μεταξύ 2019 και 2022. Οι υπόλοιπες χώρες είναι η Ρουμανία, η Ιταλία, η Κροατία, η Μάλτα και η Σλοβενία.

Οι κατασκευές αναμένεται να ξεπεράσουν τα 14 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023. Αυτό αντιστοιχεί σε ανάπτυξη 4,8% και δείχνει την μεγάλη ανάκαμψη ενός βασικού κλάδου για τη χώρα που άντεξε μετά από μια οκταετή οικονομική κρίση και κρίση λιτότητας και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Η δυναμική ανάπτυξης αναμένεται να συνεχιστεί, καταγράφοντας ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4% έως το 2027, όταν ο κλάδος αναμένεται να φτάσει τα 16,4 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι κατασκευαστικές επενδύσεις αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς από το 2020 και μετά, ενώ πέρυσι είχαν τη μεγαλύτερη συμβολή (8,6 μονάδες) στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων (11,7%). 

Μεταξύ των επιμέρους δεικτών που συνθέτουν τον δείκτη παραγωγής για τις κατασκευές, ο δείκτης παραγωγής για κτιριακές κατασκευές, που αντιστοιχεί κυρίως σε ιδιωτικές κατασκευές, σημείωσε αύξηση 17% το 2022, ενώ ο δείκτης παραγωγής για έργα πολιτικού μηχανικού, που αντιστοιχεί στις δημόσιες κατασκευές, αυξήθηκε κατά 28%. Το 2021, οι δύο δείκτες είχαν αυξηθεί κατά 13% και 2% αντίστοιχα.

Οι προοπτικές του κλάδου για τα επόμενα χρόνια ενισχύονται σημαντικά, από τις επενδύσεις που αναμένεται να γίνουν στο πλαίσιο υλοποίησης προγραμμάτων όπως το «Next Generation EU» και η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (2021-2026), την Εταιρική Σύμβαση Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 και σχετίζονται με την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού δυναμικού της χώρας, τις στρατηγικές αστικής ανάπλασης κ.λπ.

Το έργο «Ελληνικό» και έργα υποδομής όπως το μετρό Θεσσαλονίκης και η γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας, ο ΒΟΑΚ, τα νέα λιμάνια και τα αεροδρόμια καθώς και μικρότερα ιδιωτικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη σε logistics, data centers και green buildings. 

Οι προοπτικές για το 2023 είναι πιο απαισιόδοξες με τις επενδύσεις στις κατασκευές στην Ευρώπη

Το 2022, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,5% τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ συνολικά, μετά από αύξηση 5,3% και 5,4% αντίστοιχα το προηγούμενο έτος. 

Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει επηρεάσει σημαντικά τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και ενίσχυσε τις παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις.

 Η γεωγραφική εγγύτητα της ΕΕ στον πόλεμο και η εξάρτησή της από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους την αφήνει ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις επιπτώσεις της σύγκρουσης. Ως εκ τούτου, οι πρώτες προβλέψεις για το 2023 ήταν απαισιόδοξες. 

Οι αυξανόμενες τιμές και οι ελλείψεις εφοδιασμού ενέργειας και ορισμένων δομικών υλικών έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε αρκετούς εργολάβους στην Ευρώπη, με πολλούς να κινδυνεύουν να μην εκπληρώσουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις ή να απέχουν από τη συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς. 

Το διαρκές υψηλό κόστος ενέργειας και πρώτων υλών έχει αρνητικό αντίκτυπο στα επίπεδα παραγωγής, επιβραδύνοντας ενδεχομένως τις κατασκευαστικές εργασίες. 

Ωστόσο, η συνολική επένδυση στις κατασκευές αυξήθηκε κατά 2,0% το 2022, όχι πολύ μακριά από ό,τι είχε αρχικά προβλέψει η FIEC (+2,2%). 

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η Ιταλία (+12,1%) κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση στις επενδύσεις ενώ η Βουλγαρία κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση (-23,1%).

Οι προοπτικές για το 2023 είναι πιο απαισιόδοξες με τις επενδύσεις στις κατασκευές στην Ευρώπη να αναμένεται να μειωθούν κατά 2,5%, με όλους τους τομείς να αναμένεται να συρρικνωθούν για τα έργα πολιτικού μηχανικού. 

Η Σουηδία αναμένεται να είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο, με τις επενδύσεις στις κατασκευές να αναμένεται να μειωθούν κατά 13,7%, ενώ η Πορτογαλία θα πρέπει να είναι η καλύτερη απόδοση με αναμενόμενη ανάπτυξη 3,4%.

Όσον αφορά την απασχόληση, ο κλάδος απασχολούσε 11,1 εκατομμύρια εργαζόμενους το 2022, σημειώνοντας μείωση 4,0% σε σύγκριση με το 2021.

Μειώνεται ο ρυθμός αύξησης του κόστους των υλικών

Ο ρυθμός αύξησης του κόστους των πρώτων υλών για νέες κατασκευές, που είχε αυξηθεί κατακόρυφα τα δύο προηγούμενα χρόνια, μειώνεται σταδιακά.

Το κόστος των πρώτων υλών για τα νέα κτίρια αντανακλάται στον δείκτη τιμών των νέων δομικών υλικών, ο οποίος αθξήθηκε κατά 11% το 2022, σε σύγκριση με αύξηση 3,8% το 2021 και ελαφρά μείωση (-0,2%) το 2020.

Οι δύο κύριες κατηγορίες υλικών που επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξη του δείκτη -καθώς το συνολικό τους βάρος ξεπερνά το 40%- είναι το κονίαμα και το έτοιμο σκυρόδεμα και τα μέταλλα βασικής επεξεργασίας, των οποίων οι τιμές κατέγραψαν αύξηση 8,7% και 13, 9% αντίστοιχα το 2022. 

Τα ενεργειακά προϊόντα, που έχουν χαμηλό βάρος στο συνολικό δείκτη τιμών των δομικών υλικών (1,9%), αυξήθηκαν κατά 34% το 2022. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο δίμηνο του 2023, ο ρυθμός αύξησης του δείκτη τιμών των οικοδομικών υλικών, και των δύο βασικών κατηγοριών (κονιάματα σκυρόδεμα, και μέταλλα) έχει επιβραδυνθεί, ενώ οι τιμές των καυσίμων μηχανημάτων (ντίζελ) και της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν μειωθεί κατά 7,3% σε ετήσια βάση.