Οι αθλητικές εγκαταστάσεις είκοσι (20) χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς

Ευχαριστούμε Αθήνα. Ευχαριστούμε Ελλάδα. Με τα σπαστά ελληνικά του ο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ και αείμνηστος πια, Ζακ Ρογκ, σηματοδοτούσε το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Το ημερολόγιο έδειχνε τότε 29 Αυγούστου. Μεσολαβούν δηλαδή άλλοι επτά μήνες μέχρι τη συμπλήρωση είκοσι ετών ακριβώς από το βράδυ που η χώρα μας παρέδιδε τη σκυτάλη στην Κίνα για το ραντεβού του 2008.

Ήδη όμως η ηγεσία της χώρας γιορτάζει την επέτειο. Προ ημερών, στη διάρκεια της κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας στο Υπουργείο Αθλητισμού παρόντος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όπως και της προέδρου της οργανωτικής επιτροπής Γιάννας Αγγελοπούλου, έγινε γνωστό πως η Τράπεζα της Ελλάδας, ύστερα από αίτημα του Γιάννη Βρούτση, θα προχωρήσει στην έκδοση συλλεκτικού νομίσματος. «Για να συμβάλει στη συλλογική μνήμη», όπως υποστήριξε ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Σουρνάρας.

Τι ακριβώς χωρά αυτή η «συλλογική μνήμη» είναι ένα δισυπόστατο ζήτημα. Σήμερα, δύο δεκαετίες αργότερα, εκτός των πανηγυρικών λόγων για το τι είχε καταφέρει η μικρή (σε έκταση) Ελλάδα συνεχίζεται η αναζήτηση των κατάλληλων τρόπων εκμετάλλευσης των (μόνιμων) αθλητικών εγκαταστάσεων που της έμειναν αμανάτι.

Ένα περίπλοκο πρόβλημα για δυνατούς λύτες που με την πάροδο των χρόνων διογκώθηκε, καθώς το κόστος συντήρησης στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης γιγαντώθηκε. Ορισμένες από τις εγκαταστάσεις δεν έπαψαν να λειτουργούν, σε άλλες δόθηκε λύση μέσα από την παραχώρησή τους, είτε σε ιδιώτες είτε σε συλλόγους, ενώ υπάρχουν κι αυτές που κατέληξαν να σαπίζουν.

Η λογικότερη των εξηγήσεων; Η προαπαιτούμενη πρόβλεψη για την επαναχρησιμοποίηση όλων των εγκαταστάσεων, ειδικά δε εκείνων που χτίστηκαν από την αρχή, ήταν επιεικώς ανύπαρκτη.

Το λανθασμένο μοντέλο και το παράδειγμα προς αποφυγή

Τα βήματα έπρεπε να είναι συγκεκριμένα. Αφότου ακούστηκε το ιστορικό «…is Athens» δια στόματος Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, η Ελλάδα «ανέλαβε την τιμή και την ευθύνη» για το χτίσιμο νέων αθλητικών εγκαταστάσεων. Αυτό άλλωστε προέβλεπε και ο φάκελος υποψηφιότητας που είχε κατατεθεί από την επιτροπή διεκδίκησης των Αγώνων.

Είχε έτσι την ευκαιρία η χώρα ν’ αποκτήσει σύγχρονα κι αναγκαία στάδια, παντός τύπου, ακολουθώντας το παράδειγμα κυρίως της Αυστραλίας. Αυτό το σχέδιο θα είχε γερή βάση, εάν υπήρχε τουλάχιστον η εκτίμηση για την επόμενη μέρα.

Δεν θα έπρεπε να είχε προσπεραστεί το γεγονός πως ισχυρότερες οικονομίες παγκοσμίως όπως οι ΗΠΑ είχαν επιλέξει άλλες οδούς. Προκάτ κατασκευές και χρησιμοποίηση ακόμα και χώρων στάθμευσης είχαν προσφέρει λύσεις στην Ατλάντα.

Ο φουσκωμένος λογαριασμός παραμένει άγνωστος

Από την ημέρα που ολοκληρώθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας και μέχρι σήμερα ουδείς είναι βέβαιος επί του ακριβούς ποσού που δαπανήθηκε για την κατασκευή των εγκαταστάσεων – όπως και των υπόλοιπων έργων. Η συζήτηση επικεντρώνονται μόνο στα στάδια και ξεχνάμε άλλα ποσά όπως αυτά που δόθηκαν για την αναβάθμιση κλινών στα νοσοκομεία, έργα υποδομών και πολλά ακόμα.

Το κόστος των Αγώνων εξακολουθεί ν’ αποτελεί σημείο τριβής μεταξύ ΝΔ και ΠαΣοΚ, ωστόσο ο πραγματικά χαμένος της διαδικασίας αποδείχθηκε πως ήταν ο ελληνικός που πλήρωσε εκ των υστέρων τον φουσκωμένο λογαριασμό.

Το προφανές είναι ότι η Πολιτεία δεν φρόντισε να επωφεληθεί της παρακαταθήκης που άφησε η διοργάνωση κι ας πήρε πίσω ένα μέρος αυτών των χρημάτων με τις παραχωρήσεις ακινήτων σε ιδιωτικά κεφάλαια.

Τα χρόνια της μαργαρίτας

Μετά την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Αγώνων και σε συνδυασμό με την αλλαγή της Κυβέρνησης που είχε προηγηθεί γεννήθηκε το ιδανικό περιβάλλον για πολιτική αντιπαράθεση.

Επί σειρά ετών ΝΔ και ΠαΣοΚ αντάλλασσαν πυρά για το συνολικό λογαριασμό των Αγώνων με την «αντιπαλότητα» να φτάνει στη Βουλή. Τα μαθηματικά για το κόστος άλλαξαν πολλές φορές μέσα σε έναν χορό δισεκατομμυρίων ευρώ.

Εν συνεχεία το πεδίο της πολιτικής κόντρας μεταφέρθηκε στην εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων. Το μπαλάκι των ευθυνών πηγαινοερχόταν, με τους πολίτες να νιώθουν σαν να παρακολουθούν αγώνα τένις χωρίς αποτέλεσμα.

Ωστόσο, το αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις ήταν ακριβώς το ίδιο. Μηδέν εις το πηλίκο. Η πλειονότητα των εγκαταστάσεων βρέθηκε στα αζήτητα και ακόμη δεν έχει γίνει η αποτίμηση.

Εγκαταλελειμμένα, λεηλατημένα και στα αζήτητα

Τα χρόνια πέρασαν, η οικονομική κρίση θέριεψε και μπήκε η ταφόπλακα. Η ένταξη των εγκαταστάσεων στο ΤΑΙΠΕΔ και οι προσπάθειες για εκμετάλλευσή τους κατέληξαν σε μια μεγάλη μαύρη τρύπα. Δεν είναι τυχαίο πως σε αρκετές περιπτώσεις οι διαγωνισμοί που έγιναν δεν κέντρισαν το ενδιαφέρον.

Οι λόγοι που συνέβη αυτό;

1. Από το 2004 και έπειτα τα έργα συντήρησης που έπρεπε να γίνουν στην πλειονότητα τους μπήκαν στο αρχείο.
2. Το κόστος των εργασιών που χρειάζονταν για να γίνουν ξανά λειτουργικές οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις σε πολλές περιπτώσεις ήταν τεράστιο.
3. Πολλές από αυτές έπεσαν θύμα λεηλασιών, με τις ηλεκτρονικές συσκευές και τα καλώδια να γίνονται λεία ελαφροχέρηδων.

Προσπάθεια να σωθεί ό,τι σώζεται

Λογικό ήταν το χαλί κάτω από το οποίο θάβονταν τα προβλήματα να χάσει την επαφή του με το έδαφος και ν’ αποκαλυφθούν όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα χρόνια.

Το πρόβλημα στατικότητας στο περίφημο στέγαστρο Καλατράβα είναι ένα από τα αμέτρητα θέματα που έχουν οι εγκαταστάσεις και χρήζουν άμεσης παρέμβασης.

ΟΑΚΑ: Τα μερεμέτια και το «μεγάλο αγκάθι»

Αρχίζουμε από το ΟΑΚΑ. Την καρδιά των Αγώνων, το στάδιο των τελετών έναρξης και λήξης, εκεί που έκαιγε η φλόγα για δύο σερί εβδομάδες.

Το κεντρικό στάδιο φιλοξένησε τους αγώνες του στίβου, όπως και τελικό ποδοσφαίρου. Σπανίως χρησιμοποιήθηκαν τα κουλουάρ του έκτοτε. Αντίθετα αποτέλεσε έδρα κυρίως του Παναθηναϊκού ή της ΑΕΚ και παραχωρήθηκε για αρκετές συναυλίες.

Σήμερα το στέγαστρο Καλατράβα αποτελεί τον μεγάλο βραχνά, ο οποίος πρέπει να λυθεί. Την ίδια ώρα όμως υπάρχει ένα ογκωδέστερο πρόβλημα για το οποίο η συζήτηση δεν έχει αρχίσει. Κι αν έγιναν τα «μερεμέτια» και το κεντρικό στάδιο ανοίξει εκ νέου τις πύλες του, με δεδομένο ότι τόσο η ΑΕΚ όσο και ο Παναθηναϊκός έλυσαν ή θα λύσουν το γηπεδικό τους πρόβλημα ποιος θα το συντηρήσει; Θα φτάνουν τα έσοδα από αγώνες στίβου και συναυλίες;

Η ετοιμόρροπη εξέδρα, το κλειστό που έμπαζε και οι σωστές κινήσεις

Δυστυχώς, το κεντρικό στάδιο είναι μόνο ένα σκέλος του ΟΑΚΑ. Παράλληλα για τους Ολυμπιακούς χρησιμοποιήθηκαν το κλειστό, το ποδηλατοδρόμιο, τα κολυμβητήρια, οι εγκαταστάσεις του τένις και τα προπονητήρια του στίβου.

Με εξαίρεση το κλειστό του μπάσκετ, σ’ όλες τις άλλες εγκαταστάσεις τα προβλήματα ήταν γιγαντιαία.

Για παράδειγμα η πτυσσόμενη εξέδρα που είχε τοποθετηθεί στο ανοικτό κολυμβητήριο αποτελούσε δημόσιο κίνδυνο, ενώ στο διάζωμά της υπήρχαν δύο κοντέινερ στα οποία είχαν βρει στέγη άνθρωποι.

Στο ποδηλατοδρόμιο το νερό της βροχής εισχωρούσε στο εσωτερικό με συνέπεια να φθείρεται μια από τις καλύτερες πίστες στον κόσμο. Μάλιστα αποδείχθηκε εκ των υστέρων πως το πρόβλημα άρχιζε από την οροφή η οποία δεν είχε συντηρηθεί.

Προβλήματα είχαν διαπιστωθεί επίσης στο εξωτερικό καταδυτήριο και στην πισίνα της συγχρονισμένης κολύμβησης. Ακόμη στο προπονητήριο του στίβου δεν υπήρχε θέρμανση και τα βρόχινα νερά δημιουργούσαν λίμνες. Πρόκειται για τον χώρο που ασκούνται αθλητές και αθλήτριες όπως ο Τεντόγλου, η Στεφανίδη, ο Καραλής.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τις εγκαταστάσεις του τένις, την ώρα που η Ελλάδα διαθέτει τη Μαρία Σάκκαρη και τον Στέφανο Τσιτσιπά στην ελίτ της Παγκόσμιας κατάταξης, κορτ να φιλοξενήσει τουρνουά δεν υπάρχει διαθέσιμο.

Η αιτία; Οι εγκαταστάσεις – κόσμημα που είχαν δημιουργηθεί για τους Ολυμπιακούς στο συγκρότημα του ΟΑΚΑ έπρεπε να περάσουν σε χέρια ιδιώτη για να σωθούν από την εγκατάλειψη.

Τουλάχιστον η νυν διοίκηση του ΟΑΚΑ, σε συνεργασία με την Κυβέρνηση, έχει επιχειρήσει να διορθώσει αρκετά από αυτά τα προβλήματα. Μόλις ολοκληρωθούν οι βελτιώσεις, η εικόνα των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ θα είναι δεδομένα καλύτερη.

Το φιάσκο του Ελληνικού σώθηκε μόνο από τη μαρίνα

Στα νότια προάστια δέσποζαν κάποτε οι εγκαταστάσεις του Ελληνικού. Είχαν ανεγερθεί γήπεδα για το σοφτμπολ, το μπέιζμπολ, την ξιφασκία και το μπάσκετ, ενώ στις εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά υπήρχαν προπονητήρια και μια μαρίνα – στολίδι.

Το κλειστό μπάσκετ χρησιμοποιήθηκε ενίοτε προτού καταλήξει στα αζήτητα. Το γήπεδο μπέιζμπολ μετατράπηκε σε ποδοσφαιρικό, αλλά γρήγορα εγκαταλείφθηκε.

Οι εγκαταστάσεις δεν δικαιολόγησαν στο ελάχιστο τις τεράστιες δαπάνες και σε συνέχεια της μεταμόρφωσης της περιοχής κατέληξαν στους κάδους με τα μπάζα.

Μοναδική εξαίρεση η εγκατάσταση της ξιφασκίας, η οποία μεταφέρθηκε στα Γιάννινα με στόχο τη δημιουργία ενός πολυχώρου.

Η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη στην απέναντι πλευρά της Ποσειδώνος, όπου έδερευαν τα προπονητήρια της ενόργανης γυμναστικής, του στίβου, της συγχρονισμένης κολύμβησης και της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου.

Με εξαίρεση την τελευταία εγκατάσταση οι υπόλοιπες μαράζωσαν. Αρκούν κουβέντες με τους αθλητές, που έμεναν και προετοιμάζονταν εκεί, για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της εγκατάλειψης.

Οροφές που έσταζαν και ηλεκτρολογικά συστήματα που δεν λειτουργούσαν συνέθεταν επί χρόνια ένα θλιβερό σκηνικό, μέσα στο οποίο μεγαλούργησαν αθλητές όπως ο Λευτέρης Πετρούνιας, η Νικόλ Κυριακοπούλου και τόσοι άλλοι. Πρόκειται για εγκαταστάσεις που θα «εξαφανιστούν» δεδομένης της μετατροπής της παραθαλάσσιας περιοχής. Συνεπώς όσα εκατομμύρια κι αν ξοδεύτηκαν έπεσαν στον κάλαθο των αχρήστων.

Το μοναδικό έργο που διέσωσε τις εντυπώσεις ήταν η μαρίνα του Αγίου Κοσμά. Όχι ότι κι εκεί δεν υπήρξαν πολλά λειτουργικά προβλήματα στη διάρκεια αυτών των 20 χρόνων. Παρόλα αυτά η εικόνα της βελτιώθηκε επί της προηγούμενης Κυβέρνησης και οι εντυπώσεις αντιστράφηκαν.

Οι δύο όψεις του Φαλήρου

Ο τρίτος μεγάλος πόλος των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ο φαληρικός όρμος, στον οποίο το ίδιο νόμισμα είχε δύο όψεις.

Κόντρα στον αρχικό σχεδιασμό, εκεί ήταν που χτίστηκαν το κλειστό του τάε κβον ντο και το γήπεδο του μπιτς βόλεϊ. Επίσης ανακατασκευάστηκαν το «Γ. Καραϊσκάκης» κι ανακαινίστηκε το ΣΕΦ, το οποίο φιλοξένησε αγώνες βόλεϊ.

Είναι πρόδηλο πως το ΣΕΦ και το «Γ. Καραϊσκάκης» σώθηκαν χάρη στην εμπλοκή του Ολυμπιακού. Από την άλλη το κλειστό του τάε κβον ντο φιλοξένησε αγώνες βόλεϊ και χάντμπολ προτού καταλήξει χώρος εκδηλώσεων.

Αντίθετα, το στολίδι του μπιτς βόλεϊ μαραζώνει. Μια εγκατάσταση με τεράστιες δυνατότητες έχει αφεθεί στη μοίρα της, η κορυφαία άμμος έχει πετρώσει και όλος ο σκελετός έχει παραδοθεί στην σκουριά.

Το κωπηλατοδρόμιο χρειάζεται άμεσα επέμβαση

Μια ιδιαίτερη περίπτωση εγκατάστασης είναι αυτή του κωπηλατοδρομίου στον Σχοινιά, όπου έγιναν οι αγώνες της κωπηλασίας και του κανόε καγιάκ.

Η περιοχή αν μη τι άλλο εντυπωσιακή. Το κωπηλατοδρόμιο λειτουργεί μέχρι σήμερα αποτελώντας το σπίτι των εθνικών ομάδων. Βέβαια τα πράγματα μόνο ρόδινα είναι. Λόγω της οικονομικής κρίσης οι «πληγές» στο κορμί των κτηρίων είναι ολοφάνερες.

Οι ξύλινες επιφάνειες έχουν φαγωθεί από την υψηλή υγρασία και απαιτούνται αλλαγές. Επίσης θα πρέπει να δοθεί λύση σε λειτουργικά ζητήματα όπως η θέρμανση.

Τα «σπίτια» των ξεριζωμένων, τα ερωτηματικά και οι λοιπές εγκαταστάσεις

Μια σειρά εγκαταστάσεων δημιουργήθηκαν για να φιλοξενήσουν συγκεκριμένα αθλήματα. Υπήρξαν το «Σπίτι της Άρσης Βαρών» και το «Σπίτι της Πάλης». Εκ του αποτελέσματος άστεγοι έμειναν εν τέλει οι αθλητές.

Στην ουσία εγκαταστάσεις όπως αυτές που οικοδομήθηκαν στο Περιστέρι, στα Άνω Λιόσια, στο Γαλάτσι και στο Γουδή είτε πέρασαν σε χέρια ιδιωτών, άλλαξαν χαρακτήρα και σώθηκαν, με τρανό παράδειγμα το κλειστό του Μπάντμιντον, είτε μαράζωσαν.

Το κλειστό των Άνω Λιοσίων πέρασε στα χέρια της ΚΑΕ ΑΕΚ και τουλάχιστον έγινε ξανά λειτουργικό. Στο κλειστό του Γαλατσίου φιλοξενούνται από τηλεοπτικά θεάματα μέχρι κοινωνικές εκδηλώσεις, ενώ αυτό στο Περιστέρι ψάχνει ακόμα να βρει το «δρόμο» του.

Ιδιαίτερες περιπτώσεις αποτελούν οι εγκαταστάσεις του Μαρκόπουλου. Το ιππικό κέντρο και το σκοπευτήριο. Αμφότερες κόστισαν αρκετά εκατομμύρια. Για την πρώτη, εκτάσεως 26 στρεμμάτων, πάγωσε η επένδυση που ήταν να πραγματοποιηθεί μετά από σχετικό διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ και παραμένει στην Ομοσπονδία, ενώ το δεύτερο έχει περάσει στα χέρια της ΕΛ.ΑΣ.

Τα τέσσερα μεγάλα στάδια εκτός Αττικής

Εκτός Αττικής υπήρξαν τέσσερα μεγάλα πρότζεκτ. Το Καυτανζόγλειο ήταν το μοναδικό που δεν χτίστηκε εξ αρχής. Φυσικά υπέστη ανακαίνιση (2002-04) για να φιλοξενήσει αγώνες ποδοσφαίρου. Χρησιμοποιείται κυρίως ως έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ηρακλή, ωστόσο και αυτή αντιμετωπίζει προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν.

Το Παγκρήτιο Στάδιο, το πέμπτο μεγαλύτερο στάδιο στην ελληνική επικράτεια, χτισμένο μόλις 50μ. από τη θάλασσα. Ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2004 και ήταν από τα γήπεδα για το ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου. Τόσο ο ΟΦΗ όσο και ο Εργοτέλης το υπενοικίασαν ως έδρα. Λειτουργεί ως πολυδύναμο αθλητικό κέντρο που το διαχειρίζεται η Ανάπτυξη Αθλητισμού Ηρακλείου – ανώνυμη εταιρία του Δήμου.

Στο Βόλο έχουμε το Πανθεσσαλικό το οποίο και αυτό οικοδομήθηκε για να το ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου. Έκτοτε έγινε για ένα διάστημα η έδρα της ΑΕΛ και του Ολυμπιακού Βόλου, έχει φιλοξενήσει τελικούς κυπέλλου και πλέον αποτελεί το «σπίτι» του ποδοσφαιρικού Βόλου.

Τέλος, το Παμπελοποννησιακό ανήκε και αυτό στις εγκαταστάσεις που φτιάχτηκαν για το ποδόσφαιρο. Προϋπήρχε ως Εθνικό Στάδιο Πατρών, αλλά ανακατασκευάστηκε. Αρχικά φιλοξένησε κάποιους αγώνες, όπως και την Παναχαϊκή, πριν καταστεί ένα γήπεδο – φάντασμα. Όλα αυτά άλλαξαν τα τελευταία χρόνια. Ο Δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, με μελέτη, μέθοδο και υλοποίηση σχεδιασμού κατάφερε να του δώσει ζωή και σήμερα λειτουργεί ως πολυχώρος άθλησης για τους δημότες της πόλης.

Όλες οι εγκαταστάσεις

OAKA

Ολυμπιακό στάδιο στίβου: Κατασκευάστηκε το Αποτέλεσε το σπίτι των Ολυμπιακών Αγώνων. Φιλοξένησε τις τελετές έναρξης και λήξης, τους αγώνες του στίβου, αλλά και τον τελικό του τουρνουά ποδοσφαίρου. Μετά τους Αγώνες της Αθήνας ήταν κατά περιόδους έδρα της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού στο ποδόσφαιρο, φιλοξένησε κάποιους αγώνες στίβου, ενώ διεξήχθησαν σε αυτό και αρκετές συναυλίες. Όλα αυτά μέχρι πριν από μερικούς μήνες όταν προέκυψε το πρόβλημα στατικότητας της στέγης Καλατράβα. Το μέλλον του όταν ανοίξει ξανά τις πύλες του παραμένει αβέβαιο.

Κλειστό γήπεδο μπάσκετ: Ήταν ήδη κλειστό γήπεδο μπάσκετ, από το 1995 που κατασκευάστηκε, ανακαινίστηκε και συνέχισε να είναι τέτοιο. Στους Ολυμπιακούς φιλοξένησε αγώνες ενόργανης γυμναστικής, τραμπολίνο, αλλά και την τελική φάση του τουρνουά μπάσκετ. Εκτός από μεμονωμένους αγώνες και διεθνείς διοργανώσεις έχει φιλοξενήσει επίσης συναυλιακά events. Σήμερα ανήκει στην ΚΑΕ Παναθηναϊκός μετά την προ μηνών οριστική έγκριση της αποκλειστικής χρήσης του για 49 χρόνια υπό την προϋπόθεση της διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος, των ερασιτεχνικών αθλημάτων και της εύρυθμης λειτουργίας του.

Ολυμπιακό Κέντρο αντισφαίρισης: Το μακρινό 2004 φάνταζε ιδανικό να αναλάβει τη διεξαγωγή ακόμη και μεγάλα τουρνουά. Είκοσι χρόνια αργότερα δεν έχει εκσυγχρονιστεί στο ελάχιστο. Ναι μεν έχουν εγκριθεί έργα ανακαίνισης τόσο από το 2020 όσο και από το 2021, αλλά μέχρι το 2023 που ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε νέα επένδυση αναβάθμισης ύψους 1.9 εκατ. ευρώ (οι 500.000 για το κέλυφος) ουσιαστικές παρεμβάσεις δεν είχαν γίνει.

Ολυμπιακό Ποδηλατοδρόμιο: Προϋπήρχε από το 1991, ως έργο για τους Μεσογειακούς Αγώνες, αλλά πήρε την τελική μορφή του το 2004 με τροποποιήσεις που αφορούσαν κυρίως το στέγαστρο Καλατράβα και τον εξαερισμό. Η πρόσφατη επιθεώρηση από τα αρμόδια κλιμάκια φανέρωσε πρόβλημα ευστάθειας του στεγάστρου, άρα και ασφαλείας. Γι’ αυτό κι έκλεισε αρχικά και έπειτα άνοιξε ξανά μερικώς.

Ελληνικό – Άγιος Κοσμάς

Κλειστό γήπεδο μπάσκετ: Ανεγέρθη για τους Ολυμπιακούς, φιλοξένησε αγώνες μπάσκετ και τους τελικούς του χάντμπολ. Μετά το τέλος των Αγώνων αποτέλεσε έδρα ομάδων όπως η ΑΕΚ και ο Πανιώνιος, φιλοξένησε και μεμονωμένα παιχνίδια όπως τελικούς. Κι αυτό όμως το κατάπιε η κρίση. Σιγά σιγά άρχισε να τίθεται σε απραξία και τελικά κατεδαφίστηκε το 2022 στο πλαίσιο των έργων του Ελληνικού.

Αίθουσα ξιφασκίας: Ανήκε στο ολυμπιακό κέντρο του Ελληνικού και ήταν χωρητικότητας 5.000 θέσεων. Εν αχρηστία για χρόνια, ο σκελετός του μεταφέρθηκε στα Ιωάννινα και μέχρι τώρα παραμένει άγνωστο τι θα γίνει.

Ολυμπιακό Κέντρο Κανόε/Καγιάκ Σλάλομ: Ακόμα ένα έργο που δημιουργήθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην περιοχή του Ελληνικού, χρησιμοποιήθηκε για το σλάλομ. Μετά τους Αγώνες υπήρχε σκέψη να μετατραπεί σ’ ένα υδάτινο πάρκο προς επίσκεψη, αλλά η ιδέα παραπέμφθηκε στις καλένδες. Πλέον δεν υπάρχει ούτε στάλα…

Ολυμπιακό κέντρο σόφτμπολ – μπέιζμπολ: Τρία τα γήπεδα που αποτελούσαν την συγκεκριμένη εγκατάσταση στο Ελληνικό, μαζί με άλλα δύο μικρότερα που είχαν χρήση ως βοηθητικών χώρων – προπονητηρίων. Το μεγαλύτερο μετατράπηκε τρία χρόνια αργότερα (2007) σε ποδοσφαιρικό γήπεδο με ταυτόχρονη αύξηση της χωρητικότητας. Το χρησιμοποίησε ο Εθνικός, η Γλυφάδα και παρ’ ολίγον η ΑΕΚ μετά τον υποβιβασμό της. Αποτέλεσμα; Να καταλήξουν όλες οι εγκαταστάσεις μια άμορφη μάζα σιδερικών, ένα χωράφι που χρειαζόταν όργωμα.

Ολυμπιακό κέντρο χόκεϊ επί χόρτου: Ακόμα ένα έργο που δημιουργήθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και μας αποχαιρέτησε μαζί με αυτούς. Δίχως μέριμνα για το πώς δύναται να εξελιχθεί σε μια ωφέλιμη εγκατάσταση, ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε για το οτιδήποτε μετά το 2004. Έμεινε εκεί, καθηλωμένη να «σαπίζει».

Μαρίνα Αγίου Κοσμά: Η μοναδική εγκατάσταση της περιοχής που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Πέρασε και εκείνη κάποιες δύσκολες περιόδους, ωστόσο άντεξε κυρίως λόγω των μεγάλων σκαφών που την επισκέπτονταν.

Φάληρο

«Γεώργιος Καραϊσκάκης»: Ήταν το τελευταίο γήπεδο που εντάχθηκε στον φάκελο των Αγώνων. Αφού γκρεμίστηκε το παλιό κτίσμα, η ανέγερσή του με ιδιωτικά κεφάλαια και αλλαγή φοράς προχώρησε με γοργούς ρυθμούς. Γι’ αυτό και ήταν έτοιμο να υποδεχθεί παιχνίδια του τουρνουά ποδοσφαίρου ως τα ημιτελικά. Είναι, φυσικά, η παραδοσιακή έδρα του ποδοσφαιρικού Ολυμπιακού και αναμφίβολα ο λόγος που γλίτωσε από την άσχημη μοίρα των υπόλοιπων ποδοσφαιρικών γηπέδων. Οι «ερυθρόλευκοι» φρόντισαν ανά διαστήματα να βελτιώσουν την εικόνα του, με αποτέλεσμα πέρυσι να φιλοξενήσει ευρωπαϊκό τελικό (Super Cup) και να λάβει τα εύσημα από την UEFA.

ΣΕΦ: Το ιστορικό Παλέ του Φαλήρου, το γήπεδο που συνδέθηκε με το εθνικό έπος του ’87, ήταν από τις αρχές των 90s και παραμένει η έδρα του μπασκετικού Ολυμπιακού. Η συμφωνία ανάμεσα στην ερυθρόλευκη ΚΑΕ και το κράτος για την παραχώρησή του για τα επόμενα πενήντα χρόνια δεν έχει πάρει την τελική μορφή της, όμως ήδη οι ερυθρόλευκοι έχουν προχωρήσει σε βελτιώσεις σε όλους τους τομείς. Προβλέπεται αύξηση χωρητικότητας που θα αγγίξει τις 15.000 για να εξυπηρετεί τις σύγχρονες ανάγκες αγώνων.

Κλειστό Τάε Κβον Ντο: Το «μικρό ΣΕΦ» με την κυρτή οροφή έχει φιλοξενήσει κατά βάση μουσικά κι άλλα πολιτιστικά events, όπως συναυλίες και εκθέσεις. Ειδάλλως θα ‘χε πάει επίσης στράφι η επένδυση των 38 εκατ. ευρώ. Όχι πως δεν έχει υποστεί φθορές, κυρίως σε σιδερένιες κατασκευές που απαιτούν επισκευή. Απλώς είναι σε καλύτερη κατάσταση από άλλα. Πριν από τρεις μήνες εντάχθηκε σε προκήρυξη διαγωνισμού προς μίσθωση 40ετίας με στόχο την αξιοποίηση της Ζώνης ΙΙΙ και τη μετατροπή της σε συνεδριακό κέντρο. Το ετήσιο μίσθωμα έχει οριστεί όχι χαμηλότερο των 2.4 εκατ. ευρώ με ταυτόχρονη καταβολής εφάπαξ ποσού 2 εκατ. ευρώ κατά τη διαδικασία μεταβίβασης.

Ολυμπιακό Κέντρο Μπιτς Βόλεϊ: Από τα «στολίδια» που έδωσαν πνοή στο Φάληρο έως ότου εγκαταληφθεί και μετατραπεί σε ξέφραγο αμπέλι. Είχε κοστίσει 9 εκατομμύρια ευρώ, αλλά όπως έχει καταλήξει πια η αξία του είναι μηδαμινή. Θυμίζει περισσότερο έναν σκουπιδότοπο, μια τεράστια εστία μόλυνσης. Η προ ετών απόπειρα να παραχωρηθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης και να φιλοξενήσει νέες κτηριακές εγκαταστάσεις απέτυχε και το κέντρο ρημάζει στο έλεος των καιρικών φαινομένων και της φύσης.

Κλειστά γήπεδα Αττικής

Γήπεδο Μπάντμιντον:  Το όνομά του προδίδει τον σκοπό για τον οποίο ανεγέρθη. Αμέσως μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων παραχωρήθηκε για 20 χρόνια μέσω διαγωνισμού στην εταιρία στην εταιρία «Athens Badminton Cultural Development Α.Ε.» και μετατράπηκε σε πολυχώρο θεάματος. Αποκαλείται πλέον θέατρο και στους χώρους του έχουν ανέβει πολλές παραγωγές του διεθνούς και του εγχώριου καλλιτεχνικού στερεώματος.

Κλειστό Πυγμαχίας: Ήταν το τελευταίο ολυμπιακό ακίνητο που χωροθετήθηκε. Αρχικά ήταν να κατασκευαστεί στο Φάληρο, αλλά μεταφέρθηκε στο Περιστέρι. Λεηλατήθηκε, προτού αποφασιστεί η ανακατασκευή του με αφαίρεση μέρους των κερκίδων. Το Περιστέρι έχει δώσει κάποιους αγώνες μπάσκετ, όταν ήταν ακόμη σε χαμηλές κατηγορίες, κυρίως έχει στεγάσει εκδηλώσεις.

Σπίτι της Άρσης Βαρών: Υποτίθεται πως στη Νίκαια θα στεγαζόταν το «εθνικό άθλημα» της χώρας. Από το 2007 αποτελεί «παράρτημα» του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Αρχικά κάλυψε τις ανάγκες για διαλέξεις και συνέδρια. Από το 2020 άρχισε να διαμορφώνεται με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να φιλοξενούνται τα μεταπτυχιακά προγράμματα του ιδρύματος, χάρη στη δημιουργία 20 αιθουσών διδασκαλίας και 4 εξοπλισμένων εργαστηρίων.

Σπίτι της Πάλης: Ο χώρος στα Άνω Λιόσια που εντάχθηκε στον φάκελο των ολυμπιακών εγκαταστάσεων για να λειτουργήσει ως η γερή βάση ανάπτυξης του σπορ. Με χωρητικότητα μεγαλύτερης των 8.000 θέσεων, παραμελήθηκε και αφέθηκε για χρόνια στην τύχη του, με αποτέλεσμα να προκληθούν αναπόφευκτες φθορές κυρίως στην οροφή. Νοικιάστηκε για τηλεοπτικές παραγωγές που απαιτούσαν χώρο και κατέληξε τουλάχιστον να γίνει η μπασκετική έδρα της ΑΕΚ μετά τη σύμβαση 20ετίας που υπογράφηκε το 2020. Πάλης τελείωμα δηλαδή…

Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου: Από αίθουσα αντισφαίρισης και γυμναστικής έγινε αρχικά γήπεδο μπάσκετ για τις ανάγκες της ΑΕΚ. Από το 2013 ανήκει στον τοπικό Δήμο με σύμβαση χρήσης τουλάχιστον ως το 2025. Πλέον αξιοποιείται εναλλάξ για αθλητικές συναντήσεις, πολιτιστικές ή ψυχαγωγικές υπηρεσίες. Στις εγκαταστάσεις έχουν μεταφερθεί και κάποιες δημοτικές υπηρεσίες προς εξοικονόμηση δαπανών. Είχε λειτουργήσει παροδικά κι ως κέντρο υποδοχής προσφύγων.

Ανοικτά γήπεδα Αττικής

Κέντρο ιππασίας: Φιλοξένησε τους αγώνες ιππασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πέρασε στα χέρια του ΤΑΙΠΕΔ το οποίο έκανε δύο διαγωνισμούς. Στον πρώτο δεν υπήρξε ενδιαφέρον, ενώ η δεύτερη περίπτωση ναυάγησε με τις εγκαταστάσεις να παραμένουν στην Ομοσπονδία.

Κέντρο σκοποβολής: Κατασκευάστηκε για να εξυπηρετήσει όλες τις κατηγορίες του αθλήματος κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια της αστυνομίας για την εκπαίδευση των ένστολων παρά τη διαμάχη με την Ομοσπονδία.

Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά: Εκεί έγιναν οι αγώνες της κωπηλασίας και του κανόε καγιάκ (σπριντ) σε μια εντυπωσιακή περιοχή. Το κωπηλατοδρόμιο λειτουργεί μέχρι και σήμερα αποτελώντας το σπίτι των εθνικών μας ομάδων, ωστόσο χρειάζεται επισκευές.

Στην υπόλοιπη επικράτεια

Καυτανζόγλειο: Πρόκειται για την παλαιότερη εγκατάσταση που χρησιμοποιήθηκε στη διάρκεια των Ολυμπιακών, καθώς τα εγκαίνιά του έγιναν τον Οκτώβριο του 1960. Φυσικά υπέστη ανακαίνιση (2002-04) για να φιλοξενήσει αγώνες ποδοσφαίρου. Χρησιμοποιείται κυρίως ως έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ηρακλή, φιλοξενεί στιβικά αγωνίσματα και γραφεία, ωστόσο αντιμετωπίζει προβλήματα τα οποία πρέπει οπωσδήποτε να λυθούν για να παραμείνει ωφέλιμη.

Παγκρήτιο: Το πέμπτο μεγαλύτερο στάδιο στην ελληνική επικράτεια, χτισμένο μόλις 50μ. από τη θάλασσα. Ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2004 και ήταν από τα γήπεδα για το ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου. Τόσο ο ΟΦΗ όσο και ο Εργοτέλης το υπενοικίασαν ως έδρα κατά διαστήματα. Λειτουργεί πια ως πολυδύναμο αθλητικό κέντρο που το διαχειρίζεται η Ανάπτυξη Αθλητισμού Ηρακλείου – ανώνυμη εταιρία του Δήμου.

Kornilios Sarantioglou

Πανθεσσαλικό: Μια από τις εγκαταστάσεις στην ελληνική περιφέρεια που χρησιμοποιήθηκαν για το ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου. Έκτοτε έγινε για ένα διάστημα η έδρα της ΑΕΛ (στην Ευρώπη) και του Ολυμπιακού Βόλου, έχει φιλοξενήσει τελικούς κυπέλλου και πλέον αποτελεί το «σπίτι» του Βόλου ΝΠΣ που φροντίζει για τη διατήρησή του σε σχετικά υποφερτή κατάσταση.

Παμπελοποννησιακό: Αν ο Δήμος Πατρέων, δια του Κώστα Πελετίδη, δεν είχε αναλάβει τη διαχείρισή του, θα ήταν ένα στάδιο – φάντασμα. Εγκαταλελειμμένο, λεηλατημένο, άνευ άδεια λειτουργίας και χρέη που διογκώνονταν. Με μελέτη, μέθοδο και υλοποίηση σχεδιασμού λειτουργεί σήμερα ως πολυχώρος άθλησης για τους δημότες της πόλης. Είναι σίγουρα ένα από τα πιο κατάλληλα παραδείγματα αξιοποίησης.