Τι ισχύει για όσα αυθαίρετα έχουν ανεγερθεί από το 2011 και μετά

Σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, δίνεται η δυνατότητα της τακτοποίησης των αυθαιρέτων κατασκευών που ανεγέρθηκαν μέχρι τις 27 Ιουλίου του 2011. Τα αυθαίρετα που κτίζονται μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία δεν μπορούν να τακτοποιηθούν και όσοι συνεχίζουν να κτίζουν μέχρι και σήμερα αυθαίρετα θα αντιμετωπίσουν τσουχτερά πρόστιμα σε περίπτωση που εντοπιστούν από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

Ηδη το κράτος ετοιμάζει ορθοφωτοχάρτες που θα αποτυπώνουν όλο τον δομημένο χώρο της χώρας μέχρι τις 28 Ιουλίου του 2011, ημερομηνία εφαρμογής του αρχικού νόμου για την τακτοποίηση αυθαιρέτων.

Με τους ορθοφωτοχάρτες οι υπηρεσίες θα γνωρίζουν εάν κάποιος ξεκίνησε να χτίζει αυθαίρετα μετά την παραπάνω ημερομηνία.

Με τον τρόπο αυτό θα ελεγχθούν και όσοι δήλωσαν ψευδώς ότι έκτισαν πριν τη συγκεκριμένη ημερομηνία και παράτυπα προχώρησαν στην τακτοποίηση των αυθαιρέτων τους.

Μεγάλο όμως είναι ακόμα και σήμερα το πρόβλημα με την συνεχή ανέγερση αυθαιρέτων στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες τουριστικές περιοχές, όπως Μύκονο, Χαλκιδική, Κρήτη, Κυκλάδες κλπ. Γι΄ αυτό τον λόγο το Υπουργείο Περιβάλλοντος σκοπεύει άμεσα να συστήσει τα Παρατηρητήρια Περιβάλλοντος που θα παρακολουθούν και θα καταγράφουν την αυθαίρετη δόμηση.

Τι γίνεται με τα «νέα» αυθαίρετα, που δεν μπορούν να τακτοποιηθούν;

Στους ιδιοκτήτες που έκτισαν αυθαίρετα μετά τις 28.7.2011 δίνεται η δυνατότητα να προβούν σε νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών, ενώ τους επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 20% του προστίμου ανέγερσης σύμφωνα με την έκθεση αυτοψίας και πρόστιμο διατήρησης από τη διαπίστωση του αυθαιρέτου έως την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Σε κτίρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια και λειτουργούν βιομηχανικές και βιοτεχνικές χρήσεις και έχει συντελεστεί υπέρβαση καθ’ ύψους μέχρι δύο μέτρα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με 10% του προστίμου ανέγερσης και διατήρησης.

Τι μπορεί να νομιμοποιηθεί;

Τα αυθαίρετα ακίνητα, προσθήκες ή οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις που θα μπορούσαν να βγάλουν οικοδομική άδεια (σε οικόπεδα με αρτιότητα, όταν έχουν τηρηθεί τα πολεοδομικά μεγέθη της περιοχής και τον Κτιριοδομικό Κανονισμό, αυθαίρετα που έχουν μπει εκ των υστέρων στο σχέδιο πόλης κτλ).

Τι γίνεται, όταν δεν μπορεί ένα αυθαίρετο να νομιμοποιηθεί;

Σε αυτή την περίπτωση επιβάλλονται πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων καθώς επίσης υπάρχουν και ποινικές κυρώσεις για σοβαρές πολεοδομικές παραβάσεις. Ομως πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις έχουν και όσοι έχουν κτίσει «παλιά» αυθαίρετα, δηλαδή μέχρι τις 28/07/2011, αλλά δεν έχουν προβεί στην τακτοποίησή τους με τους νόμους περί αυθαιρέτων.

Πώς υπολογίζεται το ύψος του προστίμου;

Μόλις καταγραφεί ένα αυθαίρετο επιβάλλονται δύο πρόστιμα.

• Πρόστιμο ανέγερσης
• Πρόστιμο διατήρησης

Το πρόστιμο ανέγερσης υπολογίζεται ως το γινόμενο της επιφάνειας του αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης (Τ.Ζ.) της περιοχής του ακινήτου (σύμφωνα με τις Αντικειμενικές Αξίες της Εφορίας).

 Προσοχή! Σε περίπτωση που το αυθαίρετο είναι κτισμένο σε περιοχή προστατευόμενη, δηλαδή εντός περιοχών Natura, δασών, ρεμάτων, αιγιαλού-παραλίας και αρχαιολογικού χώρου θα υπάρχει αύξηση του προστίμου κατά 20%, ως ποινή για την περιβαλλοντική ζημιά που επέφερε η κατασκευή.

Τι πρόστιμο έχουν τα στέγαστρα και λοιπές κατασκευές;

Για κάθε αυθαίρετη κατασκευή, εγκατάσταση ή εργασία που λόγω της φύσης της δεν αντιστοιχεί σε επιφάνεια χώρου, η αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται αναλυτικά σύμφωνα με «τιμοκατάλογο» που έχει νομοθετήσει το κράτος. Αν δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή υπολογίζεται με τιμές αγοράς. Ομοίως, αντιμετωπίζονται ειδικές πρόχειρες κατασκευές, όπως θερμοκήπια, στέγαστρα βιομηχανικών κτιρίων, καθώς και στέγαστρα σε ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και γηπέδων.

Ποιο είναι το ελάχιστο πρόστιμο;

Για μια «μικρή» παράβαση π.χ. μία πέργκολα, μια καμινάδα κ.λπ., το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης είναι 250 ευρώ, ενώ το πρόστιμο διατήρησης είναι ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από τον χρόνο σύνταξης της έκθεσης αυτοψίας του αυθαιρέτου και για κάθε συνεχόμενο χρόνο, μέχρι την κατεδάφιση ή τη νομιμοποίησή του. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου διατήρησης είναι 100 ευρώ.

Τι γίνεται, όταν καταγράψει η πολεοδομία ένα αυθαίρετο;

Την ημέρα της αυτοψίας οι υπάλληλοι τοιχοκολλούν στο αυθαίρετο πρόσκληση προς το φερόμενο κύριο, νομέα, κάτοχο ή κατασκευαστή προκειμένου να προσέλθει άμεσα στην πολεοδομία, προκειμένου να λάβει γνώση της έκθεσης αυτοψίας. Αντίγραφο της έκθεσης αυτοψίας αποστέλλεται στον δήμο, στον ΕΦΚΑ, στην αρμόδια αστυνομική αρχή και κοινοποιείται στον φερόμενο ιδιοκτήτη. Κατά της έκθεσης αυτοψίας, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει προσφυγή εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης σε αυτόν.

Τι ισχύει, όταν ο ιδιοκτήτης κατεδαφίσει μόνος του το αυθαίρετο;

 Αν ο ιδιοκτήτης προβεί αυτοβούλως στην κατεδάφιση, γίνεται έλεγχος από την αρμόδια  αρχή για τη διαπίστωση της κατεδάφισης και του επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ.

 Εξαιρούνται πρόχειρες ή προσωρινές κατασκευές, καθώς και λυόμενες κατασκευές,  για τις οποίες η διαδικασία οικειοθελούς κατεδάφισης/απομάκρυνσης εφαρμόζεται μόνο μία φορά στο ίδιο ακίνητο. Σε περίπτωση υποτροπής επιβάλλονται κανονικά τα πρόστιμα  ανέγερσης και διατήρησης.

Σε ποιες περιπτώσεις δεν οδηγούνται στα δικαστήρια οι παρανομούντες;

 Για τις πολεοδομικές παραβάσεις που αφορούν σε:

α)   Κατασκευές που έχουν οικοδομική άδεια και η υπέρβαση δεν συνεπάγεται την αύξηση της κάλυψης, της δόμησης και του ύψους καθώς και όταν δεν επηρεάζει τη στατικότητα του κτιρίου.

β)     Αλλαγή χρήσης χώρων του κτιρίου από κύρια σε άλλη επιτρεπόμενη στην περιοχή χρήσης, χωρίς την απαιτούμενη οικοδομική άδεια σε εντός σχεδίου και ορίων οικισμών.

γ)     Αλλαγή χρήσης χώρων του υπογείου από Βοηθητική Χρήση σε Κύρια Χρήση, καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης, εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις υπογείου χώρου.

δ)     Μεταβολή των πολεοδομικών μεγεθών του διαγράμματος δόμησης/κάλυψης (κάλυψη, δόμηση, ύψος), σε ποσοστό έως 10% και έως τα 50 τ.μ.

ε)    Εκτέλεση εργασιών μικρής κλίμακας π.χ. αντικατάσταση στέγης, ελαιοχρωματισμοί κ.λπ.

στ)  Εκτέλεση εργασιών και εγκαταστάσεων κατά παράβαση διατάξεων του κτιριοδομικού κανονισμού π.χ. κατασκευή καμινάδας.

ζ)     Μικρές εργασίες και κατασκευές, π.χ. μπάρμπεκιου, πέργκολα κ.λπ.

Τι πληρώνει για μικρή πολεοδομική παράβαση, όταν συμμορφωθεί, ο ιδιοκτήτης;

Αν ο υπόχρεος συμμορφωθεί με τις πολεοδομικές διατάξεις και διορθώσει την πολεοδομική παράβαση με την απομάκρυνση της χρήσης ή την κατεδάφιση της αυθαίρετης κατασκευής ή εκδώσει την προβλεπόμενη οικοδομική άδεια όπου επιτρέπεται, σε προθεσμία τεσσάρων μηνών από τη διαπίστωσή της δεν επιβάλλεται πρόστιμο διατήρησης και το πρόστιμο ανέγερσης περιορίζεται στο ελάχιστο ποσό των 200 ευρώ.

Πότε δεν επιβάλλεται πρόστιμο;

Α) Δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση αναθεώρησης άδειας δόμησης που βρίσκεται σε ισχύ, εφόσον τηρείται το περίγραμμα της οικοδομής, ο συντελεστής δόμησης και ο συντελεστής όγκου.

Β) Δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση αναθεώρησης άδειας δόμησης που βρίσκεται σε ισχύ, με μεταβολή του περιγράμματος της οικοδομής ή του συντελεστή δόμησης ή του συντελεστή όγκου, εφόσον έχει προηγηθεί η γνωστοποίηση εκτέλεσης πρόσθετων εργασιών.