Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    419 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Πολεοδομίες, ένας γόρδιος δεσμός για τους δήμους - Οι μισοί δήμοι αδυνατούν να τις στελεχώσουν

      Engineer

      Σε κάποιες περιοχές, οι δήμοι βρίσκονται «στα μαχαίρια». Σε άλλες, αναζητούν τρόπους συνεργασίας που κινούνται σε μια λεπτή γραμμή, στα όρια του νόμου. Κάποιοι δήμοι ετοιμάζονται να προσλάβουν ιδιώτες και άλλοι απλώς περιμένουν ένα θαύμα, καθώς τα περιθώριά τους είναι πολύ περιορισμένα. Για περισσότερο από μία δεκαετία η πολιτεία ζητάει από τους δήμους να αποκτήσουν δική τους υπηρεσία δόμησης (πολεοδομία), χωρίς όμως να επιτρέπει προσλήψεις, με αποτέλεσμα ελάχιστοι να τα έχουν καταφέρει. Το καλοκαίρι, μια νομοθετική ρύθμιση ήρθε με σκοπό να δώσει τέλος στην υπερδεκαετή «μεταβατική» περίοδο, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις.
      Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 2010, οι πολεοδομικές αρμοδιότητες (έκδοση αδειών, έλεγχοι και επιβολή προστίμων για αυθαιρεσίες κ.λπ.) μεταφέρθηκαν στους δήμους. Ενα έτος αργότερα, ο «Καλλικράτης» προέβλεψε ότι κάθε δήμος έπρεπε να ιδρύσει τη δική του πολεοδομία (αργότερα ονομάστηκε υπηρεσία δόμησης ή ΥΔΟΜ). Οσοι δεν μπορούσαν, θα συνέχιζαν να εξυπηρετούνται από τις «μεγάλες» πολεοδομίες (τις παλιές νομαρχιακές). Ομως ακολούθησε η οικονομική κρίση και το «πάγωμα» των προσλήψεων. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), από το 2013 έως το 2021 μόλις 12 δήμοι κατάφεραν να δημιουργήσουν τη δική τους πολεοδομία. Ετσι η προθεσμία στους δήμους να ιδρύσουν υπηρεσία δόμησης έπαιρνε συνεχώς νέες παρατάσεις. Μέχρι το φετινό καλοκαίρι. Στον νόμο 4954/2022 προστέθηκε μία τροπολογία με την οποία η δυνατότητα ίδρυσης νέων πολεοδομιών σταματά από την 1η Ιανουαρίου 2023. Οσοι δήμοι εξακολουθούν να εξυπηρετούνται από γειτονικούς, θα παραμείνουν έτσι (προβλέπεται κάποια ενίσχυση των διαδημοτικών πολεοδομιών με προσωπικό). Ενώ ειδικά για τους δήμους της Αττικής, του βορείου και του νοτίου Αιγαίου, η ευθύνη μεταφέρεται στην (επίσης… τραγικά υποστελεχωμένη) Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης του υπουργείου Περιβάλλοντος.
      Σκόπελος και Βόλος
      Η εξέλιξη αυτή ήρθε να περιπλέξει το τοπίο. Στη Μαγνησία, για παράδειγμα, ο Δήμος Σκοπέλου βρίσκεται σε σύγκρουση με τον Δήμο Βόλου, από την πολεοδομία του οποίου εξυπηρετείται. «Εμείς έχουμε μια υπηρεσία δόμησης με ένα μηχανικό. Από τον νόμο, είναι υποχρεωμένος ο Βόλος να μας συνδράμει», λέει ο δήμαρχος του νησιού Σταμάτης Περίσσης. «Ομως τους τελευταίους μήνες αρνούνταν να μας εξυπηρετήσει. Το αποτέλεσμα είναι να μη βγαίνουν νέες άδειες, να μην μπορούν κατοικίες ή επαγγελματικοί χώροι να συνδεθούν με το ρεύμα. Οπότε όλο το νησί έχει πέσει σε αδράνεια». «Η υπηρεσία μας έχει τρεις υπαλλήλους και πρέπει να εξυπηρετεί Σκόπελο, Αλόννησο, όλο το Πήλιο και το Βελεστίνο, πρακτικά όλη τη Μαγνησία εκτός από τον Αλμυρό και τη Σκιάθο. Φτάσαμε σε ένα σημείο που ο Βόλος δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τον Βόλο», λέει ο Θανάσης Σταυρίδης, αντιδήμαρχος πολεοδομίας στην πόλη. «Η κατάσταση επιδεινώθηκε λόγω του φόρτου εργασίας, αυτή τη στιγμή ανεγείρονται στην πόλη 40 πολυκατοικίες. Παρ’ όλα αυτά, δώσαμε εντολή η μία υπάλληλος να ασχοληθεί μόνο με τα δύο νησιά, ώστε να εγκριθούν οι παλιές άδειες. Αλλά πρέπει να βρεθεί μια μόνιμη λύση».
      Στη Μύκονο, ο δήμος δεν διαθέτει υπηρεσία δόμησης αλλά τεχνική υπηρεσία και εξυπηρετείται σε μεγάλο βαθμό (από το 2018) από την πολεοδομία Σύρου. Η είδηση της επικείμενης μεταφοράς της αρμοδιότητας στην Αθήνα δεν είχε θετική ανταπόκριση. «Θα θέλαμε να έχουμε τη δική μας υπηρεσία, αλλά ο νόμος ζητάει υποχρεωτικά πέντε ειδικότητες μηχανικών. Χωρίς προσλήψεις, λοιπόν, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε», λέει ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Κουκάς. «Η Σύρος δεν διαμαρτύρεται γιατί “κερδίζει” σήμερα το 4% από το τέλος έκδοσης νέας άδειας, συν ότι εισπράττει τα πρόστιμα από πολεοδομικές αυθαιρεσίες, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο την εβδομάδα». Με άλλα λόγια, με τα έσοδα που «φέρνει» η πολεοδομία, ο δήμος θα μπορούσε να προσλάβει προσωπικό, αν του επιτρεπόταν.
      Στην περιφερειακή ενότητα Χανίων, η πολεοδομία του Δήμου Χανίων εξακολουθεί να εξυπηρετεί ακόμη έξι δήμους (Αποκορώνου, Γαύδου, Καντάνου – Σελίνου, Κισσάμου, Πλατανιά και Σφακίων). Επειδή όμως το προσωπικό είναι λίγο και ο φόρτος μεγάλος, οι επτά δήμοι αποφάσισαν να υπογράψουν μια σύμβαση διαδημοτικής συνεργασίας με το Δίκτυο Ελληνικών Πόλεων για την Ανάπτυξη (ΔΕΠΑΝ), με στόχο να προσλάβουν μέσω αυτού μηχανικούς που θα βοηθήσουν, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, την υπηρεσία δόμησης Χανίων. «Κάνουμε πατέντες για να απαντήσουμε στα προβλήματα», λέει ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδαράκης. «Η υπηρεσία δόμησης Χανίων είναι η τρίτη σε αριθμό έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών μετά τις αντίστοιχες Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Επειδή στις πολεοδομίες δεν έχει προσληφθεί άνθρωπος από το 2008, προσπαθούμε με συμπράξεις να προσλάβουμε ιδιώτες μηχανικούς, καθώς η οικοδομική δραστηριότητα έχει ανέβει και βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Δεν είναι η λύση που θα θέλαμε, όμως έχουμε ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Επιπλέον, την τελική απόφαση θα τη λαμβάνει πάντα η υπηρεσία δόμησης, οι ιδιώτες απλώς θα αναλάβουν να την αποφορτίσουν από τα διεκπεραιωτικά». Οι επτά δήμοι των Χανίων δεν είναι οι μόνοι που αναζητούν φόρμουλα για να προσλάβουν ιδιώτες. Σε ανάλογη κίνηση έχει προχωρήσει ο Δήμος Μαραθώνα (και άλλοι δήμοι αναζητούν τον τρόπο). Η ένωση των διπλωματούχων μηχανικών του Δημοσίου (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών, ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ) προσέφυγε σε νομικά μέσα για να ακυρώσει την απόφαση του Δήμου Μαραθώνα. «Η μεταφορά των πολεοδομιών στους δήμους απέτυχε. Οι υπηρεσίες συρρικνώθηκαν, τα προβλήματα διογκώθηκαν», λέει ο πρόεδρος της ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ Δημήτρης Πετρόπουλος. «Ομως η υποκατάσταση υπηρεσιών που βρίσκονται στον πυρήνα της λειτουργίας του κράτους από ιδιώτες είναι λανθασμένη και αντισυνταγματική. Υπάρχει μάλιστα και σχετική απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον Δήμο Χερσονήσου, που επιχείρησε κάτι ανάλογο για την οικονομική του υπηρεσία». Για την ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ, η λύση είναι η σωστή στελέχωση των υπηρεσιών. «Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι θα στείλει 650 μηχανικούς σε δήμους και περιφέρειες μέσω ΑΣΕΠ. Φοβάμαι όμως ότι ελάχιστοι θα καταλήξουν στις πολεοδομίες. Οι δήμαρχοι θα προτιμήσουν να στελεχώσουν τις τεχνικές τους υπηρεσίες, γιατί βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και θέλουν να παρουσιάσουν έργα, πεζοδρόμια, πλατείες, αναπλάσεις. Κατόπιν το ΥΠΕΣ είπε ότι θα προσλάβει ακόμη 150 μηχανικούς ειδικά για τις πολεοδομίες. Να δούμε αν θα το πράξει, πάντως είμαστε πολύ κάτω από το όριο που ορίζει ο νόμος».
      Τι πρέπει να γίνει;
      «Για τους δήμους, οι τεχνικές υπηρεσίες τους έχουν μεγαλύτερη σημασία. Οι πολεοδομίες είναι πονοκέφαλος, ένας χώρος παραπόνων», σημειώνει ο Πάρις Χαρλαύτης, γενικός γραμματέας του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδας (ΣΠΜΕ). «Τι θα πρέπει να γίνει; Υπάρχουν δύο απόψεις. Η μία λέει ότι το Δημόσιο πρέπει να ελέγχει και να έχει την ευθύνη και η άλλη ότι πρέπει να πάρει την ευθύνη ο ιδιώτης μηχανικός και να ελέγχεται δειγματοληπτικά ή έπειτα από καταγγελία. Εγώ κλίνω προς την πρώτη, πρέπει να υπάρχει έλεγχος από υπηρεσία του κράτους, που να βρίσκεται υπό την εποπτεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, για να είμαστε και εμείς οι ιδιώτες μηχανικοί νομικά κατοχυρωμένοι. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να υπάρξει ένα μεικτό σχήμα, με κάποιες πολεοδομίες να παραμείνουν σε μεγάλους δήμους ή νησιά και κάποιες να εξυπηρετούνται σε περιφερειακό επίπεδο, με κατάλληλη στελέχωση».

        Υποστελεχωμένες, χωρίς βασικές ειδικότητες
      Μόλις οι μισοί δήμοι της χώρας διαθέτουν σήμερα υπηρεσία δόμησης. Μάλιστα πολλοί είναι οι μεγάλοι δήμοι που δεν έχουν προχωρήσει σε ίδρυση πολεοδομίας, 16 από αυτούς άνω των 40.000 κατοίκων. Οι δε μεσαίοι και μικροί δήμοι είναι απόλυτα εξαρτημένοι από την υπηρεσία κάποιου μεγαλύτερου, με τα προβλήματα που αυτό δημιουργεί. Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα που πραγματοποίησε η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) το 2021. Οπως προκύπτει:
      • Περισσότερα από δέκα χρόνια μετά τον «Καλλικράτη», από τους 332 δήμους της χώρας, οι 168 (51%) διαθέτουν υπηρεσία δόμησης και οι 164 όχι (49%).
      • Στην Αττική, από τους 66 δήμους οι 34 δεν διαθέτουν πολεοδομία. Οι μεγαλύτερες πολεοδομίες εξακολουθούν να είναι του Δήμου Αθηναίων (εξυπηρετεί και τους δήμους Βύρωνα, Δάφνης – Υμηττού, Καισαριανής, Ζωγράφου, Ηλιούπολης και Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας) και Πειραιά (εξυπηρετεί και τους δήμους Κορυδαλλού, Περάματος, Αγκιστρίου, Αίγινας, Κυθήρων, Σπετσών, Υδρας και μερικώς τον Πόρο). Πολλούς δήμους εξυπηρετούν και οι πολεοδομίες Αγίας Παρασκευής (Βριλησσίων, Παπάγου – Χολαργού, Πεντέλης, Φιλοθέης – Ψυχικού και Χαλανδρίου), Νέας Ιωνίας (Γαλατσίου, Ηρακλείου, Λυκόβρυσης – Πεύκης και Μεταμόρφωσης) και Αιγάλεω (Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων – Καματερού, Ιλίου και Πετρούπολης).
      • Στα νησιά η κατάσταση είναι απογοητευτική. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, από τους 34 δήμους πολεοδομία διαθέτουν οι 12, στο Βόρειο Αιγαίο οι 7 από τους 11, στο Ιόνιο οι 5 από τους 11. Για παράδειγμα, η υπηρεσία δόμησης Θήρας εξυπηρετεί και την Ανάφη, την Ιο, τη Σίκινο και τη Φολέγανδρο, η υπηρεσία της Ρόδου το Καστελλόριζο, την Τήλο, τη Χάλκη και τη Σύμη, της Σύρου την Κέα, την Κύθνο και τη Μύκονο. Κανένας από τους 35 μικρούς νησιωτικούς δήμους (έως 3.500 κάτοικοι) δεν διαθέτει πολεοδομία.
      • Η έλλειψη υπηρεσίας δόμησης δεν είναι «πρόβλημα» μόνο των μικρών, ούτως ή άλλως υποστελεχωμένων δήμων. Για παράδειγμα, 23 από τους 47 δήμους μητροπολιτικών κέντρων (οι μισοί) είναι χωρίς πολεοδομία. Ομοίως, 33 δήμοι άνω των 25.000 κατοίκων δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, εκ των οποίων οι 16 είναι άνω των 40.000 κατοίκων.
      • Συνολικά στις υπηρεσίες δόμησης όλης της χώρας απασχολούνται 1.033 μηχανικοί όλων των κλάδων, πανεπιστημιακής και τεχνικής εκπαίδευσης. Ακόμη 99 άτομα άλλων ειδικοτήτων εργάζονται επίσης εκεί.
      • Η νομοθεσία απαιτεί την ύπαρξη πέντε μηχανικών από διαφορετικές ειδικότητες για να πιστοποιήσει την επάρκεια μιας πολεοδομίας. Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΕΤΑΑ, 28 πολεοδομίες απασχολούν μόνο ένα μηχανικό, 28 απασχολούν δύο μηχανικούς, 16 τρεις μηχανικούς, ενώ 22 δεν απασχολούν ούτε ένα μηχανικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. «Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υποστελέχωσης και σημαντικό ποσοστό των ΥΔΟΜ δεν διαθέτει ορισμένες από τις βασικές ειδικότητες μηχανικών για την αποτελεσματική λειτουργία τους», καταλήγει η ΕΕΤΑΑ.
      Στην Αττική 
      32 δήµοι έχουν δική τους πολεοδοµία και 34 εξυπηρετούνται από άλλους δήµους. Στο Νότιο Αιγαίο η ίδια αναλογία είναι 12 έναντι 22.
      Στα Νησιά
      20 νησιωτικοί δήµοι άνω των 3.500 κατοίκων διαθέτουν πολεοδοµία (οι 5 από αυτές δεν λειτουργούν πλήρως, δηλαδή έχουν εκχωρήσει µέρος των αρµοδιοτήτων τους) και 7 δεν διαθέτουν.
      35 µικροί νησιωτικοί δήµοι (δηλαδή το σύνολο των νησιωτικών δήµων έως 3.500 κάτοικοι) δεν διαθέτει πολεοδοµία.
      Στην Υπολοιπη χωρα
      33 δήµοι άνω των 25.000 κατοίκων δεν διαθέτουν δική τους πολεοδοµία. Από αυτούς, οι 16 έχουν πληθυσµό άνω των 40.000 κατοίκων.
      Περισσότερα...

      1240 • 0

    2. Αρθρογραφία

      Μοντέλο "Atrina" από τη ΔΕΗ για το κυνήγι των μεγαλοοφειλετών

      Engineer

      Δεκάδες περιπτώσεις επιχειρήσεων και επώνυμων φυσικών προσώπων που χρωστούν πολλά εκατομμύρια ευρώ από ανεξόφλητους λογαριασμούς ρεύματος στη ΔΕΗ, έχουν μπει ή θα μπουν στις αμέσως επόμενες ημέρες στο στόχαστρο των εισπρακτικών υπηρεσιών της επιχείρησης.
       
      Η υπόθεση του κτιριακού συγκροτήματος "Atrina" που την περασμένη εβδομάδα απασχόλησε την επικαιρότητα, επειδή η ΔΕΗ διέκοψε την ηλεκτροδότηση λόγω συνολικής οφειλής 1,38 εκατ. ευρώ, για να το επανασυνδέσει κατόπιν καταβολής ενός μικρού μέρους του ποσού, ήταν μόνο η αρχή, διαβεβαιώνουν κύκλοι της επιχείρησης.
       
      Προειδοποιήσεις για διακοπές ρεύματος σε μεγαλοοφειλέτες ή και οριστικές διακοπές για όσους αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις ειδοποιήσεις που τους έχουν γίνει ώστε να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους, θα ενταθούν το αμέσως επόμενο διάστημα.
       
      Σύμφωνα με πληροφορίες αυτή την εβδομάδα η διοίκηση της ΔΕΗ αναμένει αναλυτική ενημέρωση από τις υπηρεσίες τόσο για τους επόμενους "μεγάλους" στόχους οφειλετών, όσο και για τα πρώτα στοιχεία γύρω από το κοινωνικό και οικονομικό τους προφίλ.
       
      "Το μοντέλο Atrina θα εφαρμοστεί σε πανελλαδική κλίμακα. Δηλαδή με βάση τα στοιχεία για τον οφειλέτη, και τη μέχρι τώρα συμπεριφορά του, θα καθοριστούν κάποια κριτήρια για αποκοπές. Από εκεί και πέρα, τα καταστήματα ανά την Ελλάδα θα τα έχουν ως μπούσουλα και θα τα εφαρμόζουν κατά την κρίση τους", λέει στέλεχος της επιχείρησης.
       
      Το μοντέλο που θα ακολουθηθεί είναι απλό. Πρώτο κριτήριο κατηγοριοποίησης είναι το ύψος της οφειλής με τη βοήθεια και του λογισμικού συστήματος Sap. Εν συνεχεία θα εξετάζεται αν ο μεγαλοοφειλέτης έχει συνάψει διακανονισμό με τη ΔΕΗ, και πόσες από τις δόσεις της ρύθμισης έχει εξοφλήσει. Εάν οι υπηρεσίες διαπιστώνουν ότι παρά την ένταξη σε ρύθμιση, ο οφειλέτης δεν έχει εξοφλήσει παρά ελάχιστες δόσεις και έχει σταματήσει την εξυπηρέτηση των υπολοίπων- όπως συμβαίνει σε παρά πολλές περιπτώσεις διακανονισμών- τότε θα ακολουθεί νέα ειδοποίηση από τη ΔΕΗ με τελεσίγραφο διακοπής. Αν ούτε τότε συμμορφώνεται, η επιχείρηση θα διακόπτει οριστικά την ηλεκτροδότηση.
       
      Στην περίπτωση π.χ. του "Atrina", ο διαχειριστής του κτιρίου είχε συνάψει στις 31/11/2014 διακανονισμό με τη ΔΕΗ για συνολική οφειλή 1,27 εκατ. ευρώ, αλλά μέχρι και την ημέρα διακοπής της ηλεκτροδότησης δεν είχε καταβάλει όχι μόνο ούτε μια από τις δόσεις της ρύθμισης, αλλά ούτε και τις καταναλώσεις των μηνών που ακολούθησαν. Κάπως έτσι, η οφειλή του είχε εκτιναχθεί στα 1,38 εκατ. ευρώ.
       
      Κύκλοι της ΔΕΗ εξηγούν ότι δεν είναι απλή υπόθεση να ολοκληρωθεί το οικονομικό και κοινωνικό προφίλ των μεγαλοοφειλτών. "Μόνο όταν αυτό γίνει θα μπορούμε να βάλουμε συγκεκριμένους εισπρακτικούς στόχους, και να πούμε πόσα ακριβώς από τα 1,8 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων οφειλών μπορούμε να εισπράξουμε. Διότι μπορεί να υπάρχουν αντικειμενικές συνθήκες δυσκολίας στη συλλογή πολλών οφειλών. Δεν θέλουμε να βγάζουμε στη σέντρα ανθρώπους χωρίς λόγο, ούτε να λειτουργούμε περιστασιακά”, λένε κύκλοι της επιχείρησης.
       
      Σήμερα οι κακοπληρωτές της ΔΕΗ υπολογίζονται συνολικά σε πάνω από 500.000, εκ των οποίων εκτιμάται ότι οι έχοντες που δεν πληρώνουν τη ΔΕΗ ανέρχονται σε πολλές δεκάδες χιλιάδες.
       
      Στόχος της νέας διοίκησης είναι οι υπηρεσίες της ΔΕΗ να διασταυρώσουν το προφίλ των κακοπληρωτών, λαμβάνοντας ως βάση τα τετραγωνικά μέτρα και τις καταναλώσεις ενέργειας. Μια πρώτη προσέγγιση στο πρόβλημα είναι η εξής : Αν προκύπτει ότι κάποιος που διαμένει σε μεγάλης επιφάνειας κατοικία σε ακριβή περιοχή συνεχίζει να καταναλώνει την ίδια ποσότητα ενέργειας με αυτήν που κατανάλωνε π.χ. το 2008, αυτό θα σημαίνει ότι εκμεταλλεύτηκε την κρίση ως πρόσχημα για να μην πληρώσει. Ίσως στην προσπάθεια αυτή να επιστρατευθούν και νομικά γραφεία, κάτι που είχε επιχειρηθεί να γίνει και από την προηγούμενη διοίκηση χωρίς να προχωρήσει.
       
      Πηγή: http://energypress.gr/news/montelo-atrina-apo-ti-dei-gia-kynigi-ton-megaloofeileton
      Περισσότερα...

      1238 • 3

    3. Αρθρογραφία

      Σε εκκρεμότητα 10.000 αιτήσεις για την επιδότηση στο αέριο

      Engineer

      Σημαντικές καθυστερήσεις καταγράφονται στο πρόγραμμα αντικατάστασης λέβητα του υπουργείου Περιβάλλοντος, καθώς ενώ έχουν κατατεθεί περίπου 10.000 αιτήσεις δεν έχουν απελευθερωθεί τα 15 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για τη χρηματοδότησή του.
       
      Σύμφωνα με Τα Νέα χιλιάδες καταναλωτές περιμένουν εδώ και μήνες στο ακουστικό τους, προσδοκώντας ότι με βάση τις εξαγγελίες της κυβέρνησης τον περασμένο Σεπτέμβριο θα επιδοτηθούν για να μετατρέψουν τις κεντρικές τους θερμάνσεις πετρελαίου σε φυσικού αερίου.
       
      Ωστόσο, για αυτούς η χειμερινή περίοδος χάθηκε καθώς ακόμη και σήμερα να αποδεσμευθούν οι πιστώσεις, από την έγκριση μιας αίτησης μέχρι τη σύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου της ΕΠΑ χρειάζονται δυο μήνες.
       
      Πηγή: http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231376879
      Περισσότερα...

      1230 • 7

    4. Αρθρογραφία

      Αναγκαιότητα οι επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας για το γερασμένο κτιριακό απόθεμα

      Engineer

      Αρκετές φορές έχει επισημανθεί η ανάγκη προώθησης των δράσεων που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτή η ανάγκη δεν υπαγορεύεται μόνο από τις δεσμεύσεις που έχει η χώρα μας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών αποφάσεων, αλλά και από την υποχρέωση να βελτιωθεί η λειτουργικότητα των γερασμένου σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως στην Αθήνα, κτιριακού αποθέματος.
      Σε παλιότερη έκθεσή της η εταιρεία ερευνών διαΝΕΟσις ανέφερε πως μόνο στην Αθήνα το 60% των κτιρίων είναι κατασκευασμένο πριν το 1960,  ενώ το 85% χρήζουν παρεμβάσεων για να παραμείνουν λειτουργικά. Σύμφωνα δε με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο αριθμός των κτιρίων της χώρας είναι 4.105.637 (απογραφή του 2011), με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών (79%) να αποτελεί κατοικίες. Τα τελευταία χρόνια τέθηκε επί τάπητος η ανάγκη να υλοποιείται ένα πρόγραμμα εξοικονομώ το χρόνο. Παρά τα προβλήματα στο πρόγραμμα που αφορούν τις κατοικίες έγιναν σημαντικά βήματα. Την ίδια ώρα, θετικά μπορεί να αποτιμηθεί η εξαγγελία της κυβέρνησης για έκπτωση 40% στις δαπάνες που αφορούν την ανακαίνιση ή την αναβάθμιση των κτιρίων. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για την αναγγελία αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές. Ένας νέος κύκλος επενδύσεων στον κορεσμένο τομέα της οικοδομής, η διατήρηση δηλαδή του παραγωγικού υποδείγματος των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Είναι αξιοπρόσεκτες οι παρατηρήσεις του καθηγητή οικονομικών Κώστα Μελά, ο οποίος μιλώντας στο ρ/σ στο Κόκκινο, την περασμένη βδομάδα, τόνισε πως «τα μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι και ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου δεν προχωράει. Το 2018 ήμασταν στο 11,07% του ΑΕΠ και θέλουμε να φτάσουμε περίπου στο 20%, τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτά τα 20 δισ. ευρώ που υπολογίζουμε ότι πρέπει να επενδυθούν κάθε έτος, είναι ένα ζητούμενο». Μάλιστα, υπογράμμισε πως χρειάζονται επενδύσεις στην ενέργεια και στα Logistics.
      Σε κάθε περίπτωση, η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει δείξει ότι θέλει να δώσει συνέχεια στην θετική πορεία των τελευταίων χρόνων. Η γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλεξάνδρα Σδούκου μιλώντας στο Southeast Europe Energy Forum, στη Θεσσαλονίκη σημείωσε ότι «οι δράσεις για την κλιματική αλλαγή είναι στενά συνδεδεμένες με την 4η βιομηχανική επανάσταση. Πράσινη ενέργεια, αποθήκευση, εξοικονόμηση, έξυπνα δίκτυα –έξυπνες πόλεις - έξυπνα κτίρια, τεχνητή νοημοσύνη, όλα μαζί και πολλά άλλα από τα επιτεύγματα της ανθρώπινης διανόησης των τελευταίων ετών, διαμορφώνουν ένα προκλητικό μέλλον στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε με θετικά μέτρα».
      Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάντως το τοπίο είναι ξεκάθαρο. Σύμφωνα με αναλυτές απαιτούνται έργα δισ. για να υλοποιηθούν οι στόχοι. Το επιβεβαιώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος ανέφερε σε έκθεσή του πως για να μειωθούν κατά 76% οι εκπομπές CO2 χρειάζονται δράσεις που αφορούν την ενεργειακή απόδοση. Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία πρόσφατα τόνισε ότι τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2050. Για να γίνει αυτό, η ενεργειακή αποδοτικότητα πρέπει πρώτα να χρησιμοποιηθεί σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο ενεργειακό σύστημα, ως ο καλύτερος τρόπος να οικοδομήσουμε εκ νέου τις οικονομίες μας.
      του Δημήτρη Αβαρλή
      Περισσότερα...

      1221 • 0

    5. Αρθρογραφία

      Λιγότερες ΑΠΕ ίσον μικρότερο ΑΕΠ στην Ευρώπη

      Engineer

      Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Euractiv έδειξε πως το σενάριο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030 με μοναδικό στόχο τη μείωση των Αερίων του Θερμοκηπίου (Α.Φ.Θ.) και τον «Μη στόχο» 27% για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.), έχει αρνητικό αποτέλεσμα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) της Ευρώπης!
       
      Μέχρι πρόσφατα ως Ευρωπαϊκός κλάδος Αιολικής Ενέργειας, διαμαρτυρόμασταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαινόταν να κρύβει τα στοιχεία για την επίδραση στο Α.Ε.Π. του σεναρίου του ενός μοναδικού στόχου μείωσης των ΑΦΘ κατά 40%.
       
      Πράγματι, η μόνη αναφορά στα κείμενα της Επιτροπής, αφορούσε στο θετικό αποτέλεσμα στο Α.Ε.Π. των σεναρίων που προβλέπουν συμμετοχή κατά 30% και 35% των Α.Π.Ε. για το 2030, τα οποία δημιουργούσαν αύξηση του Α.Ε.Π. κατά 0,46% and 0,53% αντίστοιχα.
       
      Αποκαλύφθηκε όμως, τώρα, πως στη σελίδα 83 της Μελέτης «Εκτίμησης των Επιπτώσεων για το 2030» της ίδιας της Επιτροπής, αναφέρεται απώλεια κατά 0,1% έως 0,45% του Α.Ε.Π. με την εφαρμογή του σεναρίου ενός και μοναδικού στόχου μείωσης των Α.Φ.Θ. κατά 40% για το 2030 (η διακύμανση 0,1% έως 0,45%, εξαρτάται από την τιμολόγηση του Διοξειδίου στους εκτός συστήματος ETS κλάδους και από τη χρήση δημοπρασιών).
       
      Αυτό φυσικά θέτει εύλογα ερωτήματα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία είχε αιτιολογήσει την επιλογή του σεναρίου ενός στόχου μείωσης 40% Α.Φ.Θ., ως επιλογή του πλέον οικονομικά αποδοτικού σεναρίου.
       
      Είναι δυνατό το πλέον οικονομικά αποδοτικό σενάριο να είναι αυτό που έχει αρνητικό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη της Ευρώπης;
       
      Δυστυχώς για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του κ. Μπαρόζο, προστέθηκε άλλο ένα ακλόνητο επιχείρημα για την υποστήριξη ενός δεσμευτικού στόχου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας όχι λιγότερο από 30 % για το 2030, ως του καλύτερου τρόπου για την προώθηση της ανάπτυξης της Ευρώπης, της αύξησης της απασχόλησης, της διατήρησης της βιομηχανικής ηγεσίας της Ευρώπης στις Α.Π.Ε και επιπλέον, της αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ευρώπης!
       
      Θυμίζουμε πως η μελέτη «Εκτίμησης των Επιπτώσεων για το 2030» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπίστωσε ότι ένας στόχος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 30 %, θα μπορούσε να δημιουργήσει 568.000 επιπλέον θέσεις εργασίας στην Ευρώπη έως το 2030, και να εξοικονομήσει € 260 δισεκατομμύρια από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, σε σύγκριση με το στόχο του 27 % που πρότεινε η Επιτροπή.
       
      Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τις μέρες της δραματικής υπογράμμισης της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης εξ αιτίας των εξελίξεων στην Ουκρανία, να τονιστεί πως το σενάριο 30% Α.Π.Ε. για το 2030 περιορίζει τις εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 26%, έναντι μόλις 9% με το σενάριο 27%.
       
      Πιστεύουμε πως τα επιχειρήματα υπέρ της επιλογής ενός φιλόδοξου και δεσμευτικού στόχου για τις ΑΠΕ για το 2030 είναι αδιάσειστα.
       
      Η Επιτροπή πρέπει απλά να κάνει αυτό για το οποίο εκλέχτηκε: να διαφυλάξει τα συμφέροντα των πολιτών της Ευρώπης και κυρίως το μέλλον τους, επιλέγοντας το μεγαλύτερο δυνατό στόχο για τις ΑΠΕ για το 2030 και ανοίγοντας το δρόμο για το στόχο του 2050.
       
      Ελπίζουμε η Ελληνική Προεδρία, που πρόσφατα μας εξέπληξε ευχάριστα στο εσωτερικό με τη δέσμευση του Υπουργού ΠΕΚΑ κ. Μανιάτη για στόχο της Ελλάδος, 30% Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για το 2030, για το υπόλοιπο της θητείας της, να εκμεταλλευτεί το στοιχείο που αποκαλύπτουμε σήμερα και να προσπαθήσει κατ αρχήν, για θετική εξέλιξη στο Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών τον Ιούνιο, και στη συνέχεια, ως απλό κράτος μέλος, να ενώσει τις δυνάμεις της με τις Γερμανία, Δανία και Πορτογαλία για την καλύτερη δυνατή απόφαση για τους στόχους του 2030, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Φθινοπώρου, όπως ορίστηκε στην απόφαση του Μαρτίου.
       
      Η ανάσταση για τον πλανήτη από την ενεργειακή, οικονομική, περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, θα έρθει μόνο με βιώσιμες ενεργειακές επιλογές και η επιλογή Α.Π.Ε. είναι μονόδρομος.
       
      *Ο Δρ Ιωάννης Τσιπουρίδης είναι πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ
       
      Πηγή: http://www.econews.gr/2014/04/22/stoxoi-ape-europi-114247/
      Περισσότερα...

      1214 • 0

    6. Αρθρογραφία

      Αυθαίρετα: Αναδρομή 168 ετών στους νόμους που στόχευαν στο πολεοδομικό συμμάζεμα της χώρας

      tetris

      Μια αναδρομή 168 ετών στους νόμους που στόχευαν στο πολεοδομικό συμμάζεμα της χώρας, με αρχή τη ρύθμιση του 1855 για τα Αναφιώτικα – Ο ρόλος του Προσφυγικού το 1922, τα ήξεις αφήξεις με τις κατεδαφίσεις και το διαχρονικό παιχνίδι με τους ψηφοφόρους
      Το «όργιο» ασυδαοσίας με την αυθαίρετη δόμηση ανά την ελληνική επικράτεια είναι σχεδόν… συνομήλικο με το νεοελληνικό κράτος. Είναι αξιοσημείωτο ότι και η νομιμοποίηση αυθαιρέτων ξεκίνησε αντίστοιχα (έστω και με αποσπασματικό τρόπο) από τα χρόνια του Οθωνα, όταν το 1855 τακτοποιήθηκε ο οικισμός Αναφιώτικα κάτω από την Ακρόπολη και παράνομα κτίσματα στο κέντρο της Αθήνας.
      Οσον αφορά το σύνολο της επικράτειας, εδώ και έναν αιώνα οι ρυθμίσεις τακτοποίησης του χώρου διαδέχονται η μία την άλλη, επιτήδειοι ανακαλύπτουν κάθε φορά νέα κόλπα για να τις παρακάμπτουν, λίγο μετά εμφανίζονται «παράθυρα» για τη νομιμοποίηση πολεοδομικών παρανομιών, με τη διοίκηση πάντα να αποποιείται τις ευθύνες της. Οσο για τις τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης αυθαιρέτων, παραμένουν ανεκτέλεστες, με μικρές εξαιρέσεις για τα… μάτια του κόσμου, οι οποίες συνήθως αφορούν φράχτες και παραπήγματα.
      Το επόμενο διάστημα αναμένεται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να προωθηθεί στη Βουλή η νέα νομοθετική πρωτοβουλία για την επαναφορά της δυνατότητας τακτοποίησης των μεγάλων αυθαιρέτων της λεγόμενης «Κατηγορίας 5», δηλαδή των κτιρίων με υπερβάσεις άνω του 40% των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης και δόμησης και άνω του 20% του επιτρεπόμενου ύψους ή δίχως οικοδομική άδεια.
      1923-1926
      Οι πρώτες απόπειρες
      Η ρύθμιση έρχεται μια εκατονταετία έπειτα από την πρώτη προσπάθεια «τακτοποίησης» της άναρχης ανάπτυξης του χώρου με το νομοθετικό διάταγμα «Περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικιών του κράτους και οικοδομής αυτών» (ΦΕΚ 228/Α/1923, 16.8.1923) και ύστερα από περίπου 150 ρυθμίσεις νομιμοποίησης αυθαιρέτων. Του διατάγματος είχε προηγηθεί η άναρχη εγκατάσταση στα αστικά κέντρα των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.
      Τρία χρόνια αργότερα, το 1926, εκδίδεται το προεδρικό διάταγμα «Περί αυθαιρέτων κατασκευών και διώξεως των παραβατών κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών», με το οποίο επιδιώκεται ο διαχωρισμός του χώρου σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές και ο έλεγχος των οικοδομικών εργασιών με την παροχή οικοδομικής άδειας. Μάλιστα, προέβλεπε κατεδάφιση για όσες οικοδομές εκτελούνταν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβασή της και δεν ανταποκρίνονταν στους όρους των σχεδίων πόλεως. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις δεν περιόρισαν το πρόβλημα, καθώς ελάχιστα εφαρμόστηκαν. Ηταν άλλωστε η φτώχεια που ωθούσε εκείνα τα χρόνια τους πολίτες στην αυθαιρεσία. Το επισημαίνει σε άρθρο του στα «Τεχνικά Χρονικά», την 1η Νοεμβρίου 1937, ο τότε επιθεωρητής δημοσίων έργων Αν. Δημητρακόπουλος: «Σήμερον, λόγω νεωτέρων συνθηκών, η κατάστασις είναι βέβαια περισσότερον έντονος. Και αυτή ακόμη η τάσις ανεγέρσεως αυθαιρέτων οικίσκων εκτός σχεδίου, η οποία και εις το παρελθόν υπήρχεν, είχε και έχει ως βαρύτεραν πρωταρχικήν αιτίαν την οικονομικήν ανεπάρκειαν μεγάλου μέρους των κατοίκων και έπειτα έρχονται όλα τα άλλα (προσπάθεια κτήσεως ιδιοκτήτου οικίας, κερδοσκοπία, αστυνομική ανεπάρκεια, κρίσις της στέγης, ταχέα μέσα συγκοινωνίας, αστάθεια του νομίσματος κ.λπ.)».
      1953-1957
      Κριτική για τις κατεδαφίσεις
      Μάλιστα, μια δεκαπενταετία αργότερα, το 1953, ο μηχανικός ο Γ. Φ. Φωτόπουλος επικρίνει σε άρθρο του στα «Τεχνικά Χρονικά» το γκρέμισμα στις φτωχογειτονιές: «Το Σχέδιον Πόλεως κατεδάφισε και άλλα φτωχόσπιτα εις το Δουργούτι ή εις την Κοκκινιά ή εις κάποιαν άλλη ακραίαν λαϊκήν συνοικίαν των Αθηνών. Είναι ζήτημα αν κανείς εσκέφθη πόσα δράματα κρύπτονται πίσω από την δημοσιογραφικήν αυτήν είδησιν. Ενα δράμα είναι ότι το Σχέδιον Πόλεων, δηλαδή οι τεχνικοί που έρχονται εις επαφήν περισσότερον με τον απλόν κόσμον, υποχρεώνονται, αντί ν’ απασχολούνται αποκλειστικώς με την ανοικοδόμησιν, ν’ απασχολούνται με την κατεδάφισιν».
      Το μέγεθος του προβλήματος αποτυπώνεται το 1956 στη «Στατιστική Επετηρίδα». Από τις 57.524 νέες κατοικίες που ανεγέρθηκαν στην Ελλάδα εκείνη τη χρονιά οι 15.558 ήταν αυθαίρετες. Εναν χρόνο αργότερα, το 1957, ο μηχανικός Γεώργιος Μάρκου, σχολιάζοντας την κατάργηση του νόμου που ίσχυε έως τότε και απαγόρευε την κατεδάφιση αυθαιρέτων των οποίων η στέγη είχε ολοκληρωθεί (γι’ αυτό χτίζονταν αυθαίρετα εν μία νυκτί), υπογραμμίζει ότι δεν έφερε αποτέλεσμα. «Ο νόμος τα κατεδαφίζει, πολλά όμως σώζονται, και όποιος εξέλθη ολίγον πέραν της περιοχής της πόλεως θα ευρεθή προ θεάματος χιλιάδων και δεκάδων χιλιάδων τοιούτων αυθαιρέτων οικοδομών. Ο νόμος δεν έφερεν αποτέλεσμα, προκάλεσε δάκρυα, δυστυχία, αγανάκτησιν, εχθρούς του καθεστώτος, αλλά δεν ωφέλησεν» σημειώνει.
      1968
      Εξαίρεση με κυρώσεις
      Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, έως και το τέλος της χούντας, οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν για τους αυθαιρετούχους την τακτική του… καρότου και του μαστιγίου. Οι ρυθμίσεις διαδέχονταν η μία την άλλη, αφενός δίνοντας προνόμια και παροχές για τους μικροϊδιοκτήτες και ανοίγοντας «παράθυρα» νομιμοποίησης αυθαιρέτων και αφετέρου νομοθετώντας νόμους με αυστηρές ποινές για τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες.
      Ο αναγκαστικός νόμος 410/1968 προέβλεπε την εξαίρεση από την κατεδάφιση όλων των αυθαίρετων κατασκευών εντός σχεδίου πόλεως, με δήλωση στην Εφορία για επιβολή ειδικής εισφοράς και ποινικές κυρώσεις σε βάρος των ιδιοκτητών τους. Ακολουθούν το 1973 το νομοθετικό διάταγμα (ΝΔ) 8/73 «Περί Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (ΓΟΚ)» ορίζοντας πρόστιμο ίσο με την αξία του αυθαιρέτου και επιβάλλοντας εκ νέου πρόστιμο πενταπλάσιο του αρχικού εάν ξαναχτιζόταν κατεδαφιστέο κτίσμα. Εναν χρόνο αργότερα δημοσιεύεται το ΝΔ 349/1974 «Περί κατεδαφίσεως αυθαιρέτως ανεγειρόμενων κτισμάτων και επιβολής κυρώσεων εις τους άνευ αδείας οικοδομούντας» με ρυθμίσεις για την άμεση κατεδάφιση των κτισμάτων, την επιβολή προστίμων, ακόμη και ποινές φυλάκισης.
      Την κατάσταση περιγράφει το 1976 ο τότε γενικός γραμματέας του τοπικού τμήματος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) στην Κεντρική Μακεδονία, κ. Σωτήρης Κούβελας. «Ο,τι κακό δεν έγινε στα δύσκολα χρόνια του 1923, που πίεζαν ο χρόνος για την αποκατάσταση των προσφύγων και η φτώχεια μας, γίνεται σήμερα στην εποχή που τα οικονομικά μας είναι πολύ καλύτερα από τότε». Οπως αναφέρει σε άρθρο του στα «Τεχνικά Χρονικά», η Θεσσαλονίκη ήταν ζωσμένη από αυθαίρετα σπίτια, καθώς μόνο στο δεύτερο εξάμηνο του 1975 ξεφύτρωσαν 6.000 κτίσματα κάθε είδους, «από παράγκες μέχρι τετραώροφες οικοδομές με σκελετό μπετόν αρμέ». Σύμφωνα με τον ίδιο, πολλά από αυτά «ήταν χτίσματα σε οικόπεδα του Δημοσίου ή των δήμων, που έχουν καταληφθεί επίσης αυθαίρετα», όσο για τα αυθαίρετα εκτός σχεδίου, «καλύπτουν σε έκταση όσο το 1/3 της πόλης που έχει σχέδιο».
      1977
      Δημεύσεις και μηχανημάτων
      Η κατάσταση ενισχύθηκε από τις δηλώσεις στελεχών τής τότε κυβέρνησης που υπόσχονταν ότι όλα τα αυθαίρετα θα μπουν στο σχέδιο πόλεως. Παράλληλα, δήλωναν ότι θα τακτοποιούσαν όσους ζούσαν σε αυθαίρετα στις πολυκατοικίες που θα έχτιζε το κράτος, δίνοντάς τους από ένα διαμέρισμα. Ετσι, όσοι δεν είχαν χτίσει έως τότε αυθαίρετο έσπευσαν να το κάνουν «ποντάροντας» στην επικείμενη ένταξή του στο σχέδιο ή – εάν κρινόταν κατεδαφιστέο – στην απόκτηση ενός ολοκαίνουργιου διαμερίσματος.
      Από το 1977 και μετά διαιωνίζεται η κατ’ εξακολούθηση νομοθέτηση τακτοποίησης αυθαιρέτων, συνήθως ατελέσφορη, με στόχο, πέρα από τον εισπρακτικό, να μπει ένα τέλος στην πολεοδομική παρανομία. Με τον νόμο 651/1977, μεταξύ άλλων, επιβάλλονται ποινές σε ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, εργολάβους και επιβλέποντες μηχανικούς, δημεύονται μηχανήματα και οχήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή αυθαιρέτων και απαγορεύεται η ύδρευση και η ηλεκτροδότηση νέων αυθαιρέτων. Παράλληλα, εξαιρούνται από την κατεδάφιση αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν μετά την ισχύ του ΓΟΚ του 1955 και έως την έναρξη ισχύος του ΝΔ 8/73. Τον ίδιο χρόνο, με τον νόμο 720/1977 δίνεται δυνατότητα γενικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση, αλλά αυτή τη φορά όχι μόνο εντός σχεδίου (όπως με τον 410/1968) αλλά και εκτός σχεδίου πόλεως, με εξαίρεση αυθαίρετα σε αιγιαλό και δασικές εκτάσεις. Η ρύθμιση κρίθηκε αντισυνταγματική το 1980, καθώς παραβίαζε τη συνταγματική αρχή της ισότητας και του κράτους δικαίου και το άρθρο 24 του Συντάγματος.
      1983-1985
      Πολεοδομία σε νέες βάσεις
      Ακολουθεί η δεκαετία του 1980, οπότε η αυθαιρεσία γίνεται συνώνυμη της νομιμότητας στη δόμηση, με την ανάπτυξη της παραθεριστικής κατοικίας και την άνθηση των χωριών αυθαιρέτων, ακόμη και μέσα σε δάση, αυτά που αργότερα (κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) θα πάρουν την ονομασία «οικιστικές πυκνώσεις» και θα επιχειρηθεί η νομιμοποίησή τους, η οποία επίσης ακυρώθηκε από το ΣτΕ.
      Ακολούθησε ο νόμος 1337/1983 που έθετε σε νέες βάσεις το πολεοδομικό δίκαιο και όριζε τη νομιμοποίηση μεμονωμένων αυθαιρέτων με την εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση και τη συλλογική νομιμοποίηση με την ένταξη ολόκληρων περιοχών αυθαιρέτων σε πολεοδομικό σχέδιο. Ο νόμος συμπληρώθηκε από τον 1512/1985 με τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων διευκολύνσεων, εξαίρεσης από την κατεδάφιση και νέων κατασκευών με μικρές παραβάσεις. Ωστόσο το ΣτΕ περιόρισε την ισχύ της ρύθμισης στα αυθαίρετα που είχαν ανεγερθεί πριν από το 1983. Το 1985 εκδόθηκε και η υπουργική απόφαση για την εξειδίκευση κοινωνικών λόγων για άδεια αποπερατώσεως αυθαίρετων κτισμάτων που είχαν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση.
      1993
      Το… ΣΑΠΟ και το ΣτΕ
      Στη δεκαετία του ’90 διάφορες τροποποιήσεις και προσθήκες στον 1337/83, οι οποίες ενσωματώθηκαν σε διάφορους άσχετους νόμους, έκαναν… λάστιχο τις διαδικασίες εξαίρεσης από την κατεδάφιση. Μεταξύ άλλων, μια προσπάθεια το 1993 μαζικής ένταξης περιοχών με αυθαίρετες παραθεριστικές κατοικίες σε σχέδια πόλης, μέσω ενός νέου «εργαλείου», του Σχεδίου Αμεσης Πολεοδομικής Οργάνωσης (ΣΑΠΟ), ανατράπηκε από το ΣτΕ.
      Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο ακύρωσε αρκετά χρόνια αργότερα και τους νόμους 3044/2002 και 3775/2009 (ο οποίος προέβλεπε νομιμοποίηση της μετατροπής ημιυπαίθριων χώρων σε κλειστούς κύριων χρήσεων έναντι χρηματικής εισφοράς), όχι όμως τον 3212/2003 και την εφαρμοστική ΚΥΑ (9732/2004) για τον καθορισμό προστίμων ανέγερσης και διατήρησης των αυθαίρετων κατασκευών, όταν παραβιάζεται η άδεια δόμησης. Ο τελευταίος προέβλεπε για αυθαίρετα σε ρέματα, βιοτόπους, παραλιακά δημόσια κτήματα, αρχαιολογικούς χώρους, δάση και αναδασωτέες εκτάσεις ποινή φυλάκισης και χρηματική ποινή έως 100.000 ευρώ.
      2010-2013
      Για το δημόσιο συμφέρον
      Ακολούθησε ο νόμος Τ. Μπιρμπίλη (3840/2010) που κρίθηκε από το ΣτΕ ως συνταγματικός, ο οποίος «τακτοποιούσε» παρανομίες εντός του νόμιμου περιγράμματος των κτιρίων (ημιυπαίθριους κ.λπ.). Ακολούθησαν ο νόμος Γ. Παπακωνσταντίνου 4014/11 που προέβλεψε ένα γενικό σύστημα εξαίρεσης από την κατεδάφιση αυθαίρετων και ακυρώθηκε από το ΣτΕ. Ακολούθησε ο νόμος Στ. Καλαφάτη 4178/13, με την Ολομέλεια του ΣτΕ που κλήθηκε να τον κρίνει το 2015 να δέχεται για πρώτη φορά ότι η αθρόα νομιμοποίηση αυθαίρετων χρήσεων και κατασκευών είναι κατ’ εξαίρεση επιτρεπτή, εφόσον τεκμηριώνεται ότι επιβάλλεται από σπουδαίο δημόσιο συμφέρον και λαμβάνονται μέτρα για την αποτροπή επανάληψης της αυθαιρεσίας και τον περιορισμό της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος και των όρων διαβίωσης.
      2017-2020
      Παράταση στις προθεσμίες
      Στη συνέχεια ήρθε ο νόμος Γ. Σταθάκη 4495/2017, ενώ το 2020 ο τότε υπουργός Κωστής Χατζηδάκης έδωσε παράταση στην προθεσμία νομιμοποίησης όλων των αυθαιρέτων μέσω της «Ταυτότητας Κτιρίων» έως το 2025, με εξαίρεση τα μεγάλα αυθαίρετα της «Κατηγορίας 5». Για αυτά τα αυθαίρετα αναμένεται ρύθμιση που θα επιτρέπει και πάλι την «τακτοποίησή» τους, η οποία θα εισαχθεί ως τροπολογία είτε έως το τέλος Ιανουαρίου σε κάποιο άσχετο νομοσχέδιο είτε στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για τις αστικές αναπλάσεις, το οποίο θα προωθηθεί προς ψήφιση στη Βουλή πριν από τις εκλογές. Σε κάθε περίπτωση, ύστερα από έναν αιώνα συστηματικών προσπαθειών «τακτοποίησης» της αυθαίρετης δόμησης, το συμπέρασμα είναι ότι έπειτα από κάθε ρύθμιση νομιμοποίησης πολεοδομικών παρανομιών εμφανίζεται μια νέα γενιά αυθαιρέτων.
      1,9 εκατ.αυθαίρετα έχουν δηλωθεί από το 2011 – σύμφωνα με τα τελευταία επεξεργασμένα στοιχεία του ΤΕΕ (έως 31.10.2021) – και το ίδιο διάστημα έχουν εισπραχθεί 2,5 δισ. ευρώ από πρόστιμα νομιμοποίησης αυθαιρέτων, από τα περίπου 4,5 δισ. ευρώ που έχουν συνολικά βεβαιωθεί και αποπληρώνονται σε δόσεις.1,16 εκατ.αυθαίρετα δηλώθηκαν μετά τον νόμο 4495/2017, ενώ βεβαιώθηκαν πρόστιμα 2,5 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 262.000 ανήκουν στην «κατηγορία 5» των μεγάλων αυθαιρέτων και τα υπόλοιπα 900.000 στις «μικρότερες» κατηγορίες.705.307 δηλώσεις υπαγωγής σε ρύθμιση τακτοποίησης είχαν υποβληθεί μετά τους νόμους 4014/2011 και 4178/2013, για τις οποίες έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα περίπου 2 δισ. ευρώ.
      Περισσότερα...

      1214 • 1

    7. Αρθρογραφία

      Απελευθερωμένη Αγορά ή Εγκλωβισμένη Οικονομία;

      Engineer

      Η χώρα μας επί έξι χρόνια, παράλληλα με τη βαθύτατη οικονομική και κοινωνική κρίση, βιώνει και μία μάχη με τον εαυτό της. Μία σύγκρουση μεταξύ των πρακτικών που μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού και των μεγάλων θυσιών που έχουμε κάνει από κοινού, πολίτες και επιχειρήσεις, για να ορθοποδήσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά.
       
      Η αγορά ηλεκτρισμού αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του εσωτερικού διχασμού. Μία εν πολλοίς μονοπωλιακή αγορά, όπου η απελευθέρωση παραμένει κενό γράμμα του νόμου τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Η ΔΕΗ, διαθέτοντας αποκλειστική πρόσβαση στους φθηνούς ενεργειακούς πόρους (λιγνίτης, νερό), και προνομιακή μεταχείριση από την Πολιτεία, σε όλα τα επίπεδα (από το αδειοδοτικό μέχρι την αθέτηση των οικονομικών υποχρεώσεων προς ΑΔΜΗΕ και ΛΑΓΗΕ), αποκλείει κάθε περιθώριο ανταγωνισμού, κατορθώνοντας να ελέγχει το 97% της προμήθειας ηλεκτρισμού.
       
      Η επιμονή της Ελλάδας να κρατά την αγορά ηλεκτρισμού κλειστή, παραβλέποντας υποχρεώσεις που θέτει η ευρωπαϊκή οικογένεια στην οποία έχει επιλέξει να ανήκει, έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν πραγματοποιηθεί μία σειρά από μεταρρυθμίσεις και τομές, απαραίτητες για τον περιορισμό του ενεργειακού κόστους.
       
      Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει τον ανταγωνισμό ως βασικό όχημα για την επίτευξη των στόχων της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και μείωση του κόστους ενέργειας. Παράλληλα, προωθεί ενεργά τη δημιουργία μίας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς για την ενέργεια με κοινούς κανόνες και οφέλη.
       
      Είναι προφανές ότι απομακρυνόμαστε αντί να συγκλίνουμε.
       
      Η ασφάλεια εφοδιασμού στη χώρα μας έχει γίνει πεδίο μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων. Αγνοώντας επιδεικτικά τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες που απορρέουν από τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, τη διασύνδεση των νησιών στο ηπειρωτικό Σύστημα και την απόσυρση παλαιών λιγνιτικών μονάδων, βαφτίζουμε τη συγκυριακή πτώση της κατανάλωσης ρεύματος ‘υπερεπάρκεια’.
       
      Αχρηστεύουμε ιδιωτικές επενδύσεις 1,5 δις ευρώ σε σύγχρονες μονάδες παραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο, παραβλέποντας τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στην καθημερινή λειτουργία της αγοράς, λόγω της μεγάλης διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, και την απαίτηση για ευέλικτη ισχύ.
       
      Ξορκίζουμε ως ‘επιδοτήσεις’ μηχανισμούς της αγοράς ηλεκτρισμού που ισχύουν σε πληθώρα ευρωπαϊκών και αμερικανικών αγορών, όπως ο Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους και ο Μηχανισμός Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, αλλά επιτρέπουμε κατ’ εξακολούθηση καταχρηστικές πρακτικές με την ανοχή των αρμοδίων, αναγκάζοντας ιδιωτικές επιχειρήσεις να λειτουργούν καθημερινά επί ζημία παρέχοντας ευστάθεια στο Σύστημα.
       
      Δαιμονοποιούμε τους επενδυτές και απαρνούμαστε τις αποκρατικοποιήσεις, εμποδίζοντας την εισροή κεφαλαίων που θα επέτρεπαν τη διασύνδεση των νησιών, γεγονός που μας επιβαρύνει ετησίως με 720 εκατομμύρια ευρώ.
       
      Προτιμούμε να πληρώνουμε ως καταναλωτές 380 εκατ. ευρώ το χρόνο μόνο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ακριβές πετρελαϊκές μονάδες στην Κρήτη, όταν το συνολικό κόστος της διασύνδεσης υπολογίζεται στο 1 δις. ευρώ και θα μπορούσε να αποσβεστεί σε μόλις 3 χρόνια.
       
      Προασπίζουμε ως άλλη ιερή αγελάδα το κρατικό μονοπώλιο στον ηλεκτρισμό, οδηγώντας τον οποιοδήποτε σοβαρό ανταγωνιστή σε ασφυξία, μέσω μίας σειράς στρεβλώσεων.
       
      Το 2015 δεν μπορεί να είναι ένα ακόμα έτος προσδοκιών και αθέτησης ευρωπαϊκών δεσμεύσεων. Πρέπει να είναι η χρονιά που:
       
      > Οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί θα αποκτήσουν απευθείας πρόσβαση στους εγχώριους, φθηνούς ενεργειακούς πόρους, δηλαδή το λιγνίτη και το νερό, αφού μόνο με άμεσο έλεγχο της παραγωγής μπορούν να διαμορφωθούν πλήρως καθετοποιημένες εταιρείες, οι οποίες θα μπορούν να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις και να προσφέρουν φθηνότερη ενέργεια.
       
      > Θα μειωθεί η φορολογία στα ενεργειακά προϊόντα.
       
      > Θα διευθετηθεί το πρόβλημα της συνεχούς διόγκωσης των ελλειμμάτων των κρατικών ΑΔΜΗΕ και ΛΑΓΗΕ προς τους ιδιώτες, που οδηγεί σε οικονομική ασφυξία τους ανεξάρτητους παραγωγούς.
       
      > Θα ολοκληρωθεί η προαναγγελθείσα αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, προκειμένου να εισρεύσουν κεφάλαια που θα επιτρέψουν την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε δίκτυα και υποδομές, όπως η διασύνδεση της Κρήτης.
       
      > Θα γίνει εθνική προσπάθεια για μείωση της τιμής του φυσικού αερίου που προμηθευόμαστε, ώστε να μειωθεί περαιτέρω το κόστος για την εθνική οικονομία.
       
      > Η Ελλάδα θα διεκδικήσει την ανάδειξή της σε hub φυσικού αερίου του Ευρωπαϊκού Νότου και θα προχωρήσει στη δημιουργία Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
       
      Πηγή: κ. Αναστάσιου Καλλιτσάντση, Προέδρου του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ) http://www.energia.gr/article.asp?art_id=89039
      Περισσότερα...

      1208 • 1

    8. Αρθρογραφία

      Η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου συμπλήρωσε τρία (3) χρόνια λειτουργίας

      GTnews

      Τρία (3) χρόνια συμπληρώνονται, σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου 2023, από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου για το ευρύ κοινό.  Η εν λόγω Γεωπύλη δημιουργήθηκε με σκοπό την εναρμόνιση των δεδομένων αρμοδιότητας του Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» με τις απαιτήσεις της Οδηγίας INSPIRE (2007/2/ΕΚ).
      Η Γεωπύλη INSPIRE παρέχει, βάσει των απαιτήσεων συμβατότητας και κανόνων εφαρμογής που ορίζει η παραπάνω Οδηγία, τη δυνατότητα στους χρήστες, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να αναζητούν και να χρησιμοποιούν τα γεωχωρικά δεδομένα του Ελληνικού Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα, να μπορούν να βλέπουν τα δεδομένα, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.
      Τέτοιου είδους δεδομένα, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στη Γεωπύλη INSPIRE, είναι:
      •    οι κτηματολογικοί χάρτες των περιοχών λειτουργίας του Εθνικού Κτηματολογίου
      •    οι κτηματολογικές ενότητες
      •    οι κτηματολογικοί τομείς
      •    τα διοικητικά όρια των τοπικών δήμων και κοινοτήτων (σύμφωνα με την κτηματογράφηση)
      •    και τα στοιχεία του γεωδαιτικού και χαρτογραφικού συστήματος της χώρας.
      Η Γεωπύλη, η οποία αναπτύχθηκε με συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020), εξυπηρετεί περίπου 20.000 «συνδέσεις» την εβδομάδα, δηλαδή, περίπου 3.000 «συνδέσεις»  την ημέρα. Συνολικά, κατά τη διάρκεια των τριών χρόνων λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει πάνω από τρία εκατομμύρια αιτήματα.
      Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά, από τις πιο απλές, όπως ο εντοπισμός ενός ακινήτου, έως τις πιο σύνθετες, όπως η διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων  που χρειάζονται πρόσβαση στα γεωχωρικά δεδομένα του κτηματολογίου.
      Επιπροσθέτως, με την ανάπτυξή της και τη θέση της σε λειτουργία, η Γεωπύλη έχει συμβάλει στην εμπρόθεσμη κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας μας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Οδηγία 2007/2/2007 – INSPIRE όσον αφορά στη θεματική κατηγορία των κτηματολογικών στοιχείων.
      Σημειώνεται ότι εκτός από τα ανωτέρω αναφερόμενα στοιχεία, τα οποία ενημερώνονται σε τακτική βάση, η Γεωπύλη θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με επιπλέον γεωχωρικά δεδομένα που δημιουργούνται είτε μέσω της διαδικασίας σύνταξης και λειτουργίας του Κτηματολογίου, είτε μέσω άλλων δράσεων του Κτηματολογίου, αυξάνοντας έτσι, συστηματικά, το πλήθος των στοιχείων που είναι διαθέσιμα για στους χρήστες. Mε τον τρόπο αυτό, η Γεωπύλη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας κεντρικός πυλώνας πρόσβασης χρηστών στα βασικά χαρτογραφικά και κτηματολογικά στοιχεία της χώρας, μέρος των οποίων υπάγεται στα «δεδομένα υψηλής αξίας» για τη χώρα.
      Η εξέλιξη αυτή, όχι απλώς θα συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών σε βασικά γεωχωρικά δεδομένα, αλλά θα συντελέσει και στην ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων της χώρας (ΕΥΓΕΠ), που αποτελεί  στόχο  για την Ελληνική Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.
      Δείτε εδώ την ανακοίνωση τύπουhttps://www.ktimatologio.gr/sites/default/files/2023-09/ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ - ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΥΛΗΣ INSPIRE -_.doc
      Περισσότερα...

      1208 • 1

    9. Αρθρογραφία

      Άμστερνταμ: Δημιουργία, Ελευθερία & Ενεργειακή Ανεξαρτησία

      Engineer

      Άμστερνταμ, η πόλη που επιθυμεί να τοποθετηθεί στον χάρτη ως πρωτοπόρος στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Αποκαλείται “Βενετία του Βορρά” και στοχεύει να είναι οικονομικά και κοινωνικά δυνατή με ένα δημιουργικό και ζωντανό περιβάλλον. Σαφώς, έχει αντιληφθεί ότι μια αειφόρος μητρόπολη πρέπει να διαχειρίζεται τις πηγές ενέργειας και το δομημένο περιβάλλον με φροντίδα, ευθύνη και αποτελεσματικότητα, ώστε να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή.
       
      Ως βασική προτεραιότητα των τοπικών αρχών τίθεται η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η πρόκληση βέβαια είναι μεγάλη, οι πλημμύρες αποτελούν κίνδυνο για την πόλη ενώ το πετρέλαιο και αέριο εξαντλούνται ή προέρχονται από ασταθείς πολιτικά χώρες. Οπότε, η παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί βασική αρχή για την μετάβαση που επιδιώκει το Άμστερνταμ. Συγκεκριμένα, η ενεργειακή στρατηγική που έχει υιοθετήσει, “Amsterdam Energy Strategy 2040”, βασίζεται σε ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό και απολύτως απαραίτητο σχέδιο δράσης που επιθυμεί να επιτύχει 40% μείωση διοξειδίου του άνθρακα έως το 2025, βάση μετρήσεων του 1990, και 75% έως το 2040.
       
      Με άλλα λόγια, το Άμστερνταμ έχει σκοπό να γίνει όχι μόνο βιώσιμο οικονομικά αλλά και ανεξάρτητο ενεργειακά. Έχει δεσμευτεί για ένα μέλλον υγιές, με καθαρή ενέργεια, καθαρό αέρα και νερό, ώστε να παραμείνει μια ελκυστική πόλη για τους κατοίκους και τουρίστες της. Είναι άλλωστε γνωστό, ότι μια ενεργή πολιτική υπέρ μιας οικονομίας χαμηλού άνθρακα θα κρατούσε το κόστος ζωής οικονομικά προσιτό, ώστε να θέλξει ακόμα και διεθνείς εταιρείες να εγκαταστήσουν την βάση τους στην πόλη του Ρεμπράντ και του Τιέστο.
       

       

       
       
      Συμμέτοχοι στην όλη προσπάθεια, ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, τα ερευνητικά ιδρύματα, οι διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι. Τα μονοπάτια που βαδίζει το Άμστερνταμ για ένα βιώσιμο μέλλον είναι:
       
      ΚΤΙΡΙΑ
       
      Όλα τα κτίρια θα πρέπει να αποκτήσουν τουλάχιστον ενεργειακό πιστοποιητικό κατηγορίας Β έως το 2040. Πως επιτυγχάνεται αυτό, είναι γνωστό και στην χώρα μας. Κατάλληλη θερμομόνωση και αντικατάσταση των εξωτερικών κουφωμάτων, ώστε να αποθηκεύεται η θέρμανση και η δροσιά, είναι 2 από τα βασικά στοιχεία.
       
      Βάση επιστημονικών ερευνών, το 70% της κατανάλωσης ενέργειας στο Άμστερνταμ προέρχεται από την θέρμανση και τον ηλεκτρισμό στα κτίρια. Για να επιτευχθεί μείωση είναι απαραίτητες οι 3 αρχές του προγράμματος “Trias Energetica”.
       
      1. Μικρότερη απαίτηση για ενέργεια, εφαρμόζοντας μετρήσεις για την εξοικονόμηση αυτής αλλά και αποφυγή ή εκμετάλλευση των αποβλήτων
      2. Χρήση ΑΠΕ (ανεμογεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες, γεωθερμία)
      3. Ελαχιστοποίηση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων
       

       
       
      Την αρχή εφάρμοσαν οι τοπικές αρχές με αναβαθμίσεις στα σχολεία. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί ένα γραφείο εξυπηρέτησης για τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες. Στόχος, η ενημέρωση για την εφικτή μείωση των λειτουργικών εξόδων μέσω της χρήσης καθαρής ενέργειας. Μπορεί να θεωρείται περιττό να το αναφέρουμε επανειλημμένως αλλά η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση κατοίκων και εταιρειών αποτελεί προτεραιότητα, ιδίως στην Ελλάδα, όπου αντιλήψεις και νοοτροπίες πρέπει να αλλάξουν διακαώς.
       
      Το 2025 σε νέα περιοχή του Άμστερνταμ θα έχουν κατασκευαστεί 4 νησιά με 9000 βιώσιμες κατοικίες. Κατοικίες, οι οποίες θα έχουν χρησιμοποιήσει “πράσινα” υλικά κατά την κατασκευή αλλά και κατά την λειτουργία θα χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα προερχόμενο από ηλιακούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες, που θα έχουν τοποθετηθεί περιμετρικά των νησιών. Επιπλέον, έξυπνα συστήματα θα παρακολουθούν την χρήση ενέργειας ενώ το σύστημα κεντρικής θέρμανσης θα προέρχεται από την γεωθερμία.
       
       
      Πράσινα δώματα
       
      Λόγω της κλιματικής αλλαγής οι βροχοπτώσεις θα αυξηθούν και οι πόλεις, οι οποίες ως επί το πλείστον διαθέτουν μεγάλες επιστρωμένες επιφάνειες, θα δυσκολευτούν να διαχειριστούν το πλεονάζον βρόχινο νερό. Μια οικονομική αλλά και αποτελεσματική λύση θεωρείται η πράσινη στέγη. Εξάλλου, το “Going Green” δεν είναι κάτι νέο για τους Ολλανδούς. Τα τελευταία 400 χρόνια φυτεύουν δένδρα δίπλα στα κανάλια για να πρασινίσουν την πόλη που μπορεί τόσο εύκολα να σε παρασύρει με τους χαλαρούς, μποέμικους ρυθμούς της.
       

       

       
      Το 2010 το Άμστερνταμ εισήγαγε ένα πρόγραμμα επιδότησης, ώστε να παροτρύνει τους κατοίκους να «πρασινίσουν» τα δώματα και τους τοίχους τους. Άμεσα οφέλη, η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, εφόσον απορροφώνται τα επικίνδυνα σωματίδια και η βελτίωση της βιοποικιλότητας, προσφέροντας ζωή σε πουλιά και έντομα. Επιπλέον, η καλύτερη μόνωση των κτιρίων, που έχει αντίκτυπο στην ελάττωση των εξόδων θέρμανσης και κλιματισμού, αλλά και η αύξηση του κύκλου ζωής των δωμάτων. Περιττό θα ήταν να αναφέρουμε ότι η αντικειμενική αξία της ιδιοκτησίας μπορεί να ανέβει στα ύψη. Μέσω του “Amsterdam Smart City” αναπτύσσονται διάφορα προγράμματα που ενθαρρύνουν τον συνδυασμό πράσινων δωμάτων και ηλιακών συλλεκτών στα κτίρια.
       

       

       
       
      Green Urine
       
      Κατά την «Διεθνή Εβδομάδα Νερού», όπου συζητιούνται τρόποι αντιμετώπισης των προκλήσεων όσον αφορά την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας και την απαίτηση για καθαρό νερό, η καμπάνια “Green Urine” απέσπασε την μεγαλύτερη προσοχή. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα, το οποίο εγχωρίως ίσως μας φαινόταν αστείο και άκομψο αλλά είναι τόσο αποτελεσματικό. Επί της ουσίας, συλλέγονται τα ούρα από δημόσια ουρητήρια και μετατρέπονται σε γεωργικό λίπασμα, το οποίο με την σειρά του χρησιμοποιείται στις πράσινες στέγες της πόλης. Στόχος ήταν, να προκαλέσουν τους πολίτες να ευαισθητοποιηθούν ως προς την χρήση του αζώτου, του καλίου και του φωσφόρου, στοιχεία που περιλαμβάνονται στα ούρα, και μπορούν να γίνουν ουσιαστική πηγή του φωσφορικού άλατος. Ενός στοιχείου, που χρησιμοποιείται στην αγροκαλλιέργεια.
       

       

       
       
      Αν και η αντιπαράθεση επί των αποθεμάτων φωσφόρου στην γη συνεχίζεται, δεν βλάπτει να ανακαλύπτονται νέοι τρόποι ανακύκλωσης διαφόρων παραπροϊόντων, τα οποία παλαιότερα θεωρούνταν απλά απόβλητα. Τέλος, τo πρόγραμμα “Wastecosmart” που ξεκίνησε από την Πάφο στην Κύπρο και συμμετέχει η πόλη του Άμστερνταμ, έχει ως στόχο την βελτιστοποίηση της διαχείρισης των αποβλήτων μέσω της εξοικονόμησης πόρων. Με άλλα λόγια, στοχεύει στην οπτική όπου τα απόβλητα θεωρούνται και εκμεταλλεύονται ως μια ακόμα πηγή ενέργειας.
       
      Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα καταγράφεται, σύμφωνα με στοιχεία του 2012, ότι το 82% των αστικών αποβλήτων καταλήγουν σε χωματερές ενώ μόνο το 16% ανακυκλώνεται και το 2% κομποστοποιείται. Τα βέλη εκτοξεύονται μεταξύ ΥΠΕΚΑ και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χωρίς κανένας από τους δύο να παίρνει εξολοκλήρου την ευθύνη. Τα πρόστιμα δε προς την Ευρωπαϊκή Ένωση τρέχουν, όσον αφορά την λειτουργία των παράνομων χωματερών, εφόσον αρνούμαστε να συμμορφωθούμε. Και ενώ οι ρυθμοί μας είναι τόσο αργοί, τα απόβλητα συγχρόνως αποτελούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Πότε επιτέλους θα αντιληφθούμε ότι τα απόβλητα μπορούν να θεωρηθούν πόροι για την χώρα; Πότε η ανακύκλωση θα μας γίνει καθημερινό βίωμα; Πότε η κομποστοποίηση, μια καταξιωμένη διεθνώς και τόσο οικονομική μέθοδος διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων, θα συμπεριληφθεί στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο; Ρητορικές ίσως οι ερωτήσεις.
       
      Πηγή: http://polytexnikanea.gr/WP3/?p=37876
      Περισσότερα...

      1188 • 0

    10. Αρθρογραφία

      Τι σπίτια αγοράζουν οι Έλληνες - Οι περιοχές υψηλής ζήτησης και οι εκπλήξεις

      GTnews

      Το ενδιαφέρον είναι ισχυρό τόσο για την αγορά νέας κατοικίας όσο και από επενδυτές, καθώς πέρσι καταγράφηκε εκρηκτική άνοδος στις αιτήσεις «golden visa». Από τις 4.362 αιτήσεις του 2022, πέρσι υποβλήθηκαν 8.516, μία αύξηση της τάξης του +95,23%. Πέρα όμως, από τους ξένους επενδυτές και τα διάφορα επιχειρηματικά σχέδια που βρίσκονται σε εξέλιξη, η αγορά έχει ζεσταθεί για τα καλά από οικογένειες που αναζητούν και βρίσκουν το νέο τους ή το πρώτο τους σπίτι. Τα στοιχεία των μεσιτικών γραφείων δείχνουν άνοδο της ζήτησης στα μεγάλα αστικά κέντρα, ειδικά όπου δημιουργούνται νέες υποδομές (π.χ. νότια προάστια, Πειραιάς, Γραμμή 4 του μετρό). Σύμφωνα με τις έρευνες των ειδικών της αγοράς, οι αγοραστές αναζητούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αυτά είναι η τοποθεσία, το εμβαδόν και η ηλικία του ακινήτου.
      Ανοδικά
      Σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου Αγοράς Κατοικιών GREEN Estate (TOPO GES IKE), η συνολική αύξηση των αγοραπωλησιών το πρώτο εννιάμηνο του 2023 αυξήθηκε στις περιοχές του Δήμου Αθηναίων κατά 36% σε σχέση με το 2021, ενώ για το αντίστοιχο διάστημα των ετών 2021-2022 το συγκεκριμένο ποσοστό ήταν 11%.
      Στα νότια προάστια επίσης παρατηρούμε σημαντική αύξηση κατά 49% σε σχέση με το 2021, ενώ το αντίστοιχο διάστημα των ετών 2021-2022 το ποσοστό ήταν 4%. Στις περιοχές του Δήμου Αθηναίων, η συνολική αξία των αγοραπωλησιών αυξήθηκε στο 51% (2022-2023) από 5% (2021-2022). Παράλληλα, παρατηρείται και αύξηση στη μέση τιμή ανά τ.μ. κατά 30% για τα πρώτα ενιάμηνα των ετών 2021-2023 και κατά 22% για το ίδιο διάστημα για τα έτη 2022-2023. Στα νησιά του Αργοσαρωνικού οι αγοραπωλησίες είχαν σημειώσει αύξηση το 2022, τόσο στον αριθμό όσο και στην αξία (14% και 20% αντιστοίχως). Τα ίδια ποσοστά για το α’ ενιάμηνο του 2023 κυμαίνονται στο 2% και -9%. Οι μεγάλες μεταβολές είναι στην αξία των ακινήτων, όπου ο κανόνας θέλει σημαντική άνοδο τόσο σε Αττική όσο και στις Κυκλάδες. Από περιοχή σε περιοχή υπάρχουν σημαντικές διαφορές, όμως σχεδόν σε όλο το χάρτη η ζήτηση «κέρδισε» την προσφορά και οι τιμές συνέχισαν το ανοδικό τους ταξίδι. Έκπληξη αποτέλεσε για πολλούς που παρακολουθούν την αγορά ότι, παρά την άνοδο των τιμών και τις δυσκολίες που έφεραν στο οικονομικό περιβάλλον οι διεθνείς εξελίξεις, δεν υπήρξε μείωση στη ζήτηση.
      Μεταβολές
      Σύμφωνα με την έρευνα, το μέσο ακίνητο που πωλήθηκε το πρώτο ενιάμηνο του 2023 στον Δήμο Αθηναίων κόστισε 22% περισσότερο από ότι το 2022 και 36% σε σχέση με το 2021. Όσον αφορά τα νότια προάστια, η τιμή του μέσου ακινήτου επίσης αυξήθηκε κατά 44% από το 2022 στο 2023 και κατά 49% από το 2021 στο 2023. Στις περιοχές των βορείων προαστίων το μέσο ακίνητο πωλήθηκε κατά 7% περισσότερο το πρώτο ενιάμηνο του 2023 συγκριτικά με το 2022.
      Στα δυτικά προάστια το θετικό αυτό ποσοστό για τις χρονιές 2022 και 2023 άγγιξε το 20% και 48% για 2021-2023. Στην Ανατολική Αττική η μέση κατοικία κόστισε 16% περισσότερο το πρώτο ενιάμηνο του 2023 σε σχέση με το αντίστοιχο ενιάμηνο του προηγούμενου έτους, ενώ στις περιοχές της Δυτικής Αττικής παρατηρούμε αύξηση σε ποσοστό 38%.
      Στο κέντρο του Πειραιά κατά το πρώτο ενιάμηνο της χρονιάς που διανύουμε, η τιμή του μέσου ακινήτου που μεταβιβάστηκε αυξήθηκε κατά 44% συγκριτικά με το 2022 και κατά 52% συγκριτικά με το 2021. Στα προάστιά του το ποσοστό της αύξησης κυμάνθηκε στο 13% για τα έτη 2022 και 2023.
      Μικρά στην πόλη, μεγάλα στα προάστια
       Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τάσεις σχετικά με το εμβαδόν που αναζητούν οι Έλληνες αγοραστές. Παραδοσιακά, εντός πόλης το μέσο ακίνητο παραμένει μικρότερο από ό,τι στα προάστια, όμως για ακόμα μία χρονιά ο μέσος όρος των τετραγωνικών μέτρων αυξήθηκε. Σύμφωνα με την έρευνα, το βασικό συμπέρασμα είναι πως στην πλειονότητα των περιοχών δεν παρουσιάστηκαν σημαντικές αλλαγές.
      Παρ’ όλα αυτά, στα νότια προάστια παρατηρούμε σταδιακή αύξηση της επιφάνειας της μέσης κατοικίας, από 75 τ.μ. το 2021 σε 79 τ.μ. το 2023. Στις περιοχές της Ανατολικής Αττικής, ενώ το εμβαδόν του μέσου ακινήτου σημείωσε πτώση το 2022 κατά 3 τ.μ., το 2023 επανήλθε στα 103 τ.μ. Στο κέντρο του Πειραιά εντοπίζονται κάποιες από τις πιο αξιοσημείωτες μεταβολές. Το εμβαδόν της μέσης κατοικίας καταγράφει μεγάλη πτώση από το 2021 μέχρι το 2022 και μια μεγάλη αύξηση το 2023. Στα προάστια του Πειραιά παρατηρούμε αύξηση στην επιφάνεια της μέσης κατοικίας (75 τ.μ. από 70 τ.μ.). Ακόμα αύξηση παρατηρούμε στα έτη 2023 και 2022 στο εμβαδόν μέσου ακινήτου στα Νησιά Αργοσαρωνικού (86 τ.μ. από 83 τ.μ.).
      Τέλος, σημαντική πτώση βλέπουμε στα έτη 2023 και 2022, στο εμβαδόν μέσου ακινήτου στις Κυκλάδες (75 τ.μ. από 92 τ.μ.). Παράλληλα, οι αγοραστές στρέφονται σε νεότερα ακίνητα, παρά το γεγονός ότι τα παλαιότερα είναι περισσότερα και φθηνότερα. Ο μέσος όρος ηλικίας των ακινήτων που άλλαξαν χέρια παραμένει κοντά στα 52 έτη στον Δήμο Αθηναίων, τα 40 έτη στα νότια προάστια και στα 38 έτη στα βόρεια. Την καλύτερη επίδοση είχαν τα ακίνητα της Ανατολικής Αττικής, που με μέσο έτος δόμησης το 1992, η μέση ηλικία τους είναι κοντά 31 έτη.
      Στον Πειραιά, η ηλικία της μέσης κατοικίας το 2023 (1983) αυξήθηκε κατά 6 έτη σε σχέση με τα έτη 2021 και 2022 (1978 και 1979). Συγχρόνως, στα προάστια Πειραιά το έτος κατασκευής του μέσου ακινήτου δεν μεταβλήθηκε το α΄ ενιάμηνο του 2022 και το 2023 σημειώθηκε πτώση κατά 1 μονάδα. Στις Κυκλάδες η μέση ηλικία έπεσε στο 1970 από 1984, δηλαδή στα 53 έτη, όμως όσο πιο περιορισμένη είναι μία τοπική αγορά τόσο πιο εύκολα επηρεάζουν τον μέσο όρο λίγες αγοραπωλησίες. Παράδειγμα, στη Σίφνο, όπου το έτος κατασκευής του μέσου ακινήτου για τις πωλήσεις του 2023 ήταν το 1900!
      «Στροφή» στα ανακαινισμένα
      Σημαντική σημείωση ότι, αν και τα στοιχεία δείχνουν πως όλο και περισσότεροι στρέφονται σε νεότερα ακίνητα, αυτό δεν σημαίνει νεόδμητα (έως 5ετίας), καθώς η προσφορά τους είναι πολύ μικρή για να καλύψει την ζήτηση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι περισσότεροι στρέφονται στην επιλογή ενός παλαιότερου, αλλά ανακαινισμένου ακινήτου που θεωρούνται ως πρόταση «καλής αξίας» (value for money), καθώς μπορούν να προσφέρουν σχεδόν τα πάντα σχεδόν στο 70% της τιμής ενός νεόδμητου.
      Οι τάσεις έχουν αντοχή στο χρόνο. Σε σύγκριση με τις έρευνες των μεσιτικών γραφείων της τελευταίας τριετίας, βλέπουμε πως το μεγαλύτερο και νεότερο ακίνητο είναι σταθερά στο στόχαστρο των αγοραστών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μία έρευνα της RE/MAX Ελλάς, σύμφωνα με την οποία κύριο χαρακτηριστικό που επηρέασε τη ζήτηση στην ελληνική αγορά ήταν η καλή τοποθεσία του ακινήτου, με πρόσβαση σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Παράλληλα, όλο και περισσότεροι θεωρούν απαραίτητο η νέα τους κατοικία να είναι προσφάτως ανακαινισμένη, κυρίως για λόγους ενεργειακής θωράκισης, ενώ ψηλά στις προτιμήσεις ήταν η παροχή φυσικού αερίου.
      Οι τάσεις σε Αττική και Κυκλάδες 
      Περιοχή Αγοραπωλησίες (22-23) Συνολική Αξία Αγορ/σιών (22-23) Μέση Αξία ανά τ.μ. Εμβαδόν μέσου ακινήτου Έτος Κατασκευής μέσου ακινήτου 2023 ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ +24% +51% 1.586€ 68 1971 ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ +47% +112% 1.929€ 79 1983 ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ +39% +49% 1.813€ 102 1985 ΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ +46% +75% 982€ 77 1983 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ +41% +63% 1.521€ 103 1992 ΔΥΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ +13% +56% 582€ 81 1989 ΠΕΙΡΑΙΑΣ +85% +166% 1.216€ 77 1983 ΠΡΟΑΣΤΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ +34% +52% 822€ 75 1982 ΝΗΣΙΑ ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΥ +2% -9% 877€ 86 1970 ΚΥΚΛΑΔΕΣ 0% -16% 1.646€ 75 1970 Πηγή: GREEN Estate (TOPO GES IKE)
      Το τοπ 10 της ανόδου σε αξία ανά τ.μ. 2022-2023, σε Αττική και Κυκλάδες
      Περιοχή Μέση αξία ανά τ.μ. Μέση αξία ακινήτου ΥΔΡΑ 2.931 +301% 317.961 +179% ΜΥΚΟΝΟΣ 4.290 € +95% 464.894 € +59% ΚΥΘΗΡΑ 701 € +77% 65.609 € +96% ΜΑΡΑΘΩΝΟ 1.249 € +69% 129.717 € +93% ΣΠΑΤΑ ΑΡΤΕΜΙΔΑ 1.121 € +65% 92.121 € +71% ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ 1.728€ +63% 143.716 € +78% ΕΛΕΥΣΙΝΑ 1.093 € +61% 97.882 € +100% ΚΑΛΛΙΘΕΑ 1.607€ +54% 110.785 € +55% ΤΗΝΟΣ 866 € +52% 60.464 € +16% ΔΙΟΝΥΣΟΣ 1.250 € +50% 232.009 € +59% Πηγή: GREEN Estate (TOPO GES IKE)
      Τοπ 5 περιοχές ζήτησης μεγαλύτερων ακινήτων – Αττική
      Περιοχή Εμβαδόν μέσου ακινήτου (Τ.Μ.) 2023 Διαφορά Τ.Μ. (22-23) ΔΙΟΝΥΣΟΣ 186 +11 ΚΗΦΙΣΙΑ 171 -11 ΦΙΛΟΘΕΗ – ΨΥΧΙΚΟ 133 -31 ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ 117 +26 ΠΑΛΛΗΝΗ 117 +11 Πηγή: GREEN Estate (TOPO GES IKE)
      Τοπ 5 περιοχές ζήτησης μικρότερων ακινήτων – Αττική
      Περιοχή Εμβαδόν μέσου ακινήτου (Τ.Μ.) 2023 Διαφορά Τ.Μ. (22-23) ΖΩΓΡΑΦΟΥ 62 +2 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ 62 -7 ΓΑΛΑΤΣΙ 66 -1 ΜΕΓΑΡΑ 66 -21 ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ 67 -10 Πηγή: GREEN Estate (TOPO GES IKE)
      Τοπ χαρακτηριστικά στην αναζήτηση ακινήτου – Αττική 
       Αττική  Ανακαινισμένο 100% Ασανσέρ 100% Κοντά σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς 88% Θέρμανση με αέριο 88% Θέση πάρκινγκ 88% Ησυχία 62% Νέα κουφώματα 50% Πηγή: RE/MAX Ελλάς
      Περισσότερα...

      1174 • 0

    11. Αρθρογραφία

      Μελέτη ΕΜΠ: Σύγκριση κόστους θέρμανσης από διάφορες τεχνολογίες (2η έκδοση)

      Engineer

      Με αφορμή την έναρξη της χειμερινής σεζόν 2022-2023, το Εργαστήριο Ατμοκινητήρων και Λεβήτων του ΕΜΠ σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θερμικών Διεργασιών και λαμβάνοντας σημαντική υποστήριξη από το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ, προχώρησε πρόσφατα στη δημοσίευση μελέτης (1
      η Έκδοση) σχετικά με τα επίπεδα που αναμένεται να κυμανθεί φέτος το κόστος θέρμανσης στην Ελλάδα (με έμφαση στις δυο μεγαλύτερες αστικές περιοχές: Αττική & Θεσσαλονίκη), υπό το καθεστώς της παρατεταμένης ενεργειακής κρίσης που επικρατεί στην Ευρώπη και της απολύτως ευμετάβλητης κατάστασης που απορρέει από αυτήν. Πλέον, αντίστοιχα χρηματοοικονομικά στοιχεία όπως αυτά που αξιοποιήθηκαν για τους μήνες Οκτώβριο & Νοέμβριο 2022 είναι διαθέσιμα και για το μήνα Δεκέμβριο 2022 (εμπορικές χρεώσεις, λιανικές τιμές στερεών καυσίμων θέρμανσης, κρατικές επιδοτήσεις κ.α.). Συνεπώς, κρίθηκε σκόπιμη η κατάλληλη αναθεώρηση της μελέτης μέσω της δημοσίευσης μιας 2ης έκδοσης όπου τα νέα στοιχεία ενσωματώνονται στα ήδη υπάρχοντα. Ταυτόχρονα, έχουν προστεθεί κάποια επιπλέον σενάρια που σχετίζονται με τα συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια και δη τις αντλίες θερμότητας.
      Α. Κόστος ωφέλιμης θερμικής ενέργειας ανά είδος θερμικού συγκροτήματος
      Στο Διάγραμμα 1 αποτυπώνεται το κόστος ωφέλιμης θερμικής ενέργειας ανά είδος θερμικούσυγκροτήματος. Ειδικότερα, παρουσιάζεται τόσο το καθαρό κόστος της ωφέλιμης θερμικής ενέργειας σε €/kWhth όσο και το σύνολο των φόρων & τελών, αναλόγως με το είδος καυσίμου ή την χρησιμοποιούμενη ηλεκτρική ενέργεια. Ως εκ τούτου, η συνολική τιμή του κόστους ωφέλιμης θερμικής ενέργειας προκύπτει στο διάγραμμα ως συνδυασμός του καθαρού κόστους, της φορολόγησης και των λοιπών επιβαρύνσεων.
      Όλοι οι σχετικοί με τα μοναδιαία κόστη θέρμανσης υπολογισμοί έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς την τετραμηνιαία κατανάλωση καυσίμου/ηλεκτρικής ενέργειας ενός μέσου νοικοκυριού με θερμικές ανάγκες που προσεγγίζουν τις 3.000 kWhth/4μηνο (Βασικό Σενάριο), ή ισοδύναμα τις 4.500 kWhth/σεζόν (όπου χειμερινή σεζόν = 6 μήνες: Οκτ.22 - Μαρ. 23).
      Σε σχέση με τον υπολογισμό του κόστους της ωφέλιμης θερμικής ενέργειας σε €/kWhth των εξεταζόμενων συστημάτων θέρμανσης με ηλεκτρική ενέργεια, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι έχουν ληφθεί υπόψη και οι 4-μηνιαίες καταναλώσεις ηλεκτρικού ρεύματος του νοικοκυριού και για άλλες χρήσεις εκτός θέρμανσης. Σε αυτό το πλαίσιο, μια τυπική τιμή για τη μηνιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μιας κατοικίας εμβαδού 120m2 θεωρείται ότι είναι οι 300 kWhel, αριθμός που αντιστοιχεί σε 1.200 kWhel ανά τετράμηνο
      (πάγιες καταναλώσεις).
      Τέλος, παρατίθεται το κόστος ωφέλιμης θερμικής ενέργειας σε €/kWhth ενός συνήθους συγκροτήματος λέβητα – καυστήρα πετρελαίου όπως αυτό θα διαμορφωνόταν στην περίπτωση που ένα μέσο νοικοκυριό (οικογένεια με 2 τέκνα) είναι δικαιούχος επιδόματος θέρμανσης για τη σεζόν 2022-2023.
      Σημειώνεται πως το βασικό ποσό του επιδόματος θέρμανσης έχει καθοριστεί για τη σεζόν 2022-2023 στα 350 ευρώ από 300 ευρώ που ήταν για την προηγούμενη σεζόν. Το επίδομα για κάθε δικαιούχο υπολογίζεται μέσω του πολλαπλασιασμού του ποσού βάσης (350 ευρώ) με ένα προκαθορισμένο συντελεστή επιδότησης ανά οικισμό στον οποίο βρίσκεται η κύρια κατοικία του. Ο ονομαζόμενος ως «συντελεστής βαθμοημέρας» μπορεί να πάρει τιμές από 0,12 μέχρι 1,62, αποτελώντας αντιπροσωπευτικό δείκτη των κλιματικών συνθηκών που επικρατούν σε κάθε περιοχή της χώρας. Έπειτα, το ποσό του επιδόματος, όπως αυτό διαμορφώνεται μετά τον πολλαπλασιασμό με το συντελεστή κάθε περιοχής, θα προσαυξάνεται κατά 20% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο του δικαιούχου.
      Για την χορήγηση του επιδόματος ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια και κριτήρια ακίνητης περιουσίας, ενώ προβλέπεται ο διπλασιασμός του ποσού βάσης του επιδόματος στις περιπτώσεις:
      • Νέων δικαιούχων του επιδόματος θέρμανσης, αυτών δηλαδή που δεν έλαβαν πέρσι επιδότηση (μπορεί να είχαν επιδοτηθεί άλλη χρονιά στο παρελθόν) και φέτος θα αιτηθούν επιδότηση για άλλο καύσιμο πλην φυσικού αερίου, καθώς πληρούν τα πιο στενά εισοδηματικά κριτήρια που τίθενται για αυτήν την ειδική κατηγορία (περσινά εισοδηματικά όρια).
      • Περσινών δικαιούχων που επιδοτήθηκαν την περίοδο 2021-2022 για φυσικό αέριο και φέτος θα αιτηθούν επιδόματος για πετρέλαιο θέρμανσης ή άλλο επιδοτούμενο καύσιμο, χωρίς να υφίσταται κάποιο περαιτέρω (περιοριστικό) εισοδηματικό όριο, πλην των νέων αυξημένων εισοδηματικών κριτηρίων.
      Για τις δυο προαναφερόμενες κατηγορίες δικαιούχων το ύψος του επιδόματος (ποσό βάσης) ανέρχεται στα 700 ευρώ, έναντι 350 ευρώ που θα ισχύει για όλους τους υπόλοιπους (Κοινή Υπουργική Απόφαση Α.1156/2022 – ΦΕΚ 5646/Β/3-11-2022).

      Εκτιμώμενο κόστος θέρμανσης ανά σεζόν και έτη απόσβεσης ως συνάρτηση της απαιτούμενης ωφέλιμης θερμικής ενέργειας για τα εξεταζόμενα θερμικά συγκροτήματα
      Στον Πίνακα 5 παρουσιάζεται το εκτιμώμενο κόστος θέρμανσης για τη χειμερινή σεζόν 2022-2023 μαζί με τα έτη απόσβεσης για τα διάφορα εξεταζόμενα θερμικά συγκροτήματα, συναρτήσει της απαιτούμενης ωφέλιμης θερμικής ενέργειας. Επιπρόσθετα, παρέχονται εκτιμήσεις αναφορικά με τα κόστη επένδυσης και συντήρησης που αντιστοιχούν σε καθένα από τα εναλλακτικά συστήματα θέρμανσης, στα πλαίσια της αντικατάστασης ενός συμβατικού λέβητα πετρελαίου.
      Όσον αφορά την επενδυτική δαπάνη σαν μέγεθος, αυτή έχει προκύψει αθροιστικά ως συνδυασμός του κόστους αγοράς του εξοπλισμού και ενός τυπικού κόστους εργασιών εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, οι εκτιμήσεις του πίνακα είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από τα κόστη που θα κληθεί να καταβάλει τελικά ο καταναλωτής καθώς δεν μπορούν να προβλεφθούν κόστη τα οποία εξαρτώνται άμεσα από τις ιδιαιτερότητες της εγκατάστασης και τυχόν επιπλέον επεμβάσεις που μπορεί να απαιτηθούν.
      Σχετικά με τα έτη απόσβεσης, επισημαίνεται ότι αυτά υπολογίστηκαν χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι μεταβολές στη χρονική αξία του χρήματος καθώς και ότι αναφέρονται στην κάλυψη του συνόλου των θερμικών αναγκών από το νέο σύστημα. Η επιλογή τοπικών συστημάτων θέρμανσης ενδέχεται να είναι οικονομική επιλογή μόνο στη περίπτωση αλλαγής των συνηθειών ή/και της θερμικής άνεσης του χρήστη.

      Mελέτη κόστους θέρμανσης ΕΜΠ - 2η έκδοση.pdf
      Περισσότερα...

      1172 • 0

    12. Αρθρογραφία

      Ποιος θα ελέγχει όλα τα νερά της χώρας;

      Engineer

      Στα χέρια της ΕΥΔΑΠ, την οποία η κυβέρνηση σχεδιάζει να ιδιωτικοποιήσει, μπορούν να περάσουν τα δίκτυα ύδρευσης όλης της χώρας, με νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Υποδομών.
       
      Με τον τρόπο αυτό, ο ιδιώτης που θα αναλάβει την εταιρεία, θα έχει ως προίκα και την δυνατότητα να ελέγχει και να διαχειρίζεται το πόσιμο νερό όλης της χώρας!
       
      Η ρύθμιση του ΥΠΟΜΕΔΙ, ανοίγει τον δρόμο ώστε η ΕΥΔΑΠ να απορροφήσει τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης όλης της χώρας μαζί με το προσωπικό τους.
       
      Με την ίδια ρύθμιση περιέρχονται αυτοδικαίως στην κυριότητά της τα δίκτυα αποχέτευσης της περιφέρειας Αττικής (εξαιρούνται τα νησιά του Σαρωνικού και τα Κύθηρα) που θα κατασκευαστούν μετά την ψήφιση του νόμου.
       
      Υπενθυμίζεται ότι έχει προωθηθεί σχέδιο ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ το οποίο έχει προκαλέσει αντιδράσεις με την κυβέρνηση να εξετάζει τώρα σενάρια για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή.
       
      Συγκεκριμένα, προβλέπεται πως με σύμβαση, που θα συναφθεί μεταξύ της ΕΥΔAΠ και του ενδιαφερόμενου ΟΤΑ μπορεί να συμφωνηθεί «αδαπανώς» η μεταβίβαση του ήδη κατασκευασμένου δικτύου και η υποχρέωση παροχής ύδρευσης και αποχέτευσης στην εταιρεία. Στην περίπτωση που η ΕΥΔAΠ αναλάβει μόνο τη διαχείριση του δικτύου ύδρευσης ή αποχέτευσης, τότε ο δήμος εξακολουθεί να διατηρεί την κυριότητα και συνεπώς έχει υποχρέωση να καλύψει τις απαραίτητες επενδύσεις.
       
      Η επέκταση αυτή συνεπάγεται υποχρέωση της ΕΥΔAΠ για επενδύσεις, μόνον «εφόσον εξασφαλίζεται εύλογη απόδοση της επένδυσης και δυνατότητα χρηματοδότησης της εταιρείας με ίδια ή ιδιωτικά κεφάλαια για την προσήκουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεών της». Η σύμβαση με τον εκάστοτε ΟΤΑ εγκρίνεται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων.
       
      Προβλέπεται, επίσης, πως «το τεχνικό και εξειδικευμένο προσωπικό ή μέρος αυτού, που απασχολείται στις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης των ΟΤΑ, ή των οικείων ΔΕΥΑ, των οποίων το δίκτυο περιέρχεται στην ΕΥΔAΠ κατά κυριότητα ή κατά διαχείριση, δύναται να αποσπάται, κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη, εν όλω ή εν μέρει στην ΕΥΔAΠ, η οποία αναλαμβάνει τη μισθοδοσία του σύμφωνα με τους όρους που θα αναφέρονται στη σύμβαση παραχώρησης. Η απόσπαση διενεργείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων».
       
      Στις περιοχές όπου η ΕΥΔΑΠ αναλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης ή και αποχέτευσης θα καθορίζεται τιμολογιακή πολιτική η οποία θα περιγράφεται αναλυτικά στη σύμβαση που υπογράφει με την εκάστοτε δημοτική αρχή.
       
      Πηγή: http://www.rizopoulospost.com/poios-tha-elegxei-ola-ta-nera-ths-xwras/
      Περισσότερα...

      1164 • 1

    13. Αρθρογραφία

      Μια αναλυτική χαρτογράφηση των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα - και των μεγάλων αλλαγών που πρόκειται να έρθουν

      Engineer

      έχρι το 2050 η χώρα μας, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να έχει σταματήσει να εκλύει αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου -ή, έστω, να δεσμεύει από την ατμόσφαιρα ισοδύναμη ποσότητα όσων εκλύει. Θα πρέπει να γίνει "κλιματικά ουδέτερη". Το 2050, όμως, θα θέλουμε να έχουμε μια ακμάζουσα και αναπτυσσόμενη οικονομία, φτηνό ηλεκτρισμό, θέρμανση και ψύξη στα σπίτια, να κινούμαστε με αυτοκίνητα και μέσα μαζικής μεταφοράς, να παράγουμε βιομηχανικά προϊόντα και να απολαμβάνουμε, γενικά, τους καρπούς του ανθρώπινου πολιτισμού. Γι’ αυτό θα πρέπει να παράγουμε και να καταναλώνουμε ενέργεια. Στην εποχή μας, τρεις δεκαετίες πριν από το 2050, ο τομέας της ενέργειας προκαλεί το 40% των εκλύσεων που στέλνουμε στην ατμόσφαιρα. Από τους 96,1 εκατ. τόνους ισοδύναμου CO2 που εκλύονταν από την Ελλάδα το 2018, οι 38,3 εκατ. προέρχονταν από εκεί."96 εκατομμύρια τόνοι" (ή, "μεγατόνοι") ακούγεται πολύ, και είναι, πράγματι, περισσότερο από ό,τι εκλύουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρόμοιου μεγέθους, όπως η Πορτογαλία ή η Ουγγαρία. Αλλά είναι κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. και το χαμηλότερο νούμερο τα τελευταία 30 χρόνια. Το 1990 η χώρα μας έστελνε 105,8 μεγατόνους ισοδύναμου CO2 στην ατμόσφαιρα. Το 2005, τη χειρότερη χρονιά, έστειλε 139,1. To 2050 θα πρέπει να φτάσει στο μηδέν.
      Πώς θα το κατορθώσουμε; Και, επιπλέον, πώς θα γίνει αυτή η μετάβαση λύνοντας ταυτόχρονα τα πολλά και μεγάλα προβλήματα του ενεργειακού τομέα που έχουμε σήμερα, αναβαθμίζοντας τις υποδομές και τις υπηρεσίες, αυξάνοντας την ενεργειακή ασφάλεια, μειώνοντας την ενεργειακή φτώχεια και θωρακίζοντας έναν από τους κρισιμότερους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα;
      Μια ερευνητική ομάδα του ΙΟΒΕ υπό τον συντονισμό του γενικού διευθυντή Νίκου Βέττα ανέλαβε για λογαριασμό της διαΝΕΟσις μια πλήρη και αναλυτική χαρτογράφηση του τομέα ενέργειας στη χώρα μας. Στην πολυσέλιδή έκθεσή τους, την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ (PDF) αναλύουν τα βασικά δεδομένα, τις θεσμικές αλλαγές που έχουν υλοποιηθεί ή δρομολογηθεί, τους στόχους της χώρας για το μέλλον και τις σημαντικότερες προκλήσεις που προκύπτουν. Επιπλέον, μπορείτε να διαβάσετε και ένα κείμενο πολιτικής (PDF) που προετοίμασε η ερευνητική ομάδα για το ίδιο θέμα με κεντρικό άξονα τον ρόλο του τομέα της ενέργειας στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. 
      Παρακάτω θα δούμε μερικά από τα βασικά σημεία της έρευνας συνοπτικά.
      1. Ενέργεια & ελληνική οικονομία
      Ηπαραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή κάθε χώρας. Σχετίζονται άμεσα με το παραγωγικό μοντέλο της, τη βιομηχανία, τη φτώχεια και την ποιότητα ζωής των πολιτών.
      Ο ενεργειακός τομέας επηρεάζει κάθε οικονομία με δύο τρόπους: αφενός συνεισφέρει απευθείας στην προστιθέμενη αξία της οικονομίας με όλες τις δραστηριότητες της αλυσίδας παραγωγής και εφοδιασμού ενέργειας και των κλάδων που συνδέονται με τον ενεργειακό τομέα, και αφετέρου με την ευρύτερη επίδραση στην οικονομία, μέσω των τιμών των ενεργειακών προϊόντων, που επηρεάζουν κάθε οικονομική δραστηριότητα (σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά). Αξίζει να πούμε δυο λόγια για τον ρόλο που παίζει ο κλάδος αυτός στην ελληνική οικονομία. 
      ­
      Διαβάστε Το Κείμενο Πολιτικής Για Την Ενέργεια (PDF)
      Η άμεση συμβολή του ενεργειακού τομέα στην ελληνική οικονομία εκτιμάται στο 3,8% του ΑΕΠ (2017), ενώ ο τομέας δίνει δουλειά σε περίπου 50.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι εκ των οποίων απασχολούνται στο (χονδρικό και λιανικό) εμπόριο καυσίμων. Αν συνυπολογίσουμε και τους κλάδους που συνδέονται στενά με τον ενεργειακό, εκτιμάται ότι η ευρύτερη συνεισφορά του (ειδικότερα στην απασχόληση) είναι πολλαπλάσια. Σχεδόν το 1/3 των ελληνικών εξαγωγών προϊόντων είναι εξαγωγές ενεργειακών προϊόντων. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για προϊόντα πετρελαίου από τα ελληνικά διυλιστήρια. Η χώρα μας όμως εισάγει και πολλά προϊόντα ενέργειας -το 27% των ελληνικών εισαγωγών συνολικά, με τη συντριπτική πλειοψηφία να είναι αργό πετρέλαιο που εισάγουμε κυρίως από το Ιράκ, το Καζακστάν, τη Ρωσία και άλλες χώρες, και το περισσότερο από το οποίο επανεξάγεται μετά την επεξεργασία του στα ελληνικά διυλιστήρια. Γενικά, η αξία των ενεργειακών προϊόντων που εισάγουμε είναι μεγαλύτερη από αυτών που εξάγουμε (15 δισ. ευρώ έναντι 10,7 δισ. το 2019).
      Αξίζει δε να αναφέρουμε ότι ο κλάδος της ενέργειας έχει πολύ μεγάλη σημασία και για τα δημόσια έσοδα. Το 64% της τιμής της αμόλυβδης βενζίνης είναι δασμοί ή φόροι, για παράδειγμα. Τα έσοδα από τους ειδικούς φόρους στην ενέργεια έφταναν το 3% του ΑΕΠ το 2019, έναντι 1,8% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Αυτό, μάλιστα είναι κάτι που άλλαξε από το 2010 και την αρχή της κρίσης και μετά.

      Με τα παραπάνω βλέπουμε ότι ο κλάδος της ενέργειας έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία της χώρας. Τι περιλαμβάνει, όμως, "ο κλάδος της ενέργειας"; Η απάντηση είναι περίπλοκη και περιλαμβάνει πολλές πολύ σημαντικές και διαφορετικές μεταξύ τους δραστηριότητες, κάποιες εκ των οποίων σχετίζονται και αλληλοσυμπληρώνονται. "Κάθε ενεργειακό σύστημα, με την έννοια του συνόλου των διευθετήσεων με τις οποίες αξιοποιούνται φυσικοί πόροι για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής", γράφει ο Βάτσλαβ Σμιλ, "έχει τρεις θεμελιώδεις συνιστώσες: τους φυσικούς (ανανεώσιμους ή μη ανανεώσιμους) ενεργειακούς πόρους, την τεχνολογία μετατροπής τους σε διαθέσιμη ενέργεια και μια ποικιλία ειδικών χρήσεων των διαθέσιμων ροών ενέργειας". Η έρευνα αναλύει κάθε μία από αυτές τις συνιστώσες όπως λειτουργούν στη χώρα μας σε αναλυτικά κεφάλαια -εδώ θα καταγράψουμε μόνο ενδεικτικά μερικές από αυτές, μαζί με τα βασικά τους στοιχεία. Πριν ξεκινήσουμε την καταγραφή, όμως, αξίζει να σημειώσουμε τρία βασικά χαρακτηριστικά του τομέα στη χώρα μας:
      α) Σήμερα η Ελλάδα παραμένει μια οικονομία που στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο) και έχει μεγάλη εξάρτηση από εισαγωγές πρωτογενούς ενέργειας.


      β) Το 36,7% της ενέργειας που παράγεται στη χώρα καταναλώνεται για μεταφορές, το 24,3% για οικιακή κατανάλωση, το 22,8% στη βιομηχανία και το 13% στο εμπόριο και τις υπηρεσίες.

      γ) Τα βασικά προβλήματα του τομέα ξεκινούν από τις ελλείψεις στις υποδομές και το κόστος της ενέργειας και φτάνουν μέχρι τους ιλιγγιώδεις ανεξόφλητους λογαριασμούς της ΔΕΗ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ το 2019).

      Αλλά ας τα δούμε ένα ένα. 
      2. Η ηλεκτρική ενέργεια
      Πολλοί ταυτίζουν τον κλάδο της ενέργειας με την ηλεκτρική ενέργεια. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι, όμως, μόνο ένα τμήμα της ενεργειακής παραγωγής και κατανάλωσης μιας χώρας. Βεβαίως, είναι ίσως το πιο σημαντικό -και αναμένεται στο μέλλον να γίνει ακόμα σημαντικότερο. Η ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, κυρίως από τον εξηλεκτρισμό τομέων τελικής κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος στο κοντινό μέλλον θα χρησιμοποιεί ενέργεια από το δίκτυο ηλεκτρισμού για δραστηριότητες για τις οποίες έως τώρα έκαιγε ορυκτά καύσιμα. Η δε ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται ολοένα και περισσότερο από νέες, διαφορετικές πηγές.
      Αυτή η μετάβαση έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα. Η ισχύς ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα μειώνεται και παράλληλα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται θεαματικά τα τελευταία χρόνια. Πλέον το 1/3 της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα προέρχεται από τις ΑΠΕ. Σκεφτείτε ότι η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών σταθμών στη χώρα πενταπλασιάστηκε μόνο μέσα σε δύο χρόνια, από το 2011 ως το 2013. 



      Βεβαίως, διαχρονικά η χώρα μας βασίζεται σε κάποιο βαθμό στην καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε κάποια νησιά που δεν είναι συνδεδεμένα με το κεντρικό δίκτυο ηλεκτρισμού της χώρας καίγονται ντίζελ και μαζούτ για να παραχθεί ηλεκτρικό ρεύμα ενώ, ως γνωστόν, στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες καίμε λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλα εργοστάσια της ΔΕΗ, τα οποία βρίσκονται κοντά στις περιοχές όπου εξορύσσεται ο λιγνίτης, ένας γαιάνθρακας που περιέχει σχετικά χαμηλό ποσοστό άνθρακα. Το 2018, το 32,3% της ηλεκτροπαραγωγής προερχόταν από καύση λιγνίτη.

      Αυτή, ωστόσο, είναι μια πρακτική που -όπως φαίνεται και από το διάγραμμα-, σταδιακά μειώνεται και σύντομα θα σταματήσει τελείως. Εδώ και πολλά χρόνια, η καύση του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι οικονομικά ασύμφορη. Καθώς εκλύει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, η λειτουργία τέτοιων μονάδων κοστίζει πολλά σε δικαιώματα εκπομπών άνθρακα, η τιμή των οποίων ρυθμίζεται από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της EE. To 2013 η μέση τιμή που αναγκάζονταν να πληρώνουν ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ενέργειας και βιομηχανίες ήταν 4,4 ευρώ ανά τόνο CO2, αλλά το 2019 η τιμή είχε εκτοξευθεί στα 24,8 ευρώ ανά τόνο CO2, πράγμα που στην πράξη σημαίνει ότι, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, πλέον όλες οι λιγνιτοπαραγωγές μονάδες της ΔΕΗ είναι ζημιογόνες. Το ελληνικό κράτος έχει ήδη προγραμματίσει το κλείσιμό τους. Αυτό, βεβαίως, σημαίνει ότι τα 3,35 GW που παράγουν αυτές οι μονάδες θα πρέπει να αντικατασταθούν από άλλες πηγές από το 2023 και μετά και, βεβαίως, ότι οι περιοχές που στηρίζονταν οικονομικά από αυτά τα εργοστάσια θα πρέπει να στηριχθούν κατά τη μετάβασή τους σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες.

      Στη χώρα μας την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται την καταναλώνουν κυρίως οι υπηρεσίες (καταστήματα, γραφεία κλπ. -34,6% το 2019), τα σπίτια (33,6%) και η βιομηχανία (23,8% το 2019 -από 40,8% το 1990).

      Η ηλεκτρική ενέργεια, δε, κοστίζει ακριβά. Το 2019 η ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα είχε τις ακριβότερες τιμές χονδρικής σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό όμως δεν μεταφράζεται σε πολύ υψηλές τιμές (σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα) για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις, λόγω ευνοϊκότερης φορολογίας.


      Ωστόσο, καθότι οι δαπάνες για ενέργεια παραμένουν ένα από τα σημαντικότερα βάρη τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τις επιχειρήσεις -με προφανείς επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητά τους, οι ερευνητές υπολόγισαν τις επιπτώσεις που θα είχε μια μείωση στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου στην ελληνική οικονομία. Εκτιμούν, λοιπόν, ότι μια μείωση 10% στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου θα είχε θεαματική θετική επίδραση στην οικονομία, προσθέτοντας σχεδόν 1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ και 21.500 νέες θέσεις εργασίας.
      Πώς όμως φτάνει το ηλεκτρικό ρεύμα από την παραγωγή στην κατανάλωση; Στο πρώτο στάδιο στην Ελλάδα υπάρχει ένα κεντρικό Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα (ΕΔΣ) με 12 χιλιάδες χιλιόμετρα καλώδια και 356 υποσταθμούς, το οποίο διαχειρίζεται η ανώνυμη εταιρεία ΑΔΜΗΕ και το οποίο συνδέεται με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Σύστημα (μέσω Ιταλίας, Αλβανίας, Βουλγαρίας, Βόρειας Μακεδονίας και Τουρκίας). Υπάρχουν επίσης και 29 αυτόνομα δίκτυα στα μη-διασυνδεδεμένα νησιά (όπου, όπως είπαμε, κυρίως παράγεται ενέργεια με καύση μαζούτ και ντίζελ, και πλέον και από ΑΠΕ). Αξίζει να αναφέρουμε, εξάλλου, πως παρόλο που η παραγωγή ενέργειας στα νησιά αυτά έχει πολύ υψηλότερο κόστος, οι πολίτες εκεί πληρώνουν τα ίδια για ηλεκτρικό ρεύμα με τους υπόλοιπους Έλληνες. Η διαφορά καλύπτεται από τις χρεώσεις για "ΥΚΩ" στους λογαριασμούς όλων των νοικοκυριών της χώρας. Αυτό προγραμματίζεται να αλλάξει, βεβαίως, με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των νησιών με το ΕΔΣ τα επόμενα χρόνια.
      Από εκεί και πέρα, από τους υποσταθμούς του ΑΔΜΗΕ το ηλεκτρικό ρεύμα φτάνει στα σπίτια με ένα δίκτυο διανομής που έχει καλώδια μήκους 240 χιλιάδων χιλιομέτρων και εξυπηρετεί 7,6 εκατομμύρια πελάτες. Αυτό το δίκτυο το διαχειρίζεται ένας άλλος οργανισμός, ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, γνωστός ως ΔΕΔΔΗΕ. Μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες για τα επόμενα χρόνια είναι η μετατροπή αυτού του δικτύου σε "έξυπνο δίκτυο" με 13 συγκεκριμένα έργα ψηφιοποίησης και αναβάθμισης των υποδομών, όπως η αντικατάσταση όλων των παλαιών μετρητών με ηλεκτρονικούς, "έξυπνους" μετρητές.
      Αυτές οι δομές και όλα αυτά τα αρκτικόλεξα δεν υπήρχαν πριν από δεκαπέντε χρόνια. Ο ΑΔΜΗΕ ιδρύθηκε το 2011, ο ΔΕΔΔΗΕ το 2012. Αν και δεν έχει γίνει ευρέως αντιληπτό από την κοινωνία, ολόκληρη η δομή και η λειτουργία του δικτύου ηλεκτροδότησης της χώρας έχει αλλάξει ριζικά στη χώρα μας μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας. Πριν από μόλις λίγα χρόνια η ΔΕΗ είχε το απόλυτο μονοπώλιο στην παραγωγή, μεταφορά, διανομή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Αυτό έχει αλλάξει. Βεβαίως, η ΔΕΗ ακόμα ελέγχει περίπου το 50% της συνολικής παραγωγής και το 67,7% της προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά το σύστημα μεταφοράς και τα δίκτυα διανομής πλέον έχουν διαχωριστεί ιδιοκτησιακά, και δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες ανταγωνίζονται πλέον στην παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.
      Μια άλλη εξαιρετικά σημαντική αλλαγή είναι το ότι τους τελευταίους μήνες -και πολύ καθυστερημένα-, η Ελλάδα άρχισε να εφαρμόζει το υπόδειγμα στόχος (target-model), ενώ εντάχθηκε και στις ενιαίες αγορές των ευρωπαϊκών δικτύων που ρυθμίζουν τις τιμές συντονισμένα από τον Δεκέμβριο του 2020, μέσω της διασύνδεσης με την Ιταλία. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Το άνοιγμα αυτών των νέων αγορών, που θα ρυθμίζουν καλύτερα τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος σε πραγματικό χρόνο ανάλογα με τις συνθήκες, την προσφορά και τη ζήτηση έγινε πολύ καθυστερημένα, αλλά είναι ένα απαραίτητο βήμα για τη διασύνδεση της απομονωμένης ελληνικής αγοράς με τα ευρωπαϊκά δίκτυα.
      3. Τα ορυκτά καύσιμα
      Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε προϊόντα πετρελαίου κυρίως για θέρμανση και για κίνηση οχημάτων. Περίπου η μισή τελική κατανάλωση ενέργειας προέρχεται από τα προϊόντα πετρελαίου (53%). Είναι ένα υψηλό ποσοστό -το 5ο υψηλότερο στην ΕΕ- αλλά στο παρελθόν ήταν ακόμα μεγαλύτερο: δέκα χρόνια πριν ήταν στο 63%. 
      Είναι αξιοσημείωτο το ότι τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν περισσότερα χρήματα για καύσιμα κίνησης (το 4,4% των δαπανών του μέσου νοικοκυριού) από ότι για ηλεκτρικό ρεύμα (3,1%) -κάτι το οποίο πιθανότατα σχετίζεται και με το ότι έχουμε την 3η ακριβότερη αμόλυβδη βενζίνη στην ΕΕ.
      Όπως αναφέραμε, ο πολύ σημαντικός ρόλος των ορυκτών καυσίμων στην ελληνική οικονομία αποτυπώνεται και από το μέγεθος των εξαγωγών προϊόντων πετρελαίου (το 28% των εξαγωγών της χώρας - από 7% το 2000). Αυτός ο τομέας, όμως, θα αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις στο μέλλον, καθώς η χώρα τις επόμενες δεκαετίες θα κληθεί -όπως όλες οι χώρες του κόσμου- να μειώσει ραγδαία τις εκπομπές διοξειδίου το άνθρακα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αν όντως ληφθούν σοβαρά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης διεθνώς, η ζήτηση για πετρέλαιο θα κορυφωθεί μέσα στη δεκαετία του 2020 και στη συνέχεια θα αρχίσει να υποχωρεί κατά περισσότερο από 50% μέχρι το 2040 στις ανεπτυγμένες οικονομίες (και κατά 10% στις αναπτυσσόμενες).
      Η χώρα μας εισάγει σχεδόν όλο το πετρέλαιο που χρησιμοποιεί, καθότι τα κοιτάσματα στην επικράτειά της παράγουν ελάχιστες ποσότητες (το κεφάλαιο 4 αναφέρει αναλυτικά την ιστορία αναζήτησης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη χώρα μας). Βεβαίως, το θέμα της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων που μπορεί να υπάρχουν στο Αιγαίο επανέρχεται πολύ συχνά στον δημόσιο διάλογο. Η έρευνα υποστηρίζει ότι υπό προϋποθέσεις η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων "δεν αντιτίθεται μεσοπρόθεσμα στη διακηρυγμένη πολιτική απο-ανθρακοποίησης" και ότι "δύναται να αποτελέσει μια δραστηριότητα που θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας". Τονίζει, δε, και τη γεωπολιτική σημασία μιας αναβάθμισης του γεωπολιτικού ρόλου της χώρας στην περιοχή. Ωστόσο, υπογραμμίζει και τις προοπτικές που διαμορφώνονται από την πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες εξασφαλίζουν ότι η ζήτηση για ορυκτά καύσιμα στο μέλλον θα είναι, όπως είπαμε, αναπόφευκτα μικρότερη. Κάτι που ασφαλώς θα επηρεάσει πιθανές μελλοντικές επενδύσεις που θα έχουν ορίζοντα δεκαετιών.
      Εκτός από το πετρέλαιο, όμως, υπάρχει και το φυσικό αέριο.
      Το φυσικό αέριο εκλύει λιγότερο CO2 και προσφέρεται για μια γρήγορη μείωση των εκπομπών, όταν αντικαθιστά τη χρήση άλλων ορυκτών καυσίμων. Στη χώρα μας μπήκε σχετικά πρόσφατα στο ενεργειακό μείγμα (μόλις το 1996) και πλέον καλύπτει περίπου το 17,3% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης, ένα ποσοστό που αναμένεται να μείνει σταθερό μέχρι το 2030. Σημαντικά έργα υποδομής (αγωγοί, υπόγεια αποθήκη Καβάλας, ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης) είναι επίσης υπό κατασκευή. Στη συνέχεια και η κατανάλωση αυτή θα πρέπει να μειωθεί, βεβαίως -το φυσικό αέριο θεωρείται μόνο μεταβατικό καύσιμο. Μολονότι όντως συνεισφέρει λιγότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από την καύση προϊόντων πετρελαίου, η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη όσο νομίζουν πολλοί. Η τιμή αναφοράς του συντελεστή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το φυσικό αέριο είναι 44,6% μικρότερη από το λιγνίτη, 27,5% λιγότερη από το μαζούτ και 24,3% λιγότερη από το ντίζελ. Προς το παρόν η κατανάλωσή του παγκοσμίως αυξάνεται -με την εξαίρεση του 2020, λόγω πανδημίας-, αλλά σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις αναμένεται να κορυφωθεί μέχρι το 2040 (ή ακόμα και μέχρι το 2030, αν ληφθούν πιο ριζοσπαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης από όσα είναι ήδη προγραμματισμένα) και στη συνέχεια θα αρχίσει να μειώνεται ραγδαία. Στην Ευρώπη αυτή η υποχώρηση αναμένεται να αρχίσει νωρίτερα, από την τρέχουσα δεκαετία.
      4. Η ενεργειακή αποδοτικότητα
      Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν τόσο τον ενεργειακό τομέα εν γένει όσο και τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι το θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας. Είναι ένα κρίσιμο, σοβαρό πρόβλημα το οποίο συχνά περνά απαρατήρητο από τον δημόσιο διάλογο, στο οποίο όμως υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια για παρεμβάσεις και επενδύσεις, που όχι μόνο θα βελτίωναν τις προοπτικές επίτευξης των στόχων για το 2030 και το 2050, αλλά θα προσέφεραν και μια γερή τόνωση στην ελληνική οικονομία.
      "Η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας", γράφουν οι ερευνητές, "η οποία υποστηρίζεται και προωθείται από την ενεργειακή πολιτική, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες δημιουργούν θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Παράλληλα, οδηγεί σε περιορισμό των δαπανών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για ενέργεια, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και το διαθέσιμο εισόδημά τους, αντίστοιχα. Τα οφέλη είναι σημαντικά και για την ενεργειακή ασφάλεια των δικτύων, τα οποία θα είναι σε θέση να εξυπηρετούν τη ζήτηση πιο εύκολα. Επιπλέον, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι σημαντικό εργαλείο για τον περιορισμό της ενεργειακής φτώχειας".
      Αξίζει να θυμόμαστε ότι τα σπίτια στην Ελλάδα δαπανούν ενέργεια κυρίως για τη θέρμανση (60%) και για τη χρήση οικιακών συσκευών (20%). Το 55% των περίπου 6,4 εκατ. κατοικιών στην Ελλάδα (το 4,1 εκατ. από αυτές κατοικούνται) χτίστηκαν πριν από το 1981, οπότε έχουν χαμηλά επίπεδα θερμικής μόνωσης -ή και καθόλου. Μόλις το 6,4% των κατοικιών στην Ελλάδα ανήκουν στις ανώτερες ενεργειακές κλάσεις "Α" και "Β". Χρειάζονται, λοιπόν, μεγάλης έκτασης επεμβάσεις για την αναβάθμιση αυτού του κτηριακού αποθέματος (θερμομόνωση, αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης/ψύξης, αντικατάσταση κουφωμάτων κλπ.). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αν τα κτήρια κάθε είδους στην Ελλάδα πληρούσαν τις προδιαγραφές του νέου, εναρμονισμένου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων, τότε θα κατανάλωναν από 43% μέχρι 71% λιγότερη ενέργεια.

      Κι αυτό δεν έχει μόνο αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας και τις εκλύσεις που αυτή συνεπάγεται, αλλά και στα οικονομικά κάθε νοικοκυριού. Μια μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 40% σημαίνει μείωση δαπάνης σχεδόν 500 ευρώ για ένα νοικοκυριό που πληρώνει 1.200-1.300 ευρώ ετησίως για ενέργεια.
      Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι τέτοιες παρεμβάσεις κοστίζουν πολύ.
      Τα τελευταία δέκα χρόνια τα προγράμματα "Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον" που χρηματοδοτούν την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών στη Ελλάδα (κουφώματα, θερμομόνωση και άλλες τέτοιες παρεμβάσεις) οδήγησαν στην ανακαίνιση σχεδόν 100.000 κατοικιών. Το νέο πρόγραμμα "Εξοικονομώ-Αυτονομώ" (που έχει ήδη ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) πρόκειται να χρηματοδοτήσει την ενεργειακή αναβάθμιση πάνω από 180.000 κατοικιών. Για να φτάσουμε στο 2050 και τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, ωστόσο, θα χρειαστούν πολύ περισσότερα. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), για το οποίο θα μιλήσουμε και παρακάτω, προβλέπει την ανακαίνιση ή αντικατάσταση του 12%-15% του συνόλου των κατοικιών της χώρας ώστε να μετατραπούν σε κατοικίες σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης μέχρι το 2030.
      5. Οι ενεργειακές πολιτικές που υπάρχουν
      ΗΕυρωπαϊκή Ένωση πρωταγωνιστεί στις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Από την προηγούμενη δεκαετία κιόλας έχει θέσει για λογαριασμό των κρατών-μελών συγκεκριμένους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία να καταστεί κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050, συνεισφέροντας στον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη όχι περισσότερο από 2οC μέχρι το τέλος του αιώνα, σε σύγκριση με τη μέση θερμοκρασία στην προ-βιομηχανική εποχή. Ως εκ τούτου, η ΕΕ έχει αναπτύξει μια εξαιρετικά πλούσια δραστηριότητα ως προς την παραγωγή στρατηγικών, κειμένων πολιτικής, οδηγιών και κανονισμών που ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη. Και αυτά τα κείμενα περιέχουν και πολλούς ρυθμιστικούς κανόνες που αφορούν στην ενέργεια.
      Οι αρχικοί ποσοτικοί στόχοι πολιτικής της ΕΕ για την Ενέργεια και το Κλίμα (γνωστοί και ως στόχοι "20-20-20"), οι οποίοι νομοθετήθηκαν το 2009, είχαν χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2020 και περιελάμβαναν:
      τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020 κατά τουλάχιστον 20% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ μέχρι το 2020 τουλάχιστον στο 20% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας μέχρι το 2020 κατά τουλάχιστον 20%. Η ΕΕ συνολικά τα πήγε καλά ως προς αυτούς τους στόχους. Το ίδιο και η δική μας χώρα. Στο διάστημα που μεσολάβησε όπως είδαμε και παραπάνω έγινε μεγάλη πρόοδος στην ένταξη των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας. Μεγάλο ρόλο στην επίτευξη των στόχων, ωστόσο, έπαιξε και το ότι στη δεκαετία που μεσολάβησε η χώρα υπέστη μια γιγάντια οικονομική κρίση, με μια συνακόλουθη συρρίκνωση της οικονομικής της δραστηριότητας.

      Πλέον η φαρέτρα των ρυθμιστικών κανόνων της ΕΕ έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας πληθώρας στρατηγικών σχεδίων και στη χώρα μας, από το "ΕΣΔΕΑ" για την ενεργειακή απόδοση και το "ΕΣΕΚ" που αναφέρθηκε και παραπάνω, μέχρι το "ΣΔΑΜ" για τις λιγνιτικές περιοχές.
      Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2019, ενσωματώνει τις βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής της ΕΕ και αποτελεί το βασικό εργαλείο ενεργειακής πολιτικής της χώρας για την επίτευξη ποιοτικών και ποσοτικών στόχων την περίοδο 2021-2030. Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής, τα οποία λαμβάνουν υπόψη το δυναμικό, τις τεχνικές ιδιαιτερότητες και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού ενεργειακού συστήματος στους τομείς της παραγωγής, διάθεσης και κατανάλωσης ενέργειας. Οι στόχοι που προβλέπει περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
      Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2030 κατά τουλάχιστον 42% σε σύγκριση με το επίπεδο των εκπομπών το 1990 (και 56% έναντι του 2005). Αυτός ο στόχος, σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις αναμένεται να αναθεωρηθεί, βεβαίως, από 42% σε τουλάχιστον 55%. Πράγμα που σημαίνει ότι μέχρι το 2030 η χώρα μας θα πρέπει να εκλύει περίπου 50 μεγατόνους ισοδύναμου CO2 Αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ τουλάχιστον σε 35% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2030 και μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή 61%-64% έως το 2030. Βελτίωση της Ενεργειακής Αποδοτικότητας (ΕΑ) κατά τουλάχιστον 38% μέχρι το 2030 σε σύγκριση με προβλέψεις που έγιναν το 2007. Μηδενικό μερίδιο του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2028.
      Αλλά και αυτοί οι φιλόδοξοι στόχοι αργά ή γρήγορα θα επανεκτιμηθούν προς το ακόμα πιο φιλόδοξο.
      Το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει μια σειρά από πολιτικές για την αγορά ενέργειας, τις ΑΠΕ, την ενεργειακή ασφάλεια, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αλλά και για την ενεργειακή μετάβαση σε διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας (στο κεφάλαιο 10.4 της μελέτης μπορείτε να βρείτε μια αναλυτική παρουσίαση των πολιτικών). Μέρος των προτάσεων αυτών, δε, είναι επενδύσεις ύψους 43,8 δισ. ευρώ μέσα στην τρέχουσα δεκαετία οι οποίες, αν υλοποιηθούν, δεν θα βοηθήσουν μόνο στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων για τις εκλύσεις CO2, αλλά θα κινητοποιήσουν και την ελληνική οικονομία, καλύπτοντας μεγάλο μέρος του επενδυτικού κενού της προηγούμενης δεκαετίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές από αυτές τις επενδύσεις έχουν ήδη ενταχθεί στην πρόταση της χώρας για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ (προγράμματα και δράσεις για τις ανακαινίσεις κτηρίων, έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων και ΑΠΕ, έργα για την επέκταση της ηλεκτροκίνησης, απολιγνιτοποίηση και δίκαιη μετάβαση κ.ά.). To 37% των πόρων αυτών, που για την Ελλάδα θα ανέρχονται συνολικά σε περίπου 32,1 δισ. ευρώ (σε δάνεια και επιχορηγήσεις) προορίζονται αποκλειστικά για δράσεις 'πράσινης" ανάπτυξης.
      Στο κεφάλαιο 10.7 οι ερευνητές υπολογίζουν τη μακροοικονομική επίπτωση μιας τέτοιας επενδυτικής καταιγίδας σε υποδομές και μέτρα για την "πράσινη" ενέργεια όπως περιγράφονται. Την εκτιμούν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,6 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, 1,2 δισ. ευρώ επιπλέον δημόσια έσοδα, και 35.000 νέες θέσεις απασχόλησης στο ίδιο διάστημα. 
      Αλλά, βεβαίως, η προσπάθεια δεν τελειώνει στο 2030. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να προετοιμάσουν και πιο μακροπρόθεσμα σχέδια για το 2050 και τον στόχο της ενεργειακής ουδετερότητας -δηλαδή για την περίπτωση της Ελλάδας το "96,1 μεγατόνοι" του 2018, που το 2030 πρέπει να έχει πάει στο "50 μεγατόνοι", θα πρέπει μέχρι το 2050 να πάει στο μηδέν. Η Μακροχρόνια Στρατηγική για το 2050 περιλαμβάνει μια σειρά από πολιτικές και στόχους που επεκτείνουν τα μέτρα που προβλέπονται στο ΕΣΕΚ και στην επόμενη εικοσαετία αλλά, καθότι αυτά δεν είναι σε καμία περίπτωση επαρκή για μια τόσο μεγάλης κλίμακας ενεργειακή μετάβαση, πλαισιώνονται και από άλλες, πιο "εξωτικές" πολιτικές που βασίζονται εν μέρει και σε νέες τεχνολογίες οι οποίες ακόμη είναι ανώριμες ή ασύμφορες, όπως η δέσμευση και αποθήκευση εκλυόμενου άνθρακα, μέθοδοι χημικής αποθήκευσης ενέργειας, ή η εκτεταμένη χρήση υδρογόνου σε εφαρμογές στη βιομηχανία, τις μεταφορές και αλλού.
      6. Οι προτάσεις της έρευνας
      Μετά από όλα αυτά, η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις πολιτικής που συμπληρώνουν όσα προβλέπονται από τα προαναφερθέντα σχέδια και θέτουν και μια βασική προτεραιοποίηση για όσα πρέπει να γίνουν. 
      Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι τέσσερις άξονες στους οποίους θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο επόμενο διάστημα και μαζί να γίνουν και σημαντικές επενδύσεις είναι:
      Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας με ΑΠΕ. Αναβάθμιση και ενίσχυση υποδομών στα δίκτυα ενέργειας για διευκόλυνση των ΑΠΕ και σταδιακή σύζευξη τομέων τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Δίκαιη μετάβαση των περιοχών που εξαρτώνται από το λιγνίτη.  Εδώ θα αναφέρουμε επιγραμματικά μερικές από τις προτάσεις πολιτικής ανά τομέα:
       Για την εξοικονόμηση ενέργειας:
      Παροχή αποτελεσματικών κινήτρων (εκπτώσεις φόρων, επιδοτήσεις κλπ.), ώστε να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια για επενδύσεις σε ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων (διάρθρωση κτηριακού αποθέματος, ελλιπής πληροφόρηση, αποτυχίες της αγοράς, έλλειψη τεχνικής εμπειρίας, ρυθμιστικά εμπόδια κ.ά.), Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημοσίων κτηρίων. Προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για κάλυψη θερμικών και ψυκτικών αναγκών. Προώθηση συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης από εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών. Βελτιώσεις στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ, κτήρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας) με καθορισμό σύγχρονων προδιαγραφών και αποτελεσματικό έλεγχο συμμόρφωσης. Για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας:
      Εξασφάλιση ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού με επαρκή ρευστότητα, αποτελεσματική εποπτεία και χρηματοοικονομική ακεραιότητα και αξιοπιστία, που θα συμβάλει στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Διατήρηση υφιστάμενων και εφαρμογή νέων μέτρων μείωσης του ενεργειακού κόστους βιομηχανικών επιχειρήσεων. Διασφάλιση βιωσιμότητας και ρευστότητας του μηχανισμού χορήγησης λειτουργικής ενίσχυσης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ. Σχεδιασμός του συστήματος στήριξης των ΑΠΕ μετά τη μετάβαση στο target-model. Προστασία των καταναλωτών και αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας. Διασφάλιση ικανοποιητικού ρυθμού είσπραξης των λογαριασμών ηλεκτρισμού. Λειτουργία αγοράς ή μηχανισμού αποζημίωσης διαθεσιμότητας ισχύος, με συμμετοχή και της ζήτησης. Σαφές κανονιστικό πλαίσιο για την αντικατάσταση παλαιωμένου εξοπλισμού μονάδων ΑΠΕ (repowering). Ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου για θαλάσσια αιολικά πάρκα. Για το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας:
      Ψηφιοποίηση και αναβάθμιση. Οριστικοποίηση μοντέλου διενέργειας επένδυσης σε "έξυπνους" μετρητές και "ευφυή" δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και πηγών χρηματοδότησης. Εισαγωγή μηχανισμών οικονομικών κινήτρων στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των δικτύων. Στενή συνεργασία μεταξύ των διαχειριστών των δικτύων μεταφοράς και διανομής και διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων. Καθορισμός ενιαίου πλαισίου ασφάλειας του κυβερνοχώρου στην ΕΕ συμπεριλαμβανομένων προληπτικών, διορθωτικών και αμυντικών σχεδίων για το ενεργειακό σύστημα. Για τις ενεργειακές υποδομές:
      Αναβάθμιση και ενίσχυση συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και διασυνδέσεων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με γειτονικές χώρες. Υποστήριξη των ΑΠΕ που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες (π.χ. υδρογόνο, βιοοικονομία κ.λπ.) και των "πράσινων" μεταφορών. Ανάπτυξη εθνικού σχεδίου για σταθμούς φόρτισης δημόσιας χρήσης με δεσμεύσεις σχετικά με την ταχύτητα αύξησης φορτίου και την επενδυτική προσέγγιση. Προετοιμασία του δικτύου και άλλων εγκαταστάσεων για λύσεις γρήγορης φόρτισης. Ανάπτυξη σταθμών γρήγορης φόρτισης σε αυτοκινητόδρομους. Κανονισμούς για την κατασκευή σταθμών φόρτισης σε κατοικίες και εμπορικά κτήρια. Διευκόλυνση της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης στην ανάπτυξη δικτύου σταθμών φόρτισης με σταθερό και ελκυστικό για επενδύσεις επιχειρηματικό πλαίσιο για τη λειτουργία σε περιοχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως αστικές και αγροτικές περιοχές. Και ακόμα:
      Αναπτυξιακός σχεδιασμός με στρατηγικές δράσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών. Διαμόρφωση στρατηγικού μακροπρόθεσμου πλαισίου για την Έρευνα και Ανάπτυξη στον τομέα Ενέργειας με εστίαση: α) στο επιχειρηματικό και αναπτυξιακό δυναμικό της έρευνας στον ενεργειακό τομέα και β) σε συνεργασίες πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κράτους στον τομέα της καινοτομίας. Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας, έξυπνων δικτύων, τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας κ.ά. Ενεργή συμμετοχή των κεντρικών και τοπικών αρχών της χώρας για τη διευκόλυνση των σχεδιαζόμενων ή σε εξέλιξη έργων (διασύνδεση νησιών, ενίσχυση του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επενδύσεις σε ΑΠΕ κ.ά.).
      Περισσότερα...

      1159 • 0

    14. Αρθρογραφία

      Η απουσία αναγνώρισης της μεγάλης οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

      Engineer

      Η Μεσσηνία έχει αναδειχτεί σε αναγνωρίσιμο τουριστικό προορισμό γιατί ευτύχησε να αποκτήσει δύο σημαντικούς πόλους έλξης: το πρότυπο τουριστικό συγκρότημα Costa Navarino στου Ρωμανού και την Αρχαία Μεσσήνη, που ήλθαν να προστεθούν στα εξέχοντα πολιτιστικά κατάλοιπα μιας μακραίωνης ιστορίας, διάσπαρτα στο αλώβητο φυσικό παραθαλάσσιο περιβάλλον της Μεσσηνίας, πατρίδας του ευλογημένου ελαιόδεντρου.  Η Αρχαία Μεσσήνη ως ένα αρχαιολογικό και οικολογικό πάρκο έχει αποκτήσει τη δική της δυναμική και πληρότητα, χάρη στις δυνατότητες που προσφέρουν τα μεγαλειώδη αρχαιολογικά κατάλοιπα μιας αρχαίας πόλης (ευανάγνωστης και παιδευτικής), οι ήπια δομημένοι σύγχρονοι οικισμοί που την περιβάλλουν, καθώς και οι μακρόχρονες επενδύσεις χρόνου και κόπου των τελευταίων δεκαετιών με την οικονομική υποστήριξη του Ελληνικού Κράτους, των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και των χορηγιών.
      Η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία που με έχει ορίσει διευθυντή του έργου της Αρχαίας Μεσσήνης και η Εταιρεία Μεσσηνιακών Αρχαιολογικών Σπουδών, της οποίας έχω την τιμή να είμαι πρόεδρος, έχουν συμβάλει τα μέγιστα, όχι μόνο με την ανασκαφή, την αναστήλωση, τις δημοσιεύσεις και την ανάδειξη γενικά της αρχαίας πόλης, αλλά και με την αγορά της γης, τις περιφράξεις, τις διαμορφώσεις, τα αποστραγγιστικά έργα και τα προστατευτικά στέγαστρα. Εχει παραδώσει στο κράτος από το 1999, εκτός από τα 18 χιλιάδες καταγραμμένα αρχαία αντικείμενα, ένα μουσείο και ένα αρχαιολογικό πάρκο για λειτουργία και εκμετάλλευση.    ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ   Το αρχαιολογικό πάρκο της Αρχαίας Μεσσήνης αποτελεί μια περιορισμένη αλλά πολύτιμη έκταση του φυσικού κόσμου, που περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά κατάλοιπα οικοδομημάτων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, πολιτικού και λατρευτικού χαρακτήρα, τοπική χλωρίδα και μικροπανίδα, καθώς και ζωντανούς ανθρώπους, περαστικούς επισκέπτες ή μόνιμους κατοίκους.   Ενα αρχαιολογικό πάρκο επιτυγχάνει τους στόχους του, κινεί το ενδιαφέρον και προσελκύει επισκέπτες εφόσον διαθέτει, όπως η Αρχαία Μεσσήνη:    1) Ορια συγκεκριμένα.  2) Ικανοποιητική προσπέλαση (πάσχει δυστυχώς το τοπικό οδικό δίκτυο και δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα η απουσία ευρύτερων χώρων στάθμευσης).  3) Διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές με πολλαπλές επιλογές.  4) Στάσεις για ανάπαυση και θέαση.  5) Σήμανση εξωτερική και εσωτερική (είναι ανεπαρκής και λανθασμένη η εξωτερική σήμανση του οδικού δικτύου προς τον αρχαιολογικό χώρο).  6) WC και αναψυκτήρια ανάλογα με το μέγεθος της έκτασης (τα υφιστάμενα είναι ανεπαρκή).  7) Υποδομές ανάλογα με τις ανάγκες, όπως φωτισμός, δίκτυο ύδρευσης, δίκτυο απορροής όμβριων, δίκτυο ποτίσματος φυτών, αντιπυρική προστασία (εκκρεμεί προς το παρόν η έγκριση μελέτης γενικού φωτισμού του πάρκου και η εφαρμογή της).  Εξασφάλιση της συνέχισης των ερευνών και της αποκατάστασης των μνημείων.  9) Αρχιτεκτονική τοπίου με διαμορφώσεις, φυτεύσεις, διαδρομές. 10) Εκδοτήριο και πωλητήριο (απουσιάζει το πωλητήριο και τα πωλητέα είδη, προς το παρόν).   Τα 10 ως άνω στοιχεία τα διαθέτει γενικώς η Αρχαία Μεσσήνη, απαιτούνται όμως οι ακόλουθες οργανωτικές ενέργειες:   1. Επιστημονικά τεκμηριωμένο μάρκετινγκ και επώνυμο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν, που θα δώσει στην περιοχή την τουριστική-πολιτιστική του ταυτότητα (branding). 2. Επαγγελματικά σχεδιασμένη προβολή. 3. Σύνδεση με επιχειρήσεις (τουριστικές, μεταποιητικές) της περιοχής και με αξιόλογα τοπικά προϊόντα. 4. Ψηφιακά μέσα που να καταλαμβάνουν χρονικά τις περιόδους πριν, κατά και μετά το ταξίδι της επίσκεψης. Σε αυτά περιλαμβάνονται και μέσα επί τόπου (π.χ. ψηφιακή ξενάγηση) αλλά και ηλεκτρονικό πωλητήριο. 5. Παραγωγή και διάθεση ενθυμίων, όπως αντιγράφων χαρακτηριστικών ευρημάτων της περιοχής του πάρκου, και αντικειμένων σύγχρονης τέχνης.   ΕΚΚΛΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ   Ο πολιτισμός και ό,τι αυτός περιλαμβάνει (μνημεία, μουσεία, φεστιβάλ μουσικής, ασμάτων, θεάτρου, κινηματογράφου, χορού, συμπεριλαμβανομένου του «καλαματιανού», εικαστικές εκθέσεις, διατροφή, φυσικό περιβάλλον) βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών προβολής και ανάπτυξης μιας περιοχής.   Απευθύνομαι στους αρμόδιους φορείς της Μεσσηνίας (περιφερειάρχες, δημάρχους και άλλους) γιατί δημιουργούν τεράστια προβλήματα η απουσία σύγχρονου οδικού δικτύου και επαρκών χώρων στάθμευσης γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μεσσήνης· η παραπλανητική οδική σήμανση προς αυτόν· η απουσία τακτικής συγκοινωνίας μεταξύ Αρχαίας Μεσσήνης, νέας Μεσσήνης και Καλαμάτας· η απουσία περιφερειακής αγροτικής οδού πέριξ του περιφραγμένου αρχαιολογικού χώρου για λόγους πυρασφάλειας και προστασίας· το λίαν επικίνδυνο οδικό δίκτυο μεταξύ νέας Μεσσήνης – Λάμπαινας – Αρσινόης – Αρχαίας Μεσσήνης· η απουσία παρακαμπτήριας οδικής αρτηρίας από κατάλληλο σημείο της νέας εθνικής οδού Αθήνας – Καλαμάτας, η οποία να οδηγεί απευθείας στην Αρχαία Μεσσήνη· το γεγονός ότι ο ερχόμενος εξ Αθηνών επισκέπτης χάνει τον δρόμο και τον προσανατολισμό του, εξαπατημένος από λανθασμένες πινακίδες· η απουσία λεωφορειακής σύνδεσης από Καλαμάτα και νέα Μεσσήνη προς την αρχαία Μεσσήνη για όσους δεν διαθέτουν ιδιωτικό αυτοκίνητο· η αμέλεια καθαρισμών από ξερά χόρτα και σκουπίδια στα κράσπεδα των δρόμων· η αντιαισθητική και απαράδεκτη για έναν αρχαιολογικό χώρο εναέρια όδευση των δικτύων φωτισμού και τηλεπικοινωνιών· η απουσία βιολογικού καθαρισμού των οικιστικών απόβλητων στο Μαυρομάτι και την Αρσινόη· η μη εισέτι εφαρμογή πολεοδομικού σχεδίου στους οικισμούς Αρσινόη και Μαυρομάτι, που αποτελεί προϋπόθεση για την κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης ως μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως έχει ήδη προταθεί από το υπουργείο Πολιτισμού.   Τα βαρίδια που αποτρέπουν ή καθυστερούν τις εξελίξεις είναι σε γενικές γραμμές: Η απουσία αναγνώρισης της μεγάλης οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η τροχοπέδη της διαρκώς διογκούμενης γραφειοκρατίας. Η προβαλλόμενη έλλειψη πόρων εκ μέρους των νέων δήμων και της Περιφέρειας. Η απουσία μακροπρόθεσμου προγραμματισμού για φλέγοντα θέματα, όπως χωματερές, απόβλητα, ανακύκλωση, μόλυνση του περιβάλλοντος, δημόσια υγεία, πυρασφάλεια, πόροι.   #Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη , δημοσιεύθηκε στην eleftheriaonline.gr
      Περισσότερα...

      1158 • 0

    15. Αρθρογραφία

      Visit Greek Nature: Όλες οι προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας σε μια ιστοσελίδα

      Engineer

      Μία νέα ιστοσελίδα για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας και την τουριστική αξία τους δημιουργήθηκε από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ), με χρηματοδότηση από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ μέσω του Χρηματοδοτικού Προγράμματος «Φυσικό Περιβάλλον και Καινοτόμες Περιβαλλοντικές Δράσεις 2020 - Άξονας Προτεραιότητας ΑΠ. 1: Δράσεις Διατήρησης της Βιοποικιλότητας», στο πλαίσιο του έργου «Προβολή και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας».
      Ζητούμενα του έργου ήταν να εντοπίσει στο διαδίκτυο και να αξιολογήσει την τουριστική πληροφορία που παρέχουν οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλοι δημόσιοι φορείς και οργανισμοί για τις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας, να προτείνει βέλτιστους τρόπους ανάδειξης της αναψυχικής αξίας τους και να ενισχύσει τη διαδικτυακή προβολή τους, μέσα από στοχευμένες δράσεις, όπως η ιστοσελίδα Visit Greek Nature.
      Η ιστοσελίδα Visit Greek Nature παρουσιάζει το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, πραγματεύεται ισάξια τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδας, προβάλλει το αλληλένδετο της φύσης με τα τεκμήρια του πολιτισμού, με σκοπό να αναδείξει τη σπουδαιότητα των προστατευόμενων περιοχών ως τουριστικών προορισμών υψηλής και πολυσήμαντης αξίας.
      Προς την κατεύθυνση αυτή, η ιστοσελίδα Visit Greek Nature περιλαμβάνει χρήσιμες γενικές πληροφορίες για τις περιοχές της χώρας που προστατεύονται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, παρουσιάζει τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τη διαχείρισή τους δίδοντας τη δυνατότητα απευθείας πρόσβασης στις ιστοσελίδες τους, παρέχει έγκυρα επιστημονικά δεδομένα, συγκεντρώνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό και βασίζεται σε διαδραστικούς χάρτες που παρουσιάζουν, τόσο σε επίπεδο χώρας, όσο και ανά προστατευόμενη περιοχή, την πλειονότητα των υποδομών και χώρων που αναδεικνύουν τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδας.
      Συνολικά, περισσότερες από 2.100 υποδομές, μουσεία, θέσεις και χώροι ξεχωριστού ενδιαφέροντος σημειώνονται πάνω στους διαδραστικούς χάρτες της ιστοσελίδας με δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην παρουσίασή τους από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα. Η ιστοσελίδα συγκεντρώνει το σύνολο των Κέντρων Πληροφόρησης (62) που αναλαμβάνουν τη γνωριμία του επισκέπτη με τον φυσικό πλούτο κάθε περιοχής, περιλαμβάνει υποδομές που αναδεικνύουν τις δυνατότητες αναψυχής σε κάθε προστατευόμενη περιοχή, όπως ορειβατικά καταφύγια (71), χιονοδρομικά (18) και ιαματικά λουτρά (18), συγκεντρώνει την πλειονότητα των μουσείων (517) της Ελλάδας (αρχαιολογικά, σύγχρονης τέχνης, λαογραφικά, ειδικά θεματικά κ.λπ.), καθώς και έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό μνημείων και αρχαιολογικών χώρων  (μεταξύ των οποίων μνημεία UNESCO, λίθινα γεφύρια, σπήλαια και ενάλιες αρχαιότητες), που ξεπερνούν συνολικά τα 1.400 σε αριθμό.
      Για τη συγκέντρωση της πληροφορίας έγινε διεξοδική αναζήτηση στους επίσημους δικτυακούς τόπους των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, του Υπουργείου Πολιτισμού (Κόμβος Οδυσσεύς, Εφορείες Αρχαιοτήτων, Εφορείες Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων, Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων), των Περιφερειών και των Δήμων όλης της χώρας, καθώς και συλλόγων, οργανώσεων και φορέων που ασχολούνται με συναφή αντικείμενα. Το φωτογραφικό υλικό που στηρίζει την παρουσίαση κάθε προστατευόμενης περιοχής παραχωρήθηκε από τα αρχεία των Φορέων Διαχείρισης.
      Η ιστοσελίδα VisitGreekNature παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα να ανατρέξει σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας επιθυμεί και να εντοπίσει στον διαδραστικό χάρτη το σύνολο σχεδόν των υποδομών, μνημείων και χώρων που συνθέτουν τη φυσική και πολιτιστική φυσιογνωμία της. Για κάθε υποδομή, μνημείο ή χώρο, δίδεται η επίσημη ονομασία του, η ακριβής θέση του πάνω στον χάρτη, καθώς και ο σύνδεσμος απευθείας μετάβασης στο πεδίο παρουσίασής του από τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης (π.χ. ΥΠΠΟΑ, ΦΔΠΠ, Περιφέρειες, Δήμοι, Ορειβατικοί Σύλλογοι κ.λπ.).
      Για πρώτη φορά μία ιστοσελίδα συνδυάζει σε τόσο μεγάλη έκταση και για το σύνολο της χώρας τα κύρια στοιχεία της φύσης και του πολιτισμού ανά προστατευόμενη περιοχή, επιχειρώντας να δομήσει ένα χρήσιμο και έγκυρο εργαλείο, ένα εύχρηστο και σύγχρονο μέσο ανάδειξης των προστατευόμενων περιοχών, χρήσιμο για υπηρεσίες και φορείς, για πολίτες και επισκέπτες κάθε γωνιάς της Ελλάδας.
      Η ιστοσελίδα Visit Greek Nature είναι προσβάσιμη από τον σύνδεσμο: https://visitgreeknature.gr.
      Η επίσημη παρουσίασή της θα πραγματοποιηθεί κατά τη διαδικτυακή ημερίδα «Διαδίκτυο και νέα μέσα για την προβολή και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών» που διοργανώνει το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ), τη Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2021.
      Περισσότερα...

      1153 • 1

    16. Αρθρογραφία

      Αστικές αναπλάσεις με επίκεντρο τον άνθρωπο - Από τον πολεοδομικό στον κοινωνικό σχεδιασμό

      Engineer

      Δεδομένης της συνεχιζόμενης τάσης αστικοποίησης σε όλο τον κόσμο και της υψηλής σχετικής κατανάλωσης πόρων, γίνεται σαφές ότι οι πόλεις πρέπει να βρουν τρόπους να προσφέρουν περισσότερα από όσα παίρνουν, προκειμένου να είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα. Η συζήτηση του καλύτερου μοντέλου αστικής ανάπλασης βρίσκεται πλέον στο προσκήνιο, με το ζήτημα της πρόσβασης να καταλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Βιομηχανικές περιοχές, εμπορικοί δρόμοι, οικιστικά συγκροτήματα: σημεία της πόλης όπου μια δραστηριότητα πρωτοστατεί, τη στιγμή που οι υπόλοιπες εκλείπουν. Μπορεί να υπάρξει μια πόλη των 15΄, όταν το πρώτο σπίτι απέχει 30’ από το γραφείο όπου εργάζεστε; Πόσα μεγάλα καταστήματα βρίσκονται σε απόσταση 15’ από το σπίτι σας; Πόσα χιλιόμετρα απέχει από εσάς το κοντινότερο σημείο διανομής αγαθών (last mile logistics).
      Κατά τη διάρκεια του World Built Environment Forum 2022, το οποίο έλαβε χώρα στις αρχές του χρόνου, ομιλητές από διάφορα πάνελ έδωσαν έμφαση στη σημασία του επανασχεδιασμού των πόλεων, σεβόμενοι το περιβάλλον και τοποθετώντας τις ανάγκες των πολιτών στο κέντρο της συζήτησης.
      Η Violeta Bulc, επιμελήτρια του κινήματος Ecocivilisation και πρώην Επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, μίλησε για την πόλη των 15’, όπου όλες οι βασικές και καθημερινές υπηρεσίες δεν πρέπει να απέχουν περισσότερο από 15’ με τα πόδια, προσφέροντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να περπατήσουν ή να πάρουν το ποδήλατο, με την παράλληλη αποσυμφόρηση των μέσων μαζικής μεταφοράς.
      Στο ίδιο μήκος κύματος και η κα Μαρία Βασιλάκου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Vienna Solutions και πρώην Αντιδήμαρχος Βιέννη, η οποία παρομοίωσε την ιδέα της πόλης των 15’ με μια ομάδα ομόκεντρων κύκλων, όπου η έννοια της απόστασης αποκτά νέα διάσταση. Ξεκινώντας από την έξοδο του σπιτιού μας, ο πρώτος κύκλος αφορά όσα πράγματα είναι προσβάσιμα σε 3-5’ με τα πόδια, συνεχίζοντας με την πρόσβαση σε 10’, που στην πραγματικότητα αφορά τη μικροκινητικότητα – με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποδήλατο – και καταλήγοντας στα 15', όπου η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
      Αλλωστε η δημιουργία ολοκληρωμένων και λειτουργικών συστημάτων μαζικής μεταφοράς, επιτρέπουν τη γρήγορη και αποτελεσματική μεταφορά από τη μια γειτονιά στην άλλη, αποτρέποντας την απομόνωση και τον διαχωρισμό των κοινοτήτων μέσα στο ευρύτερο σύστημα μιας πόλης. Όπως τόνισε η κα Bulc, είναι η αλληλεπίδραση με διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικά σημεία της πόλης αυτή που οδηγεί σε ένα πολύ καλύτερο, πολύ πιο πληθωρικό περιβάλλον, όπου η καινοτομία μπορεί να ανθίσει και να προωθήσει πολύ καλύτερες ιδέες για το μέλλον, χάρη στην ποικιλομορφία.
      Μια ουσιαστική πτυχή της ανάπτυξης πιο προσιτών και διαφορετικών αστικών περιοχών είναι η ικανότητα σχεδιασμού και κατασκευής σύμφωνα με τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι αστικές αναπλάσεις αφορούν πόλεις που σχεδιάστηκαν χρόνια πριν, όταν οι τεχνολογίες και οι αντιλήψεις σχετικά με τον πολεοδομικό σχεδιασμό ήταν πολύ διαφορετικές και η έννοια της βιωσιμότητα δεν είχε αγγίξει ακόμα έντονα το αστικό περιβάλλον. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο επανασχεδιασμός είναι απαιτητικός και δύσκολος, αλλά όχι ακατόρθωτος. Εντούτοις, αυτό περιλαμβάνει έναν βαθμό μακροπρόθεσμου σχεδιασμού που έρχεται σε αντίθεση με τη σχετική βραχυπρόθεσμη στάση των πολιτικών που πρέπει να επιτύχουν αποτελέσματα εντός του χρονικού πλαισίου της θητείας τους.
      Αυτή η πραγματικότητα υπερτονίζει τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών – οι οποίοι αποτελούν το σταθερό σημείο μιας πόλης και τους αποδέκτες των αλλαγών που πραγματοποιούνται σε αυτή –, καθώς και εμπνευσμένων επαγγελματιών στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τις αστικές αναπλάσεις. Η σωστή διακυβέρνηση, η οποία προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, αποτελεί την αφετηρία για τον επαναπροσδιορισμό του αστικού περιβάλλοντος. 
      Βάλια Πολίτη
      Περισσότερα...

      1149 • 0

    17. Αρθρογραφία

      Δράσεις στη Σίφνο για την προστασία των ξερολιθιών

      Engineer

      Αν και βασικός στόχος τους είναι η διευκόλυνση των καλλιεργειών, ακόμα και σε εδάφη με μεγάλη κλίση ή και ελάχιστο χώμα, η οικολογική και πολιτιστική αξία των ξερολιθιών είναι τεράστια. Οι τοίχοι-στολίδια των νησιών όμως απειλούνται με εξαφάνιση, αφού ελάχιστοι είναι πλέον αυτοί που γνωρίζουν πώς να τους κατασκευάζουν και να τους συντηρούν.
      Κοσμούν τις απότομες πλαγιές των άγονων περιοχών δημιουργώντας πεζούλες που επιτρέπουν την καλλιέργεια· επιπλέον, συμβάλλουν στη διατήρηση της μορφολογίας των ελληνικών νησιών, συγκρατώντας το χώμα που κατεβάζει η βροχή. Ωστόσο οι ξερολιθιές, τα μικρά αυτά κομψοτεχνήματα, τα όποια κτίστηκαν με κόπο και ιδρώτα από γεωργούς και κτηνοτρόφους που εδώ και χιλιάδες χρόνια γνωρίζουν τη χρήσιμη αυτή τέχνη, κινδυνεύουν να αφανιστούν.
      Οι ξερολιθιές άρχισαν να φθίνουν όταν ο πληθυσμός των νησιών έπαψε σταδιακά να ασχολείται με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία, στρέφοντας το ενδιαφέρον του σε πιο κερδοφόρες δραστηριότητες, όπως είναι ο τουρισμός. Εξαφανίζεται έτσι μια τέχνη που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά από τους αρχαιότατους χρόνους. Μια τέχνη που χωρίς αμφιβολία απαιτεί κόπο και χειρωνακτική εργασία, καθώς οι ξερολιθιές είναι φτιαγμένες από σκέτες πέτρες «κουμπωμένες» μεταξύ τους, και όχι δεμένες με συνδετικό κονίαμα όπως τσιμέντο ή λάσπη. Οι κατασκευές αυτές κτίζονται σε συνάρτηση με την κλίση του εδάφους και οι μάστορες υπολογίζουν την κατεύθυνση του αέρα, του ήλιου και της βροχής. Σε γενικές γραμμές η λογική είναι να τοποθετούνται στη βάση οι μεγάλες πέτρες και ψηλά οι μικρότερες· η ουσία όμως βρίσκεται στο πλέξιμο της πέτρας. Το σύνολο οφείλει να είναι τόσο καλά δεμένο, ώστε αν δεχτεί φορτίο να αντέξει σαν ένα σώμα.
      Η συγκεκριμένη τεχνική δεν είναι βέβαια μόνο ελληνικό προνόμιο. Από τα Βαλκάνια και τις μεσογειακές χώρες μέχρι τις ρυζοκαλλιέργειες της Ινδονησίας, η τέχνη της ξερολιθιάς είναι κοινή.
      Σήμερα όμως μια πρωτοβουλία που ξεκινάει από τη Σίφνο και συγκεκριμένα από την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Άνεμος Ανανέωσης» εκπέμπει SOS για τη διάσωση αυτών των ταπεινών, αλλά εξαιρετικά χρήσιμων κατασκευών. Για να μάθω περισσότερα επικοινώνησα με τον Νίκο Χρυσόγελο, πρόεδρο του Άνεμου Ανανέωσης και πρώην ευρωβουλευτή των Πρασίνων/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία. Χημικός και περιβαλλοντολόγος ο ίδιος, έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προστασία του περιβάλλοντος και την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
      Η αγάπη του Νίκου Χρυσόγελου για το νησί ήταν εμφανής σε όλη τη διάρκεια της συνομιλίας μας που, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν περιστράφηκε αποκλειστικά γύρω από τις ξερολιθιές, που ήταν η αφορμή για την συζήτησή μας, αλλά εστίασε και σε θέματα που θα μας απασχολήσουν ιδιαίτερα στο μέλλον, όπως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς και η δυνατότητα ανάπτυξης ενός βιώσιμου μοντέλου τουρισμού, σε μια χώρα που βασίζει μεγάλο μέρος της οικονομίας της σε αυτήν την δραστηριότητα.
      IS: Πριν από λίγες δεκαετίες η αποκατάσταση των ξερολιθιών αποτελούσε μέρος της ρουτίνας των αγροτών, ενώ σήμερα τα περισσότερα από αυτά τα πέτρινα ταπεινά κομψοτεχνήματα αφήνονται στην τύχη τους.
      Ν.Χ.: Οι ξερολιθιές είναι μια ιδιαίτερη τεχνική προστασίας του εδάφους, που όμως λαμβάνει υπόψη τη συμπεριφορά και τους δρόμους του νερού· υπάρχει δηλαδή συνεργασία με τη φύση, όχι κόντρα με τη φύση. Από την άλλη είναι κομψοτεχνήματα και έργα τέχνης εκατομμυρίων ανθρώπων, μοιάζουν με τα «κύματα της θάλασσας», αν θέλουμε να θυμηθούμε και τον Φερνάν Μπροντέλ.
      Αν και βασικός στόχος τους είναι η διευκόλυνση των καλλιεργειών ακόμα και σε εδάφη με μεγάλη κλίση ή και με ελάχιστο χώμα, η οικολογική και πολιτιστική αξία τους είναι τεράστια. Υπάρχουν κυρίως στα νησιά μας, σε διαφορετική έκταση, αλλά και σε άλλες μεσογειακές χώρες και σε κάποιες ορεινές περιοχές ακόμη και πολύ μακρινές, για παράδειγμα στο Περού.
      Ελάχιστοι, πλέον, γνωρίζουν την τεχνική του χτισίματος των ξερολιθιών, που δεν έχει να κάνει με το χτίσιμο ενός οποιουδήποτε τοίχου αλλά είναι ιδιαίτερη. Μοιάζει με χορό που κινητοποιεί όλο το σώμα –μου είχε πει κάποτε ένας φίλος για το χτίσιμο της ξερολιθιάς– το πώς «βλέπει» ο γεωργός την κατάλληλη κάθε φορά πέτρα, πώς την πιάνει, την τοποθετεί, την ταιριάζει και τελικά η ικανοποίηση που νιώθει γιατί μπήκε στη σωστή θέση. Επιπλέον στα διάφορα νησιά του Αιγαίου φαίνεται να έχουν αναπτυχθεί και επί μέρους τεχνικές (π.χ. Άνδρο, Σίφνο, Νάξο κ.ά.).
      Τα βασικά χαρακτηριστικά των ξερολιθιών είναι:
      Χτίζονται για να συγκρατούν το έδαφος και να διατηρούν τη γονιμότητά του, αλλιώς θα διαβρώνονταν από τον άνεμο και το νερό (όπως έχει συμβεί σε περιοχές χωρίς ξερολιθιές ή όπου κατέρρευσαν αυτές) και θα ερημοποιούνταν. Τεχνίτες ήταν κυρίως οι ίδιοι οι γεωργοί. Το χτίσιμο της ξερολιθιάς βασίζεται σε ακατέργαστες πέτρες που υπάρχουν μέσα στο χωράφι, τις οποίες ταιριάζανε μεταξύ τους με μαεστρία, χωρίς άλλο συνδετικό υλικό και επεξεργασία. Αξιοποιούσαν επίσης βράχους που υπήρχαν στο χωράφι. Ταιριάζουν τις πέτρες μεταξύ τους αφήνοντας όμως διόδους για το νερό, για να μπορεί να περνάει ανάμεσά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν και μεγαλύτερα ανοίγματα. Σέβονται δηλαδή τους δρόμους του νερού. Αν η κατασκευή είναι σωστή και υπάρχει μια κάποια «συντήρηση», οι ξερολιθιές αντέχουν για πάντα. Στα καφενεία όταν μαζεύονταν οι γεωργοί κορόιδευαν κάποιον που ήταν πρωτάρης ή δεν ήξερε να τις φτιάχνει σωστά, ότι «θα πέσει και θα τον πλακώσει πριν προλάβει να τελειώσει την πεζούλα». Η γνώση μεταφερόταν από τον έναν γεωργό στον άλλον και στα παιδιά τους. Υπήρχαν βέβαια και ορισμένοι που το έκαναν για βιοπορισμό. Σήμερα δεν υπάρχουν πλέον οι πολλοί γεωργοί που δημιούργησαν και συντηρούσαν αυτό το δίκτυο ξερολιθιών, ενώ η γνώση συντήρησης και αποκατάστασής τους, ακόμα και ανάμεσα σε τεχνίτες, χάνεται σταδιακά ή υποκαθίσταται από άλλες τεχνικές που δεν έρχονται ως συνέχεια της υπάρχουσας τοπικής γνώσης.
      IS: Αυτό είναι και το σκεπτικό της πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τη Σίφνο;
      Ν.Χ.: Στην εποχή μας η δραματική μείωση των γεωργών και της γεωργικής δραστηριότητας στα περισσότερα νησιά αποτελεί σοβαρό κίνδυνο και για το νησιωτικό περιβάλλον, αφού χάνονται γνώσεις που επιβίωσαν χιλιάδες χρόνια και μαζί οι άνθρωποι που διατηρούσαν το ευαίσθητο περιβάλλον των νησιών.
      Ο Άνεμος Ανανέωσης και το δίκτυο ευρω-μεσογειακών νησιών SMILO σε συνεργασία με τον Δήμο Σίφνου ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και αποκατάστασης του εκτεταμένου δικτύου ξερολιθιάς (πεζούλες) στη Σίφνο αλλά και διαλόγου για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων του νησιού.

      [Λεονί Σταφυλά]   Έτσι θα πραγματοποιηθούν:
      Μελέτη για τον ρόλο του δικτύου ξερολιθιών στο σύγχρονο περιβάλλον και για το πώς θα μπορούσε η διατήρηση και αποκατάστασή τους να συμβάλλει στην προστασία της τοπικής βιοποικιλότητας, της γεωργίας και των νερών, καθώς και στην αποτελεσματική άμυνα απέναντι στα ακραία φαινόμενα και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Διατύπωση προτάσεων και μεταφορά καλών πρακτικών για το πώς μπορεί να γίνει οικονομικά βιώσιμη η μακροχρόνια προστασία και αποκατάσταση των ξερολιθιών. Διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων και εργαστηρίων εκπαίδευσης, με στόχο τη συγκέντρωση και μεταφορά σε άλλους της τοπικής εμπειρίας όσον αφορά στην διατήρηση και αποκατάσταση των ξερολιθιών, προτού αυτή χαθεί, μαζί με τους γεωργούς που μετέφεραν αυτή τη γνώση από γενιά σε γενιά. Ήδη διοργανώθηκε μαζί με άλλους φορείς και προγράμματα μια διημερίδα στις 25 και 26 Ιουνίου 2022 με θέμα «Βιώσιμη Διαχείριση Φυσικών Πόρων Σίφνου», με ένα από τα θέματα να αφορά στις ξερολιθιές. Ακολουθεί μια δεύτερη εσπερίδα στις 21 Σεπτέμβρη με επικέντρωση εκ νέου στις ξερολιθιές, αλλά και στα μικρά οικοσυστήματα όπως αυτά της Σίφνου καθώς και στις τοπικές ποικιλίες σπόρων και δέντρων. Την άνοιξη του 2023 προετοιμάζουμε ένα πρόγραμμα επίδειξης για αποκατάσταση ξερολιθιών από τους λίγους τεχνίτες που ξέρουν ακόμα πώς να τις φτιάχνουν. Η δράση έχει χαρακτήρα πιλοτικού προγράμματος αποκατάστασης κάποιων ξερολιθιών, κάτι που θα αξιοποιηθεί/χρησιμοποιηθεί όμως και ως πρόγραμμα εκπαίδευσης και επίδειξης των τοπικών τεχνικών. Μια επίσης σημαντική δραστηριότητα του προγράμματος είναι η συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Σίφνου. Στοχεύουμε να συμμετάσχουν, με δομημένο τρόπο, τόσο εκπρόσωποι θεσμικών, επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων όσο και πρόσωπα –κάτοικοι και φίλοι του νησιού– που μπορεί να συνεισφέρουν στον διάλογο.
      Περισσότερα...

      1147 • 0

    18. Αρθρογραφία

      Αντιδράσεις στα σχέδια ανάπτυξης των πόλεων "15 λεπτών"

      Engineer

      Η πόλη των 15 λεπτών είναι μια ιδέα πολεοδομικού σχεδιασμού που, όπως υποδηλώνει το όνομά της, στοχεύει στη δημιουργία κοινοτήτων όπου οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε βασικές ανέσεις χωρίς να χρειάζονται περισσότερο από 15 λεπτά με τα πόδια ή με ποδήλατο.
      Η ιδέα ενθαρρύνει την ανάπτυξη πόλεων με πολλαπλά κέντρα, με γραφεία, καταστήματα, εστιατόρια και ψυχαγωγία τοποθετημένα τοπικά, μειώνοντας την ανάγκη για οδήγηση. Αυτό το κάνει μέσω πολιτικών και αστικών παρεμβάσεων.
      Μειώνοντας την εξάρτηση από τα οχήματα και ενθαρρύνοντας τα ενεργά ταξίδια, στοχεύει τόσο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης όσο και στη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων.
      Αν και πολλές από τις ιδέες που περιέχονται σε πόλεις 15 λεπτών υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό, η ιδέα δημιουργήθηκε από τον Γαλλο-Κολομβιανό πολεοδόμο Carlos Moreno, ο οποίος τιμήθηκε το 2021 με το βραβείο Obel για τη δημιουργία του concept.
      Μετά από πέντε χρόνια έρευνας, ο Moreno αποκάλυψε το concept, που ονομάστηκε ville du quart d'heure στα γαλλικά, στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP21) του Παρισιού το 2015.
      Διαδόθηκε όταν η δήμαρχος του Παρισιού Anne Hidalgo αγκάλιασε την ιδέα το 2019 και στη συνέχεια τη χρησιμοποίησε κατά την εκστρατεία επανεκλογής της το 2020, για την οποία ο Moreno ενήργησε ως επιστημονικός σύμβουλος.
      Όμως τα οφέλη του να ζει κανείς σε απόσταση 15 λεπτών από ανέσεις όπως πάρκα, καταστήματα, εστιατόρια ή το σχολείο των παιδιών του δεν είναι το ίδιο προφανή για όλους.

      Σε μια εξέλιξη που ο Moreno χαρακτηρίζει «σοκαριστική», η ιδέα έχει γίνει η βάση μιας θεωρίας συνωμοσίας ότι οι πόλεις των 15 λεπτών αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου περιορισμού της κίνησης των ανθρώπων. Οι συνωμοσιολόγοι πιστεύουν ότι η πρόταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτραπούν οι άνθρωποι από το να μετακινούνται περισσότερο από 15 λεπτά από τα σπίτια τους.
      Αυτή η θεωρία απέκτησε μεγαλύτερη δυναμική πέρυσι, μετά από ένα σχέδιο του συμβουλίου της Οξφόρδης να περιορίσει τις μετακινήσεις σε έξι δρόμους κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων ωρών της ημέρας για να μειωθεί η συμφόρηση. Ένα αρκετά διαδεδομένο άρθρο πρότεινε ότι το σχέδιο θα «κλείδωνε τους κατοίκους σε μία από τις έξι ζώνες» και οδήγησε περίπου 2.000 διαδηλωτές κατά της πόλης των 15 λεπτών να βγουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τα σχέδια του συμβουλίου.
      Αν και καταρρίπτεται ευρέως, η θεωρία αποτελεί τη βάση για συνεχή κριτική των υφιστάμενων μέτρων μείωσης της κυκλοφορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
      Η πόλη των 15 λεπτών έχει δεχθεί επίσης επίθεση από ορισμένους που πιστεύουν ότι στόχος της είναι να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για όσους θέλουν να οδηγήσουν. Καθώς η ιδέα περιλαμβάνει την ενθάρρυνση του περπατήματος και της ποδηλασίας, σε σύγκριση με την οδήγηση, μπορεί να περιλαμβάνει πολιτικές που στοχεύουν στην αποτροπή της χρήσης αυτοκινήτου – όπως πρόστιμα για οδήγηση σε ορισμένους οικιστικούς δρόμους.

      Στο πλαίσιο του σχεδίου του να παρεμποδίσει τα «μέτρα κατά του αυτοκινήτου», ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Rishi Sunak ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα «απαγορεύσει στα συμβούλια να εφαρμόζουν» πόλεις των 15 λεπτών.
      Μαζί με το Παρίσι, η ιδέα της πόλης των 15 λεπτών επηρέασε την πολιτική σε πολλές αστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο, όπως το Μπουένος Άιρες, η Μελβούρνη, η Σαγκάη και το Χιούστον. Το δίκτυο C40 Cities προώθησε την ιδέα ως τρόπο ανάκαμψης των μητροπολιτικών περιοχών από τον Covid-19.
      Πηγή: https://www.dezeen.com/2023/10/16/15-minute-city-guide/
      Περισσότερα...

      1137 • 3

    19. Αρθρογραφία

      Περιβαλλοντική αδειοδότηση και Οδηγία για τους οικοτόπους (Οδηγία 92/43/ΕΚ) – Δίκτυο Natura 2000

      Engineer

      1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις για την ενωσιακή προστασία της βιοποικιλότητας
      Η πολιτική και δικαιοπαραγωγή της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα μαρτυρούν τη σταδιακή απομείωσή της σε βάθος χρόνου και το ζωηρό ενδιαφέρον της για τη ρύθμιση της οικονομικής δραστηριότητας υπό τρόπο μη θίγοντα το περιβάλλον και τα επιμέρους στοιχεία του, ήτοι υπό μία οπτική βιώσιμης ανάπτυξης.
      Ανάμεσα στα κομβικά κείμενα που αφορούν την ενωσιακή προστασία της βιοποικιλότητας και άπτονται της μελέτης συγκαταλέγονται αφενός η Οδηγία 79/409/ΕΟΚ (για τα άγρια πτηνά)[1] και η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των οικοτόπων. Οι δύο οδηγίες αυτές τάσσουν υποχρεώσεις στα κράτη μέλη να επιλέξουν τους τόπους προστασίας και να ορίσουν τα μέτρα (βιώσιμης) διαχείρισής τους. Η μεν πρώτη Οδηγία προβλέπει τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)[2], η δε δεύτερη τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) που προβλέπονται στην οδηγία 92/43. Οι ως άνω ζώνες συνιστούν το δίκτυο Natura 2000[3]. Κατά το άρθρο 2, παράγραφος 1, της Οδηγίας για τους οικοτόπους, σκοπός της είναι να συμβάλει στην προστασία της βιολογικής ποικιλομορφίας, μέσω της διατηρήσεως των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών μελών όπου εφαρμόζεται η Συνθήκη.
      2. H Οδηγία 92/43 Natura 2000 «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας»
      Η Οδηγία 92/43/ΕΚ είναι μία συστηματική και καθολική νομική προσπάθεια προστασίας της βιοποικιλότητας, αφού αφορά τους οικοτόπους, προβαίνοντας στη διάκριση φυσικών οικοτόπων και οικοτόπων των ειδών και επίσης σε είδη οικοτόπων και είδη οικοτόπων προτεραιότητας.Κατά τούτο και είναι ευρύτερη της Οδηγίας 2009/147, με την οποία όμως τελεί σε στενή αλληλεξάρτηση: στις περιοχές της Οδηγίας 92/43/ΕΚ εντάσσονται και οι Ζώνες της Οδηγίας 2009/147 για τα πουλιά.
      Μολονότι το τελικό κείμενο της Οδηγίας 92/43 παρέχει μία πολύ ασθενική προστασία των φυσικών ειδών συγκριτικά με την αρχική εκδοχή του σχεδίου που είχε υποβάλει η Επιτροπή, εντούτοις διαποτίζεται από σύγχρονες φιλοπεριβαλλοντικές αντιλήψεις, που κι αυτές αντιμετωπίζουν τη βιοποικιλότητα ως «ευρωπαϊκή κληρονομιά»[4].
      Το κομβικό της, όμως, σημείο είναι η εγκαθίδρυση του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου, του Νatura 2000, που περιελάμβανε φυσικούς οικότοπους και είδη χλωροπανίδας κατά τρόπο συνεκτικό και προς την κατεύθυνση της επίρρωσης της βιώσιμης ανάπτυξης και με στόχο την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας.
      Εισάγονται οι Ειδικές Ζώνες Διαχείρισης (ΕΖΔ), αλλά και η διαδικασία καθορισμού τους[5].
      H Οδηγία αυτή ενσωματώθηκε με την ΚΥΑ 33318/3028/11-12-1998 στην ελληνική έννομη τάξη.
      Πράγματι ο κοινοτικός νομοθέτης καινοτόμησε προβλέποντας ότι το δίκτυο οικοδομείται στη βάση κατανομής σε κάθε εθνική επικράτεια όχι μόνο των οικοτόπων των ειδών, αλλά και των φυσικών οικοτόπων.
      3. Αρχιτεκτονική του άρθρ. 6 της Οδηγίας για τους οικοτόπους (Οδηγία 92/43/ΕΚ)[6]
      Το άρθρ. 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ ορίζει τη σχέση των απαιτήσεων διατήρησης της βιοποικιλότητας και των πολιτικών χρήσεων γης και της ανάπτυξης δραστηριοτήτων. Τίθεται ως επιδίωξη η επίτευξη των στόχων της Οδηγίας αυτής, όπως και της Οδηγίας για τα άγρια πτηνά (αφού εφαρμόζεται και στις ΖΕΠ). Η επίτευξη γενικώς των στόχων των Οδηγιών (συλλήβδην: η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής) τίθεται ως όριο και της ανθρώπινης δράσης, η οποία επιτρέπεται εντός αυτού. Το δε ΔΕΕ έθεσε με ενάργεια τα κριτήρια καθορισμού των προστατευόμενων περιοχών και τη διάρκεια και διαδικασία χαρακτηρισμού.
      Η κατά την παρ. 2 άρθρ. 6 γενική υποχρέωση προστασίας των κρατών μελών με τη λήψη προληπτικών μέτρων θεωρείται ότι συνιστά υποχρέωση αποτελέσματος, με την έννοια πως δεν επιτρέπεται η κάθε είδους υποβαθμιστική (κατ’ αποτέλεσμα) δραστηριότητα στους οικοτόπους[7].
      Η παρ. 3 ορίζει τα της διαδικασίας εκτίμησης (βλ. κάτωθι).
      Η παρ. 4 ορίζει τις εξαιρέσεις από τη διαδικασία αυτή εκτίμησης.
      Χαρακτηριστικά της διαδικασίας εκτίμησης
      Χαρακτηριστικά της διαδικασίας εκτίμησης σχεδίων και εργών τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν σημαντικά περιοχές του δικτύου Natura 2000 είναι:
      Η ειδικότητα της διαδικασίας αυτής και ο προληπτικός της χαρακτήρας που υποχρεώνει τις αρχές να αποτρέπουν πάσης φύσεως προσβολές στους τόπους αυτούς. Η διακριτότητα της διαδικασίας αυτής από την αντίστοιχη της Οδηγίας 2011/92 (ή άλλως καλούμενης Οδηγίας ΕΠΕ – Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) [8]: σε περίπτωση ταυτόχρονης εφαρμογής της οδηγίας 2011/92 και της οδηγίας 92/43, θα πρέπει οι πληροφορίες της ΜΠΕ σύμφωνα με το άρθρο 5 και το Παράρτημα IV της οδηγίας ΕΠΕ «να διαλαμβάνουν ρητώς τις σημαντικές επιπτώσεις του έργου επί όλων των ειδών τα οποία προσδιορίζονται στη δήλωση που υποβάλλεται κατ’ εφαρμογή των διατάξεων αυτών[9]. Η διακριτότητα της διαδικασίας αυτής από την αντίστοιχη της Οδηγίας 2011/42 (ή άλλως καλούμενης Οδηγίας ΣΠΕ – Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης): Πρέπει πρωταρχικώς να τονιστεί τόσο για την Οδηγία ΕΠΕ, όσο και για την Οδηγία ΣΠΕ ότι δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση τη Δέουσα Εκτίμηση της Οδηγίας 92/43, παρότι παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες, όπως πολλάκις η Επιτροπή έχει διαπιστώσει[10]. Αμφότερες έχουν εφαρμογή σε όλα τα σχέδια και προγράμματα, η δε εκτίμηση των επιπτώσεων σε προστατευόμενους τόπους πρέπει να αποτελεί μέρος της της Περιβαλλοντικής Έκθεσης του άρθρου 5 της οδηγίας 2001/42 και ότι το σχέδιο ή το πρόγραμμα, που θα έχει επιπτώσεις στην ακεραιότητα του τόπου, θα εγκριθεί μόνο υπό τους όρους του άρθρου 6 της οδηγίας 92/43 που πρέπει να λαμβάνεται υποχρεωτικώς υπόψη. Σαφώς, εμπεριέχουν διακριτές διαδικασίες, σωρευτικώς εφαρμοζόμενες[11]. Πρέπει να είναι απολύτως διακριτό στο σώμα της αξιολόγησης ΣΠΕ πού βρίσκεται η Δέουσα Εκτίμηση. Επιπρόσθετα, το αποτέλεσμα της Δέουσας Εκτίμησης είναι ουσιαστικό, εν αντιθέσει με τις εκτιμήσεις ΣΠΕ/ΕΠΕ που είναι γραφειοκρατικές τρόπον τινά[12].Το άρθρο 6 παρ. 3 ορίζει ότι άδεια μπορεί να δοθεί μόνο εφόσον οι αρμόδιες αρχές έχουν βεβαιωθεί ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου. Επομένως, οι εκτιμήσεις δυνάμει της οδηγίας 85/337 ή της οδηγίας 2001/42 δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη διαδικασία του άρθρου 6 παράγραφοι 3 και 4 της οδηγίας 92/43 για τους οικοτόπους.»[13] Το ουσιαστικό αποτέλεσμα που παράγει και το πλήρως ελέγξιμο αυτής. Προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρ. 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43[14]
      Το άρθρο 6, παρ. 3, της οδηγίας 92/43 ορίζει ότι: «Κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όμως είναι δυνατόν να επηρεάζει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, καθευατό ή από κοινού με άλλα σχέδια, εκτιμάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του. Βάσει των συμπερασμάτων της εκτίμησης των επιπτώσεων στον τόπο και εξαιρουμένης της περίπτωσης των διατάξεων της παραγράφου 4, οι αρμόδιες αρχές συμφωνούν για το οικείο σχέδιο μόνο αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται και, ενδεχομένως, αφού εκφραστεί πρώτα η δημόσια γνώμη.»
      Πρωταρχικώς αναφύονται τα κάτωθι νομικά ζητήματα – διαπιστώσεις:
      Ο προσδιορισμός του «σχεδίου» κατά το α εδάφιο της παρ. 3. Το γράμμα της διατάξεως δεν διαλαμβάνει περί αυτού. Για την κατανόηση του όρου, χρήσιμος αποβαίνει ο ορισμός της Επιτροπής: κατά την τελευταία, το σχέδιο ορίζεται με ευρύτητα και φιλοπεριβαλλοντικό πνεύμα και καταλαμβάνει όχι μόνο ιδιαιτέρως επεμβατικές δραστηριότητες (π.χ. κατασκευές), αλλά και δραστηριότητες πρωτογενούς τομέα της οικονομίας (εντατικές γεωργικές δραστηριότητες). Η Επιτροπή θεμελίωσε τον ορισμό της αυτόν, αντλώντας επιχείρημα από το άρθρ. 1 παρ. 2 της Οδηγίας ΕΠΕ. Βεβαίως, έγινε δεκτό ότι έργο μη εμπίπτον στην Οδηγία ΕΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτομάτως ως μη εμπίπτον και στην Οδηγία 92/43[15], πράγμα εύλογο, αφού η διαφορετικότητα των διαδικασιών και της στόχευσής τους, το δικαιολογεί ρασιοναλιστικά. Για περισσότερα, παραπέμπουμε στη νομολογία κάτωθι. Το κριτήριο του χαμηλού κόστους ενός σχεδίου, ώστε να μην υποβληθεί στη διαδικασία της Δέουσας Εκτίμησης δεν είναι επ’ ουδενί συμβατό με την Οδηγία, όπως ούτε και η εθνική πρόβλεψη περί μη απαίτησης γνωστοποίησης ή περί απαλλαγής των έργων που προβλέπονται από συμβάσεις με ιδιώτες από τη διαδικασία της Δέουσας Εκτίμησης. Τα σχέδια υπάγονται ανεξαρτήτως αν βρίσκονται εντός ή εκτός περιοχών του δικτύου Natura 2000. Η δυνατότητα γενικής in abstracto απαλλαγής ορισμένων έργων από την υποχρέωση υπαγωγής στη διαδικασία της δέουσας εκτίμησης δεν είναι σύμφωνη με το άρθρο 6, παρ. 3 της Οδηγίας 92/43. Στάδια εφαρμογής της διαδικασίας του άρθρ. 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43
      Η Επιτροπή στον ερμηνευτικό οδηγό για τη διαχείριση των τόπων του δικτύου Natura 2000 διευκρίνισε ότι υπάρχουν τα δύο αρχικά στάδια εφαρμογής της διάταξης αυτής, η Προκαταρκτική Εκτίμηση (Screening) και η Δέουσα Εκτίμηση (Appropriate Assessment). Στα παραπάνω δύο στάδια προστίθεται ένα τρίτο (η εξέταση των εναλλακτικών λύσεων) και ακολουθεί ένα τέταρτο (ο καθορισμός των αντισταθμιστικών μέτρων, βλ. κάτωθι).
      Τα στάδια εφαρμογής του άρθρου 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43 είναι κατά την Επιτροπή, αναλυτικότερα[16]:
      1. Η Προκαταρκτική Εξέταση (Screening)
      Αποτελεί το αναγκαίο κατά νόμο πρώτο στάδιο της εκτίμησης και διενεργείται για να αποφανθούμε αν υπάρχει αρνητική επίδραση στο περιβάλλον. Αυτή διεξάγεται από τις αρχές που είναι κατά νόμο αρμόδιες για την αδειοδότηση του έργου και επικουρείται με πληροφορίες από άλλους φορείς, ειδικούς κλπ. Δεν συμπίπτει ασφαλώς με την πλήρη Δέουσα Εκτίμηση, που έπεται.
      Οι αδειοδοτούσες αρχές διεξάγουν τη διαδικασία και απολήγει σε έγγραφη εκτίμηση. Αν δεν προκύψουν ενδεχόμενα αρνητικών επιπτώσεων, δεν συνεχίζει η διαδικασία.
      Είναι έγγραφη και πρέπει να εμπεριέχει πλείονες πληροφορίες, για να «μεταβεί» η όλη διαδικασία μετά στη Δέουσα Εκτίμηση. Δεν πρέπει, ωστόσο, να περιλαμβάνει μέτρα αποτροπής ή μείωσης των επιπτώσεων διότι κάτι τέτοιο «θα μπορούσε να θίξει την πρακτική αποτελεσματικότητα της οδηγίας περί των οικοτόπων, γενικώς, και το στάδιο εκτιμήσεως, ειδικώς, καθόσον θα καθιστούσε το στάδιο αυτό άνευ αντικειμένου, θα υφίστατο δε κίνδυνος καταστρατηγήσεως του εν λόγω σταδίου εκτιμήσεως, το οποίο όμως αποτελεί ουσιώδη εγγύηση προβλεπόμενη από την οδηγία αυτή», κάτι που συνιστά ηχηρή διαφορά της Οδηγίας ΕΠΕ με την Οδηγία για τους οικοτόπους.
      Συνάπτεται με την αρχή της προφύλαξης, αφού δεν απαιτείται οριστική απόδειξη των σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον, αλλά «απλώς πιθανότητα» για τούτο[17]. Το ΔΕΚ αξιοποιώντας τα διδάγματα της αρχής της προφύλαξης, συναφώς μίλησε για τον κίνδυνο και διατύπωσε τον κανόνα ότι όπου δηλαδή υπάρχει αμφιβολία – αβεβαιότητα ως προς το επιζήμιο του σχεδίου για τα φυσικά χαρακτηριστικά του τόπου[18], ότι δηλαδή δεν μπορεί κατ΄ αντιστροφή του βάρους της απόδειξης να βεβαιωθεί ότι δεν θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις, το σχέδιο πρέπει να εγκαταλείπεται, σε εφαρμογή του κανόνα in dubio pro natura[19].
      Συνιστά διοικητική πράξη που ελέγχεται δικαστικώς και εκτεταμένα, αφού ελέγχεται και το αν τα μέτρα είναι ικανά να δικαιολογήσουν την κρίση ότι δεν πρέπει να ακολουθήσει Δέουσα Εκτίμηση.
      2. Η Δέουσα Εκτίμηση (Appropriate Assessment)
      Η Δέουσα Εκτίμηση διενεργείται, εφόσον είναι πιθανό ότι το σχέδιο αυτό θα επηρεάσει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, με τον κίνδυνο μόνιμης αλλοιώσεως των οικολογικών χαρακτηριστικών του.
      Στο επίκεντρό της βρίσκεται η έννοια της ακεραιότητας του τόπου και το αν αυτός παραβλάπτεται ή όχι και η οποία συνερμηνεύεται με τη λεγόμενη «ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης». Οι έννοιες αυτές σαφώς συνδέονται με την επιστημονική εκτίμηση της βιοποικιλότητας. Μέτρο βλάβης αποτελεί η (παρθένα) κατάσταση της αποκλεισμένης για τον άνθρωπο φύσης[20], οπότε υπεισέρχονται αναγκαίως και αξιακές κρίσεις και προτεραιότητες. Πρέπει ο τόπος ως «φυσικός οικότοπος» να παραμείνει σε ικανοποιητική κατάσταση διατηρήσεως που συνεπάγεται τη διασφάλιση της διατηρήσεως των συστατικών χαρακτηριστικών του οικείου τόπου που έχουν σχέση με την παρουσία ενός φυσικού οικοτόπου, του οποίου ο σκοπός διατηρήσεως αποτέλεσε το λόγο καταχωρίσεως του τόπου αυτού στον κατάλογο των ΤΚΣ, κατά την έννοια της οδηγίας αυτής.»[21]
      Πρόκειται για μία άκρως σημαντική και πολυεπίπεδη, λεπτομερή διαδικασία, στην οποία δεν συγχωρούνται ασάφειες, παραλείψεις, κενά, εν γένει επιστημονικά ή ερευνητικά ολισθήματα. Περιέχει στοιχεία για τους στόχους και την αξιολόγηση του εύρους, αλλά και άλλα οικολογικά δεδομένα, όλες συλλήβδην τις πτυχές του σχεδίου που επηρεάζουν την υλοποίηση των οικολογικών σκοπών και το σύνολο των ειδών του τόπου.
      Η Δέουσα Εκτίμηση πρέπει να προηγείται της αδειοδότησης και ανήκει στην ευθύνη της αρμόδιας αρχής να εξασφαλίζει την διεξαγωγή της. Επιτρέπεται στην αρμόδια αρχή να βεβαιώνεται κατά πόσο το σχέδιο ή το έργο θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ακεραιότητα του τόπου. Η αρχή που τη διεξάγει είναι κάποια εθνική αρχή, επαφιέμενης της επιλογής της στη διακριτική ευχέρεια των κρατών, αρκεί να έχει λειτουργική αυτοτέλεια[22].
      Η έγκριση πρέπει να δίνεται «μόνο υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβλάπτεται η ακεραιότητα του οικείου τόπου, με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 4 του ιδίου άρθρου.»
      Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να ζητηθεί από τον φορέα του έργου να παράσχει την αναγκαία πληρηφόρηση στην αρμόδια αρχή, ώστε να της επιτρέψει να λάβει απόφαση στη βάση της πλήρους πληροφόρησης».
      Παράγεται νομικώς δεσμευτικό έγγραφο πόρισμα, αναγκαίο για την έκδοση τελικής αποφάσεως. Δεν είναι απλώς τυπική ή γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά προεχόντως ουσιαστική και δεν αποτελεί «συρραφή» των επιμέρους πορισμάτων, αλλά μία συνεκτική παρουσίαση[23]. Η νομολογία του ΔΕΕ στο ζήτημα αυτό ερμηνεύει τις απαιτήσεις περιεχομένου της Δέουσας Εκτίμησης με ιδιαίτερη αυστηρότητα και νομικό φορμαλισμό, αναγκαίο, ωστόσο, για την ουσιαστική περάτωση της διαδικασίας[24].
      Η Δέουσα εκτίμηση πρέπει να είναι πάντα εμπεριστατωμένη και με σαφήνεια να προκύπτουν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, βάσει και της εφαρμογής της αρχής της πρόληψης.
      Ανάλογα με τα αποτελέσματα της δέουσας εκτίμησης, οι αρμόδιες εθνικές αρχές μπορούν είτε να επιλέξουν την απόρριψη του σχεδίου είτε να προχωρήσουν στην έγκριση του υπό τον όρο ότι το σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα, που εξασφαλίζουν τη μη προσβολή της ακεραιότητας του τόπου.
      Τα δε εθνικά δικαστήρια ασκούν πλήρη έλεγχο.
      Εκτός από την ως άνω «Δέουσα Εκτίμηση», έχει διαμορφωθεί και ο συναφής κανόνας της αποφυγής της υποβάθμισης και των οχλήσεων.
      Τέλος, η «δέουσα εκτίμηση», κατά την έννοια της διάταξης αυτής, δεν μπορεί να λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη «μέτρων διατήρησης», κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, «προληπτικών μέτρων», κατά την έννοια της παραγράφου 2 του εν λόγω άρθρου, μέτρων που θεσπίζονται ειδικά για ένα πρόγραμμα όπως το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης ή ακόμη και των αποκαλούμενων «αυτοτελών» μέτρων, καθόσον τα μέτρα αυτά δεν έχουν σχέση με το εν λόγω πρόγραμμα, εάν τα προσδοκώμενα οφέλη των μέτρων αυτών δεν είναι βέβαια κατά τον χρόνο διενέργειας της εν λόγω εκτίμησης. Το άρθρο 6, παράγραφος 2, της Οδηγίας 92/43 έχει την έννοια ότι μέτρα που επιβάλλονται με εθνική ρύθμιση, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, στα οποία περιλαμβάνονται η μέθοδος παρακολούθησης και ελέγχου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων των οποίων οι δραστηριότητες προκαλούν εναπόθεση αζώτου, καθώς και η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων που είναι δυνατό να φθάσουν έως και την παύση λειτουργίας των εν λόγω εκμεταλλεύσεων, επαρκούν για τη συμμόρφωση προς τη διάταξη αυτή[25]. Κατά το ΔΕΕ αυτό περιλαμβάνει, ανάλογα με την περίπτωση και μέτρα αποτροπής και θετικά μέτρα. Ενίοτε, η απουσία κατάλληλων μέτρων προκύπτει εμμέσως από τη συμπεριφορά των αρμοδίων αρχών.
      Δεν πρέπει η οικονομία να ανάγεται σε αποκλειστικό κριτήριο, αλλά αντίθετα τα επιστημονικά κριτήρια κατέχουν τα πρωτεία. Η υποχρεωτικότητα της διαδικασίας είναι συνεχής και δεν υποκαθίσταται από άλλα μέτρα ειδικής διαχείρισης. Οι υποχρεώσεις, όπως έγινε αντιληπτό, αφορούν τη θέσπιση αναγκαίων μέτρων διατήρησης και των δεόντων κανονιστικών, διοικητικών ή συμβατικών μέτρων, όπως και τη θέσπιση αυστηρής προστασίας των ζωικών ειδών και μέτρων ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμιση φυσικών οικοτόπων κλπ.
      4. Παρεκκλίσεις του άρθρ. 6 παρ. 4 Οδηγίας 92/43
      Κατά την παρ. 4 του άρθρ. 6, εάν, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων,ένα σχέδιο πρέπει να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανομένων λόγων κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως, το κράτος μέλος λαμβάνει κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Natura 2000. Το κράτος μέλος ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τα αντισταθμιστικά μέτρα που έλαβε. Όταν ο τόπος περί του οποίου πρόκειται είναι τόπος όπου ευρίσκονται ένας τύπος φυσικού οικοτόπουπροτεραιότητας ή/και ένα είδος προτεραιότητας, είναι δυνατόν να προβληθούν μόνον επιχειρήματα σχετικά με την υγεία ανθρώπων και τη δημόσια ασφάλεια ή σχετικά με θετικές συνέπειες πρωταρχικής σημασίας για τοπεριβάλλον, ή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της Επιτροπής, άλλοι επιτακτικοί σημαντικοί λόγοι σημαντικού δημοσίου συμφέροντος.
      Οι όροι «επιτακτικοί λόγοι σημαντικού δημοσίου συμφέροντος», «λόγοι κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως» κλπ. είναι αόριστες νομικές έννοιες, που χρήζουν in concreto ερμηνείας.
      Η παράγραφος 4 δεν μπορεί να εφαρμοστεί παρά μόνο εφόσον έχει προηγηθεί η εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 3.
      Η επιτακτικότητα των επικαλούμενων λόγων δημοσίου συμφέροντος προβάλλει ως αδήριτη ανάγκη, η διατύπωση της διάταξης είναι εξαιρετική. Η αρχή πρέπει να αποδείξει την επιλογή της στάθμισης.
      Τα αντισταθμιστικά μέτρα αποτελούν αντιστάθμιση της ζημίας, όχι αποτροπή/μείωσή της και πρέπει να λαμβάνονται τάχιστα. Το μέτρο μετριασμού διαφέρει από το αντισταθμιστικό.
      Η εξαίρεση από τη δέουσα εκτίμηση έπρεπε ακριβώς να είναι εξαιρετική, όχι συστηματική, ήτοι να μην καθίσταται «κανόνας» και, βεβαίως, όχι απλώς γραφειοκρατική. Σε κάθε περίπτωση, η όποια εξαίρεση δέον όπως ερμηνεύεται συσταλτικά. στην περίπτωση, που η κατά παρέκκλιση εφαρμογή των σχεδίων, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, θέτει σε κίνδυνο φυσικό οικότοπο ή είδος προτεραιότητας, τότε η παρέκκλιση μπορεί να λάβει χώρα μόνο για λόγους δημόσιας υγείας, ασφάλειας ή άλλων επιτακτικών λόγων, μετά από πρόταση της επιτροπής[26].
      Ο δικαστικός έλεγχος αυξημένης εντάσεως επιβεβαιώνει την κατά γράμμα τήρηση της διαδικασίας, αλλά και το κατά πόσον η επιστημονική εκτίμηση των επιπτώσεων είναι η «δέουσα εκτίμηση» (αναφορές, επιστημονικά στοιχεία κλπ.).
      Οι επιταγές της παραγράφου 4 του άρθρ. 6 δεν αποτελούν στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τις αρμόδιες αρχές κατά τη δέουσα εκτίμηση βάσει της παραγράφου 3 του άρθρου 6.
      5. Συμπεράσματα
      Η ως άνω σύντομη συμβολή κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
      Η σημασία της εκτίμησης κατά την Οδηγία 92/43 είναι κομβική. Τα δε χαρακτηριστικά αυτής της εκτίμησης είναι επίσης διαφοροποιημένα από τις διαδικασίες ΕΠΕ – ΣΠΕ. Η νομολογία τόσο η ενωσιακή, όσο και η εθνική κατέληξαν σε σημαντικές παραδοχές για την εκτύλιξη αυτής της διαδικασίας στην πράξη, αλλά και την ερμηνεία κρίσιμων εννοιών της. Το κάθε κράτος μέλος επίσης φέρει ουσιώδη ρόλο στην υλοποίηση της ενωσιακής επιταγής αυτής. ———————
      [1] Βλ. κάτωθι την Οδηγία 2009/147 ή οδηγία για τα «άγρια πτηνά».
      [2] ΔΕΚ, 2.08.1993, C-355/1990, ΔΕΚ Υπόθ. C- 166/1997,απόφ.18.3.1999 [Ζώνες ειδικής προστασίας] (σημ. Ε. Πρεβεδούρου), ΠερΔικ 2/2000, 258.
      [3] Ανακοίνωση της Επιτροπής, «Διαχείριση των τόπων του δικτύου Natura 2000. Οι διατάξεις του άρθρου 6 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους», 21.11.2018, C(2018) 7621 final, 8, βλ. για την ελληνική έννομη τάξη: ΚΥΑ 50743/2017 «Αναθεώρηση εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000” (ΦΕΚ Β’ 4432/2017).
      [4] N. Vig, R. Axelrod, The global environment, Institutions, law and policy, Q Press, 1999.
      [5] ΔΕΚ Υπόθ. C- 209/2002, απόφ. 29.1.2004 [Ζωτικός χώρος ορτυγομάνας] (σημ. Ε. Πρεβεδούρου), ΠερΔικ 3/2004, 419.
      [6] Βλ. εκτενώς: Κ. Γώγο, Η περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, εκδ. Σάκκουλα, 2009.
      [7] Βλ. εκτενώς: Μ. Κοσμοπούλου, Η νομική προστασία της χλωρίδας και της πανίδας, ΠερΔικ 4/2001, 527.
      [8] ΔΕΚ, Υπόθ. C-418/2004, Επιτροπή κατά Ιρλανδίας [2007], Συλλ Ι-10947, σκ. 231. Βλ., επίσης, Υπόθ. C-209/2004, Επιτροπή κατά Αυστρίας , Προτάσεις Γ. Εισαγγελέως J. Kokott της 27ης Οκτωβρίου 2005, σημ. 61 και 62 (όπου επισημαίνει ότι η οδηγία 85/337 περιλαμβάνει διαδικαστικές διατάξεις, με τις οποίες σκοπείται να λαμβάνονται καλύτερα υπ΄ όψη οι σχετικές με την προστασία του περιβάλλοντος απαιτήσεις, ενώ αντίθετα, η οδηγία 92/43 εξαρτά την έγκριση σχεδίου από ουσιαστικές απαιτήσεις, τη συνδρομή των οποίων σκοπεί να διασφαλίσει η διαδικασία του άρθρου 6 παρ. 3 και 4).
      [9] Γ. Μπάλιας, ό.π., 62 επ.
      [10] European Commission, (2012)Guidance on Aquaculture and Natura 2000, 81.
      [11] Για την Οδηγία ΣΠΕ, βλ. αναλυτικά Γ. Δελλή, Η στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση της οδηγίας 2001/42/ΕΚ και οι προεκτάσεις της για το ελληνικό δημοσίο δίκαιο, Ευρωπαίων Πολιτεία 3/2008, 667 επ.
      [12] European Commission, (2011)Guidance on wind energy and natura 2000, 24.
      [13] ΔΕΚ, 13 Δεκεμβρίου 2007, C-418/04, Επιτροπή κατά Ιρλανδίας, σκ. 231, Γ. Μπάλιας, Οι ευρωπαϊκές οδηγίες για τη φύση και τα προβλήματα εφαρμογής τους στην Ελλάδα, ΠερΔικ 1/2020, 62 επ.
      [14] Γενικώς βλ. F. Ferranti et al., The Fitness Check of the Birds and Habitats Directives: A discourse analysis of stakeholders’ perspective”, 2019, 47 Journal for Nature Conservation, 108.
      [15] Συνήγορος του Πολίτη. Αίτηση για έλεγχο νομιμότητας ανέγερσης ξενοδοχειακής μονάδας στη λίμνη Αντινιώτη (περιοχή Natura). Πορισματικό Έγγραφο της 30.12.2005 επί των υπ΄ αριθ. 2914/2005 και 16404/2005 αναφορών (σημ. Β. Βρεττού), ΠερΔικ 2/2008.
      [16] Ανακοίνωση της Επιτροπής «Διαχείριση των τόπων του δικτύου Natura 2000 Οι διατάξεις του άρθρου 6 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους», Βρυξέλλες, 21.11.2018 C(2018) 7621 final.
      [17] N. de Sadeleer,The Appropriate Impact Assessment and Authorisation Requirements of Plans and Projects likely to have significant impacts on Natura 2000 Sites, 11.
      [18]R. von Schomberg , “Controversies and Political Decision Making”, in: R. von Schomberg (ed.), Science, Politics and Morality, Scientific Uncertainty and Decision Making, Dordrecht/Boston/London, Cluwer Academic Publishers, 1993,σ. 7-26.
      [19] ΔΕΚ, C-117/2003, ΔΕΚ Υπόθ. C-83/1997, απόφ. 11.12.97 [Παράβαση κράτους μέλους – Παράλειψη μεταφοράς της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στο εθνικό δίκαιο], ΠερΔικ 3/1997, 386.
      [20] D.E. Busch, J.C. Trexler (eds.), Monitoring Ecosystems. Interdisciplinary Approaches for Evaluating Ecoregional Initiatives. Island Press, Washington, Covelo, London, 2003, 447.
      [21] ΔΕΕ, 17 Απριλίου 2018, C-441/17, Επιτροπή κατά Πολωνίας, ό.π., σκ. 116. ΔΕΕ, 11 Απριλίου 2013, C-258/11 Sweetman, ό.π., σκ. 39. Βλ., επίσης, ΔΕΕ, 21 Ιουλίου 2016, C-387/15 και C-388/15, Hilde Orleans, ό.π., σκ. 42.
      [22] Γ. Μπάλιας, Η Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων Έργων και Σχεδίων στις περιοχές του δικτύου Natura 2000, ΠερΔικ 4/2014, 577.
      [23] N. de Sadeleer,“The Appropriate Impact Assessment and Authorisation Requirements of Plans and Projects likely to have significant impacts on Natura 2000 Sites”, ό.π., 11.
      [24] ΔΕΕ, C-142/16, Επιτροπή κατά Γερμανίας, ό.π., σκ. 61-62.
      [25] Συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-293/16 και C-294/2016, απόφ. της 7ης Νοεμβρίου 2018, Coöperatie Mobilisation for the Environment UA κ.λπ. κατά College van gedeputeerde staten van Limburg κ.λπ., (προδικαστική παραπομπή), ΠερΔικ 3/2018, 531.
      [26] Φ. Βρεττού, Η. Κουβαράς, Δ. Πουλάκος, Ε. Σπυροπούλου, Γ. Χασιώτης, Ι. Χριστοπούλου, Οι ευρωπαϊκές Oδηγίες για τη βιοποικιλότητα – Με αφορμή τη διαδικασία REFIT, ΠερΔικ 1/2016, 31.
      Παναγιώτης Γαλάνης, Δικηγόρος,
      Υπ. Δρ. Νομικής ΕΚΠΑ
      [email protected]
      Περισσότερα...

      1131 • 0

    20. Αρθρογραφία

      Δέκα (10) καινοτομίες που άλλαξαν τα πάντα στις κατασκευές

      Engineer

      Ο κλάδος των κατασκευών αποτελεί αναμφίβολα έναν κρίσιμο κοινωνικό παράγοντα, ο οποίος διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την ευημερία, την ποιότητα ζωής, την κατανομή του εργατικού δυναμικού, την προοπτική οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και γενικότερα την ασφάλεια και την πρόοδο του συνόλου της κοινωνίας.
      Όπως είναι λογικό, η βιωσιμότητα ενός τέτοιου «ζωντανού» και κρίσιμου στοιχείου όπως είναι οι κατασκευές, οι οποίες αλληλοεπιδρούν θεαματικά με το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται, εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις είναι ικανοί να αποτελέσουν εμπόδια στην ομαλή εξέλιξη της ανάπτυξης του κλάδου αλλά και της ευημερίας στον πλανήτη, γενικότερα. Η οικονομική κρίση, τα γεωπολιτικά συμφέροντα, οι πόλεμοι, η αύξηση των τιμών σε πρώτες ύλες, αλλά και η κλιματική αλλαγή, αποτελούν κάποιους από αυτούς τους παράγοντες που μόνο αμελητέοι δεν είναι.
      Έτσι, και ενώ καθένας από αυτούς προκαλεί τη δική του φθορά σε ένα οικοδόμημα όπως είναι αυτό του κλάδου των κατασκευών, ο επιστημονικός κόσμος, οι μηχανικοί, αλλά και οι κατασκευαστικές εταιρείες καλούνται διαχρονικά όχι μόνο να προστατεύουν αυτό το οικοδόμημα, αλλά να βγαίνουν μπροστά, να μελετούν, να ανακαλύπτουν και να εφαρμόζουν στην πράξη καινοτόμες λύσεις οι οποίες διευκολύνουν την εκτέλεση των εργασιών στις κατασκευές, αποτελώντας ταυτόχρονα και τον κινητήριο μοχλό που εξασφαλίζει τη βελτίωση και την ευρύτερη ανάπτυξή τους στο μέλλον. Ορισμένες από αυτές που άλλαξαν ή αναμένεται να αλλάξουν την ιστορία των κατασκευών, παρουσιάζονται στη συνέχεια.
      1. Η χρήση μηχανημάτων στα έργα
      Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πόσο επίπονο ήταν στο παρελθόν να εκτελούνται όλες οι οικοδομικές εργασίες ουσιαστικά με τα χέρια. Μηχανήματα όπως οι μπουλντόζες, οι οικοδομικοί γερανοί, αλλά ακόμα και τα μικρότερα ηλεκτρικά εργαλεία χειρός, ήρθαν να αντικαταστήσουν την μεγάλη καταπόνηση του εργατικού δυναμικού και τις δύσκολες συνθήκες εργασίες, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος αλλά και το περιθώριο λάθους στις κατασκευές.
      2. Τα σχεδιαστικά προγράμματα και τα λογισμικά για μηχανικούς
      Άλλη μια επίπονη διαδικασία η οποία παλαιότερα γινόταν και πάλι ουσιαστικά «με το χέρι» ήταν ο σχεδιασμός των κτιρίων αλλά και η εκπόνηση των αντίστοιχων στατικών υπολογισμών και των άλλων μελετών τους. Τα σχεδιαστικά προγράμματα και τα λογισμικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, εξόπλισαν με φαντασία αλλά και ασφάλεια τους μηχανικούς που τα χειρίζονται, με τα αποτελέσματα να είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για όλους, αφού μειώθηκε ο χρόνος κατασκευής, αυξήθηκε το πλήθος των έργων που εκτελούνται και προστέθηκαν παράμετροι ελέγχου υπέρ της ασφάλειας των κατασκευών.
      3. Η εμφάνιση των προκατασκευασμένων στοιχείων στις κατασκευές
      Τα προκατασκευασμένα στοιχεία των κατασκευών εξασφαλίζουν εξοικονόμηση χρόνου και μείωση κόστους στα μεγάλα έργα, αφού κατασκευάζονται σε κάποιο εργαστηριακό περιβάλλον μακριά από το εργοτάξιο, μεταφέρονται έτοιμα και συναρμολογούνται επί τόπου του έργου, προσδίδοντας ταυτόχρονα και μεγαλύτερη ποιότητα στην τελική κατασκευή.
      4. Το διαδίκτυο και η χρήση κινητών τηλεφώνων στο εργοτάξιο
      Η άμεση επικοινωνία και η εύρεση στοιχείων σε πραγματικό χρόνο από το εργοτάξιο, έγιναν σταδιακά εφικτές στις κατασκευές, χάρη στη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών όπως τα κινητά τηλέφωνα και τα Tablets, μέσω φυσικά της εκμετάλλευσης της δύναμης του διαδικτύου, το οποίο είναι ικανό να μεταφέρει γνώσεις και λύσεις σε πραγματικά μηδενικό χρόνο. Είναι εξαιρετικά σπάνιο στις μέρες μας να συναντήσει κανείς μηχανικό πεδίου, ο οποίος δεν κάνει χρήση των παραπάνω μέσων προς όφελος της πληρέστερης διαχείρισης του εργοταξίου του.
      5. Τα τοπογραφικά όργανα μέτρησης
      Τα τοπογραφικά όργανα που χρησιμοποιούν οι μηχανικοί για να μετρήσουν και να υπολογίσουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία και τις παραμέτρους από το στάδιο της αποτύπωσης μέχρι και τη τελική χάραξη επί τόπου του έργου, συνέβαλαν πρακτικά και αισθητικά στο τελικό αποτέλεσμα της κατασκευής, αφού ουσιαστικά διασφαλίζουν την ακριβή εφαρμογή της μελέτης κυριολεκτικά μέχρι και το τελευταίο χιλιοστό.
      6. Ο Προσωπικός Προστατευτικός Εξοπλισμός
      Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την προστασία των εργαζομένων στα εργοτάξια, μπορεί να φαντάζουν απλά σε σχέση με όσα αναλύονται στις υπόλοιπες ενότητες του κειμένου, ωστόσο αποτελούν ίσως και τη σπουδαιότερη εφεύρεση που αφορά τις κατασκευές, μιας και η υγεία αλλά και η ασφάλεια όλων των εμπλεκομένων, αφορούν τον πρώτιστο στόχο του κλάδου. Τα γιλέκα εργασίας, τα γάντια, τα μποτάκια ασφαλείας και τα κράνη, τα οποία είναι συνυφασμένα με τα έργα και τις κατασκευές, συνεχώς εξελίσσονται σε ποιότητα παρέχοντας ολοένα και μεγαλύτερη ασφάλεια στους χρήστες τους, από τη στιγμή φυσικά που χρησιμοποιούνται με τον ενδεδειγμένο τρόπο.
      7. Η χρήση «πράσινων» οικοδομικών υλικών
      Η χάραξη «πράσινων» παγκόσμιων πολιτικών με στόχο την μείωση των εκπομπών άνθρακα, την εξοικονόμηση συμβατικών πόρων ενέργειας και του μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, οδήγησε τον κατασκευαστικό κλάδο στην παραγωγή και τη χρήση φιλικών στο Περιβάλλον οικοδομικών υλικών, γεγονός που συμβάλλει στη Βιώσιμη Ανάπτυξη, στην ανθεκτικότητα των κατασκευών στις αλλαγές και τα δεδομένα της εποχής, αλλά και στη διασφάλιση της ποιότητας και της αξιοπιστίας τους σε βάθος χρόνου. 
      8. Το Building Information Modeling (BIM)
      Το Building Information Modeling (BIM) είναι η διαδικασία που περιλαμβάνει την παραγωγή και διαχείριση των ψηφιακών αναπαραστάσεων των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών των χώρων που περιγράφονται σε ένα κτίριο ή μια κατασκευή γενικότερα. Αποτελεί ουσιαστικά την ψηφιοποίηση του μελετώμενου αντικειμένου σε ένα 3D μοντέλο το οποίο περιλαμβάνει λεπτομέρειες για τη μελέτη, την κατασκευή, τη λειτουργία και τη συντήρηση της κατασκευής. Η μελέτη και η παρακολούθηση αυτού του μοντέλου σε παράλληλο χρόνο με την κατασκευή ενός έργου, συμβάλλει στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και τελικά στην πρόληψη αστοχιών που ενδέχεται να επιφέρουν μεγάλα κόστη και καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα μιας κατασκευής.
      9. Το υπολογιστικό νέφος (Cloud Computing)
      Με τον όρο Cloud Computing, νοείται η ανάπτυξη και η διαχείριση εφαρμογών σε απομακρυσμένους servers, οι οποίοι χαρίζουν τη δυνατότητα στους εμπλεκόμενους ενός έργου να συγκεντρώνουν, να αποθηκεύουν και να μοιράζονται το σύνολο των δεδομένων που αφορούν την κατασκευή σε πραγματικό χρόνο, καθιστώντας ουσιαστικά δυνατό τον προγραμματισμό και τον έλεγχο ενός έργου, ουσιαστικά και από απόσταση. Ευρέως διαδεδομένα παραδείγματα αποτελούν το Onedrive, το Dropbox και το Google Drive.
      10. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ)
      Η τεχνητή νοημοσύνη στις κατασκευές συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση ενός τεράστιου όγκου δεδομένων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας ενός εργοταξίου, καθώς και στην επίλυση ενός πλήθους από ζητήματα που συναντώνται σε αυτό, μέσα σε λίγα μόνο λεπτά. Παραδείγματα τεχνητής νοημοσύνης στον κατασκευαστικό κλάδο αποτελούν η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των διαφόρων παραμέτρων ενός έργου, όπως η υγρασία του εδάφους και η ποιότητα του αέρα μέσω  ιδικών αισθητήρων, η χρήση της εικονικής και της επαυξημένης πραγματικότητας μέσω ειδικών γυαλιών που μεταφέρουν τον χρήστη σε ένα περιβάλλον παρόμοιο με αυτό της τελικής κατασκευής, αλλά και η χρήση αλγορίθμων για την συγκέντρωση και ανάλυση δεδομένων που οδηγούν στην πρόληψη εργατικών ατυχημάτων στο εργοτάξιο.
      Η σπουδαιότητα της καινοτομίας στις κατασκευές
      Σε έναν κόσμο όπου οι ανάγκες και οι απαιτήσεις των ανθρώπων αλλάζουν συνεχώς, ο κλάδος των κατασκευών έχει χάρη και στην κρισιμότητα του ρόλου του, το χρέος να παρακολουθεί τις εξελίξεις, να επενδύει στην έρευνα, στη γνώση και στην ανάπτυξη νέων υλικών και μεθόδων κατασκευής, ώστε να συμβαδίζει με τα νέα δεδομένα και τις καινοτομίες της εποχής.
      Κι αν μέχρι τώρα τα έχει καταφέρει καλά, είναι βέβαιο πως ο κατασκευαστικός κλάδος θα πρέπει να «τρέξει» πολύ περισσότερο στο άμεσο μέλλον, μιας και η τεχνολογική εξέλιξη σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της και κάνει την αγορά τόσο ανταγωνιστική, σε σημείο που όποιος αποτυγχάνει να καινοτομεί και να εξελίσσεται, μένει πολύ πίσω.
      Λάζαρος Π. Σισμανίδης, Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., email: [email protected] 
      Περισσότερα...

      1116 • 0

    21. Αρθρογραφία

      Αγία Φωτεινή της Αρχαίας Μαντίνειας: Η ιστορία μιας εκκλησίας-έργου τέχνης στην Αρχαία Μαντίνεια

      dimitris GM

      Στη λίστα με τις πιο παράξενες εκκλησίες του κόσμου, δίπλα στην Santuario della Madonna delle Lacrime στις Συρακούσες και στην La Sagrada Familia του Γκαουντί στη Βαρκελώνη μπορείς άνετα να τοποθετήσεις την εκκλησία της Αγίας Φωτεινής στον κάμπο της Αρχαίας Μαντίνειας, -είναι τόσο εντυπωσιακή που ακόμα και αν δεν την έχεις ακουστά, περνώντας τυχαία από την περιοχή είναι αδύνατο να μην σταματήσεις να την θαυμάσεις. Το κακό είναι ότι δύσκολα περνάς τυχαία από εκεί.
      Η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής δεν βρίσκεται πάνω σε κεντρικό δρόμο, βρίσκεται χτισμένη απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μαντίνειας, μέσα στον κάμπο, 13 χιλιόμετρα βόρεια της Τρίπολης, οπότε για να την δεις πρέπει να κάνεις τον κόπο να πας μέχρι εκεί.
      Για τους ειδικούς, σαν τον Ισπανό αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Αλφόνσο Τορίμπιο, «η Αγία Φωτεινή δίνει την εντύπωση ζώντος κτιρίου. Κινείται προσπαθώντας να περιστραφεί γύρω από τον άξονά της. Δεν υπάρχει ορθή γωνία στο κτίσμα. Αναπνέει τον αρκαδικό αέρα και τα ακροκέραμα παίρνουν τη φορά του ανέμου που φυσά απ" την Ανατολή».

      Κατεβαίνοντας από Αθήνα την εθνική οδό Αθηνών-Τριπόλεως, μετά διόδια της Νεστάνης στρίβεις δεξιά προς Λεβίδι, Βυτίνα, Αρχαία Ολυμπία και σε τρία χιλιόμετρα πάλι δεξιά, προς Αρχαία Μαντίνεια [πρόσεχε να μην προσπεράσεις την ταμπέλα]. Σε τρία χιλιόμετρα συναντάς στο αριστερό σου χέρι την Αγία Φωτεινή.
      Η Αγία Φωτεινή είναι ένα κτίριο που διχάζει και ο καθένας το βλέπει με τον δικό του τρόπο. Και ανάλογα με τα γούστα του, μπορεί να το χαρακτηρίσει από εντυπωσιακό και αριστούργημα μέχρι κακόγουστο και έκτρωμα [εμείς είμαστε με τους πρώτους].
      Η αλήθεια είναι ότι όμοιό του δεν συναντάς πουθενά στην Ελλάδα, δεν μπορείς να το κατατάξεις σε κάποια συγκεκριμένη αρχιτεκτονική και με έναν παράξενο τρόπο συνδυάζει στοιχεία της αρχαίας Ελλάδας με το χριστιανικό πνεύμα, όπως τα εμπνεύστηκε και τα υλοποίησε ο δημιουργός του, ο μέγας Κώστας Παπαθεοδώρου, αρχιτέκτονας, ζωγράφος και αγιογράφος που σίγουρα δεν έχει εκτιμηθεί ακόμα όσο του αξίζει.

      Το χρονικό της δημιουργία της εκκλησίας που ξεκίνησε λίγο πριν το 1970 και ολοκληρώθηκε –εξωτερικά- το 1973 έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Η παραγγελία έγινε από τον Μαντινειακό Σύνδεσμο που έψαχναν κάποιον αρχιτέκτονα να τους χτίσει έναν ναό μεγαλοπρεπή και ξεχωριστό και, ακόμα και σήμερα, η επιλογή του Παπαθεοδώρου δεν φαίνεται απλά επαναστατική αλλά εξωφρενική. Κανείς δεν ξέρει πώς τα μέλη ενός τόσο συντηρητικού διοικητικού συμβουλίου τον επέλεξαν και του εμπιστεύτηκαν ένα τόσο τολμηρό σχέδιο σε μια περιοχή ιστορικής σημασίας όπως η Αρχαία Μαντίνεια και μάλιστα μέσα στην χούντα.
      Ο Παπαθεοδώρου που ήταν μαθητής του Πικιώνη, την εποχή που τον προσέγγισαν δούλευε στο Υπουργείο Πολιτισμού πλάι στον αείμνηστο Σπύρο Μαρινάτο, θέση αξιοζήλευτη την εποχή εκείνη. Για να δουλέψει στη δημιουργία της Αγίας Φωτεινής παραιτήθηκε από τη θέση στο υπουργείο και αφοσιώθηκε σε αυτή ολοκληρωτικά, θωρώντας την έργο ζωής. Και ήταν.
      «Για μένα αυτό ήταν όνειρο ζωής» λέει ο ίδιος. «Όταν είδα την περιοχή με τα αυτοσχέδια καλυβάκια, τις αχυρένιες στέγες, το πράσινο, είπα ότι πρόκειται για το ιδανικό σημείο. Σε έναν χώρο που περιβάλλεται από το Μαίναλο, το Αρτεμίσιο, το όρος όπου ο Ηρακλής καθάρισε την κόπρο του Αυγεία, μια περιοχή με απλότητα, φτωχικότητα και αφέλεια που επεδίωκα μέσα από το έργο μου. Αυτό το ταπεινό και το απλοϊκό είμαστε ή τουλάχιστον ήμασταν εμείς οι Έλληνες. Και, εξάλλου, ο τόπος λατρείας του Θεού δεν χρειάζεται να είναι πολύπλοκος».
      Όσοι έζησαν από κοντά την ανέγερση του ναού αναφέρουν ότι ο αρχιτέκτονας «άλλοτε τριγύριζε ανάμεσα στα χώματα της Μαντινείας και άλλοτε περιπλανιόταν μοναχός στα στενά της Τρίπολης. Ξεδιάλεγε από τις μάντρες παλαιά υλικά, τα έπαιρνε μαζί του κι έπειτα τα σμίλευε με τα χέρια για να βρουν τη θέση τους στο οικοδόμημα που έμελλε να σημαδέψει την πορεία του. Ήταν ένας παράξενος άνθρωπος. Για έξι μήνες ζούσε σε ένα αντίσκηνο δίπλα στο κτίσμα του, ώστε να μη χάνει πολύτιμο χρόνο, αφού εργαζόταν εκεί ολόκληρη την ημέρα, παρέα με λίγους ανειδίκευτους εργάτες από τα γύρω χωριά».
      Ο Παπαθεοδώρου που ήταν μαθητής του Πικιώνη, την εποχή που τον προσέγγισαν δούλευε στο Υπουργείο Πολιτισμού πλάι στον αείμνηστο Σπύρο Μαρινάτο, θέση αξιοζήλευτη την εποχή εκείνη. Για να δουλέψει στη δημιουργία της Αγίας Φωτεινής παραιτήθηκε από τη θέση στο υπουργείο και αφοσιώθηκε σε αυτή ολοκληρωτικά, θωρώντας την έργο ζωής. Και ήταν.

      Ο Κώστας Παπαθεοδώρου δημιούργησε ένα αριστουργηματικό έργο ζωής που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο.
      Όλο το άρθρο: https://www.lifo.gr/now/greece/i-apithani-istoria-mias-ekklisias-ergoy-tehnis-stin-arhaia-mantineia
      Περισσότερα...

      1111 • 10

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.