Οδηγός για μεταβιβάσεις ακινήτων και προθεσμίες

Μεγάλος συνωστισμός παρατηρείται στα συμβολαιογραφία τον τελευταίο μήνα, όπου τρέχουν οι πολίτες για να μεταβιβάσουν τα ακίνητά τους, κυρίως με γονικές παροχές, πριν το τέλος του έτους και να προλάβουν την επικείμενη αύξηση των αντικειμενικών αξιών και την εφαρμογή της ταυτότητας του κτιρίου που θα ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2022. Η υπογραφή όμως ενός συμβολαίου προϋποθέτει μια σειρά εγγράφων που είναι δύσκολο να συγκεντρώσει ο πολίτης μέσα σε λίγες μέρες, με αποτέλεσμα να υπάρχει επίσης πίεση σε πολλούς κλάδους και υπηρεσίες που σχετίζονται με τα ακίνητα όπως: στους λογιστές, στους μηχανικούς, στους δήμους, στα υποθηκοφυλακεία, στα κτηματολογικά γραφεία κλπ ώστε να προλάβουν την έκδοση των εγγράφων και να μην χαθούν οι προθεσμίες.

Έτσι το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι θα προβεί σε νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα δίνεται παράταση έως τις 15 Ιανουαρίου του 2022 για την υπογραφή των συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτων με την προϋπόθεση να έχει υποβληθεί η σχετική δήλωση στην εφορία για γονικές παροχές ή αγοραπωλησίες μέχρι τέλος του έτους.

Όσοι δεν κλείσουν τις υποθέσεις τους έως το τέλος Δεκεμβρίου θα επιβαρυνθούν με σημαντικά πρόστιμα σε αδήλωτα τετραγωνικά και με τσουχτερές αυξήσεις στη φορολογία ακόμα και για αγορά πρώτης κατοικίας λόγω των νέων αντικειμενικών τιμών.

• Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας θα έχουμε μεγάλη αύξηση των αντικειμενικών αξιών και πρέπει να ολοκληρώσουν γρήγορα τις μεταβιβάσεις οι ενδιαφερόμενοι;

Τα Ιόνια Νησιά, η Ρόδος, η Κως, το Ηράκλειο, το Ναύπλιο, το Βόρειο Αιγαίο, αρκετά από τα νησιά των Κυκλάδων και πολλές περιοχές της Αττικής, της Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Επίσης σημαντικές αυξήσεις θα γίνουν και σε κάποιες φθηνές περιοχές όπως για παράδειγμα στο Κερατσίνι θα έχουμε αύξηση κατά 33%, στον Κορυδαλλό κατά 25%, στη Δραπετσώνα κατά 28%. 

• Σε ποιες περιοχές της Μαγνησίας αυξάνονται οι αντικειμενικές αξίες;

Στον Βόλο καταγράφεται μία αύξηση περίπου από 10% μέχρι 20%. Στα νησιά της Σκιάθου και της Σκοπέλου, λόγω του τουριστικού ενδιαφέροντος η αύξηση είναι 30% και περισσότερο. Παράλληλα, με τα νησιά των Βορείων Σποράδων, αυξήσεις παρουσιάζονται και σε περιοχές του Πηλίου, όπως η Λαμπινού, η Μηλίνα, η Τσαγκαράδα, η Ανω Γατζέα, το Παπά Νερό, η Αφησσος, τα Καλά Νερά, το Λεφόκαστρο, το Χόρτο, η Κάτω Γατζέα, με τις αυξήσεις στις συγκεκριμένες ζώνες των περιοχών αυτών να κυμαίνονται περίπου από 10% ώς 20% σε σχέση με τις προηγούμενες αξίες.

Αντίθετα, διαφορετική είναι η εικόνα σε Δήμους της Μαγνησίας, όπως ο Δήμος Νοτίου Πηλίου, ο Δήμος Ρήγα Φεραίου και ο Δήμος Ζαγοράς – Μουρεσίου, όπου ο μέσος όρος της μεταβολής των τιμών των ζωνών διαμορφώνεται σε 6%, 5% και 5% αντίστοιχα.

Η μεγαλύτερη αύξηση στο Μαλάκι

Η μεγαλύτερη αύξηση στον Νομό Μαγνησίας είναι στο Μαλάκι της Τοπικής Κοινότητας Αγίου Βλασίου, καθώς πρόκειται για νέα ζώνη, αφού μέχρι πρότινος ήταν εκτός του αντικειμενικού συστήματος, και παρουσιάζει αύξηση 92% με την τιμή ζώνης να αυξάνεται στα 1.150 ευρώ από 600 ευρώ που είναι τώρα.

• Ποια είναι τα δικαιολογητικά για μεταβίβαση ενός ακινήτου;

Τα βασικά δικαιολογητικά που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης ενός ακινήτου στην περίπτωση της αγοραπωλησίας είναι τα εξής:

1. Τίτλος ιδιοκτησίας
2. Οικοδομική άδεια
3. Φωτοτυπίες ταυτοτήτων των συμβαλλόμενων μερών, ΑΦΜ και ΔΟΥ εισοδήματος
4. Έγγραφο περαίωσης διαδικασίας ρύθμισης του ακινήτου
5. Βεβαίωση αυτοψίας μηχανικού
6. Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης
7. Φορολογική ενημερότητα του ιδιοκτήτη
8. Ασφαλιστική ενημερότητα του ιδιοκτήτη
9. Πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ
10. Πιστοποιητικό περί μη οφειλής φόρου κληρονομιάς/γονικής παροχής/δωρεάς
11. Βεβαίωση του δήμου από την οποία προκύπτει ότι δεν οφείλεται Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) για το μεταβιβαζόμενο ακίνητο

• Τι γίνεται με τις κληρονομιές;

Οι κληρονομιές εξακολουθούν να φορολογούνται με συντελεστές που κυμαίνονται από 1,5% έως και 10% ανάλογα με την αξία της περιουσίας με απαλλαγή για τις πρώτες 150.000 ευρώ. Ωστόσο οι μεγαλύτερες επιβαρύνσεις θα προκύψουν μετά την ενεργοποίηση των νέων αντικειμενικών αξιών των ακινήτων από την 1η Ιανουαρίου 2022, κυρίως για όσους κληρονομούν ακίνητα σε περιοχές οι οποίες εντάσσονται για πρώτη φορά στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών όπου οι τιμές ζώνης θα έχουν σημαντική αύξηση.

Ειδικά για την πρώτη κατοικία, η κληρονομιά είναι αφορολόγητη μέχρι τα ακόλουθα όρια αντικειμενικών αξιών:

-200.000 ευρώ, αν το παιδί είναι άγαμο

-250.000 ευρώ, αν το παιδί είναι έγγαμο

-275.000 ευρώ, αν το παιδί έχει ένα δικό του παιδί

-300.000 ευρώ, αν το παιδί έχει δύο δικά του παιδιά

-330.000 ευρώ, αν το παιδί έχει τρία δικά του παιδιά.

• Τι προσέχουμε στις γονικές παροχές;

Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ για γονικές παροχές ή δωρεές ισχύει για δωρεές μεταξύ συζύγων ή προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή για δωρεές από παππούδες ή γιαγιάδες προς εγγόνια ή για δωρεές από παιδιά σε γονείς.

Γονικές παροχές και δωρεές προς τους συγγενείς της α’ κατηγορίας που υπερβαίνουν τα 800.000 ευρώ φορολογούνται με συντελεστή 10%.

• Τι πρέπει να κάνει ο κάθε ιδιοκτήτης;

1ον) Βρίσκουμε στο αρχείο μας την οικοδομική άδεια ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο νομιμότητας του κτιρίου μας (π.χ. νομιμοποίηση με νόμο Τρίτση, εξαίρεση από κατεδάφιση κλπ). Σε περίπτωση που δεν έχουμε το έγγραφο, μπορούμε να το προμηθευτούμε μετά από σχετική αίτηση από το αρχείο της Πολεοδομίας.

2ον) Κάνουμε σύγχρονα τοπογραφικά διαγράμματα για τα οικόπεδα και τα αγροτεμάχια, για τα οποία δεν υπάρχει ακριβή μέτρηση στα συμβόλαια μας, αλλά γράφονται «περίπου».

3ον) Τακτοποιούμε τα αυθαίρετα τμήματα του ακινήτου (π.χ. πατάρια, κλείσιμο ημιυπαίθριου, αποθήκη, υπόγεια κλπ), για να μπορέσουμε να τα δηλώσουμε στη συνέχεια.

4ον) Ελέγχουμε και διορθώνουμε τα τετραγωνικά μέτρα της οικοδομής που δηλώνουμε στο Ε9, ώστε να ταυτίζονται με τα τετραγωνικά που αναγράφονται στο έντυπο της Οικοδομικής Άδειας και συμπληρώνουμε τα τετραγωνικά που έγινε τακτοποίηση.

5ον) Δηλώνουμε στον Δήμο, τα επιπλέον τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων, για να έχουμε απαλλαγή αναδρομικών δημοτικών φόρων, τελών, προστίμων και προσαυξήσεων που φτάνουν το 200%, ενώ για τη χρονική περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2020 και μετά, τα πρόστιμα θα είναι πολλαπλάσια.

• Ποιες προθεσμίες «τρέχουν» για αυθαίρετα, δηλώσεις τετραγωνικών στον Δήμο, κτηματολόγιο, δασικούς χάρτες και «Εξοικονομώ»;

1. ΑΔΗΛΩΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣ: Λήγει στις 31 Δεκεμβρίου η διόρθωση των «ξεχασμένων» τετραγωνικών στους Δήμους της χώρας.
2. ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΞ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΣΕ ΔΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΠΟΥ ΚΗΡΥΧΘΗΚΑΝ ΤΟ 2020 ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΤΑΣΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ: Παράταση ανακοίνωσε η κυβέρνηση στις δηλώσεις αυθαιρέτων κτισμάτων που δεν έχουν οικοδομική άδεια καθώς και των κτισμάτων που έχουν σοβαρές και μεγάλες αυθαιρεσίες και ανήκουν στην κατηγορία 5 του ισχύοντος νόμου περί αυθαιρέτων. Η προθεσμία έληξε στις 9 Δεκεμβρίου, αλλά θα παραμείνει ανοικτή.
3. ΔΗΛΩΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΕΝΤΟΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ: Ανοίγει μέσα στο Δεκέμβριο η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη δήλωση κτισμάτων που έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια και βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων, προκειμένου να γίνει ολοκληρωθεί η διαδικασία της εκ νέου αναθεώρησης του δασικού χάρτη αρχές του 2022 και να εξαιρεθούν.
4. ΔΗΛΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕ ΝΟΜΙΜΗ ΕΚΧΕΡΣΩΣΗ ΕΝΤΟΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ: Επίσης μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 θα πρέπει να γίνει και η δήλωση αγροτικών ακινήτων που έχουν νόμιμη άδεια εκχέρσωσης με πράξεις της διοίκησης, ώστε να αναμορφωθούν οι δασικοί χάρτες που θα αναρτηθούν αρχές του 2022.
5. ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΑΣΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ: Η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων για τους δασικούς χάρτες των οποίων η ανάρτηση υλοποιείται εντός του 2021, παρατείνεται από τη λήξη της, για τέσσερις (4) μήνες. Η ως άνω παράταση επεκτείνεται για είκοσι (20) επιπλέον ημέρες για όσους κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν στην αλλοδαπή. Η νέα καταληκτική ημερομηνία διαφέρει ανάλογα με την περιοχή και είναι από τέλος Μαρτίου του 2022 έως αρχές Απριλίου 2022.
6. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΣΤΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: Λήγει στο τέλος Δεκεμβρίου του 2022 η παράταση που έδωσε η κυβέρνηση για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις κτηματολογίου χωρίς πρόστιμα.
7. ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ»: Οι αιτήσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου. Η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα 50 ημερών από την καθορισμένη ημερομηνία έναρξης και θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την επικράτεια.