Υποχρεωτικό το ψηφιακό τοπογραφικό στη σύνταξη συμβολαίου και τις αγωγές ακινήτων

Είναι γεγονός ότι η υποχρεωτική επισύναψη εξαρτημένου τοπογραφικού στις συμβολαιογραφικές πράξεις από το 2013 και μετά βοήθησε στη σύνταξη άρτιων και επιστημονικά άριστων τοπογραφικών μελετών. Ομως ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να μιλάμε για ασφαλείς αγοροπωλησίες, γιατί δεν υπάρχει σταθερή πολεοδομική, περιβαλλοντική και δασική νομοθεσία.

Στην Ελλάδα οι πολεοδομικές μεταβολές είναι πάρα πολλές και οι κανονισμοί δόμησης σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές συνεχώς αλλάζουν. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η τελευταία πολεοδομική ρύθμιση του έτους 2020 για την εκτός σχεδίου δόμηση, με τη μεταβατική κατάργηση της δόμησης στα μικρά γήπεδα κάτω των 4 στρεμμάτων μέχρι το τέλος του 2022 σε συνδυασμό με το απαιτούμενο πρόσωπο που πρέπει να έχουν τα γήπεδα σε κοινόχρηστο δημοτικό δρόμο, χωρίς όμως να έχει θεσμοθετηθεί το οδικό αυτό δίκτυο. Επίσης ένα άλλο πρόβλημα για την ορθή σύνταξη ενός τοπογραφικού αποτελεί και η έλλειψη ψηφιοποιημένων θεσμικών γραμμών και η μετατροπή τους στο νέο σύστημα συντεταγμένων ΕΓΣΑ 87 από το κράτος, που επηρεάζουν όμως την ιδιοκτησία. Αυτές οι γραμμές είναι ο αιγιαλός και η παραλία, η οριοθέτηση ρέματος, τα εγκεκριμένα σχέδια πόλης, τα όρια οικισμών, οι πράξεις εφαρμογής, οι τροποποιήσεις του σχεδίου πόλης κ.ά. Ολα αυτά καθιστούν υπεύθυνο τον τοπογράφο μηχανικό, που πρέπει να ερμηνεύσει την πολεοδομική νομοθεσία και να λάβει υπόψη όλες τις ισχύουσες θεσμικές γραμμές, που επηρεάζουν την αρτιότητα και οικοδομησιμότητα του γηπέδου.

Το κράτος προκειμένου να διασφαλίσει τις συναλλαγές με αξιόπιστο τρόπο, θεσμοθέτησε την υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή όλων των τοπογραφικών διαγραμμάτων στη βάση δεδομένων του Φορέα του Ελληνικού Κτηματολογίου και την έκδοση ΚΗΔ.

Τι είναι το ΚΗΔ;

Το ΚΗΔ είναι τα αρχικά από τον Κωδικό Ηλεκτρονικού Διαγράμματος και αφορά την ηλεκτρονική υποβολή τοπογραφικών στον φορέα του Ελληνικού Κτηματολογίου. Ξεκίνησε στις 16.7.2018 και αφορά σε κάθε τοπογραφικό που συντάσσεται από την ημερομηνία αυτή και εφεξής για ακίνητα σε όλη τη χώρα, ανεξάρτητα εάν πρόκειται για περιοχή που έχει υπαχθεί στο σύστημα του Κτηματολογίου ή περιοχή όπου εξακολουθεί να λειτουργεί το σύστημα μεταγραφών και υποθηκών. Μάλιστα για τη σύνταξη κάθε συμβολαίου από τον Ιούλιο του 2018 και μετά, που γίνεται χρήση τοπογραφικού διαγράμματος με ημερομηνία σύνταξης τις 16.7.2018 και μεταγενέστερη αυτής, ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να ζητήσει το αποδεικτικό ηλεκτρονικής υποβολής του τοπογραφικού διαγράμματος, για να το προσαρτήσει, με ποινή ακυρότητας, στο συμβόλαιο.

Ο Κωδικός Ηλεκτρονικού Διαγράμματος είναι ο μοναδικός αριθμός, που αποδίδεται αυτοματοποιημένα από τη διαδικτυακή εφαρμογή του Ελληνικού Κτηματολογίου σε κάθε ηλεκτρονικό διάγραμμα που υποβάλλεται στον υποδοχέα. Αποτελεί δε τον αναγνωριστικό κωδικό αναφοράς του διαγράμματος.

Μπορεί να υποβληθούν ηλεκτρονικά και να πάρουν ΚΗΔ τοπογραφικά διαγράμματα, που δεν είναι υποχρεωτικά προσαρτώμενα σε εγγραπτέες πράξεις;

Ηλεκτρονικά υποβάλλονται υποχρεωτικά τα προσαρτώμενα σε εγγραπτέες πράξεις τοπογραφικά διαγράμματα, αρκεί να έχουν συνταχθεί και μορφοποιηθεί σύμφωνα με το τεύχος Τεχνικών Προδιαγραφών του Οργανισμού Κτηματολογίου. Επίσης για λόγους ηλεκτρονικής διακίνησης, με τους ίδιους όρους μπορούν να υποβληθούν προαιρετικά και τα Τοπογραφικά Διαγράμματα και Διαγράμματα Γεωμετρικών Μεταβολών που έχουν συνταχθεί πριν τις 16/7/18.

Σε κάθε περίπτωση εκδίδεται Αποδεικτικό Ηλεκτρονικού Διαγράμματος και στο αναλογικό σχέδιο αναγράφονται τα στοιχεία της ηλεκτρονικής υποβολής.

Τι ισχύει με τα διαγράμματα για την εκδίκαση αγωγών;

Σύμφωνα με τον ν. 4602/2019, για τα δικόγραφα που κατατίθενται προς συζήτηση ενώπιον δικαστηρίου, από τις 27-01-2020 και μετά, προσαρτάται μαζί με το δικόγραφο το Τοπογραφικό Διάγραμμα Γεωμετρικών Μεταβολών (ΤΔΓΜ) το οποίο φέρει «Δήλωση» του συντάκτη Μηχανικού προς αντικατάσταση της τεχνικής εισήγησης που εξέδιδε το Ελληνικό Κτηματολόγιο. Το ίδιο ισχύει από τις 06-04-2020 για τα δικόγραφα αγωγών που ασκούνται από το Ελληνικό Δημόσιο.

Τι περιέχει ένα πλήρες τοπογραφικό διάγραμμα για σύνταξη μιας συμβολαιογραφική πράξης;

Τοπογραφικό διάγραμμα για σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης (πώληση, δωρεά, γονική παροχή, σύσταση καθέτων ιδιοκτησιών, κατάτμηση, συνένωση, διανομή, παραχώρηση σε κοινή χρήση, αποδοχή κληρονομιάς, διόρθωση τίτλου κλπ) πρέπει να περιέχει τα εξής:

1.Πλήρη και λεπτομερή αποτύπωση του οικοπέδου/γεωτεμαχίου, με τα υφιστάμενα κτίσματα, εμφανή όρια γεωτεμαχίου, μοναδιαία αρίθμηση κορυφών οικοπέδου, πίνακα συν/νων των κορυφών αυτών σε ΕΓΣΑ ’87 και διαστάσεις ορίων οικοπέδου/γεωτεμαχίου και κτισμάτων.

2.Απεικόνιση θεσμικών γραμμών π.χ. όρια οικισμού, οριοθέτηση ρεμάτων, αρχαιολογικούς χώρους, περιοχές προστασίας (NATURA) όρια ΖΟΕ, περιοχές με ειδικούς όρους δόμησης (π.χ. παραδοσιακοί οικισμοί ή ιστορικά κέντρα πόλεων), ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, πράξεις χαρακτηρισμού δασαρχείου, δασικές εκτάσεις από κυρωμένο δασικό χάρτη, γραμμές αιγιαλού και παραλίας, όρια απαλλοτρίωσης οδών και λοιπών δημοσίων εκτάσεων, πράξεις αναλογισμού και προσκυρώσεις για διάνοιξη δρόμου, όπου απαιτείται.

3.Χαρακτηρισμός, πλάτος οδών και σχετικές αποφάσεις χαρακτηρισμού.

4.Εφόσον υφίστανται ή δημιουργούνται κάθετες/οριζόντιες ιδιοκτησίες απεικόνιση των ορίων αποκλειστικής χρήσης και πίνακας καθέτων/οριζοντίων ιδιοκτησιών.

5.Απεικόνιση των ορίων των νέων ακινήτων που προκύπτουν από κατάτμηση/συνένωση.

6.Απεικόνιση της θέσης του οικοπέδου/γεωτεμαχίου επί αποσπάσματος δορυφορικής εικόνας (ορθοφωτοχάρτη κτηματολογίου) ή Φύλλου Χάρτη Γ.Υ.Σ. κλίμακας 1:5000. Σε περίπτωση εντός σχεδίου/οικισμού ή εντός ζώνης των 500μ. ή εντός γενικού πολεοδομικού σχεδίου (ΓΠΣ) ή διανομής/αναδασμού του υπουργείου Αγροτικής ανάπτυξης, απόσπασμα εγκεκριμένου σχεδίου ρυμοτομίας/οικισμού/ΓΠΣ/διανομής/αναδασμού στην ανάλογη κλίμακα με τη θέση του ακινήτου.

7.Δήλωση μηχανικού για την αρτιότητα και οικοδομησιμότητα του οικοπέδου/γεωτεμαχίου.

8.Δήλωση ιδιοκτήτη, που οι κύριοι ή οι έχοντες νόμιμο δικαίωμα δηλώνουν ενυπογράφως στο τοπογραφικό διάγραμμα και ευθύνονται για την ακρίβεια των δηλουμένων ορίων των οικοπέδων/γεωτεμαχίων τους.

9.Περιγραφικά στοιχεία του γεωτεμαχίου και των υφιστάμενων κτισμάτων, όπως:

-το εμβαδόν του γεωτεμαχίου και όλων των υφιστάμενων κτισμάτων

- το σύστημα συν/νων (ΕΓΣΑ ’87) και η μέθοδος εξάρτησης από αυτό

- στοιχεία υφιστάμενων κτισμάτων (οικοδομικές άδειες, εγκρίσεις κλπ)

- τυχόν στοιχεία εφαρμογής ειδικών γραμμών περιορισμού δόμησης, όπως αιγιαλούς, οριοθετήσεις ρεμάτων, απαλλοτριώσεις, εθνικές ή επαρχιακές οδοί, κ.ά.

- τυχόν στοιχεία πράξεων εφαρμογής ή αναλογισμού και τακτοποίησης

- ΚΑΕΚ γεωτεμαχίου, στη περίπτωση που αυτό εμπίπτει σε περιοχή λειτουργίας Εθνικού Κτηματολογίου.

10.Υπόμνημα συμβολισμού.

11.Κάναβο σε ΕΓΣΑ ’87 και προσανατολισμό (βορράς).

12.Πίνακα στον οποίο αναφέρονται: στοιχεία Μελετητή, ονοματεπώνυμο Ιδιοκτήτη, Ονομασία έργου, Θέση, Θέμα και Κλίμακα σχεδίου, Ημερομηνία σύνταξης και Υπογραφές – Σφραγίδες.

Τι βεβαιώνει ο μηχανικός;

Κάθε τοπογραφικό για σύνταξη συμβολαίου φέρει υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού (δήλωση του νόμου 651/77), που βεβαιώνει:

- την αρτιότητα του αρχικού οικοπέδου/γεωτεμαχίου καθώς και των νέων που προκύπτουν από κατάτμηση/συνένωση (κατά κανόνα, κατά παρέκκλιση ή σύμφωνα με το άρθρο 25 του Ν.1337/83)

- τη θέση του οικοπέδου/γεωτεμαχίου (εντός σχεδίου / οικισμού)

- αν βρίσκεται εντός περιοχής χωροταξικής μελέτης ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ

- αν βρίσκεται εντός περιοχής Εντός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) ή εντός Περιοχών Ειδικής Προστασίας π.χ. NATURA

- αν εντός του οικοπέδου/γεωτεμαχίου διέρχονται εναέρια γραμμή υψηλής τάσης ΔΕΗ, αγωγός φυσικού αερίου, ρέμα

- αν το οικόπεδο/γεωτεμάχιο εμπίπτει σε περιοχή με κυρωμένο δασικό χάρτη.

- αν είναι σε περιοχή με καθορισμένο Αιγιαλό και Παραλία

-αν συνορεύει με ρέμα.

- αν το οικόπεδο/γεωτεμάχιο εμπίπτει ή όχι στις διατάξεις του ν. 1337/1983.

- αν το οικόπεδο/γεωτεμάχιο εμπίπτει σε περιοχή λειτουργίας Εθνικού Κτηματολογίου (αναφορά μόνο εφόσον εμπίπτει) και εάν εμπίπτει αναφορά για την συμβατότητα των γεωμετρικών στοιχείων.

Δηλαδή μπορεί να αλλάξουν σε μερικούς μήνες τα στοιχεία του τοπογραφικού και να μην ισχύει;

Ναι. Μπορεί να υπάρξουν θετικές αλλαγές π.χ. να μπήκε στο σχέδιο πόλης το αγροτεμάχιο και να μπορεί να οικοδομηθεί ή να καθορίστηκαν όρια οικισμού και να συμπεριλήφθηκε και το χωράφι σας. Μπορεί όμως να είναι και αρνητικές, όπως να εγκρίθηκε νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και να έχει αυξηθεί το όριο της αρτιότητας και να απαγορεύεται η κατάτμησή του, αν χαράκτηκε ζώνη παραλίας και να ρυμοτομείται τμήμα του γηπέδου και να μην είναι πλέον άρτιο και οικοδομήσιμο. Επίσης μπορεί να έχει μειωθεί ο συντελεστής δόμησης στη περιοχή και να μην υπάρχει υπόλοιπο δόμησης του οικοπέδου, να έχει χαραχθεί δρόμος που κόβει την ιδιοκτησία σας, να έχει αναρτηθεί ο δασικός χάρτης και να χαρακτηρίζεται το τεμάχιο ως δασικό κλπ.

• Πώς διασφαλίζεται ότι το ψηφιακό τοπογραφικό είναι έγκυρο;
• Το ψηφιακό τοπογραφικό συνάσσεται από τον μηχανικό και υποβάλλεται στην συγκεκριμένη εφαρμογή κάνοντας χρήση ψηφιακής υπογραφής, την οποία αποκτά με την προμήθεια έγκυρου ψηφιακού πιστοποιητικού, αναγνωρισμένου σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία EU99/93 και σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 150/2001.
• Η ηλεκτρονική υποβολή των ψηφιακών διαγραμμάτων γίνεται από τη διαδικτυακή εφαρμογή του Φορέα «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ» σύμφωνα με τις οδηγίες του τεύχους «Εγχειρίδιο χρήσης της ηλεκτρονικής υποβολής διαγραμμάτων».
• Με την επιτυχή ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής υποβολής εκδίδεται από το σύστημα για το συντάκτη το «Αποδεικτικό Υποβολής Ηλεκτρονικού Διαγράμματος», για κάθε νόμιμη χρήση.
• Πρόσβαση στο «Αποδεικτικό Υποβολής Ηλεκτρονικού Διαγράμματος» έχει κάθε ενδιαφερόμενος με χρήση του μοναδικού Κωδικού Ηλεκτρονικού Διαγράμματος (ΚΗΔ) του διαγράμματος, στην ιστοσελίδα του e-ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ.