Προκειμένου λοιπόν να κερδηθούν οι υποβληθείσες ενστάσεις, θα πρέπει να συνοδεύονται με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έγγραφα, που να αποδεικνύουν ότι η έκταση περιήλθε στον ιδιώτη με νόμιμο τρόπο.
Από την άλλη πλευρά το κράτος ψήφισε πρόσφατα τον νόμο 4915/2022 στον οποίο ορίζεται ρητά ότι το Ελληνικό Δημόσιο σε αγρούς που δασώθηκαν δεν προβάλλει δικαίωμα κυριότητος, εκτός εάν υπάρχει τίτλος, βάσει του οποίου θεμελιώνεται δικαιώματα κυριότητας. Όσοι όμως αγροί σήμερα φέρουν μορφή δάσους θα υπάγονται στη δασική νομοθεσία και θα προστατεύονται, ενώ όσοι αγροί σήμερα φέρουν μορφή δασικής έκτασης θα εξαιρούνται της δασικής νομοθεσίας.
Το κτηματολόγιο ενημέρωσε τους αναδόχους μελετητές σε ποιες περιπτώσεις δεν θα προβάλει δικαίωμα κυριότητας το δημόσιο, προκειμένου να διορθώσουν οίκοθεν τους κτηματολογικούς πίνακες και να γίνουν δεκτές οι ενστάσεις των ιδιωτών. Επίσης ξεκαθάρισε ότι στις περιπτώσεις των δασωθέντων αγρών το δικαίωμα κυριότητας ανήκει σ’ αυτόν που μπορεί να τεκμηριώσει εμπράγματο δικαίωμα, χωρίς να απαιτείται πλέον η ύπαρξη συμβολαιογραφικών τίτλων που έχουν συνταχθεί πριν τις 23-2-1946 και εφόσον το δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαίωμα βάσει τίτλου.
Ακόμη όμως ακόμα και σήμερα είναι «μπλεγμένο» τι θεωρείται ιδιωτικό δάσος ή δασική έκταση και τι ανήκει στο δημόσιο, καθώς επίσης και σε ποιες περιπτώσεις εκτός της αναγνώρισης της κυριότητας από το Κτηματολόγιο είναι δυνατή από τον ιδιώτη η μεταβίβαση δασωμένου αγρού μόνο με τη χορήγηση της βεβαίωσης από το Δασαρχείο περί μη θεμελίωσης δικαιωμάτων του Δημοσίου, χωρίς να γίνει εκ των προτέρων η κατάταξη της υπό κρίση έκτασης ως δάσος ή δασικής έκτασης από την Επιτροπή Δασολογίου.
Τι θεωρείται ιδιωτικό δάσος;
Σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα της 17-29ης Νοεμβρίου 1836, ιδιωτικά δάση είναι μόνον εκείνα που μεταβιβάστηκαν κατά τους νόμιμους οθωμανικούς τύπους και αποδεικνύεται ότι υφίσταντο ως ιδιόκτητα πριν την έναρξη του υπέρ της Ανεξαρτησίας Αγώνα. Επίσης ιδιωτικά δάση είναι και αυτά που βρίσκονται εντός μεγάλων ιδιωτικών κτημάτων – χωρίων (τσιφλίκια), ακόμη και αν αυτά δεν αναγράφονται ρητά στους τίτλους ιδιοκτησίας των κτημάτων, εφόσον προκύπτει ότι περιέχονται εντός των ορίων τους.
Τι σημαίνει διακατεχόμενο δάσος, που αναφέρουν πολλά συμβόλαια;
Η κατηγορία αυτή δασών αποτελεί μία ιδιαίτερη κατηγορία των διακατεχόμενων από ιδιώτες δασικών εκτάσεων, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των οποίων για διάφορους λόγους δεν έχει επιλυθεί. Με τις διατάξεις του Ν. 3208/2003 καθορίζονται τόσο τα δικαιώματα του Δημοσίου επί αμφισβητούμενων δασικών εκτάσεων όσο και τα δικαιώματα νομής, χρήσης και κάρπωσης των ιδιωτών επ’ αυτών, οι οποίοι ασκούσαν επί σειρά ετών πράξεις νομής και κατοχής χωρίς ενόχληση από κανέναν.
Ποια η διαφορά δάσους και δασικής έκτασης;
Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικόπεριβάλλον (δασογενές).
Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.
Πότε ένας ιδιώτης αναγνωρίζεται από το κτηματολόγιο ως κύριος δάσους ή δασικής έκτασης;
Ενας ιδιώτης μπορεί να είναι κύριος δασικών ακινήτων στις περιπτώσεις που:
1. Αναγνωρίστηκαν ως ιδιωτικά
α) Με τη διαδικασία του νόμου από 17/29 Νοεμβρίου 136 "Περί ιδιωτικών δασών".
β) Με τις διατάξεις Νόμου του 1888 "Περί διακρίσεως και οροθεσίας των δασών", εφόσον συντάχθηκαν πρωτόκολλα αποτερματισμού.
γ) Με αμετάκλητες αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων, στις οποίες διάδικος, αρχικός ή κατά παρέμβαση, ήταν το Ελληνικό Δημόσιο.
δ) Με αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας, που εκδόθηκαν μετά από γνωμοδοτήσεις των Συμβουλίων επί ιδιοκτησιακών θεμάτων, καθώς και με αποφάσεις των Γενικών Διοικητών και του Επιτρόπου Διοίκησης, με τις οποίες κρίθηκαν ιδιοκτησιακές υποθέσεις.
ε) Με αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου του Υπουργείου Γεωργίας του Ν. 2201/1920 και του Ν.Δ. 21 Σεπτεμβρίου 1926.
στ) Με αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας κατά τις διατάξεις του Ν.Δ. 841/1941 "περί λήψεως εκτάκτων μέτρων διά την εκμετάλλευσιν και διαχείρισιν των δασών, λόγω των εκ του πολέμου δημιουργηθεισών συνθηκών, του Ν.Δ. 2501/1953 "περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως ενίων διατάξεων των περί δασών νόμων) και του Δασικού Κώδικα (Ν.Δ. 86/1969).
ζ) Με τις διατάξεις του διατάγματος 2468/1917 και του Ν. 1072/1917.
η) Με αποφάσεις νομαρχών κατά τις διατάξεις του Ν. 998/1979.
θ) Με τις διατάξεις του ν. 248/1976 και με τη διαδικασία των άρθρων 12 του ιδίου σύμφωνα με τα οποία δεν αποτελούν δάσος ή δασική έκταση και αν ακόμη απέκτησαν μεταγενεστέρως δασικό χαρακτήρα, εφόσον έχουν εκδοθεί για τις εκτάσεις αυτές ή για τμήματα τους μέχρι τις 31.3.2011 από τις αρμόδιες δασικές αρχές διοικητικές πράξεις.
ι) Με τις διατάξεις του Αγροτικού Κώδικα.
κ) Με τις διατάξεις του ν. δ. 2185/1952 «περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως κτημάτων προς αποκατάστασιν ακτημόνων καλλιεργητών και κτηνοτρόφων», που αναγνωρίστηκαν ως ιδιωτικές με τις αποφάσεις των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων.
λ) Με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 3147/ 2003.
μ) Σύμφωνα με τις καταχωρήσεις στα κτηματολογικά βιβλία του Κτηματολογίου Ρόδου και Κω - Λέρου.
2. Παραχωρήθηκαν κατά κυριότητα:
α) Με τις διατάξεις των νόμων με τους οποίους εκποιήθηκαν ή παραχωρήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών ή την Αεροπορική Άμυνα δημόσια κτήματα, ανεξαρτήτως του χρόνου εκποίησης ή παραχώρησης και της μορφής των κτημάτων.
β) Με τις διατάξεις των προϊσχυσάντων δασικών κωδίκων των νόμων 2636/1924, 3077/1924, 3542/1928, του Ν. 4173/1929, του Α.Ν. 857/1937 "περί παραχωρήσεως δημοσίων και κοινοτικών δασικών εκτάσεων διά σκοπούς γεωργικούς και δενδροκομικής εκμεταλλεύσεως" και του Ν.Δ. 86/1969.
γ) Με τις διατάξεις του Ν. 4108/1929 "περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινών της νομοθεσίας περί δήμων και κοινοτήτων".
δ) Με το Ν.Δ. από 17/18.10.1923 "περί παραχωρήσεως κυριότητας δασών ρητινευομένων υπό ιδιωτών και το Ν.Δ. 2501/1953.
ε) Με τις διατάξεις του Ν. 998/1979, του Ν. 1734/1987, καθώς και άλλων διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.
3. Περιήλθαν «κατά κυριότητα» στις παρακάτω περιπτώσεις:
α) Στους υπερθεματιστές
β) Σε τρίτους, βάσει συμβιβαστικών πράξεων με το Ελληνικό Δημόσιο
γ) Από διαχωρισμό υπέρ των Ταμείων Εφέδρων Πολεμιστών Κρήτης και των Μονών
δ) Σε τρίτους από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος , με την προϋπόθεση ότι τα κτήματα αυτά είχαν παραδοθεί στην Ε. Τ .Ε. με πρωτόκολλο παραδόσεως και παραλαβής
ε) Στην εγχώρια περιουσία των Νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων
στ) Με τις διατάξεις του Ν.3208/2003 περί διακατεχόμενων δασών και κατασκηνώσεις - παιδικές εξοχές
ζ) Κατόπιν αδείας του Υπουργού Γεωργίας.
4. Για τις περιπτώσεις των δασωμένων αγρών
Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου.
Υπάρχουν έγραφα (συμβόλαια προ του έτους 1885) που αποδεικνύουν έκτακτη χρησικτησία, για την οποία θα έχει συμπληρωθεί ο χρόνος της τριακονταετούς νομής με καλή πίστη έως την 11-9-1915. Εκτάσεις που έχασαν τον δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975, λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, η οποία καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας. Σύμφωνα με τη διάταξη του ν.998/1979, όπως αυτός τροποποιήθηκε ζητούνται τα ακόλουθα:
Α) για οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πριν την 11-6-1975 να προσκομισθεί:
Βεβαίωση της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης ή Υπεύθυνη δήλωση αρμόδιου μηχ/κου περί μη ανάκλησης ή ακύρωσης της οικοδομικής άδειας. Εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα που να βεβαιώνει ο μηχανικός για τα όρια αρτιότητας που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της εν λόγω οικοδομικής άδειας, βασιζόμενος στο θεωρημένο τοπογραφικό διάγραμμα που τη συνοδεύει. Ομοίως, τα ανωτέρω υπό το Α, ισχύουν και στις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί πριν την ισχύ του ν.4030/2011, δηλαδή από το 1975 έως 2011, για μη ανακληθείσες ή μη ακυρωθείσες επί εκτάσεων ή τμημάτων αυτών που πληρούν τους όρους αρτιότητας σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς κατά το χρόνο έκδοσής τους.
Γ) Τα κτίρια προϋφιστάμενα του 1955 θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα και η ως άνω διάταξη εφαρμόζεται για την έκταση του ακινήτου που αντιστοιχεί στην κάτοψη του κτιρίου. Στη περίπτωση αυτή προσκομίζεται εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα όπου θα προσδιορίζονται τα όρια της έκτασης του υφιστάμενου κτίσματος και θα βεβαιώνεται από τον μηχανικό ότι το κτίσμα είναι προϋφιστάμενο της ισχύος του Β.Δ/τος 09-08/30-9-1955.
Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]