Τι ισχύει για τη χάραξη αιγιαλού και παραλίας με τις νέες διατάξεις;

Ενα από τα μεγάλα ζητήματα, που ανέδειξε η οικονομική κρίση είναι και η έλλειψη χάραξης χωροταξικής και κατ΄ επέκταση αναπτυξιακής πολιτικής στη χώρα μας. Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί το ξεκαθάρισμα των δημοσίων και ιδιωτικών εκτάσεων. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, απαιτείται ολοκλήρωση του κτηματολογίου, κύρωση δασικών χαρτών, χάραξη αιγιαλού και παραλίας σε όλη την ακτογραμμή και οριοθέτηση των αρχαιολογικών χώρων.

Από το 2014 και μετά η Πολιτεία για το θέμα των αιγιαλών προχώρησε στην ψήφιση πολλών νομοθετημένων, με σκοπό την επίσπευση της διαδικασίας χάραξης του αιγιαλού σε όλη τηχώρα. Πρόσφατα μάλιστα ψηφίστηκε νέος νόμος, ο οποίος τροποποιεί παλαιότερες διατάξεις που αφορούν στη χάραξη και τη χρήση του αιγιαλού ξεκαθαρίζοντας το περιεχόμενο της έννοιας του αιγιαλού και της παραλίας.  

Τι είναι αιγιαλός και τι παραλία;

Αιγιαλός είναι η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της. Ο αιγιαλός αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, που προστατεύεται από την Πολιτεία, η οποία το διαχειρίζεται, σύμφωνα με τη φύση του και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του.

Παραλία είναι η ζώνη της ξηράς η οποία προστίθεται στον αιγιαλό,προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα, καθώς και για τη διατήρηση και προστασία των ακτών από τη διάβρωση και γενικότερα την προστασία του αιγιαλού.  

Τι ισχύει με τον νέο νόμο για την παραλία;

α) Το πλάτος της παραλίας καθορίζεται σε τουλάχιστον τριάντα (30) και μέχρι πενήντα (50) μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού.

β) Υφιστάμενα όρια του σχεδίου πόλης ή διαμορφωμένων, με ισχύουσα διοικητική πράξη, οικισμών ή οικισμών προϋφισταμένων του 1923 δεν θίγονται.

γ) Δύναται η επιτροπή χάραξης αιγιαλού και παραλίας να καθορίσει μικρότερο πλάτος παραλίας, μετά από αιτιολογημένη κρίση, λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, τα ειδικότερα γεωμορφολογικά στοιχεία και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής.

δ) Στο πλαίσιο εκπόνησης και θεσμοθέτησης των νέων χωροταξικών σχεδίων που ονομάζονται Τοπικά Χωρικά Σχέδια, στις περιοχές που είναι καθορισμένος ο αιγιαλός, καθορίζεται και η γραμμή παραλίας με βάση τα ως άνω κριτήρια. Στις περιπτώσεις που κατά τη φάση εκπόνησης των Τ.Χ.Σ., έχει ήδη καθορισθεί η παραλία, αυτή ενσωματώνεται ως έχει.

Σε ποιον ανήκουν ο αιγιαλός και η παραλία;

• Ο αιγιαλός και η παραλία είναι πράγματα κοινόχρηστα και ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, το οποίο έχει υποχρέωση να τα προστατεύει και να τα διαχειρίζεται.
• Κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά, καθώς και η επικοινωνία της ξηράς με τη θάλασσα. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ύστερα από εισήγηση του κατά περίπτωση αρμοδίου Υπουργού, επιτρέπεται η εξαίρεση τμημάτων των κοινοχρήστων πραγμάτων από την κοινή χρήση, αποκλειστικά και μόνο για την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος που αφορά τη δημόσια ασφάλεια, την υγεία και την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Επιτρέπεται, επίσης, η παραχώρηση των πραγμάτων αυτών μόνο κατά χρήση.
• Απαγορεύεται η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασμάτων στον αιγιαλό και την παραλία. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται μόνο η εκτέλεση έργων για την επιδίωξη των σκοπών του κοινόχρηστου χαρακτήρα, καθώς και για τη διευκόλυνση πρόσβασης στους χώρους αυτούς ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑμεΑ).
• Αν μεταξύ αιγιαλού και δημόσιας οδούπαρεμβάλλεταιιδιωτικό ακίνητο, πρέπει να υπάρχει ελεύθερη δίοδος για την ακώλυτη και ασφαλή πρόσβαση στον αιγιαλό από τη δημόσια οδό, σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία.
• Η παραλία όπως και ο αιγιαλός ανήκει στην κατηγορία των κοινοχρήστων πραγμάτων, με μόνη διαφορά ότι η παραλία δεν είναι δημιούργημα της φύσης όπως ο αιγιαλός, αλλά προϊόν πολιτειακής πράξης και δημιουργείται με διοικητική πράξη. Αυτό σημαίνει ότι η παραλία για να αποκτήσει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα της και να περιέλθει στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου είναι απαραίτητη η κίνηση και ολοκλήρωση της απαλλοτριωτικής διαδικασίας.

Ποιος αποφασίζει πού είναι η γραμμή αιγιαλού;

Στο 15%της ακτογραμμήςέχει γίνει χάραξη αιγιαλούπαραλίας από παλαιότερες αρμόδιες επιτροπές και έχει δημοσιευθεί σε ΦΕΚ. Για την επίσπευση της διαδικασίας χάραξης αιγιαλού, το υπουργείο οικονομικών προχώρησε στην «ηλεκτρονική» χάραξη της οριογραμμής αιγιαλού επί των ψηφιακών χαρτών του Κτηματολογίου ( έτους 2007 -2009) η οποία θα καλύψει όλη τη χώρα εντός του 2019.

Ανάμεσα στις περιοχές που έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της χάραξης αιγιαλού, είναι οι νομοί Βοιωτίας, Εύβοιας, Κεφαλονιάς, Κορινθίας, Λακωνίας, Κέρκυρας, Αχαΐας, Ηλείας, Λέσβου, Λευκάδας, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πρέβεζας, Θεσπρωτίας, Aρτας, Ζακύνθου, Αιτωλοακαρνανίας, Ροδόπης, Φθιώτιδας, Χαλκιδικής και ολόκληρη η Κρήτη, καθώς και μεμονωμένοι δήμοι από διάφορες περιοχές. Oλες οι οριοθετήσεις, μαζί με τις παλαιότερες (που ψηφιοποιούνται) «ανεβαίνουν» τρεις μήνες μετά τη δημοσίευσή τους– όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί τυπικά– σε ενιαίο ψηφιακό χάρτη, στηνηλεκτρονική διεύθυνση https://www1.gsis.gr/gspp/dhpe/publicgis/faces/homeShore του υπουργείου Οικονομικών.

Εχει γίνει λάθος κατά τη χάραξη. Πού απευθύνομαι για να ζητήσω επαναχάραξη του αιγιαλού;

Υπεύθυνη υπηρεσία για τον επανακαθορισμό των οριογραμμών αιγιαλού, παραλίας είναι η Κτηματική Υπηρεσία, η οποία παραπέμπει το σχετικό αίτημα στην αρμόδιαεπιτροπή καθορισμού ορίων αιγιαλού και παραλίας.

Εβγαλε ένα πόρισμα η επιτροπή. Μπορώ να κάνω ένσταση κατά της απόφασής της;

Με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα, ο υπουργός Οικονομικών, συνιστά πενταμελή Δευτεροβάθμια Επιτροπή Χάραξης των ορίων του αιγιαλού, της παραλίας και του παλαιού αιγιαλού, για την εξέταση των προσφυγών στις περιπτώσεις επανακαθορισμού του αιγιαλού, της παραλίας και παλιού αιγιαλού.

Ο πολίτης έχει δικαίωμα εντός προθεσμίας 30 ημερών να προσφύγει κατά της απόφασης της επιτροπής επαναχάραξης, ενώπιον της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής. Η προσφυγή κατατίθεται στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία, η οποία την αποστέλλει αμελλητί και πάντως μέσα σε δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, μαζί με ολόκληρο τον σχετικό φάκελο, στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή.

Η απόφαση της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής εκδίδεται μέσα σε ένα τρίμηνο από την περιέλευση σ’ αυτήν της προσφυγής και του φακέλου και κοινοποιείται στον προσφεύγοντα. Επίσης τοιχοκολλείταιστο Κατάστημα του οικείου Δήμου καιαναρτάται στην ιστοσελίδα του υπουργείου Οικονομικών.

Ιδιοκτησιακά σε ποιον ανήκει η έκταση μεταξύ γραμμής αιγιαλού και γραμμής παραλίας;

Μετά τη χάραξη του ο αιγιαλός είναι κοινόχρηστος χώρος. Η ζώνη μεταξύ αιγιαλού και παραλίας, μπορεί να είναι ιδιωτική περιουσία που όμως βάση της νομοθεσίας απαλλοτριώνεται για λόγους δημόσιας ωφέλειας.  

Μπορώ να νομιμοποιήσω το σπίτι μου σε παραλία;

Ναι, μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου εντός της ζώνης παραλίας, αρκεί να κατασκευάστηκε το κτίσμα πριν τη δημοσίευση της χάραξης του αιγιαλού στην εφημερίδα της κυβερνήσεως.

Τι μπορώ να κάνω για να προστατέψω το ακίνητό μου από τη διάβρωση και να μην γκρεμιστεί;

Αν από τη διάβρωση απειλείται ιδιωτικό ακίνητό σας, μπορείτε να κατασκευάσετε με δαπάνη σας, προ της ιδιοκτησίας σας και με την επίβλεψη μηχανικού, προστατευτικά έργα, βάσει μελέτης η οποία θεωρείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της οικείας Περιφέρειας.Τα κατασκευασθέντα έργα, εφόσον εμπίπτουν σε χώρους που ανήκουν στο Δημόσιο, δεν θεωρούνται ως όριο ιδιοκτησίας.  

Πολλές βίλες και επιχειρήσεις έχουν κάνει την παραλία ιδιωτική και πολλές φορές την περιφράζουν. Επιτρέπεται;

Οχι, δεν επιτρέπεται. Η παραλία είναι κοινόχρηστος χώρος, αλλά εντούτοις πολλές φορές καταπατείται και ανοικοδομείται, λόγω τηςέλλειψηςελέγχου των αρμοδίων υπηρεσιών, π.χ. κτηματική υπηρεσία, πολεοδομία. Επίσης κατάχρηση γίνεταικαι απόεπιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στις παραλίες (εστιατόρια, καφετέριες, μπαρ, κέντρα διασκέδασης), για ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων ή εγκατάσταση άλλων, φορητών ή μόνιμων κατασκευών (π.χ. ζαρντινιέρες, πέργκολες, εξέδρες, ομπρέλες, τέντες κ.λπ.) χωρίς καμία άδεια από την αρμόδια αρχή. Οι περισσότερες όμως επιχειρήσεις αναπτύσσονται καταχρηστικά σε πολλαπλάσιο χώρο από αυτόν που τους έχει παραχωρηθεί, τοποθετώντας πολλές μόνιμες κατασκευές.

Σε τιαπόσταση τοποθετώ το σπίτι μου από τη θάλασσα για να κτίσω;

Σε εκτός σχεδίου περιοχές, είναι 30 μέτρα από το καθοριζόμενοόριο αιγιαλού, ενώ 50 μέτρα είναι για τις ξενοδοχειακές μονάδες. Σε περίπτωση παραλιακών οικισμών και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά με ειδική διάταξη (ΖΟΕ ή τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο), η οικοδομή τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον 15 μέτρα από την καθορισμένη γραμμή αιγιαλού και οπωσδήποτε μετά τη γραμμή παραλίας.