Άμστερνταμ: Δημιουργία, Ελευθερία & Ενεργειακή Ανεξαρτησία

Άμστερνταμ, η πόλη που επιθυμεί να τοποθετηθεί στον χάρτη ως πρωτοπόρος στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Αποκαλείται “Βενετία του Βορρά” και στοχεύει να είναι οικονομικά και κοινωνικά δυνατή με ένα δημιουργικό και ζωντανό περιβάλλον. Σαφώς, έχει αντιληφθεί ότι μια αειφόρος μητρόπολη πρέπει να διαχειρίζεται τις πηγές ενέργειας και το δομημένο περιβάλλον με φροντίδα, ευθύνη και αποτελεσματικότητα, ώστε να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή.

Ως βασική προτεραιότητα των τοπικών αρχών τίθεται η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η πρόκληση βέβαια είναι μεγάλη, οι πλημμύρες αποτελούν κίνδυνο για την πόλη ενώ το πετρέλαιο και αέριο εξαντλούνται ή προέρχονται από ασταθείς πολιτικά χώρες. Οπότε, η παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί βασική αρχή για την μετάβαση που επιδιώκει το Άμστερνταμ. Συγκεκριμένα, η ενεργειακή στρατηγική που έχει υιοθετήσει, “Amsterdam Energy Strategy 2040”, βασίζεται σε ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό και απολύτως απαραίτητο σχέδιο δράσης που επιθυμεί να επιτύχει 40% μείωση διοξειδίου του άνθρακα έως το 2025, βάση μετρήσεων του 1990, και 75% έως το 2040.

Με άλλα λόγια, το Άμστερνταμ έχει σκοπό να γίνει όχι μόνο βιώσιμο οικονομικά αλλά και ανεξάρτητο ενεργειακά. Έχει δεσμευτεί για ένα μέλλον υγιές, με καθαρή ενέργεια, καθαρό αέρα και νερό, ώστε να παραμείνει μια ελκυστική πόλη για τους κατοίκους και τουρίστες της. Είναι άλλωστε γνωστό, ότι μια ενεργή πολιτική υπέρ μιας οικονομίας χαμηλού άνθρακα θα κρατούσε το κόστος ζωής οικονομικά προσιτό, ώστε να θέλξει ακόμα και διεθνείς εταιρείες να εγκαταστήσουν την βάση τους στην πόλη του Ρεμπράντ και του Τιέστο.

Συμμέτοχοι στην όλη προσπάθεια, ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, τα ερευνητικά ιδρύματα, οι διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι. Τα μονοπάτια που βαδίζει το Άμστερνταμ για ένα βιώσιμο μέλλον είναι:

ΚΤΙΡΙΑ

Όλα τα κτίρια θα πρέπει να αποκτήσουν τουλάχιστον ενεργειακό πιστοποιητικό κατηγορίας Β έως το 2040. Πως επιτυγχάνεται αυτό, είναι γνωστό και στην χώρα μας. Κατάλληλη θερμομόνωση και αντικατάσταση των εξωτερικών κουφωμάτων, ώστε να αποθηκεύεται η θέρμανση και η δροσιά, είναι 2 από τα βασικά στοιχεία.

Βάση επιστημονικών ερευνών, το 70% της κατανάλωσης ενέργειας στο Άμστερνταμ προέρχεται από την θέρμανση και τον ηλεκτρισμό στα κτίρια. Για να επιτευχθεί μείωση είναι απαραίτητες οι 3 αρχές του προγράμματος “Trias Energetica”.

1. Μικρότερη απαίτηση για ενέργεια, εφαρμόζοντας μετρήσεις για την εξοικονόμηση αυτής αλλά και αποφυγή ή εκμετάλλευση των αποβλήτων

2. Χρήση ΑΠΕ (ανεμογεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες, γεωθερμία)

3. Ελαχιστοποίηση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων

Την αρχή εφάρμοσαν οι τοπικές αρχές με αναβαθμίσεις στα σχολεία. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί ένα γραφείο εξυπηρέτησης για τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες. Στόχος, η ενημέρωση για την εφικτή μείωση των λειτουργικών εξόδων μέσω της χρήσης καθαρής ενέργειας. Μπορεί να θεωρείται περιττό να το αναφέρουμε επανειλημμένως αλλά η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση κατοίκων και εταιρειών αποτελεί προτεραιότητα, ιδίως στην Ελλάδα, όπου αντιλήψεις και νοοτροπίες πρέπει να αλλάξουν διακαώς.

Το 2025 σε νέα περιοχή του Άμστερνταμ θα έχουν κατασκευαστεί 4 νησιά με 9000 βιώσιμες κατοικίες. Κατοικίες, οι οποίες θα έχουν χρησιμοποιήσει “πράσινα” υλικά κατά την κατασκευή αλλά και κατά την λειτουργία θα χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα προερχόμενο από ηλιακούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες, που θα έχουν τοποθετηθεί περιμετρικά των νησιών. Επιπλέον, έξυπνα συστήματα θα παρακολουθούν την χρήση ενέργειας ενώ το σύστημα κεντρικής θέρμανσης θα προέρχεται από την γεωθερμία.

Πράσινα δώματα

Λόγω της κλιματικής αλλαγής οι βροχοπτώσεις θα αυξηθούν και οι πόλεις, οι οποίες ως επί το πλείστον διαθέτουν μεγάλες επιστρωμένες επιφάνειες, θα δυσκολευτούν να διαχειριστούν το πλεονάζον βρόχινο νερό. Μια οικονομική αλλά και αποτελεσματική λύση θεωρείται η πράσινη στέγη. Εξάλλου, το “Going Green” δεν είναι κάτι νέο για τους Ολλανδούς. Τα τελευταία 400 χρόνια φυτεύουν δένδρα δίπλα στα κανάλια για να πρασινίσουν την πόλη που μπορεί τόσο εύκολα να σε παρασύρει με τους χαλαρούς, μποέμικους ρυθμούς της.

Το 2010 το Άμστερνταμ εισήγαγε ένα πρόγραμμα επιδότησης, ώστε να παροτρύνει τους κατοίκους να «πρασινίσουν» τα δώματα και τους τοίχους τους. Άμεσα οφέλη, η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, εφόσον απορροφώνται τα επικίνδυνα σωματίδια και η βελτίωση της βιοποικιλότητας, προσφέροντας ζωή σε πουλιά και έντομα. Επιπλέον, η καλύτερη μόνωση των κτιρίων, που έχει αντίκτυπο στην ελάττωση των εξόδων θέρμανσης και κλιματισμού, αλλά και η αύξηση του κύκλου ζωής των δωμάτων. Περιττό θα ήταν να αναφέρουμε ότι η αντικειμενική αξία της ιδιοκτησίας μπορεί να ανέβει στα ύψη. Μέσω του “Amsterdam Smart City” αναπτύσσονται διάφορα προγράμματα που ενθαρρύνουν τον συνδυασμό πράσινων δωμάτων και ηλιακών συλλεκτών στα κτίρια.

Green Urine

Κατά την «Διεθνή Εβδομάδα Νερού», όπου συζητιούνται τρόποι αντιμετώπισης των προκλήσεων όσον αφορά την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας και την απαίτηση για καθαρό νερό, η καμπάνια “Green Urine” απέσπασε την μεγαλύτερη προσοχή. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα, το οποίο εγχωρίως ίσως μας φαινόταν αστείο και άκομψο αλλά είναι τόσο αποτελεσματικό. Επί της ουσίας, συλλέγονται τα ούρα από δημόσια ουρητήρια και μετατρέπονται σε γεωργικό λίπασμα, το οποίο με την σειρά του χρησιμοποιείται στις πράσινες στέγες της πόλης. Στόχος ήταν, να προκαλέσουν τους πολίτες να ευαισθητοποιηθούν ως προς την χρήση του αζώτου, του καλίου και του φωσφόρου, στοιχεία που περιλαμβάνονται στα ούρα, και μπορούν να γίνουν ουσιαστική πηγή του φωσφορικού άλατος. Ενός στοιχείου, που χρησιμοποιείται στην αγροκαλλιέργεια.

Αν και η αντιπαράθεση επί των αποθεμάτων φωσφόρου στην γη συνεχίζεται, δεν βλάπτει να ανακαλύπτονται νέοι τρόποι ανακύκλωσης διαφόρων παραπροϊόντων, τα οποία παλαιότερα θεωρούνταν απλά απόβλητα. Τέλος, τo πρόγραμμα “Wastecosmart” που ξεκίνησε από την Πάφο στην Κύπρο και συμμετέχει η πόλη του Άμστερνταμ, έχει ως στόχο την βελτιστοποίηση της διαχείρισης των αποβλήτων μέσω της εξοικονόμησης πόρων. Με άλλα λόγια, στοχεύει στην οπτική όπου τα απόβλητα θεωρούνται και εκμεταλλεύονται ως μια ακόμα πηγή ενέργειας.

Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα καταγράφεται, σύμφωνα με στοιχεία του 2012, ότι το 82% των αστικών αποβλήτων καταλήγουν σε χωματερές ενώ μόνο το 16% ανακυκλώνεται και το 2% κομποστοποιείται. Τα βέλη εκτοξεύονται μεταξύ ΥΠΕΚΑ και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χωρίς κανένας από τους δύο να παίρνει εξολοκλήρου την ευθύνη. Τα πρόστιμα δε προς την Ευρωπαϊκή Ένωση τρέχουν, όσον αφορά την λειτουργία των παράνομων χωματερών, εφόσον αρνούμαστε να συμμορφωθούμε. Και ενώ οι ρυθμοί μας είναι τόσο αργοί, τα απόβλητα συγχρόνως αποτελούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Πότε επιτέλους θα αντιληφθούμε ότι τα απόβλητα μπορούν να θεωρηθούν πόροι για την χώρα; Πότε η ανακύκλωση θα μας γίνει καθημερινό βίωμα; Πότε η κομποστοποίηση, μια καταξιωμένη διεθνώς και τόσο οικονομική μέθοδος διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων, θα συμπεριληφθεί στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο; Ρητορικές ίσως οι ερωτήσεις.

Πηγή: http://polytexnikanea.gr/WP3/?p=37876