Αλλάζει ο Ενεργειακός Χάρτης

Στην εξάρτηση του δυτικού κόσμου από τις ενεργειακές πηγές της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής φιλοδοξεί να δώσει τέλος η γεωπολιτική ενεργειακή μετατόπιση που συντελείται αυτή τη στιγμή. Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν έτσι να ξεπεράσουν τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία στην πρωτοκαθεδρία της παραγωγής πετρελαίου, ενώ ο καναδικός μαύρος χρυσός από σχιστολιθικά πετρώματα και τα μεξικανικά αποθέματα έχουν αναδείξει νέες ενεργειακές υπερδυνάμεις.

Οσο αισιόδοξες, όμως, και να είναι οι προοπτικές για το μέλλον, ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να κάνουμε λόγο για ενεργειακή αυτάρκεια. Παρότι τα βορειοαμερικανικά αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου κάνουν τις ΗΠΑ να μοιάζουν με «Σαουδική Αμερική», όπως πολλοί λένε, η άντληση και αξιοποίησή τους θα έχει μεγάλες περιβαλλοντικές συνέπειες.

Ο πετρελαιαγωγός «Keystone XL», που επρόκειτο να συνδέσει τα καναδικά αποθέματα πετρελαίου από σχιστόλιθο με τα αμερικανικά διυλιστήρια, αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια ρυθμιστικά προσκόμματα. Την ίδια στιγμή, περιβαλλοντικές οργανώσεις πέτυχαν την αναστολή γεωτρήσεων για φυσικό αέριο στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, αλλά και στο καναδικό Κεμπέκ. Μέχρι στιγμής, η Ουάσιγκτον εμφανίσθηκε διστακτική στη χορήγηση αδειών εξαγωγής πετρελαίου και αερίου σε αμερικανικές επιχειρήσεις, αν και η κρίση στην Ουκρανία μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της πολιτικής αυτής.

Ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις αντιμετωπίζει το Μεξικό. Παρά τη συνταγματική μεταρρύθμιση που ψήφισε το Κοινοβούλιο της χώρας, με στόχο την απελευθέρωση των γεωτρήσεων και της παραγωγής για πρώτη φορά μετά το 1930, η απελευθέρωση αυτή δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί στο άμεσο μέλλον.

Ακόμη μεγαλύτερο πρόσκομμα αποτελεί η δυσκολία της άντλησης στη Β. Αμερική. Τα μεξικανικά κοιτάσματα βρίσκονται στον πυθμένα του Κόλπου του Μεξικού, ενώ η διύλιση πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα είναι ιδιαίτερα δαπανηρή.

Την ίδια στιγμή, αν οι χώρες της Β. Αμερικής διοχετεύσουν μεγάλες ποσότητες πετρελαίου στη διεθνή αγορά, αυτό θα προκαλούσε κατάρρευση της τιμής. Μια τέτοια εξέλιξη δεν πρέπει να θεωρείται απίθανη, όπως δείχνει και η ιστορική εμπειρία των αραβικών εμπάργκο της δεκαετίας του 1970 και της μετέπειτα αιφνιδιαστικής κατάρρευσης των τιμών του μαύρου χρυσού.

Σε μεγάλο «άγνωστο Χ» στην εξίσωση του παγκόσμιου ενεργειακού χάρτη αναδείχθηκε το Μεξικό. Το πρόβλημα της χώρας εστιάζεται, όμως, στην κυριαρχία της αρτηριοσκληρωτικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου, της Pemex. Το μονοπωλιακό καθεστώς, το οποίο απολαμβάνει η Pemex από τη δεκαετία του 1930, έχει ευνοήσει τη διαφθορά, την αδιαφάνεια και την κατασπατάληση του ενεργειακού πλούτου της χώρας.

Η πρόταση του προέδρου Ενρίκε Πένια Νιέτο για ανοιχτή πρόσβαση των ξένων εταιρειών στην άντληση και διύλιση μεξικανικού πετρελαίου μπορεί να επιτρέψει στη χώρα να αντλεί κάθε χρόνο τα 29 δισ. βαρέλια πετρελαίου που εκτιμάται ότι διαθέτει στον Κόλπο. Ειδικοί αναφέρουν ότι το Μεξικό θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγή του κατά 25% μέχρι το 2024, κατατάσσοντας τη χώρα στην 5η θέση των μεγαλύτερων παραγωγών πετρελαίου.

Στελέχη πετρελαϊκών εταιρειών διατηρούν, ωστόσο, την επιφυλακτικότητά τους. «Το Μεξικό είναι άραγε ικανό να επιβάλει νέους ρυθμιστικούς κανόνες, με στόχο την απελευθέρωση της ενεργειακής του αγοράς; Δεν είμαι σίγουρος για αυτό», λέει ο Ράιαν Λανς, διευθύνων σύμβουλος της ConocoPhillips.

Την ώρα, όμως, που η μεξικανική παραγωγή υποχωρεί, ο Καναδάς σπεύδει να καλύψει το κενό. Το μεγαλύτερο νέο κοίτασμα που ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια είναι, άλλωστε, αυτό στα ανοιχτά της καναδικής Νέας Γης, ενώ το κοίτασμα πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα στον Δυτικό Καναδά αντιπροσωπεύει ένα από τα τρία σημαντικότερα του κόσμου, πίσω από εκείνα της Βενεζουέλας και της Σαουδικής Αραβίας.

Τις ελπίδες του Καναδά για ενεργειακή πρωτοκαθεδρία αμφισβητούν, όμως, άλλοι επαΐοντες. Το ιδιαίτερα υψηλό κόστος άντλησης των αποθεμάτων αυτών, μαζί με τις περιβαλλοντικές ανησυχίες που προκαλούν τα φιλόδοξα σχέδια, ενισχύει τον σκεπτικισμό των ειδικών. Ακόμη και η κατασκευή του αγωγού «Keystone XL», με θεωρητική ικανότητα διοχέτευσης 800.000 βαρελιών πετρελαίου την ημέρα προς τις ΗΠΑ, δεν θα ήταν επαρκής.

Τα πρόσφατα προβλήματα, με σημαντικότερο από αυτά τη διαρροή από την εξέδρα άντλησης της ΒΡ στον Κόλπο του Μεξικού πριν από τέσσερα χρόνια, οδήγησαν σε μεγάλες καθυστερήσεις. Την ίδια στιγμή, οι εξερευνητικές προσπάθειες της Shell στα ανοιχτά της Αλάσκας αντιμετώπισαν σειρά ατυχημάτων, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της προσπάθειας.

Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου και η ιστορική τους αστάθεια συνεχίζουν, όμως, να είναι το σημαντικότερο μέλημα. Πριν από δύο χρόνια, όταν η άντληση φυσικού αερίου έφθασε στο απόγειό της, η υπερπροσφορά αερίου οδήγησε σε κατακρήμνιση των τιμών, που με τη σειρά της υποχρέωσε τους παραγωγούς να διακόψουν τη δραστηριότητά τους, μέχρις ότου οι τιμές σχετικά ανακάμψουν.

Τον Σεπτέμβριο, η Shell ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εκποιήσει τις 400.000 στρέμματα που ενοικίαζε στο Νότιο Τέξας για την άντληση πετρελαίου από σχιστόλιθο, εκτιμώντας ότι το κόστος ήταν απαγορευτικό.

Η άντληση πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα παρουσιάζει ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες από ό,τι η συμβατική μέθοδος, καθώς οι πετρελαιοπηγές «προσφέρουν» πετρέλαιο καλής ποιότητας μόνο την πρώτη εποχή της λειτουργίας τους, απαιτώντας ολοένα και βαθύτερη γεώτρηση για πετρέλαιο χαμηλότερης ποιότητας, με το πέρας του χρόνου.

του Κλίφορντ Κράους / New York Times

Πηγή: http://www.energia.gr/article.asp?art_id=81196