Τα κριτήρια και οι ποιες περιοχές που θα αναγνωριστούν δρόμοι για την οικοδόμηση εκτός σχεδίου ακινήτων

Ένα από τα μεγαλύτερα πολεοδομικά προβλήματα της χώρας είναι οι δρόμοι εκτός σχεδίου. Η πίεση, που δέχονται παραθαλάσσιες περιοχές, καθώς και ορεινές περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ακόμα και προστατευόμενες περιοχές NATURA με τη συνεχή διάνοιξη αγροτικών δρόμων, που σκοπό έχουν την πρόσβαση και οικοδόμηση ακινήτων στις παραπάνω περιοχές, εντείνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Τις περισσότερες φορές μάλιστα, «πρωταγωνιστές» των διανοίξεων δρόμων είναι οι ίδιοι οι Δήμοι, οι οποίοι κάτω από την πίεση οικονομικών συμφερόντων ή οργανωμένων ομάδων π.χ. εξωραϊστικών συλλόγων, προβαίνουν στην κατασκευή και συντήρηση τους, με αποτέλεσμα να επιφέρουν καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον.

Σημειωτέον, ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αποφανθεί, ότι οι Δήμοι δεν έχουν καμία αρμοδιότητα στο ζήτημα των δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές και η χάραξη των κοινόχρηστων δρόμων είναι πολεοδομική αρμοδιότητα της πολιτείας.

Πρόσφατα, μεγάλο θέμα δημιουργήθηκε και με τη χρηματοδότηση των Δήμων από το Υπουργείο Εσωτερικών για τη συντήρηση αγροτικού δικτύου κι αυτό γιατί το Υπουργείο Περιβάλλοντος, «μπλόκαρε» τη χρηματοδότηση με σχετική γνωμοδότηση με την οποία αποσαφήνισε ότι οι δήμοι δεν έχουν αρμοδιότητα να κάνουν δράσεις βελτίωσης των εκτός σχεδίου αγροτικών οδών που δεν είναι κοινόχρηστοι.

Από την άλλη πλευρά, το πρόβλημα εντοπίζεται και στους ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου, οι οποίοι θέλοντας να οικοδομήσουν είτε σε κατά παρέκκλιση μικρά γήπεδα κάτω των 4 στρεμμάτων, είτε σε γήπεδα που δημιουργήθηκαν μετά το 2003 με την προϋπόθεση να έχουν ελάχιστο εμβαδό 4 στρέμματα και πρόσοψη 25 μέτρα σε κοινόχρηστο δρόμο, πρέπει να αποδείξουν ότι ο δρόμος είναι αναγνωρισμένος και έχει κοινόχρηστο χαρακτήρα. Αυτό συνεπάγεται μεγάλες δυσκολίες για τους ιδιοκτήτες, διότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει χαρακτηρισμός των δρόμων εκτός σχεδίου, με αποτέλεσμα να «μπλοκάρεται» η κατά παρέκκλιση οικοδόμηση των γεωτεμαχίων κάτω των 4 στρεμμάτων, η οποία λήγει στις 9 Δεκεμβρίου 2022, αν δεν δοθεί σχετική παράταση.

Για να αντιμετωπίσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος αυτό το μεγάλο και χρονίζον πρόβλημα της έλλειψης χαρακτηρισμού των κοινοχρήστων δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές, πρόσφατα προχώρησε στην υπογραφή σχετικής Υπουργικής Απόφαση (ΦΕΚ 2671/Β/31-5-2022) με την οποία καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές, τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις για τη σύνταξη των μελετών καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας, ανά Δημοτική Ενότητα (ΔΕ) στις περιοχές εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, εκτός των ορίων των οικισμών των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 και των οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους.

Επίσης από το Υπουργείο καθορίστηκαν και οι πρώτες περιοχές, στις οποίες θα ξεκινήσει άμεσα η εκπόνηση μελετών Αναγνώρισης Οδών και αφορά εξήντα εννέα (69) Δήμους και ειδικότερα Δημοτικές Ενότητες, που είναι νησιωτικές περιοχές με έντονη την οικιστική πίεση και τουριστική εκμετάλλευση.

Σε ποιες περιοχές θα γίνει άμεσα η αναγνώριση οδών;

Π.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΝΗΣΩΝ ΔΗΜΟΙ (ΑΓΑΘΟΝΗΣΙΟΥ, ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ, ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ, ΚΑΡΠΑΘΟΥ, ΚΑΣΟΥ, ΚΩ, ΛΕΙΨΩΝ, ΛΕΡΟΥ, ΜΕΓΙΣΤΗΣ, ΝΙΣΥΡΟΥ, ΠΑΤΜΟΥ, ΡΟΔΟΥ, ΣΥΜΗΣ, ΤΗΛΟΥ, ΧΑΛΚΗΣ)

Π.Ε. ΕΒΡΟΥ: ΔΗΜΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ

Π.Ε. ΕΥΒΟΙΑΣ: ΔΗΜΟΣ ΣΚΥΡΟΥ

Π.Ε. ΖΑΚΥΝΘΟΥ: ΔΗΜΟΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Π.Ε. ΚΑΒΑΛΑΣ: ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ

Π.Ε. ΚΕΡΚΥΡΑΣ: ΔΗΜΟΙ (ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ, ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ)

 Π.Ε. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ: ΔΗΜΟΙ (ΙΘΑΚΗΣ, ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ, ΛΗΞΟΥΡΙΟΥ)

Π.Ε. ΚΥΚΛΑΔΩΝ: ΔΗΜΟΙ (ΑΜΟΡΓΟΥ, ΑΝΑΦΗΣ, ΑΝΔΡΟΥ, ΑΝΤΙΠΑΡΟΥ, ΘΗΡΑΣ, ΙΗΤΩΝ, ΚΕΑΣ, ΚΙΜΩΛΟΥ, ΚΥΘΝΟΥ, ΜΗΛΟΥ, ΜΥΚΟΝΟΥ, ΝΑΞΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ, ΠΑΡΟΥ, ΣΕΡΙΦΟΥ, ΣΙΚΙΝΟΥ, ΣΙΦΝΟΥ, ΣΥΡΟΥ – ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ, ΤΗΝΟΥ, ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΥ)

Π.Ε. ΛΕΣΒΟΥ: ΔΗΜΟΙ (ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, ΛΗΜΝΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ)

Π.Ε. ΛΕΥΚΑΔΟΣ: ΔΗΜΟΙ (ΛΕΥΚΑΔΑΣ, ΜΕΓΑΝΗΣΙΟ)

Π.Ε. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: ΔΗΜΟΙ (ΑΛΟΝΝΗΣΟΥ, ΣΚΙΑΘΟΥ, ΣΚΟΠΕΛΟΥ)

Π.Ε. ΠΕΙΡΑΙΩΣ: ΔΗΜΟΙ (ΑΓΚΙΣΤΡΙΟΥ, ΑΙΓΙΝΑΣ, ΚΥΘΗΡΩΝ, ΠΟΡΟΥ, ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ, ΣΠΕΤΣΩΝ, ΥΔΡΑΣ)

Π.Ε. ΣΑΜΟΥ: ΔΗΜΟΙ (ΙΚΑΡΙΑΣ,, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΑΜΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΑΜΟΥ, ΦΟΥΡΝΩΝ ΚΟΡΣΕΩΝ)

Π.Ε. ΧΑΝΙΩΝ: ΔΗΜΟΣ ΓΑΥΔΟΥ

Π.Ε. ΧΙΟΥ: ΔΗΜΟΙ (ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ, ΧΙΟΥ, ΨΑΡΩΝ)

Ποιοι δρόμοι θα αναγνωριστούν τώρα με τις νέες μελέτες;

Οι δρόμοι που θα αναγνωριστούν θα προκύψουν μετά από τη μελέτη καταγραφής του οδικού δικτύου ανά Δημοτική Ενότητα. Στη συνέχεια θα αξιολογηθούν ποιοι δρόμοι εξυπηρετούν τις ανάγκες οδικών μετακινήσεων ενός δήμου ή δημοτικής ενότητας, εντός των ορίων τους. Οι ανάγκες αυτές αφορούν, κυρίως, τις συνδέσεις μεταξύ οικισμών, οργανωμένων υποδοχέων, άλλων σημαντικών συγκεντρώσεων δραστηριοτήτων και μεγάλων εγκαταστάσεων, κοινοχρήστων χώρων και σημαντικών τοποσήμων. Αφορούν επίσης τις συνδέσεις με δημοτικούς δρόμους όμορων δήμων και δημοτικών κοινοτήτων ή με εθνικές και επαρχιακές οδούς.

Πώς θα γίνει η κατηγοριοποίηση των δρόμων εκτός σχεδίου;

Η κατηγοριοποίηση των οδών θα προκύψει με βάση τον χαρακτήρα τους, τα επιμέρους γεωμετρικά χαρακτηριστικά τους και τον ρόλο που επιτελούν στο συνολικό οδικό δίκτυο της Δ.Ε., ώστε να αποτελέσουν τη βάση δεδομένων για την περαιτέρω ιεράρχησή τους και τον καθορισμό του κοινόχρηστου οδικού δικτύου με βάση ειδικότερες προϋποθέσεις και κριτήρια.

Πώς θα γίνουν οι μελέτες καταγραφής των υφιστάμενων δρόμων εκτός σχεδίου;

Οι μελέτες καταγραφής του οδικού δικτύου αποτελούν σύνολα κειμένων - εκθέσεων, χαρτών και γεωχωρικών βάσεων δεδομένων, στα οποία περιλαμβάνονται:

-οι διαδικασίες υλοποίησης και το πρόγραμμα ποιότητας των μελετών,

-η αποτύπωση των ορίων των Δήμων, των Δημοτικών Ενοτήτων, των οριοθετημένων οικισμών, των ρυμοτομικών σχεδίων πόλεως και των οργανωμένων υποδοχέων,

-η αποτύπωση του χαρακτηρισμένου/αναγνωρισμένου οδικού δικτύου των Δημοτικών Ενοτήτων,

-η αποτύπωση, επιμέτρηση και κατηγοριοποίηση του μη χαρακτηρισμένου/μη αναγνωρισμένου, οδικού δικτύου στις περιοχές εκτός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων ή εκτός οριοθετημένων οικισμών σε κατηγορίες, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και προϋποθέσεων.

Με ποια βασικά κριτήρια θα γίνει η καταγραφή του οδικού δικτύου;

Βασική προϋπόθεση για την καταγραφή μιας οδού είναι να εμφανίζεται στις πλέον πρόσφατες ορθοεικόνες του Ελληνικού Κτηματολογίου πανελλαδικής κάλυψης. Εφόσον εμφανίζεται σε αυτές τότε είναι αντικείμενο της μελέτης καταγραφής.

Τα βασικά κριτήρια κατά τη διαδικασία της καταγραφής του οδικού δικτύου είναι:

-Η θέση των οδικών τμημάτων ως προς το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή/και ως προς τα όρια των οριοθετημένων οικισμών.

-Αν τα οδικά τμήματα περιλαμβάνονται στο ήδη αναγνωρισμένο ή χαρακτηρισμένο οδικό δίκτυο της ΔΕ.

Εφόσον τα οδικά τμήματα ή οι οδοί δεν εμπίπτουν εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου ή εντός οριοθετημένων οικισμών και δεν είναι χαρακτηρισμένες ως Εθνικές, Επαρχιακές, Δημοτικές οδοί, ή/και δεν είναι αναγνωρισμένες με διαπιστωτική πράξη, ως προϋφιστάμενες του 1923, τότε εξετάζεται περαιτέρω:

-Αν υφίστανται με τη βούληση της πολιτείας ή με άλλον νόμιμο τρόπο και λογίζονται ως κοινόχρηστες, όπως:

α) Οδοί που προβλέπονται από αναδασμό του Υπουργείου Γεωργίας ή δρόμοι που έχουν διανοιχτεί σε εκτέλεση παραχωρητηρίων του Ελληνικού Δημοσίου, αποφάσεων αναδασμού ή πράξεων απαλλοτριώσεως κατά τις διατάξεις της αγροτικής ή εποικιστικής νομοθεσίας, όπου υπάρχει σχετική πρόβλεψη ότι το αντίστοιχο τμήμα παραμένει δημόσια οδός ή δίοδος και αφήνεται στην κοινή χρήση,

β) η καθορισμένη ζώνη παραλίας, που εξυπηρετεί τις ανάγκες κυκλοφορίας, εφόσον είναι διανοιγμένη και διαμορφωμένη οδός,

γ) οδοί που έχουν νομίμως κατασκευαστεί με τη βούληση της πολιτείας και επιτρέπουν την πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, εθνικούς δρυμούς, χιονοδρομικά κέντρα ή σε σημαντικά δημόσια έργα (όπως φράγματα, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, νοσοκομεία, Δημοτικές Εγκαταστάσεις Ύδρευσης (δεξαμενές, αντλιοστάσια) και Αποχέτευσης (εργοστάσια βιολογικών καθαρισμών), Επεξεργασίας και ταφής στερεών αποβλήτων, Νεκροταφείων, Ιερών Ναών κ.λπ.)

δ) το δίκτυο δασικών οδών.

-Αν έχουν αποτυπωθεί ως οδοί στα κτηματολογικά διαγράμματα του Εθνικού Κτηματολογίου σε λειτουργούν Κτηματολόγιο άνω της πενταετίας.

-Αν έχουν κριθεί ως κοινόχρηστες δυνάμει αμετάκλητης δικαστικής αποφάσεως που αφορούσε και την κοινοχρησία της οδού ή/και

-Αν εμφανίζονται σε αεροφωτογραφίες πλησιέστερης ημερομηνίας προ 27.07.1977.

Με ποιες προϋποθέσεις κτίζουν τα μικρά γήπεδα, που έχουν πρόσωπο σε δρόμο;

α. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-11-62 και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: δέκα (10) μ., Ελάχιστο βάθος: δέκα πέντε (15) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: επτακόσια πενήντα (750) τμ.

β. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-9-64 και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι (20) μ., Ελάχιστο βάθος: τριάντα πέντε (35) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: χίλια διακόσια (1200) τμ.

γ. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 17-10-78 και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι πέντε (25) μ., Ελάχιστο βάθος: σαράντα (40) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2000) τμ.

δ. Τα γήπεδα που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν κατά την 24-04-77: Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ.

ε. Είναι άρτια και οικοδομήσιμα και απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διάνοιξης διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών, εφόσον μετά την απομείωση αυτή έχουν τα όρια αρτιότητας και τις υπόλοιπες προϋποθέσεις των γηπέδων των προϋγούμενων παραγράφων.

στ. Σε περιπτώσεις αναδασμών τα γήπεδα που δημιουργούνται και δίνονται σε δικαιούχους σε ανταλλαγή άρτιων και οικοδομήσιμων γηπέδων θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον μετά τον αναδασμό αυτόν έχουν τα όρια αρτιότητας και τις προϋποθέσεις των γηπέδων της παραγράφου δ.

ζ. Εχουν ελάχιστο εμβαδόν 4.000 τ.μ., όταν επ΄ αυτών ανεγείρονται τουριστικές εγκαταστάσεις.

Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού [email protected]