Το ιστορικό Διάταγμα παραχώρησης οικοπέδων σε Χίους πρόσφυγες στον Πειραιά το 1835

Το «Διάταγμα παραχωρήσεως οικοπέδων κατά τον Πειραιά εις τους Χίους», που εκδόθηκε στις 13/25 Μαρτίου 1835 και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως επισφραγίζει τη συμφωνία της κυβέρνησης με τους πρόσφυγες των χρόνων της Επανάστασης, Χιώτες εμπόρους της Σύρου, να μετοικήσουν στον Πειραιά, υπό την προϋπόθεση ότι η Αθήνα θα οριζόταν νέα πρωτεύουσα του κράτους. Η συνέλευση των Χιωτών, που προκάλεσε η κυβέρνηση, κατά πλειοψηφία αποφάσισε τη μετοίκηση και, για το σκοπό αυτό, παραχωρήθηκε γη προς οικοδόμηση συνοικισμού στο δεξιό τμήμα της πόλης. Με το διάταγμα καθορίζονται οι όροι αγοράς των οικοπέδων, αποζημίωσης τυχόν παλαιών ιδιοκτητών και δόμησης των κατοικιών. Προσδιορίζεται η τριετία 1835-1837 ως το χρονικό διάστημα που οι Χιώτες θα έχουν αποκλειστικό δικαίωμα εγκατάστασης στην περιοχή. Απαγορεύονται οι μεταβιβάσεις οικοπέδων πριν την οικοδόμηση των κτιρίων και κατοχυρώνονται τα δικαιώματα του Δημοσίου επί των αρχαιολογικών ευρημάτων. Το διάταγμα αυτό ακολούθησε το «Περί του εις Πειραιά συνοικισμού των Χίων» στις 17/29 Απριλίου 1835, με το οποίο δόθηκαν ορισμένα ακόμη προνόμια στους Χιώτες που θα επέλεγαν την εγκατάσταση.

Το Διάταγμα όπως καταγράφηκε το 1835

Όθων Ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος

Λαβόντες υπ’ όψιν τα άρθρα 7 και 9 του από 2(14) Δεκεμβρίου Π. Ε. διατάγματος απεφασίσαμεν και διετάξαμεν τα εφεξής.

Άρθρ. 1
Οι δι’ οικοδομήν τόποι κείμενοι εις εκείνο της νεοκατασκευασθησομένης πόλεως του Πειραιώς, το μέρος το οποίον διαφυλάττεται δια τους Χίους επί της προς δεξιάν από της εισόδου εις αυτήν πλευράς, παραχωρούνται αυτοίς από την Κυβέρνησιν εν τω διαστήματι του 1835 εξ ανά μίαν Δραχμήν ο τετραγωνικός πήχυς, εάν το πρόσωπον του κατασκευασθησομένου κτιρίου αποβλέπη προς την ακτήν ή προς μεγάλην τινά οδόν ή προς δημοσίαν πλατείαν και ανά πεντήκοντα Λεπτά ο τετραγωνικός πήχυς, εάν το πρόσωπον τούτων βλέπη εις πλαγίαν οδόν.

Άρθρ. 2
Εις τον υπολογισμόν της τιμής θέλει καταλογίζεσθαι όχι μόνον το εμβαδόν του δι’ οικοδομήν τόπου, αλλά και το των παρακειμένων αυτώ χώρων, δημοσίων πλατειών και οδών κατά το ήμισυ αυτών πλάτος και κατά την προαναφερθείσαν τιμήν.

Άρθρ. 3
Το αυτό μέτρον θέλει ληφθή ως βάσις του προσδιορισμού των δοθησομένων αποζημιώσεων δι’ εκείνα τα γήπεδα, τα οποία θέλουν παραχωρηθή από τους εν Πειραιεί ιδιοκτήτας είτε δια δημοσίους πλατείας και οδούς είτε δι’οικοδομήν δημοσίων καταστημάτων.
Η αποζημίωσις πληρώνεται δια μεν τα πρώτα από τους παρακείμενους κτήτορας, δια δε τα δεύτερα από τας νεοσυστηθησομένας κοινότητας· εάν δε ταύτα χρησιμεύσωσιν δια καταστήματα της Κυβερνήσεως, από την Κυβέρνησιν. Αύτη όμως επιφυλάττεται να αποζημιώνη και διαγηπέδων και γαιών.

[…]

Άρθρ. 5
Όλαι οι αρχαιότητες, όσαι ήθελον ανευρεθή είτε επί είτε υπό της επιφανείας των παρά της Κυβερνήσεως παραχωρηθησομένων τόπων, μένουσι πλήρης ιδιοκτησία αυτής.

[…]

Άρθρ. 8
Το δεξιόν μέρος της νέας πόλεως Πειραιώς διαφυλάττεται δια τους Χίους μόνον επί τη υποθέσει του εγκαίρου σχηματισμού του δήμου αυτών και μόνον δια τα έτη 1835, 36, 37. Παρελθόντος του χρόνου πας τις έχει το δικαίωμα να αποκτήση τόπον δι’ οικοδομήν επί της δεξιάς πλευράς της Πειραιώς.
Ακολούθως θέλομεν προσδιορίσει τας συμφωνίας καθ’ ας θα παραχωρούνται κατά τα έτη 1836, 1837 εις τους Χίους, μετά δε την εποχήν ταύτην εις άπαντας, οι δι’ οικοδομήν τόποι.

[…]

Άρθρ. 10
Το παρόν διάταγμα να κοινοποιηθή δια της εφημερίδος της Κυβερνήσεως, και εκτός τούτου να γνωστοποιηθή ιδιαιτέρως εις όλους τους δήμους της Αττικής.
Διατάττεται η επί των Εσωτερικών Γραμματεία την δημοσίευσιν και την εκ συμφώνου μετά της επί των Οικονομικών, εκτέλεσιν αυτών.

Εν Ναυπλίω, τη 24 Ιανουαρίου(5 Φεβρ.) 1835

Εν Ονόματι του Βασιλέως
Η Αντιβασιλεία
Ο Κόμης Άρμανσπεργ Πρόεδρος, Κόβελ, Έιδεκ
Οι επί των Εσωτερικών και Οικονομικών Γραμματείς Επικρατείας, Ι. Κωλέττης, Ν. Γ. Θεοχάρης