Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    433 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Η Δημοπράτηση των Δημοσίων Έργων από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα

      Engineer

      Για την επιλογή εκ του συνόλου των ελληνικών και αλλοδαπών – κοινοτικών εργοληπτικών επιχειρήσεων αυτής στην οποία θα ανατεθεί η εκτέλεση ενός συγκεκριμένου δημοσίου έργου, υφίστανται σαφείς και αυστηρά προδιαγεγραμμένες διαδικασίες, με στόχο να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αντικειμενικότητα και ο υγιής ανταγωνισμός, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, η προστασία του δημοσίου χρήματος. Οι διαδικασίες αυτές είναι τρεις και συγκεκριμένα η “ανοικτή διαδικασία”, η “κλειστή διαδικασία” και η “διαδικασία των διαπραγματεύσεων”. Προκειμένου να διασφαλισθεί η αντικειμενική ανάθεση του έργου το κοινοτικό δίκαιο δέχεται ως κριτήρια τη χαμηλότερη τιμή ή την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
      Πρέπει να τονιστεί ότι η ανάθεση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα την δεκαετία του 1990, παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα, τα οποία προβλήθηκαν ιδιαίτερα ύστερα από την υποχρεωτική εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών και κατά την υλοποίηση των υποδομών που χρηματοδοτήθηκαν από το 1° και το 2° Κ.Π.Σ.
      Οι Εργοληπτικές Επιχειρήσεις, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλο αριθμό των έργων αυτών ώστε να αναπτυχθούν σημαντικά και γρήγορα, υποεκτίμησαν τις πραγματικές συνθήκες και το κόστος κατασκευής και οδηγήθηκαν σε σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους.
      Οι οικονομικές εκπτώσεις που προσέφεραν ήταν ιδιαίτερα υψηλές και αποδείχθηκαν, σε αρκετές περιπτώσεις, σε βάρος της ποιότητας των έργων. Στην παγίωση των μεγάλων οικονομικών εκπτώσεων συνέβαλαν επίσης, από πλευράς Κυρίου του Έργου, κυρίως η έλλειψη αξιόπιστων και εφαρμόσιμων μελετών, ο τρόπος άσκησης της επίβλεψης και οι διαδικασίες προσέγγισης του προϋπολογισμού δημοπράτησης των έργων.
      Είναι γεγονός ότι οι κανόνες, που τέθηκαν προοδευτικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των δαπανών των χρηματοδοτούμενων έργων και την πιστή τήρηση των ανταγωνιστικών διαδικασιών, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των δομών.
      Δημιουργήθηκαν μεγαλύτερα Γραφεία Μελετών με εμπειρία και σύγχρονο εξοπλισμό για την εκπόνηση αξιόπιστων μελετών και έγιναν βήματα βελτίωσης του τρόπου ανάθεσης και ελέγχου των μελετών. Έγιναν συγχωνεύσεις εργοληπτικών εταιριών και αγοράστηκε νέος εξοπλισμός. Στην ασφαλέστερη προεκτίμηση του κόστους και στην αναβάθμιση των διαδικασιών επίβλεψης των έργων συνέβαλε ο εκσυγχρονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών των Υπουργείων, η δημιουργία Ανωνύμων Εταιριών και Ειδικών Υπηρεσιών και η συμμετοχή εξωτερικών συμβούλων. Ωστόσο, απαιτείται πολύς χρόνος για να θεωρηθούν αυτά δεδομένα από τις Εργοληπτικές Επιχειρήσεις κατά τη σύνταξη των οικονομικών τους προσφορών, ώστε τελικά να υλοποιηθούν ποιοτικά δημόσια έργα με σύγχρονες προδιαγραφές.
      Μετά την εφαρμογή του Ν.2576/98 που περιείχε «μαθηματικό τύπο» απόρριψης των υπερβολικών προσφορών, οι προσφερόμενες εκπτώσεις στα περισσότερα έργα έγιναν εύλογες και συνέβαλαν στη βελτίωση της ποιότητας κατασκευής.
      Ταυτόχρονα, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού και των Ελληνικών Δικαστηρίων κατέστησαν ανενεργό τον απλουστευτικό και απόλυτο τρόπο που προέβλεπε ο Νόμος αυτός για την αιτιολόγηση των υπερβολικών προσφορών.
      Ορθόν είναι, κατά την εξέταση μίας υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, να επιτρέπεται αιτιολόγηση της με οποιονδήποτε τρόπο. Αλλά η αξιολόγηση των στοιχείων από οποιαδήποτε Επιτροπή ή Υπηρεσία θεωρείται στη χώρα μας υποκειμενική σε σημαντικό βαθμό και για το λόγο αυτό συχνά αμφισβητήσιμη.
      Ύστερα από αυτή την εξέλιξη θεσπίστηκε ο Ν.3263/2004, που επιβάλλει για τη μεγάλη πλειοψηφία των δημοπρατήσεων ως κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Τίθεται εύλογα το ερώτημα σε ποιο βαθμό οι σημερινές συνθήκες της αγοράς ευνοούν την ανάπτυξη υγιούς και όχι άκρατου ανταγωνισμού.
      Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας αγοράς υπό συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού είναι τα εξής:
      ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά ύπαρξη μεγάλου αριθμού αγοραστών και πωλητών, ώστε να μην είναι δυνατός ο επηρεασμός των τιμών από κάθε ένα από αυτούς όλοι οι αγοραστές και πωλητές έχουν «τέλεια γνώση» των συνθηκών της αγοράς, και συμπεριφέρνονται σύμφωνα με την οικονομική αρχή της μεγιστοποίησης των συμφερόντων τους. όλες οι πωλήσεις αφορούν τελείως ομοιογενή προϊόντα. Η Ελληνική αγορά δημοσίων έργων χαρακτηρίζεται μέχρι τώρα από:
      εύκολη απόκτηση πτυχίου εργοληπτικής επιχείρησης ύπαρξη μεγάλου αριθμού εργοληπτών σε σχέση με το συνολικό όγκο εργασιών έλλειψη μακροχρόνιας στρατηγικής από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις και καθημερινός αγώνας για την επιβίωση τους σημαντικές συμβατικές τροποποιήσεις του αντικειμένου του έργου που δημοπρατήθηκε. Με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελληνική αγορά, στη συνήθη περίπτωση διαγωνισμού, ο μειοδότης στον υπολογισμό της προσφοράς του όχι απλώς έχει μηδενίσει το όποιο κέρδος, αλλά δεν προέβλεψε ούτε την πλήρη κάλυψη των γενικών του εξόδων. Απλώς ελπίζει ότι θα μεταβληθεί το αντικείμενο της εργολαβίας και ότι με τη «διαπραγμάτευση» που θα ακολουθήσει, θα επιτύχει βελτίωση των οικονομικών δεδομένων. Προφανώς, η ύπαρξη των συνθηκών αυτών μακροχρόνια οδηγεί σε μη υγιή κατασκευαστικό κλάδο.
      Είναι προφανές ότι όλα αυτά δεν οφείλονται στην έλλειψη ικανότητας του τεχνικού κόσμου της χώρας, αλλά στη μη ανάληψη του «πολιτικού» κόστους εξυγίανσης της αγοράς από τις διαδοχικές κυβερνήσεις (π.χ. χορήγηση μεγάλου αριθμού πτυχίων, μη αναδιοργάνωση δημοσίων υπηρεσιών κ.λ.π).
      Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ολοκλήρωση ενός έργου είναι αποτέλεσμα πολλών συνεχόμενων και αλληλοεξαρτώμενων διαδικασιών. Υπολογίζοντας τους χρόνους των επιμέρους φάσεων προκύπτει ότι η ολοκλήρωση ενός τυπικού έργου αυτοκινητοδρόμου απαιτεί περίπου 10 χρόνια με τις παρακάτω προϋποθέσεις: οι διαπραγματεύσεις ένταξης του έργου σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα είναι σύντομες, οι μελέτες ανατίθενται με διαγωνισμό, δεν συναντώνται ιδιαίτερα προβλήματα στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων και στην εκτέλεση των απαλλοτριώσεων, η ανάθεση της σύμβασης κατασκευής γίνεται με συμπλήρωση τιμολογίου και οι αρχαιολογικές έρευνες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ δεν καθυστερούν πολύ την κατασκευή. Σε κάθε άλλη περίπτωση η ολοκλήρωση του έργου θα απαιτήσει πάνω από 10 χρόνια.
      Ειδικότερα, η επιλογή αναδόχων και η ανάθεση συμβάσεων έργων γίνεται πάντα σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία μεταξύ εργοληπτών από τον Ελληνικό και Διεθνή χώρο. Περιλαμβάνει την ετοιμασία προσφορών από τους ενδιαφερόμενους, τον έλεγχο των τυπικών δικαιολογητικών και την αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων από τον ΚτΕ. Οι επιπρόσθετοι προσυμβατικοί έλεγχοι που διεξάγονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο από το 2002, έχουν επιφέρει σημαντική αύξηση του χρόνου ανάθεσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι διαδικασίες (χωρίς αξιολόγηση) διαρκούν περίπου 9 μήνες. Σημειώνεται δε, ότι σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται ενστάσεις και προσφυγές, οι διαδικασίες ανάθεσης μπορούν να κρατήσουν έως και 20 μήνες.
      Συμπερασματικά, για την επιτυχή υλοποίηση του Κ.Π.Σ. ήταν αναγκαία η υιοθέτηση αξιόπιστων, διαφανών και γρήγορων διαδικασιών ανάθεσης των έργων και η σύντμηση του χρόνου υλοποίησης τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμη και σήμερα οι αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες ανάθεσης έργων αποτελούν ζητούμενο.
      Η Διεθνής Εμπειρία
      Ας δούμε όμως τι συμβαίνει με τις διαδικασίες ανάθεσης έργων σε τρεις μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γερμανία, οι οποίες υποχρεώθηκαν αντιστοίχως να τηρήσουν τις Κοινοτικές Οδηγίες. Παράλληλα θα αναφέρουμε και τις αντίστοιχες διαδικασίες στις ΗΠΑ. Συγκεκριµένα, θα συγκρίνουμε τις διαδικασίες δημοπράτησης, των εφαρµοζόµενων κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης, των τυποποιημένων ή µη τευχών δημοπράτησης, των συστημάτων υποβολής προσφορών, της κοστολόγησης των εργασιών καθώς και των συνήθων διαδικασιών διεξαγωγής του διαγωνισμού.
      Στη Γαλλία το σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τις Κοινοτικές Οδηγίες και άλλους νόμους και διατάγματα, ενώ ο Κώδικας ∆ηµοσίων Έργων ορίζει της επιτρεπόμενες διαδικασίες δημοπράτησης ανάλογα µε το ύψος τους. Συγκεκριµένα για έργα προϋπολογισμού πάνω από 5.000.000 Ευρώ ακολουθούνται οι γνωστές διαδικασίες που ορίζονται από τις Κοινοτικές Οδηγίες, ενώ για έργα κάτω από 5.000.000 Ευρώ μπορούν να ακολουθήσουν επιπλέον και τη «Προσαρµοσµένη διαδικασία» µόνο για έργα κάτω από 230.000 Ευρώ ή τον ανταγωνιστικό διάλογο για έργα μέχρι 5.000.000 Ευρώ. Κατά την «Προσαρµοσµένη διαδικασία» ο ΚτΕ μπορεί να επιλέξει ελεύθερα ανάδοχο, ανάλογα µε το αντικείμενο της Σύμβασης, ενώ για την εφαρμογή της «Διαδικασίας Ανταγωνιστικού ∆ιαλόγου» ο ∆ηµόσιος Φορέας ορίζει ένα λειτουργικό πρόγραµµα, το οποίο περιλαμβάνει επαληθεύσιµα αποτελέσματα προς επίτευξη ή ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν, και διαπραγματεύεται µε τον κάθε υποψήφιο τα μέσα για την επίτευξη των οριζόμενων αποτελεσμάτων ή αναγκών. Οι υποβολές των προσφορών γίνονταν ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα, όπου προσφέρεται µία συνολική τιμή για την εκτέλεση όλων των συμβατικών απαιτήσεων, ή µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολόγια ή µε προσφορά ποσοστού επί των δαπανών ή µε συνδυασμό κατ’ αποκοπήν τιµήµατος και ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου.
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένες διαδικασίες για έργα προϋπολογισμού κάτω των κοινοτικών ορίων. Για τα µμεγαλύτερα έργα, τα οποία αναθέτουν οι Κεντρικές Κυβερνητικές Υπηρεσίες, το Γραφείο Κυβερνητικού Εμπορίου έχει εκδώσει υποχρεωτικές οδηγίες και εγχειρίδια «Καλής Πρακτικής», τα οποία περιέχουν µμεθοδολογίες τις οποίες οι Υπηρεσίες δύνανται να προσαρμόσουν στις ανάγκες κάθε σύμβασης προς Δημοπράτηση. Η γενική αρχή που πρέπει να ακολουθείται είναι η επίτευξη του “Value for Money”. Δηλαδή, σκοπός είναι να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος συνδυασμός των δαπανών σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και της ποιότητας ώστε να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του χρήστη. Αυτή η αρχή πρέπει να διέπει όλα τα στάδια της Διαδικασίας Ανάθεσης.
      Η συνήθης διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι η «Κλειστή Διαδικασία», ενώ στα σύνθετα και μεγάλα έργα υπάρχει η τάση να ανατίθενται συμβάσεις µε το σύστημα «Μελέτη – Κατασκευή» µε σκοπό την εμπλοκή του κατασκευαστή από νωρίς στον σχεδιασμό του έργου. Εκτός από τις «παραδοσιακές» συμβάσεις µε κατ’ αποκοπήν τίµηµα ανατίθενται και Συμβάσεις άμεσου κόστους, όπου η Αναθέτουσα Αρχή πληρώνει το κόστος των εργασιών και ένα ποσοστό επί αυτού στον Ανάδοχο, και συμβάσεις «διάρκειας» ή Συμβάσεις Πλαίσια. Υπάρχει η τάση να δίνονται κίνητρα τους Αναδόχους για την μείωση του κόστους και χρόνου εκτέλεσης ενός έργου. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει πλήρης μελέτη ή υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες ανατίθενται συμβάσεις χωρίς συγκεκριμένο τίµηµα αλλά µε ορισμένη «τιμή στόχο». Στις συμβάσεις αυτές ορίζεται ένας µηχανισµός κατανομής του επιπλέον κόστους ή του κέρδους μεταξύ του Αναδόχου και του ΚτΕ.
      Για την ανάθεση του έργου χρησιμοποιείται κυρίως το κριτήριο της «οικονομικά πιο συμφέρουσας προσφοράς», παρόλο που σύμφωνα µε τη Νομοθεσία μπορεί να εφαρμόζεται και το κριτήριο της χαμηλότερης τιµής. Η υποβολή των προσφορών μπορεί να γίνει είτε ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα είτε µε συμπλήρωση τιμολογίου. Η βασική διαφορά στο σύστημα υποβολής προσφορών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι η Αναθέτουσα Αρχή παρέχει πίνακα κυρίων ποσοτήτων (µη δεσμευτικό) µε σκοπό την υποβοήθηση των υποψηφίων στην εκτίμηση της κλίμακας των προτεινόμενων εργασιών. Οι τιμές συμπληρώνονται ελεύθερα από του υποψήφιους, οι οποίοι επιπλέον περιλαμβάνουν στις προσφορές τους δαπάνες όπως πρόβλεψη για κινδύνους, διαχείριση εργασιών κλπ., αφού έχουν μελετήσει προσεκτικά τα δεδομένα του έργου βάσει προδιαγραφών και εκτίμησης των επί τόπου συνθηκών.
      Στη Γερμανία, ισχύουν οι «Διαδικασίες σύναψης σύμβασης έργων», που έχουν ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες και έχουν υποχρεωτική εφαρμογή. Η υποβολή προσφορών στη Γερμανία στα περισσότερα έργα γίνεται µε σύστημα που μοιάζει µε το Ελληνικό σύστημα προσφοράς µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.
      Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει Κανονισμούς προκειμένου να υφίστανται οµοιόµορφες πολιτικές και διαδικασίες ανάθεσης για όλες τις Υπηρεσίες. Οι Κανονισμοί των διαφόρων Υπηρεσιών λειτουργούν συµπληρωµατικά στους Ομοσπονδιακούς που απαιτούν πλήρη και ανοικτό ανταγωνισμό για όλες τις συμβάσεις του ∆ηµοσίου. Τα πιθανά είδη συμβάσεων είναι: καθορισμένης τιμής, αποπληρωμής σε συνάρτηση µε το κόστος, ελεγχόμενης αμοιβής, ασαφούς παράδοσης, εντολής έργου και χρόνου και υλικών. Το κριτήριο της «πλέον συμφέρουσας» προσφοράς έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από το 2002, αλλά κυρίως σε συμβάσεις µμελέτης- κατασκευής.
      Η Ελληνική Εμπειρία
      ∆ηµόσια έργα είναι τα έργα που εκτελεί η πολιτεία µε την ευρύτερή της έννοια (∆ηµόσιο, τοπική αυτοδιοίκηση, δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες δημοσίου συμφέροντος, κλπ.) και τα οποία εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Είναι τα έργα υποδομής της χώρας, κτιριακά, οδοποιίας, σιδηροδρομικά, λιμενικά εγγειοβελτιωτικά, ύδρευσης, αποχέτευσης, κλπ.
      Τα δημόσια έργα χαρακτηρίζουν την εποχή τους και τον πολιτισμό της. Στην Ελλάδα εκτελούνται δημόσια έργα από την αρχαιότητα, όπως τα έργα της Ακρόπολης των Αθηνών τον 5ο αιώνα π.Χ., που αποφάσισε η αθηναϊκή δημοκρατία μετά τους περσικούς πολέμους και υλοποίησε ο Περικλής µε τον Ικτίνο και το Φειδία, η σήραγγα προσαγωγής νερού στη Σάμο (μήκους 835 µ. και ύψους 2,5 µ.), που κατασκεύασε ο μηχανικός Ευπαλίνος (Ευπαλίνειο όρυγμα) την εποχή του τυράννου Πολυκράτη τον 7ο αιώνα π.Χ. καθώς και πολλά άλλα. Στη ρωμαϊκή εποχή κατασκευάσθηκε το 2ο αιώνα π.Χ. στο βορειοελλαδικό χώρο, ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα, η Εγνατία Οδός. Εμπνευστής του έργου ήταν ο ανθύπατος Γάιος Εγνάτιος. Οι εκκλησίες του Βυζαντίου υπήρξαν σημαντικά δημόσια έργα της εποχής τους, µε κυρίαρχο το κτίσμα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, που κατασκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα µ.Χ. από τους αρχιτέκτονες Ισίδωρο και Ανθέμιο.
      Για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας των νεοτέρων χρόνων απαιτήθηκε μεγάλη προσπάθεια, µε την κατασκευή έργων υποδομής που έλλειπαν παντελώς από τη χώρα. Η κατασκευή των δημοσίων έργων ανατέθηκε αρχικά µε διάταγμα του 1833 στο τµήµα μηχανικών του στρατού. Αργότερα, τα έργα ανατίθενται σε εργολάβους και το 1850 εκδίδεται βασιλικό διάταγμα για τις υποχρεώσεις στις οποίες υπόκεινται οι «αναδεχόµενοι την εκτέλεση δημοσίων έργων εργολάβοι». Επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, κατασκευάζονται μεγάλα δημόσια έργα υποδομής (σιδηρόδρομοι, διώρυγα της Κορίνθου, κλπ.), που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της χώρας. Την εποχή αυτή εκδίδεται το διάταγμα της 20-3-1884, που ρύθμιζε τα της εκτελέσεως των δημοσίων έργων.
      Επί της τελευταίας πρωθυπουργίας του Ελευθέριου Βενιζέλου (1928 – 1932), µε πιεστικές τις ανάγκες του 1.000.000 προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή, κατασκευάζεται πληθώρα δημοσίων έργων, οδών, σχολείων και εγγειοβελτιωτικών έργων (αποξήρανση λίμνης Γιαννιτσών, εγγειοβελτιωτικά έργα πεδιάδων Σερρών και ∆ράµας – απόδοση στην καλλιέργεια 2.800.000 στρ., κατασκευή 1650 χλµ. οδών, κλπ.), ώστε να δοθούν εκτάσεις προς καλλιέργεια στους πρόσφυγες.
      Την εποχή αυτή ψηφίζεται ο Ν. 5367/1932 για την εκτέλεση των δημοσίων έργων µε στόχο την εισαγωγή ενιαίου συστήματος εκτέλεσης των δημοσίων έργων, διότι το κράτος πρέπει να έχει ενιαία κατεύθυνση δράσης και όλοι οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των έργων να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Ο Νόμος αυτός ίσχυσε για 40 χρόνια, μέχρι το 1972 και αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια του Ελληνικού κράτους για ενιαίο σύστημα στην εκτέλεση των έργων.
      Το 1972 δημοσιεύεται ο Ν. 1266/1972 (που καταργεί τον Ν. 5367/1932) και µετά από δώδεκα χρόνια ψηφίζεται ο Ν. 1418/1984, που ουσιαστικά τέθηκε σε ισχύ µε το π.δ. 609/1985 και ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα (2004). Και οι δύο αυτοί Νόμοι (1266/72 και 1418/84) ακολουθούσαν την ίδια φιλοσοφία και υιοθετούσαν τις ίδιες βασικές ρυθμίσεις, ήταν περισσότερο αναλυτικοί από το Ν. 5367/32 και, ως εκ τούτου, περισσότερο δεσμευτικοί για τους συµβαλλόµενους (∆ηµόσιο και εργολάβους). Οι νέες ρυθμίσεις που εισάγονται µε το Ν. 1418/84 αφορούν στους εργολάβους – εργοληπτικές επιχειρήσεις (για τον τρόπο εγγραφής τους στο μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων, την κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων, κλπ.), στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, στη σύνδεση της κατασκευής των δημοσίων έργων µε την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το τέλος του 1995 εισήχθει από την τότε Κυβέρνηση ο όρος αιτιολόγηση των προσφορών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έκρηξη της διαφθοράς μεταξύ φορέων και «οικείων» εργολάβων. Ο τρόπος αυτός δημοπράτησης εγκαταλήθφηκε σχετικά γρήγορα (1998 οπότε και εισήχθει ο «μαθηματικός τύπος») αφήνοντας όμως ανεπανόρθωτη ζημιά στον τομέα διαφάνειας της ανάθεσης δημοσίων έργων.
      Το 2004, ο Ν. 3263/2004 (ΦΕΚ Α΄ 179/28.09.2004) εισήγαγε ένα νέο σύνολο νομοθετικών ρυθμίσεων με σκοπό την αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος ανάθεσης, γνωστού ως «μαθηματικός τύπος», από ένα σύστημα ανάθεσης στον απόλυτο μειοδότη. Η αλλαγή αυτή του συστήματος ανάθεσης συμπαρέσυρε αναγκαστικά και αλλαγές σε πολλές άλλες διατάξεις, συναφείς µε το αντικατασταθέν σύστημα. Οι αλλαγές αφορούν κυρίως τις διατάξεις για τη διαδικασία του διαγωνισμού, τις αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής, τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, καθώς και τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία εκπτώσεως του αναδόχου.
      Ο νόμος 1418/84 αντικατατάθηκε από τον νόμο 3669/2008 ο οποίος ενσωμάτωσε και κοινοτικές οδηγίες, ο οποίος ίσχυσε μέχρι την ψηφιση του νέου νόμου 4412/2016 ο οποίος βεβαία έχει πολλές ελλείψεις και ο εργαλαβικός κόσμος αναμένει διευκρινήσεις και τα αντιστοιχα προεδρικά διατάγματα.
      Η χρηματοδότηση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα µέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΟΚ, ιδιαίτερα µε τα πακέτα Ντελόρ Ι και ΙΙ, είχε ως συνέπεια το άνοιγμα των συμβάσεων δημοσιών έργων στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Για την εκταμίευση των χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Κοινότητας (ΕΠΤΑ και Ταμείο Συνοχής) έπρεπε να προσαρμοσθεί η ελληνική νομοθεσία για τα δημόσια έργα στις αντίστοιχες οδηγίες της ΕΟΚ, ώστε να εξασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου.
      Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε το π.δ. 23/1993, που αποτελεί προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις κοινοτικές οδηγίες για το συντονισμό των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, και εν συνεχεία το π.δ. 334/2000, το οποίο τροποποίησε το ανωτέρω προεδρικό διάταγμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων δημοσίων έργων συνυπάρχουν σήμερα κανόνες του εθνικού και του ευρωπαϊκού (κοινοτικού) δικαίου (Ν. 1418/84, Ν. 2229/94, Ν. 2308/95, Ν. 2338/95, Ν. 2372/96, Ν. 2576/98, Ν. 2940/2001, π.δ. 609/85, π.δ. 334/2000, Ν 3263/2004) καθώς και πολλά άλλα Π.Δ.
      Πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_105 της ΠΕΣΕΔΕ
      Άρθρο του Τόλη Τσιακίρη Πρόεδρος ΣΠΕΔΕ Έβρου, μέλος του Δ.Σ. και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΕΣΕΔΕ
      Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τμήμα εργασίας για τους Διαγωνισμούς Κατασκευής Έργων, η οποία στο σύνολό της αναφέρεται στην Ελληνική εμπειρία και τη νομοθεσία του Ελληνικού κράτους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα, κατόπιν αναφορών στην Διεθνή εμπειρία για την δημοπράτηση έργων, καταθέτει προτάσεις για τη βελτίωση των διαδικασιών και τευχών δημοπράτησης έργων στην Ελλάδα. Στο Τεύχος αυτό φιλοξενούμε μέρος της εν λόγω εργασίας, για την παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά τον κ. Τ. Τσιακίρη.  
      Περισσότερα...

      1430 • 0

    2. Αρθρογραφία

      Πρόκληση για την αυτοδιοίκηση η διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων τα επόμενα χρόνια – Ανάλυση από το EURegionsWeek

      Engineer

      Πολιτική Συνοχής και ΕΣΠΑ, επιτυχημένο παράδειγμα χρήσης από δήμους και περιφέρειες – Τι θα γίνει με το Ταμείο Ανάκαμψης – Οι συζητήσεις στις Βρυξέλλες στην Εβδομάδα Πόλεων και Περιφερειών ανοίγουν δρόμο για περισσότερα χρήματα στην ελληνική περιφέρεια.
      Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα των Πόλεων και των Περιφερειών (#EURegionsWeek) είναι το ετήσιο πανηγυρικό ραντεβού στις Βρυξέλλες μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και των εκλεγμένων στα όργανα αυτοδιοίκησης, αλλά και στις εθνικές αρχές, όπου συζητούνται τα θέματα κυρίως της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ και φυσικά τα ζητήματα αυτοδιοίκησης.
      Φέτος μάλιστα, στην εβδομάδα που τρέχει αυτήν την περίοδο, στο περιθώριο των πολλών συζητήσεων και συναντήσεων, που έγιναν κυρίως διαδικτυακά, φάνηκε να προκαλείται περισσότερο ενδιαφέρον από άλλες φορές: κυρίως διότι βρίσκονται μπροστά μας οι αποφάσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για τα χρήματα του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως τα ξέρουμε οι περισσότεροι στην Ελλάδα.
      Και αυτό που στις Βρυξέλλες φάνηκε πολύ έντονα φέτος ήταν ότι οι δήμοι και οι περιφέρειες όλης της Ευρώπης, της αυτοδιοίκησης συνολικά, δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσουν στις γραφειοκρατίες και στις εθνικές αρχές το μοναδικό ιστορικά ύψος πόρων που θα αφιερωθεί τα επόμενα χρόνια για επενδύσεις, ενισχύσεις και επιχορηγήσεις σε όλη την Ευρώπη.
      Ειδικά για την Ελλάδα, ως γνωστόν, οι πόροι μπορεί να ξεπεράσουν τα 70 δις ευρώ για τα επόμενα 7-9 χρόνια, αν αξιοποιήσουμε πλήρως τα διαθέσιμα κονδύλια.
      Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα είχε έναν πρωταγωνιστή στην Εβδομάδα των Περιφερειών, καθώς ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών.
      Εκείνος μίλησε (σε ορισμένες μόνο από τις επίσημες εκδηλώσεις) επισήμως εκ μέρους της αυτοδιοίκησης με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην εναρκτήρια εκδήλωση, υποδέχθηκε διαδικτυακά την Καγκελάριο της Γερμανίας, ως Προεδρεύουσα χώρα, Άνγκελα Μέρκελ, συνομίλησε με τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φρανς Τίμμερμανς για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και συζήτησε αναλυτικά με την Επίτροπο Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων Ελίζα Φερέϊρα για όλες τις επενδύσεις που τρέχουν, αλλά και των επόμενων χρόνων, από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ.
      Ο Έλληνας περιφερειάρχης, εκ μέρους των συναδέλφων του σε όλη την Ευρώπη, ανέλυσε πραγματικά και με διαφορετικές αφορμές κάθε φορά, τον ρόλο που παίζει η αυτοδιοίκηση στην εφαρμογή όλων των πολιτικών της ΕΕ. Και εν τέλει στα έργα και τις δράσεις που βλέπουν οι πολίτες δίπλα τους κάθε μέρα.
      Αυτό τονίστηκε ιδιαίτερα για την περίοδο της τωρινής πανδημίας, όπου οι δήμοι και οι περιφέρειες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της στήριξης των πολιτών αλλά και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων, καθημερινά, και σε πολλά επίπεδα.
      Το ζήτημα αναδείχθηκε ιδιαίτερα στη συζήτηση με την Ελίζα Φερέϊρα, καθώς η Κομισιόν επέλεξε να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των χρηματοδοτήσεων από την Πολιτική Συνοχής μέσα στην Εβδομάδα των Περιφερειών.
      Ο κοινός τόπος όμως των τοποθετήσεων και το κλίμα που εισπράττει ένας ουδέτερος παρατηρητής φέτος είναι πολύ σαφής: η αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη θέλει να έχει λόγο και ρόλο στις επιλογές που την αφορούν, στις αποφάσεις για την κατανομή των κονδυλίων, στα έργα που πρέπει να αποφασίζονται και να γίνονται κοντά στους πολίτες.
      Αυτό μπορεί να είναι πλέον κανόνας για τα έργα της πολιτικής Συνοχής (τις περισσότερες φορές), όσα δηλαδή χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ στην Ελλάδα αλλά τώρα υπάρχουν νέες προκλήσεις μπροστά. Και οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν δείξει ήδη ότι επιθυμούν τον έλεγχο των χρηματοδοτήσεων…
      Τι συμβαίνει με το Ταμείο Ανάκαμψης;
      Λίγες μόνον ημέρες πριν την πρώτη προθεσμία για την υποβολή των εθνικών σχεδίων στις Βρυξέλλες, η Επιτροπή των Περιφερειών ζήτησε ευθέως να έχει ρόλο και λόγο τόσο επί των αποφάσεων όσο και επί της υλοποίησης των έργων και επενδύσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης.
      Το ζήτησε σχεδόν ευθέως ο Απόστολος Τζιτζικώστας. Και – ως εκ θαύματος – η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν ήταν αρνητική σε γενικό επίπεδο. Όπως συνηθίζεται στις Βρυξέλλες, με στρογγυλό τρόπο αποτύπωσε ότι βλέπει τις περιφέρειες και την αυτοδιοίκησης συμμάχους. Δεν το απέκλεισε δηλαδή, αλλά δεν προχώρησε και παραπέρα. Και αυτό γιατί όσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης ειδικά οι κυβερνήσεις έχουν προς το παρόν κυρίαρχο ρόλο – και έχουν βάλει και δικαίωμα να κρίνουν τις εκταμιεύσεις προς κάθε κράτος – μέλος…
      Ωστόσο ούτε η Επιτροπή των Περιφερειών σήκωσε τους τόνους…. Αφού στην παρουσίαση του πρώτου βαρομέτρου – έρευνας για το πώς βλέπουν οι πολίτες τη ζωή στις πόλεις και τις περιοχές τους σημείωσε τον ρόλο της αυτοδιοίκησης, τόνισε ότι η μείωση των (αυτοδιοικητικών) πόρων και εσόδων λόγω κορωνοϊού διακινδυνεύει την παροχή δημόσιων υπηρεσιών και ταυτόχρονα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημιουργία μιας «χαμένης γενιάς λόγω κορονοϊού», ειδικά για την νεολαία και τους ανέργους, αλλά και για τις αυξανόμενες περιφερειακές ανισότητες.
      Στο βάθος η πράσινη οικονομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός
      Η διαφαινόμενη αυτή συστράτευση στην ανάλυση μεταξύ των «γραφειοκρατών» της Κομισιόν και των εκλεγμένων από τους πολίτες αυτοδιοικητικών έκανε ίσως εντύπωση, αλλά φάνηκε μέσα στην εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας των Περιφερειών ότι είχε νόημα και ουσία…
      Έτσι,  ο Τιμμερμανς, ο οποίος είναι ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, απευθυνόμενος στον Τζιτζικώστα και στους άλλους αυτοδιοικητικούς, κάλεσε τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να αναλάβουν την ευθύνη και να διαμορφώσουν την Πράσινη Συμφωνία σε τομείς που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές τους. Και η Επιτροπή των Περιφερειών ευμενώς αποδέχθηκε την πρόσκληση…
      Έτσι δημιουργείται μια, νέα θα λέγαμε, συμμαχία που θα έχει ως στόχο να παράσχει στις τοπικές και περιφερειακές αρχές τη στήριξη και τις γνώσεις που χρειάζονται για να εφαρμόσουν αποτελεσματικότερα την εθνική ανάκαμψη και τα κονδύλια της ΕΕ ώστε η Πράσινη Συμφωνία να καταστεί πραγματική σε κάθε κοινότητα, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, την ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών και την προστασία των φυσικών οικοτόπων.
      Από τη μία λοιπόν η βασική συνεργασία της ΕΕ με την αυτοδιοίκηση μέσα από την Πολιτική Συνοχής, από την άλλη η νέα συνεργασία με την Κομισιόν για την Πράσινη Συμφωνία, «δένει» η συνεργασία και μένουν οι εθνικές κυβερνήσεις να κάνουν τον επιτελικό σχεδιασμό…
      Θα ακολουθήσει σύντομα, όπως φάνηκε από τις συζητήσεις στις Βρυξέλλες, και αντίστοιχη πολιτική για τον ψηφιακό μετασχηματισμό αν και σε αυτόν τον τομέα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα καθώς χρειάζονται επενδύσεις σε εθνικό επίπεδο (όπως τα δίκτυα 5G) και μεγάλες υποδομές, αλλά σίγουρα στις ψηφιακές δεξιότητες και στην επιχειρηματικότητα θα βρεθεί κοινός τόπος.
      Τι αλλάζει στην Ελλάδα;
      Τι σημασία έχουν όλα αυτά για τον κάθε ελληνικό τόπο; Πολύ συγκεκριμένη… Όπως αποκαλύψαμε πριν λίγες εβδομάδες, ο σχεδιασμός της ελληνικής κυβέρνησης είναι να κατευθυνθεί στις περιφέρειες περίπου το 33% του νέου ΕΣΠΑ. Και για το Ταμείο Ανάκαμψης, που η κυβέρνηση ακόμη δεν έχει ανακοινώσει βασικές λεπτομέρειες αλλά κάνει μόνο γενικές ανακοινώσεις και διαρροές, δεν υπάρχει περιφερειακή διάσταση. Αυτό ακριβώς παλεύουν οι αυτοδιοικητικοί: μέσα από τη συνεργασία με την Κομισιόν να υπάρξει μηχανισμός ώστε η διαχείριση των έργων από το ταμείο Ανάκαμψης να περάσει και μέσα από τις περιφέρειες, ενώ διεκδικούν ταυτόχρονα μεγαλύτερο ποσοστό του νέου ΕΣΠΑ.
      Όλα αυτά μεταφράζονται σε περισσότερα ή λιγότερα εκατομμύρια ευρώ, από το σύνολο των 70 δις, για κάθε περιφέρεια της χώρας στα επόμενα 7, τυπικά, αλλά 10, ουσιαστικά, χρόνια. Και οι περιφέρειες μάλλον έχουν κάθε λόγο να «φωνάζουν» ότι δεν πρέπει να επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος, με έναν αθηνοκεντρικό σχεδιασμό και διαχείριση που δημιούργησε πολλές δυσκολίες.
      Η συνοχή, με κοινωνικό αλλά και χωρικό περιεχόμενο, πρέπει να είναι η βασική συνιστώσα, με διακυβέρνηση όσο το δυνατόν πιο κοντά στον πολίτη. Και αυτό δεν γίνεται από τα γραφεία των Αθηνών – ή κάθε πρωτεύουσας… Ευελπιστούν λοιπόν ότι με τις κατάλληλες συμμαχίες θα αλλάξει προς το καλύτερο το μοντέλο, που έχει επιτυχίες με την Πολιτική Συνοχής αλλά που με τον πακτωλό χρημάτων που προβλέπονται υπάρχει κίνδυνος να μείνουν «απέξω» οι τοπικές κοινωνίες.
      Η ελληνική κυβέρνηση πάντως έχει διακηρύξει ότι θα υπάρξουν πολλές και μεγάλες αλλαγές στη διαχείριση των κοινοτικών πόρων. Οι επόμενες εβδομάδες και λίγοι μήνες θα δείξουν αν θα καταφέρει η Αυτοδιοίκηση να πάρει μεγαλύτερο ρόλο ή αν θα επικρατήσει ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διακυβέρνησης της κοινοτικής χρηματοδότησης για τα επόμενα χρόνια.
      [Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην ελληνική EurActiv στο πλαίσιο της δράσης «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» και αναδημοσιεύεται στο economix.gr στο πλαίσιο της συνεργασίας περιεχομένου των δύο ΜΜΕ]
      Περισσότερα...

      478 • 0

    3. Αρθρογραφία

      Διαφημιστικές πινακίδες και επιγραφές: Πού επιτρέπονται και ποιες θεωρούνται αυθαίρετες

      Engineer

      Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, που αφορά στην απρόσκοπτη κίνηση των πεζών στις πόλεις, αλλά και στην αισθητική υποβάθμιση του φυσικού, οικιστικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, είναι η άναρχη και ανεξέλεγκτη τοποθέτηση κάθε είδους διαφημιστικής πινακίδας και ταμπλό στα πεζοδρόμια, στους πεζοδρόμους, στις όψεις των κτιρίων, στις ταράτσες, στα κέντρα ψυχαγωγίας, στους δρόμους στους κοινόχρηστους χώρους, στις στάσεις των λεωφορείων, στα χωράφια, σε πολιτιστικά μνημεία και σε πολλά άλλα σημεία. Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, η πολιτεία τον Ιούλιο του 2020 θέσπισε νέους κανόνες για την τοποθέτηση υπαίθριας διαφήμισης.
      Ετσι απαγορεύεται ρητά πλέον η τοποθέτηση διαφημιστικών πλαισίων σε πεζοδρόμια, δρόμους και εθνικές οδούς, κάτι που όχι μόνο προσέβαλε την αισθητική του περιβάλλοντος χώρου αλλά ήταν επικίνδυνο για τους οδηγούς και έκανε δύσκολη την μετακίνηση των πεζών. Η υπαίθρια διαφήμιση ρυθμίζεται εκτός των άλλων νομοθετημάτων και από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό και η παράνομη τοποθέτηση αποτελεί πολεοδομική παράβαση και επιφέρει μεγάλα πρόστιμα.
      Σε ποιους χώρους απαγορεύεται η τοποθέτηση υπαίθριας διαφήμισης; Η προβολή υπαίθριας διαφήμισης απαγορεύεται στους εξής χώρους:
      α) Σε αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους και στις ζώνες προστασίας γύρω από αυτούς, σε παραδοσιακούς οικισμούς, στον περιβάλλοντα χώρο τους, καθώς και σε τόπους που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους,, χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ).
      β) Σε μνημεία, στον περιβάλλοντα χώρο τους ή και στις ζώνες προστασίας τους και παραδοσιακά κτίρια, χωρίς την προηγούμενη έγκριση των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ).
      γ) Σε κτίρια στα οποία στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες και υπηρεσίες των ΟΤΑ και άλλων Ν.Π.Δ.Δ.
      δ) Σε κοιμητήρια, κτίρια ιερών ναών κάθε θρησκείας και δόγματος καθώς και στον περιβάλλοντα χώρο τους.
      ε) Σε επιφάνειες τεχνικών έργων φορέων του δημόσιου τομέα, όπως τοίχοι αντιστήριξης, γέφυρες, σήραγγες, το κατάστρωμα δρόμων και πεζοδρομίων καθώς και στύλοι και υποσταθμοί εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας.
      στ) Σε στοές κτιρίων.
      ζ) Σε πινακίδες δημόσιας πληροφόρησης, σε πινακίδες οδικής σήμανσης και στους φωτεινούς σηματοδότες οδικής κυκλοφορίας.
      η) Σε χώρους που απαγορεύεται από τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας
      θ) Σε εκτάσεις που προστατεύονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας
      Ποιες επιπλέον απαγορεύσεις ισχύουν;  Απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφημιστικών πλαισίων στις παρακάτω περιπτώσεις:
      στα πεζοδρόμια στο οδόστρωμα των οδών, στις διαχωριστικές νησίδες, στις νησίδες ασφαλείας και στο οδόστρωμα των οδών παρόδιας εξυπηρέτησης, στην ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών, στον οδηγό τυφλών και στα κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες και σκάφες), ακόμη και όταν αυτά δεν έχουν διαμορφωθεί, σε επαρχιακές και εθνικές οδούς, σε ανισόπεδους κόμβους, σε σταθμούς διοδίων και οπουδήποτε αλλού, εφόσον μπορεί να επηρεάσει τους χρήστες της οδού και την κυκλοφορία, οπουδήποτε, εφόσον παρεμποδίζεται η θέα των πινακίδων σήμανσης και η τοποθέτηση διαφημίσεων σε οδούς με εγκατεστημένους σηματοδότες, μπροστά από καταστήματα, εμπορικές επιχειρήσεις και κατοικίες, όταν επηρεάζεται ο φωτισμός τους, η θέα τους ή η πρόσβαση σε αυτά, όταν προκαλούν ενόχληση στους χρήστες των κοινοχρήστων χώρων και τους ενοίκους των παρακείμενων κτιρίων, με δονήσεις, θορύβους ή φωτισμό ανώτερο από τα επιτρεπόμενα όρια, στα γήπεδα εκτός σχεδίου, τοποθετούνται υποχρεωτικά σε ακτίνα τουλάχιστον 1.000m από άλλο διαφημιστικό πλαίσιο, να μην εξέχουν από την επιφάνεια πλαισίων - στοιχείων καθ’ οποιονδήποτε τρόπο ή είναι ανάγλυφες, σε πάρκα, άλση, στον αιγιαλό και την παραλία και γενικά σε κάθε άλλο κοινόχρηστο χώρο. Επίσης στις στάσεις λεωφορείων θα πρέπει να τοποθετούνται κάθετα στη φορά της κίνησης (και από τις δύο πλευρές) σε δρόμους με όριο άνω των 70 χλμ/ώρα, ενώ στους δρόμους με όριο ταχύτητας κάτω των 70 χλμ/ώρα, ενώ επιτρέπεται μόνο στην αντίθετη της φοράς κίνησης των οχημάτων.
      Επιτρέπεται η τοποθέτηση διαφημιστικής ταμπέλας στην περίφραξη; Ναι επιτρέπεται με τις εξής προϋποθέσεις:
      α) Να έχουν μέγιστο, μέγιστο μήκος τα 11,20m (16Χ0,70m) και μέγιστο ύψος 2,10m (2Χ1,05m).
      β) Τα διαφημιστικά αυτά πλαίσια, τοποθετούνται υποχρεωτικά κατά μήκος της οικοδομικής γραμμής (με τήρηση των υποχρεωτικών στοών και πρασιών), παράλληλα και ευθύγραμμα με αυτή και όχι σε τεθλασμένες γραμμές.
      γ) Τα διαφημιστικά πλαίσια στις περιφράξεις οικοπέδων, δεν επιτρέπεται να είναι φωτεινά ή φωτιζόμενα.
      Σε χωράφι εκτός σχεδίου μπορώ να τοποθετήσω διαφημιστική πινακίδα; Σε γήπεδα εκτός σχεδίου επιτρέπεται η τοποθέτηση διαφημιστικών πλαισίων ύστερα από άδεια και υπό την προϋπόθεση τήρησης των διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Για τη χορήγηση άδειας προβολής υπαίθριας διαφήμισης ή για την τοποθέτηση πλαισίων διαφημίσεων σε ιδιωτικό κτίριο ή οικόπεδο, απαιτείται επίσης και η προηγούμενη γνώμη του αρμόδιου Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που εξετάζει αν περιορίζεται η θέα και προκαλείται υποβάθμιση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και γνώμη του Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου η οποία εξετάζει αν θίγεται η αισθητική της περιοχής, αν επιβαρύνεται στατικώς το κτίριο ή αν δημιουργείται τεχνικό πρόβλημα σε αυτό από τη διαφημιστική κατασκευή.
      Ποιες διαφημιστικές πινακίδες και επιγραφές επιτρέπονται σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία;  
      Σύμφωνα με τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού κατασκευές κάθε είδους εμπορικών και διαφημιστικών επιγραφών, πινακίδων και πλαισίων (όπως είναι τα περισσότερα διαφημιστικά πλαίσια και επιγραφές των επιχειρήσεων και καταστημάτων), δεν επιτρέπονται να κατασκευάζονται στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου, είναι δε αυθαίρετες και κατεδαφιστέες και καταλογίζονται από την πολεοδομία πρόστιμα. Επίσης η τοποθέτηση διαφημιστικής πινακίδας σε κτίριο αποτελεί οικοδομική εργασία για την εκτέλεση της οποίας απαιτείται άδεια οικοδομής από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, χωρίς δε την άδεια αυτή η τοποθέτηση της πινακίδας αποτελεί αυθαίρετη κατασκευή. Η τοποθέτηση επιγραφών επιτρέπεται μόνο στο ισόγειο του κτιρίου. Σε κτίρια με ενιαία χρήση, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση, επιπλέον του ισογείου, η τοποθέτηση μιας μόνον επιγραφής άνωθεν του ισογείου. Και η επιγραφή αυτή τοποθετείται παράλληλα με την όψη του κτιρίου. Επίσης οι επιγραφές φαρμακείων, κλινικών και νοσοκομείων, επιτρέπεται να είναι κάθετες προς την όψη του κτιρίου. Οι κάθετες αυτές επιγραφές έχουν διαστάσεις κατ’ ανώτατο όριο 0,70Χ0,70Χ0,25m και δεν μπορεί να απέχουν από την όψη του κτιρίου περισσότερο από 0,30m. To κάτω μέρος των επιγραφών, δεν μπορεί να απέχει λιγότερο των 3m από τη στάθμη του πεζοδρομίου και η εξωτερική πλευρά τους να βρίσκεται σε απόσταση πέραν των 0,50m. από την νοητή κατακόρυφο που περνά από το κράσπεδο του πεζοδρομίου. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση φωτεινών επιγραφών ή φωτιζόμενων και ηλεκτρονικών ή άλλων διαφημίσεων, πέρα από το ιδεατό στερεό του οικοπέδου και πάνω στην οροφή του κτιρίου. Επιτρέπεται η τοποθέτηση ενημερωτικών επιγραφών που δηλώνουν την ιδιότητα των ενοίκων, επί τοίχου παρά την είσοδο κτιρίου ή αυλόθυρα με μέγιστες διαστάσεις 0,20mΧ0,30m. Ποιος δίνει την άδεια για την υπαίθρια διαφήμιση και την τοποθέτηση πλαισίων διαφημίσεων; Η άδεια χορηγείται από τον οικείο Δήμο, ύστερα από αίτηση που συνοδεύεται από τα απαραίτητα στοιχεία για τον προσδιορισμό του τέλους και προηγούμενη καταβολή του τέλους διαφήμισης. Για την έκδοσή της προηγείται έλεγχος των αρμόδιων οργάνων του Δήμου, τα οποία εξετάζουν αν τα πλαίσια πληρούν τις προδιαγραφές, οι οποίες ορίζονται στις ισχύουσες κανονιστικές πράξεις.
      Επίσης για τη χορήγηση άδειας προβολής υπαίθριας διαφήμισης ή για την τοποθέτηση πλαισίων διαφημίσεων σε ιδιωτικό κτίριο ή οικόπεδο, απαιτείται επίσης και η προηγούμενη γνώμη του αρμόδιου Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που εξετάζει αν περιορίζεται η θέα και προκαλείται υποβάθμιση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και γνώμη του Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου, η οποία εξετάζει αν θίγεται η αισθητική της περιοχής, αν επιβαρύνεται στατικώς το κτίριο ή αν δημιουργείται τεχνικό πρόβλημα σε αυτό από τη διαφημιστική κατασκευή.
      Περισσότερα...

      2166 • 0

    4. Αρθρογραφία

      Νίκολα Τέσλα: 99% Έμπνευση!

      tetris

      Ο 20ος και ο 21ος αιώνας γεννήθηκαν στο μυαλό του Νίκολα Τέσλα, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα στις 10 Ιουλίου του 1856. Και ήταν/είναι πολύ παράξενοι και ανατρεπτικοί αιώνες. Προηγουμένως ο 19ος αιώνας, στον οποίο ο Τέσλα πέρασε τη μισή -και αναμφίβολα πιο παραγωγική- ζωή του, υπήρξε αναμφίβολα ο «αιώνας της επιστήμης». Ένας αιώνας υψιπετών επιστημονικών και τεχνολογικών οραμάτων, εμφορούμενος από την ιδεολογία της επιστήμης που υποκαθιστούσε τη θρησκεία. Οι επιστημονικές προφητείες για ένα ουτοπικό μέλλον, όπου οι άνθρωποι θα ζούσαν καλύτερα, με πρωτοφανείς ανέσεις και δυνατότητες, μοχθώντας ελάχιστα, γοήτευε το συλλογικό φαντασιακό πολύ περισσότερο από τις θρησκευτικές χιλιαστικές προφητείες. Η επιστήμη γινόταν κατά κάποιο τρόπο μια «νέα θρησκεία» ή, πιο συγκεκριμένα, μια νέα «αυτοκρατορία». που επεκτεινόταν συνεχώς και σε όλα τα επίπεδα. Δεν υπήρχαν -ή έτσι τουλάχιστον φαινόταν- όρια στην επέκτασή της.
      Ένας πρωτοπόρος που εξερευνούσε νέα πεδία γνώσεων
      Ο Νίκολα Τέσλα δεν ήταν απλά ένα επιστημονικό «παιδί της εποχής του», γαλουχημένο με τη Νευτώνεια Φυσική και τις Εξισώσεις του Μάξγουελ. Ήταν ταυτόχρονα κι ένας «άνθρωπος του μέλλοντος»: ένας πρωτοπόρος επιστήμονας που εξερευνούσε νέα πεδία γνώσεων, παρήγαγε νέα τεχνολογία και οραματιζόταν τον κόσμο μας, όπως θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι. Ο Τέσλα ήταν ένα πολυσχιδές μυαλό, καλλιτεχνικό κι επιστημονικό ταυτόχρονα, και ένα ιδιοφυές εφευρετικό ταλέντο, που δεν μπορούσε να περιοριστεί εύκολα στα συμβατικά όρια της επιστήμης. Ίσως μόνον ο εκπληκτικός καλλιτέχνης κι εφευρέτης Λεονάρντο Ντα Βίντσι θα μπορούσε να συγκριθεί μαζί του. Δεν είναι εύκολο να περιορίσει κανείς τον πολυτάλαντο Τέσλα σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων. Για παράδειγμα ο Τέσλα δεν ήταν απλά ένας εφευρέτης. Το να αποκαλεί κανείς τον Τέσλα απλά «εφευρέτη» είναι σαν να λέει ότι ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν απλώς ένας «ζωγράφος». Ο Τέσλα ήταν κάτι πολύ παραπάνω από ένας εφευρέτης. Ήταν ένας εξερευνητής νέων ηπείρων γνώσεων, ένας άνθρωπος που ανακάλυπτε νέες φυσικές αρχές και μόνον κατ’ ανάγκην υπήρξε εφευρέτης. Για τον ίδιο, μεγαλύτερη σημασία είχε η ανακάλυψη νέων φυσικών αρχών και λιγότερο η εφαρμογή τους στην πράξη, και ειδικά στο εμπόριο. Ήταν πάνω απ’ όλα ένας πρωτοπόρος εξερευνητής νέων αρχών της Φυσικής, ένας ανθρωπιστής επιστήμονας που οραματιζόταν ένα καλύτερο μέλλον για την ανθρωπότητα. Ένας άνθρωπος των θαυμάτων, για τον οποίο υπάρχουν ακόμη πολλά μυστικά που μένει να ξεκλειδωθούν…
      Οι ιδέες του Τέσλα συνεχίζουν να γοητεύουν, καθώς εκπέμπουν ακόμη και σήμερα μια απόκοσμη και μυστηριώδη αύρα. Τα οράματά του ξεπερνούσαν κατά πολύ την «πρωτόγονη» επιστημονική φαντασία της εποχής του. Οι άνθρωποι της Βικτωριανής Εποχής τον άκουγαν με ανοικτό το στόμα να μιλά για ρομπότ, τηλεκατευθυνόμενες τορπίλες, ασύρματη μεταφορά ενέργειας και επαφή με εξωγήινους. Ο Τέσλα συνήθιζε να κάνει δημόσιες φαουστικές επιδείξεις του Εναλλασσόμενου Ρεύματος και των συσκευών του, για να αποδείξει στο κοινό την ασφάλεια του, αντιμετωπίζοντας τις συκοφαντικές επιθέσεις του Τόμας Έντισον, που είχε ταχθεί υπέρ του Συνεχούς Ρεύματος. Σ’ αυτές τις επιδείξεις ο Τέσλα χρησιμοποιούσε τον εαυτό του ως «πειραματόζωο» και αφηνόταν να διαποτιστεί από ρεύμα χιλιάδων βόλτ, ώστε τελικά το σώμα του σπινθιροβολούσε από ηλεκτρισμό!
      http://im1.7job.gr/sites/default/files/imagecache/775v/article/2020/28/320965g-nikolatesla_lampa.jpg
      «Διαθέτω έναν ασυνήθιστο νου»
      Ο Τέσλα διέθετε μια ενορατική, διαισθητική, ενστικτώδη και σχεδόν υπερφυσική γνώση πάνω στα μυστήρια του ηλεκτρομαγνητισμού. Οι εφευρέσεις του εμφανίζονταν στην οθόνη του μυαλού του ως τέλεια σχηματισμένες εικόνες, φωτεινές αστραπές και διανοητικές εκλάμψεις. Θαρρείς πως ο Τέσλα δεν είχε παρά να αντιγράψει τα πρωτότυπα από το κβαντικά διαμορφωμένο κενό, από τα «ακασικά αρχεία»: «Είμαστε αυτόματα εντελώς ελεγχόμενα από τις δυνάμεις του μέσου, που κλυδωνίζονται σαν φελλοί στην επιφάνεια του νερού αλλά παίρνουν κατά λάθος τα επακόλουθα των επιρροών από έξω για ελεύθερη βούληση. Οι κινήσεις και οι άλλες πράξεις που εκτελούμε είναι πάντα για να διατηρούν τη ζωή και παρ’ ότι φαινομενικά είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι ο ένας από τον άλλο, είμαστε συνδεδεμένοι με αόρατους δεσμούς», έγραφε στην αυτοβιογραφία του Οι Εφευρέσεις μου, για να συνεχίσει σ' ένα άλλο σημείο της: «Από τότε που άκουσα από μερικούς από τους σπουδαιότερους ανθρώπους της εποχής, πρωτοπόρους στην Επιστήμη που τα ονόματά τους είναι αθάνατα, ότι διαθέτω έναν ασυνήθιστο νου, έστρεψα όλες μου τις ικανότητες στη σκέψη στη λύση των μεγάλων προβλημάτων χωρίς να λογαριάζω θυσίες. Για πολλά χρόνια προσπαθούσα να λύσω το αίνιγμα του θανάτου και καραδοκούσα ανυπόμονος για κάποιο είδος πνευματικής ένδειξης». Αστραπές έμπνευσης στο μυαλό του
      Ο Τέσλα έκανε συνεχώς νοητικά πειράματα. Έρχονταν στο μυαλό του πολλές ιδέες. H ροή τους ήταν ακατάπαυστη και με τέτοια ιλιγγιώδη ταχύτητα, που τον απέτρεπε να συγκεντρωθεί σε μία κάθε φορά και να της δώσει έτσι την αρμόζουσα προσοχή και αφοσίωση. Ήταν τόσες πολλές οι δυνατότητες και οι προοπτικές που συνωστίζονταν στο μαυροπίνακα του μυαλού του, που ήταν σχεδόν αδύνατον να τις αναλύσει μία μία λεπτομερειακά, να τις αξιοποιήσει σε πρακτικές εφαρμογές και κατ' επέκταση σε οικονομικό κέρδος. Δεν είχε χρόνο να ασχοληθεί με πράγματα, όπως εμπορική αξία, οικονομικό κέρδος, ποσοστά κ.ά. Του άρεσε περισσότερο να επινοεί, παρά να «εφευρίσκει». Ίσα που είχε χρόνο για να κατοχυρώσει μια ευρεσιτεχνία του και να την παρουσιάσει με θεαματικό τρόπο στον Τύπο και μετά έχανε το ενδιαφέρον του γι' αυτήν και στρεφόταν πάντα «Κάπου Αλλού». Δεν μπορούσε εύκολα να κάνει μια στάση σε μια από όλες αυτές τις ιδέες του και να την αναλύσει, να την αναπτύξει πρακτικά και να αξιοποιήσει εμπορικά, όπως έκανε ο Έντισον.
      Ζούσε περισσότερο μέσα στο κεφάλι του παρά στην ανθρώπινη καθημερινότητα και πραγματικότητα, ειδικά την αμερικανική καπιταλιστική.
      «Στο σύμπαν δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο υπαρκτό και το φανταστικό: και τα έργα και οι σκέψεις είναι το ίδιο πραγματικά», έλεγε ο Νίκολα Τέσλα. Ο ίδιος μιλούσε συνδυάζοντας τη γλώσσα της Τέχνης και του Ρομαντισμού με εκείνη της Επιστήμης. Θεωρούσε πως η γλώσσα της Επιστήμης της εποχής του ήταν μια μορφή ρήξης με τις προηγούμενες μορφές γνώσης και σίγουρα η ανώτατη μορφή «αλήθειας» που μπορούσε να επιτευχθεί από ανθρώπινα όντα. Δεν λάτρευε την Επιστήμη ως «νέα θρησκεία», «ιδεολογία» ή αυτοσκοπό, αλλά την έβλεπε περισσότερο ως το πιο αξιοθαύμαστο και πολύτιμο εργαλείο των ανθρώπων για την κατανόηση του κόσμου και, κυρίως, για τη θεαματική βελτίωση της καθημερινότητας τους και την απελευθέρωσή τους από τα δεσμά του σκότους και της ανάγκης. Ο Τέσλα ήταν, και υπό αυτή την έννοια, ένα «παιδί του 19ου αιώνα», που επινόησε τον 20ο αιώνα και οραματιζόταν τον 21ο αιώνα.
      Τέσλα Vs Έντισον: μια αρχετυπική σύγκρουση
      Οι σχέσεις Έντισον και Τέσλα δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα θερμές. Ο Έντισον ήταν άνθρωπος πρακτικός και βασιζόταν περισσότερο στην εργατικότητα και στις εμπειρίες του, σε αντίθεση με τον Τέσλα που ήταν ένας άνθρωπος με ιδανικά, διανοούμενος και περισσότερο θεωρητικός. Επιπλέον είχαν διαφωνίες στο αντικείμενο της εργασίας τους, καθώς ο Έντισον ήταν ένθερμος υποστηρικτής της χρήσης του Συνεχούς Ρεύματος, κυρίως για πρακτικούς λόγους και για ζητήματα ασφάλειας, ενώ ο Τέσλα υποστήριζε, σχεδόν με προφητικό ζήλο, τη χρήση του Εναλλασσόμενου Ρεύματος. Ο Έντισον αναγνώριζε πως ο Τέσλα είχε ένα κομμάτι της δικής του ιδιοφυΐας. Κατά τα άλλα ήταν απλώς ένας ευφυής Σέρβος μετανάστης, που προερχόταν μάλιστα από όχι και τόσο ευυπόληπτες περιοχές της Ευρώπης. Κουβαλούσε μαζί του τη διανοουμενίστικη αύρα και την καλλιτεχνική κουλτούρα της Ευρώπης, που είχε πάρει διαζύγιο από την πρακτικότητα των Αμερικανών.
      http://im1.7job.gr/sites/default/files/imagecache/775v/article/2020/28/320965g-skepsou_opos_o_tesla.jpg
      Από την πλευρά του ο Τέσλα υποστήριζε πως ο Έντισον θα πετύχαινε πολύ περισσότερα και θα είχε γλιτώσει τουλάχιστον το 90% της εργαστηριακής και πειραματικής του δουλειάς αν ήξερε λίγο θεωρητική Φυσική και μαθηματικούς υπολογισμούς. Ο Έντισον όμως εμπιστευόταν, ως το τέλος της ζωής του, το εφευρετικό του ένστικτο και την πρακτική αμερικανική αίσθησή του. Έτσι, σύμφωνα με τον Τέσλα, ο πραγματικά τεράστιος όγκος των εφευρέσεων και επιτευγμάτων του Έντισον -προϊόν κυρίως τυχαίων πειραματισμών- αποτελούσε σχεδόν ένα θαύμα από μόνο του.
      Τέσλα: Think Outside The Box
      Ο Τέσλα δεν πέτυχε σκεπτόμενος με συμβατικό τρόπο, αλλά σκεπτόμενος «Outside The Box», πέρα από τα όρια της συμβατικής σκέψης κι επιστήμης, με έναν τρόπο που άλλοι θα χαρακτήριζαν υπερβατικό ή ακόμη και «μεταφυσικό», αλλά σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιώντας ελεύθερα τη δημιουργική του φαντασία: «Οδηγήθηκα έτσι ενσυνείδητα να εξελίξω αυτήν που εγώ θεωρώ ως μια νέα μέθοδο υλοποίησης εφευρετικών εννοιών και ιδεών, η οποία είναι δραστικά αντίθετη στη γνήσια πειραματική και είναι, κατά τη γνώμη μου, ασύγκριτα πιο γρήγορη και αποτελεσματική. Η μέθοδός μου είναι διαφορετική. Δεν καταπιάνομαι αμέσως με το πραγματικό έργο. Όταν συλλαμβάνω μια ιδέα αρχίζω αμέσως να τη χτίζω στη φαντασία μου. Αλλάζω την κατασκευή, κάνω βελτιώσεις και λειτουργώ το μηχανισμό με το νου μου» (Νίκολα Τέσλα, Οι Εφευρέσεις Μου).
      Ο Τέσλα ήταν ένας ασκητής της επιστήμης κι ένας σύγχρονος «αλχημιστής», που μπορούσε να κάνει μεταστοιχείωση των αρνητικών και τοξικών συναισθημάτων του σε θετικά και δημιουργικά. Τα τοξικά συναισθήματα που μας πολιορκούν αδιάκοπα καταστρέφουν τους περισσότερους ανθρώπους. Αν μη τι άλλο αποτελούν μια απίστευτη σπατάλη ενέργειας. Όχι όμως τον Τέσλα που κατάφερε να τα μεταστοιχειώνει και να χρησιμοποιεί δημιουργικά την ενέργεια που εμπεριέχουν μέσα τους τα τοξικά συναισθήματα, όπως ο φόβος κ.α.
      «Έλεγξα και χαλιναγώγησα τα πάθη μου»
      Για να το πετύχει όμως αυτό ο Τέσλα, χρειαζόταν τρομερή θέληση και αυτοπειθαρχία. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος, καθώς μόνον όταν ελέγχουμε τον εαυτό μας και τα πάθη μας, μόνο τότε μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε: «Μετά από χρόνια τέτοιας αυτοπειθαρχίας απέκτησα τόσο απόλυτη αυτοκυριαρχία που έπαιζα με πάθη που θα σήμαιναν καταστροφή για μερικούς από τους δυνατότερους ανθρώπους... Νίκησα το πάθος μου επί τόπου και μετάνιωσα μόνο που δεν ήταν εκατό φορές πιο δυνατό. Όχι απλώς το υπέταξα, αλλά το ξερίζωσα από την καρδιά μου έτσι ώστε δεν έμεινε ούτε ίχνος επιθυμίας.
      Έκτοτε είμαι το ίδιο αδιάφορος για κάθε μορφή τζόγου, όσο για το σκάλισμα των δοντιών... Έλεγξα και χαλιναγώγησα κι άλλες συνήθειες και πάθη και όχι μόνον έσωσα τη ζωή μου αλλά άντλησα τεράστια ικανοποίηση από αυτά που οι περισσότεροι άνθρωποι θα θεωρούσαν στερήσεις και θυσίες» (Νίκολα Τέσλα, Οι Εφευρέσεις Μου). Η επιμονή βρισκόταν πίσω από την ουσία της επιτυχίας για τον Τέσλα.
      Ο Τέσλα θεωρούσε το μυαλό του ως το καλύτερο θησαυροφυλάκιο, μέσα στο οποίο φύλαγε τα μυστικά του σχετικά με τα πειράματα που απέφευγε να καταγράφει σε σημειωματάρια. Αυτός ο συνδυασμός μυστικοπάθειας και ιδιοφυΐας τον μετέτρεψε, με το πέρασμα του χρόνου, στα μάτια των πολλών σε πρότυπο «τρελού επιστήμονα». Μετά από ύποπτες πυρκαγιές του εργαστηρίου του, διώξεις, προδοσίες και δικαστικές διαμάχες ο Τέσλα απέκτησε ένα είδος συνδρόμου καταδίωξης και κατέληξε προς το τέλος της ζωής του να φλερτάρει με την παράνοια.
      Δεν καταλάβαιναν τα υψιπετή του οράματα
      Οι ιδιοτροπίες, οι ιδεοψυχαναγκασμοί και οι εκκεντρικότητες του Τέσλα έπαιξαν αναμφίβολα το ρόλο τους, ώστε ο εφευρέτης να μη γίνει ποτέ ευρύτατα αποδεκτός από τους ανθρώπους της εποχής του. Οι περισσότεροι δεν καταλάβαιναν τα υψιπετή του οράματα, ειδικά εκείνα που αφορούσαν την παραγωγή και παροχή ελεύθερης και δωρεάν ενέργειας προς όλους. Ο Τέσλα, όσο μεγάλωνε και οι αποτυχίες -κυρίως επιχειρηματικές- διαδέχονταν τις επιτυχίες, συνειδητοποιούσε πως, για τον πολύ κόσμο, η απόσταση μεταξύ μεγαλοφυΐας και παραφροσύνης, μετριόταν μόνο με την επιτυχία.
      http://im1.7job.gr/sites/default/files/imagecache/775v/article/2020/28/320965g-tesla_koloranto_springks.jpg
      Την καλύτερη περιγραφή για τον Νίκολα Τέσλα μας την δίνει ο σύγχρονός του Αμερικανός συγγραφέας Τζούλιαν Χόρτον: «Σπάνια μπορούσε κανείς να συναντήσει έναν επιστήμονα ή έναν μηχανικό, που ταυτόχρονα να ήταν ποιητής, φιλόσοφος, γνώστης της καλής μουσικής, γλωσσομαθής και γνώστης των μυστικών του καλού φαγητού και των ποτών… Κι ενώ μιλούσε στο πρόσωπο του μπορούσε να δει κανείς το μέλλον της ανθρωπότητας, την τιτάνια ανάπτυξη και την αποκάλυψη των μυστικών του ουρανού. Έβλεπε ένα μέλλον, στο οποίο ο άνθρωπος δε θα ήταν αναγκασμένος να πασχίζει για την επιβίωση του, όπου οι λέξεις πλούσιος και φτωχός δε θα σήμαιναν πλέον τη διαφορά του επιπέδου της υλικής ευημερίας, αλλά των πνευματικών ικανοτήτων. Ένα μέλλον, όπου η γνώση και η ενέργεια θ’ αντλείται από πηγές, που σήμερα πολύ δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε».
      * Γιώργος Στάμκος είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και βιογράφος του Νίκολα Τέσλα. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο Τέσλα Vs Έντισον: Σύγκρουση για το Μέλλον του Κόσμου.
      https://tvxs.gr/news/portreta/nikola-tesla-99-empneysi
      Περισσότερα...

      1430 • 2

    5. Αρθρογραφία

      Ποιες γεωργικές εκτάσεις και κτίσματα αποχαρακτηρίζονται με την αναμόρφωση των δασικών χαρτών

      Engineer

      Παράταση μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2020 δίνεται στις δασικές υπηρεσίες για να διορθώσουν λάθη και παραλείψεις στους δασικούς χάρτες, προκειμένου οι νέοι αναμορφωμένοι χάρτες να αναρτηθούν στις αρχές Δεκεμβρίου και οι πολίτες να υποβάλουν τις αντιρρήσεις τους.
      Πρόσφατα το Υπουργείο Περιβάλλοντος απέστειλε αναλυτικές οδηγίες σχετικά με το πως θα αντιμετωπιστούν εκτάσεις που έχασαν τον δασικό τους χαρακτήρα με νόμιμες διοικητικές πράξεις και πρέπει να ληφθούν υπόψη από τις δασικές υπηρεσίες κατά την αυτεπάγγελτη αναμόρφωση και κατάρτιση των δασικών χαρτών.
      Ποιες διοικητικές πράξεις γίνονται δεκτές; Για τα κτίσματα
      Οι Οικοδομικές Άδειες που εκδόθηκαν από την Πολεοδομία ή την Χωροφυλακή ή την Αστυνομία
      Για τις αγροτικές εκτάσεις αυτές που δόθηκαν με τις παρακάτω πράξεις:
      Αποφάσεις των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων παραχωρηθέντων κληροτεμαχίων Παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων εκδοθέντα κατ’ εφαρμογή της αγροτικής νομοθεσίας. Αποφάσεις κύρωσης διανομών και αναδασμών Αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας ή Νομάρχη, με τις οποίες χορηγήθηκαν άδειες για κατάτμηση - αγοραπωλησία αγροτικών εκτάσεων με αγροτική, γεωργική ή κτηνοτροφική ή μικτή (γεωργοκτηνοτροφική) χρήση. Αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας περί παραχώρησης γαιών σύμφωνα με τις διατάξεις του Αγροτικού Κώδικα.  Άδειες του Υπουργού Γεωργίας για σύναψη συμφωνιών εκούσιας μεταβίβασης καλλιεργήσιμων εκτάσεων προς ακτήμονες καλλιεργητές ή κύρωσης των ήδη συναφθεισών σύμφωνα με τον Αγροτικό Κώδικα.  Aποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων περί παραχώρησης αγροτικών δημοσίων κτημάτων (Ιμλιακίων), μπασταινουχικών κτημάτων, εξαγορασθεισών εμφυτεύσεων και εμφυτευτικών γαιών Κρήτης.  Αποφάσεις διάθεσης εξαγορασθέντων από το Δημόσιο κτημάτων δυνάμει ειδικών νόμων.  Ειδικά Αγροτικά Μητρώα (Αμπελουργικό και Ελαιουργικό μητρώο)  Διοικητικές πράξεις που αναφέρονται σε απαλλοτριώσεις και μεταβιβάσεις εκτάσεων για βιομηχανική ή τουριστική ανάπτυξη Ποιες εποικιστικές εκτάσεις δεν υπάγονται στη δασική νομοθεσία; Δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας διαθέσιμα ή κοινόχρηστα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια και εκχερσώθηκαν για το λόγο αυτόν, καθώς και εκτάσεις δασικού και χορτολιβαδικού χαρακτήρα, που περιελήφθησαν στον κτηματολογικό πίνακα κυρωμένου αναδασμού και έχουν αποδοθεί σε δικαιούχους. Τυχόν μεταγενέστερες διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν για την προστασία τους ανακαλούνται.
      Τι ισχύει για τα ανταλλάξιμα βοσκοτόπια; Δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, παραχωρήσεις ανταλλάξιμων αγροτικών ακινήτων και ανταλλάξιμων βοσκοτόπων.
      Για την περίπτωση των ανταλλάξιμων βοσκοτοπιών, που φαίνονται δασικά στο δασικό χάρτη και φέρουν τον χαρακτηρισμό ΔΔ, παραμένει ο δασικός χαρακτήρας και προστίθεται ειδική δευτερεύουσα πληροφορία στο δασικό χάρτη, που θα προσδιορίζει ότι καταλαμβάνονται από πράξεις της διοίκησης και ασκούνται ελεύθερα δικαιώματα βόσκησης από τους ιδιοκτήτες ή τους μισθωτές.
      Τι γίνεται με τις ανταλλάξιμες εκτάσεις, που δεν προσδιορίζονται με τοπογραφικό; Οσον αφορά στην αποτύπωση των ανταλλάξιμων εκτάσεων – σε περίπτωση που δεν υπάρχουν τοπογραφικά διαγράμματα ή τα παραχωρητήρια συνοδεύονται από σκαριφήματα – απαιτείται η προσκόμιση εξαρτημένου τοπογραφικού διαγράμματος με συντεταγμένες κορυφών βασισμένες στο Εθνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς ΕΓΣΑ ’87, στο οποίο θα αποτυπώνεται η έκταση και θα βεβαιώνεται από τον συντάξαντα μηχανικό τα εξής:
      1) αν η ανταλλάξιμη έκταση περιλαμβάνεται σε διαγράμματα διανομών και αναδασμών, θα βεβαιώνεται ότι η υπόψη έκταση ταυτίζεται ή αποτελεί μέρος του τεμαχίου διανομής ή του αναδασμού,
      2) αν τυχόν υπάρχει διάγραμμα του τίτλου, θα βεβαιώνεται η ταύτιση της έκτασης με την εμφαινόμενη στο διάγραμμα,
      3) άλλως θα βεβαιώνεται από το μηχανικό ότι η εμφαινόμενη στο εξαρτημένο τοπογραφικό έκταση, συμπίπτει ή αποτελεί μέρος της έκτασης του τίτλου.
       Σε περιοχές που λειτουργεί το Κτηματολόγιο, αντί του εξαρτημένου τοπογραφικού, προσκομίζεται το απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος με τις συντεταγμένες κορυφών ή κτηματογραφικό διάγραμμα, το απόσπασμα του οικείου κτηματολογικού φύλλου και Έκθεση τίτλων συντεταγμένη από δικηγόρο.
      Ισχύουν τα παραχωρητήρια, τα οποία όμως δεν έγιναν οριστικοί τίτλοι μεταγεγραμμένοι στο Υποθηκοφυλακείο; Για την εξαγορά ανταλλαξίμων κτημάτων προβλέπεται η έκδοση απευθείας οριστικού τίτλου. Τυχόν μη ολοσχερής εξόφληση του τιμήματος δεν συνεπάγεται ακυρότητα του παραχωρητηρίου, αλλά παρέχει στο Δημόσιο την δυνατότητα να προβεί στην είσπραξη αυτού με τη βεβαίωση του οφειλόμενου ποσού, ως δημοσίου εσόδου.Επομένως η απόκτηση της κυριότητας δεν συνδέεται με, την πλήρη εξόφληση του τιμήματος.
      Τι γίνεται με τις εκτάσεις που παραχωρήθηκαν ως «δασοφυτεία», «μάνδρα», «στανότοπος», «δάσος», «γεοσότοπος»; Τα εν λόγω παραχωρητήρια ισχύουν ως διοικητικές πράξεις, όμως παραμένουν ως δασικές εκτάσεις και δεν δίναται να αποχαρακτηριστούν και διαχειρίζονται ως ιδιωτικές δασικές εκτάσεις.
      Ποιο εμβαδό ισχύει, του παραχωρητηρίου ή της οριοθέτησης; Οταν υπάρχει διαφορά στην έκταση μεταξύ παραχωρητηρίων και ορίων, κατισχύουν τα όρια, όπως συμβαίνει γενικώς στις γεωργικές εκτάσεις.
      Σε κάθε περίπτωση για την ταυτοποίηση των γαιών απαιτείται η προσκόμιση εξαρτημένου τοπογραφικού διαγράμματος σε ΕΓΣΑ ’87.
      Τι πρέπει να υποβάλουν οι πολίτες όταν υπάρχει κτίσμα με νόμιμη οικοδομική άδεια σε έκταση που φαίνεται δασική; Α) Για οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν προ του έτους 1975 υποβάλλονται:
       Αντίγραφο της οικοδομικής άδειας.  Βεβαίωση της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης ή υπεύθυνη δήλωση μηχανικού ότι το υπόψη κτίσμα ή τμήμα αυτού έχει κατασκευαστεί κατ’ εφαρμογή άδειας που δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί.  Αποτύπωση της απαιτούμενης επιφάνειας για την εφαρμογή της συγκεκριμένης οικοδομικής άδειας από ιδιώτη μηχανικό σε εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα και βεβαίωση επ’ αυτού για τα όρια αρτιότητας κατά το χρόνο έκδοσής της. Β) Για τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πριν τις 25-11-2011, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν:
       Αντίγραφο της οικοδομικής άδειας.  Βεβαίωση της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης ή υπεύθυνη δήλωση μηχανικού ότι η υπόψη άδεια δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί, ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχει υλοποιηθεί.  Βεβαίωση της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης ή υπεύθυνη δήλωση μηχανικού για τα όρια αρτιότητας που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της εν λόγω οικοδομικής άδειας, βάσει του τοπογραφικού διαγράμματος που τη συνοδεύει.  Αποτύπωση της απαιτούμενης επιφάνειας για την εφαρμογή της συγκεκριμένης οικοδομικής άδειας από ιδιώτη μηχανικό σε εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα και βεβαίωση επ’ αυτού για τα όρια αρτιότητας κατά το χρόνο έκδοσής Οι άδειες που εξέδωσε η αστυνομία είναι νόμιμες; Ναι θεωρούνται νόμιμες όσες εκδόθηκαν από τους οικείους Σταθμούς Χωροφυλακής /Αστυνομικά Τμήματα, σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
      Τι γίνεται όταν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια αλλά δεν έχει υλοποιηθεί; Για τις οικοδομικές άδειες, οι οποίες δεν έχουν υλοποιηθεί, θα πρέπει να βεβαιώνεται επιπροσθέτως από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης ή από τον ιδιώτη μηχανικό με υπεύθυνη δήλωση η μη λήξη τους.
      Εχω σπίτι με νόμιμη οικοδομική άδεια, όμως έκτισα και αυθαίρετα τα οποία τακτοποίησα. Αυτή η έκταση θα αποχαρακτηριστεί; Κατασκευές καθ’ υπέρβαση της οικοδομικής αδείας, εάν βρίσκονται στην αναγκαία έκταση για την εφαρμογή της συγκεκριμένης οικοδομικής αδείας, τότε εξαιρείται από τη δασική νομοθεσία. Άλλως, εάν δηλαδή βρίσκονται εκτός της αναγκαίας επιφάνειας, σε έκταση δασικού χαρακτήρα δεν μπορούν να τακτοποιηθούν πολεοδομικά.
      Εξαιρούνται τα αυθαίρετα που νομιμοποιήθηκαν με το νόμο 1337/83 (Νόμος Τρίτση) και άλλους νόμους αυθαιρέτων; Οχι. Οι δασικές εκτάσεις στις οποίες έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα, που εξαιρέθηκαν από την κατεδάφιση μετά το 1975, κατ’ εφαρμογή των εκάστοτε ισχυουσών σχετικών διατάξεων των νόμων 720/1977, 1337/1983, 1577/1985, 4014/2011, 4178/2013και 4495/17 δεν αποχαρακτηρίζονται, διότι όλοι αναφέρουν ότι τα κτίσματα δεν πρέπει να βρίσκονται εντός δασικής έκτασης.
      Τι γίνεται με τις μεταβιβάσεις ακινήτων; Α) Οταν έχει γίνει δεκτό το αίτημα από την Επιτροπή Αντιρρήσεων
       Σε περίπτωση που μεταβιβάζεται ακίνητο, ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων, τότε στο σχετικό συμβόλαιο προσαρτάται αντίγραφο της απόφασης της Επιτροπής με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.), με επισυναπτόμενο τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένων συντεταγμένων Ε.Γ.Σ.Α. 87, επί του οποίου ο συντάκτης βεβαιώνει ότι το ακίνητο είναι αυτό, ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές οι υποβληθείσες αντιρρήσεις.
      Β) Για τα αγροτεμάχια που βρίσκονται επί εκτάσεων για τις οποίες δεν εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία κατόπιν διοικητικών πράξεων όπως: (αποφάσεις επιτροπών απαλλοτριώσεων, παραχωρητήρια, διανοµές και αναδασµοί κ.ά.), μέχρι την αναμόρφωση του δασικού χάρτηαναστέλλεται αναδρομικά από την κύρωσή τους η αποδεικτική ισχύς των δασικών χαρτών ως προς αυτά τα αγροτεμάχια, τα οποία περιλαμβάνονται στο Ολοκληρωμένο Σύστημα (Ο.Σ.) και σύμφωνα με το ψηφιακό αρχείο δεδομένων που διαθέτει ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Για τα παραπάνω αγροτεμάχια δεν εκδίδεται πιστοποιητικό από τη Διεύθυνση Δασών σχετικά με το χαρακτήρα της έκτασης, μέχρι την αναμόρφωση του δασικού χάρτη.
      Τι ισχύει για τα χορτολίβαδα; Εκτάσεις που στο δασικό χάρτη εμφανίζονται ως ανέκαθεν χορτολιβαδικού χαρακτήρα (ως ΧΧ), δεν εξετάζονται ως προς τη χρήση, αλλά εξετάζονται σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης δασικού χάρτη, σε εφαρμογή διοικητικών πράξεων, ώστε, να τροποποιηθεί αναλόγως το θεματικό περιεχόμενο του δασικού χάρτη.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού
      [email protected]α
      Περισσότερα...

      1963 • 5

    6. Αρθρογραφία

      Πως σχεδιάζει η Amazon τις υποδομές για τις πόλεις του μέλλοντος

      Engineer

      Ενα εκπληκτικό video που προκαλεί ποικίλα συναισθήματα στους αιρετούς και στους σχεδιαστές των πόλεων αναρτήθηκε στο youtube και στην διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=DPLme2kG70s&feature=share
      Μπορεί οι αιρετοί, οι πολεοδόμοι, και οι συγκοινωνιολόγοι να σχεδιάζουν το μέλλον των πόλεων και των δήμων, η τεχνολογία όμως και η αγορά έρχεται να επιβάλει μέσω της κοινής γνώμης και των καταναλωτικών αναγκών τις δικές κατευθύνσεις.
      Ο Τζεφ Μπέζος, ιδρυτής & διευθύνων σύμβουλος της Amazon σχεδιάζει τώρα να κατασκευάσει τη δική του πόλη! Όπως θα δείτε στο video σήμερα κατασκευάζονται η προετοιμάζονται τεχνικά, τόσα πολλά διαφορετικά προϊόντα και υπηρεσίες από την Amazon για τους πελάτες της, που αυτά τελικά αλληλοσυνδέονται σε κάθε πτυχή της ζωής στην πόλη! Ακόμα και τα πεζοδρόμια θα πρέπει σε λίγο να διαθέτουν Bluetooth!
      Πως θα σας φαινόταν αν ξαφνικά αντί για θέσεις πάρκινκγ οι κάτοικοι του δήμου σας να άρχιζαν επιμόνως να ζητάνε χώρους προσεδάφισης drone ή ελεύθερες διαδρομές για drone οχήματα με ειδικό λείο στρώμα δικτύων;
      Πριν από μόλις 25 χρόνια, ο Τζεφ Μπέζος πακετάριζε βιβλία στο πάτωμα του γκαράζ του στο Σιάτλ. Σήμερα, λειτουργεί ένα παγκόσμιο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας αξίας άνω των 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Για το αύριο, το Amazon είναι ήδη έτοιμο να αποτελεί το πλαίσιο ολόκληρου του πολιτισμού μας – στην πραγματικότητα, είμαστε ήδη στα μισά του δρόμου.
      Από την Alexa έως τα αεροσκάφη, τα κολοσσιαία κέντρα ικανοποίησης αναγκών και τη δική του αεροπορική εταιρεία, η συλλογή καινοτομίας υψηλής τεχνολογίας της Amazon συνεχίζει να αυξάνεται. Όμως, καθώς όλο και περισσότερα χρήματα του παγκόσμιου εμπορίου συγκεντρώνεται στην εταιρεία, και καθώς χιλιάδες περισσότεροι πολίτες κάθε μέρα εξαρτώνται από τις υπηρεσίες της Amazon, προτού το καταλάβουμε, θα ζούμε σε πόλεις που διευθύνονται πλήρως από την Amazon.
      Δεν πρόκειται για πολιτικά κινήματα. Πρόκειται για καταναλωτές που θα απαιτούν να αγοράσουν φτηνότερα. Και πρόκειται για ένα όραμα που μπορεί να το δούμε στα πολιτικά προγράμματα των παρατάξεων ακόμη και στις επόμενες εκλογές.
      Δείτε το video:
       
      Περισσότερα...

      1118 • 1

    7. Αρθρογραφία

      Η οριοθέτηση των υδατορεμάτων -χειμάρρων ως προϋπόθεση για τη νόμιμη δόμηση

      Engineer

      Τα τελευταία χρόνια εκδηλώνονται και στη χώρα μας πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να σημειώνονται πολλές πλημμύρες με δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στα μπαζωμένα ρέματα, στις επεμβάσεις στις κοίτες των ποταμών και στην αυθαίρετη δόμηση πλησίον των ρεμάτων. Για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα ζητήματα που προκαλούνται, η πολιτεία θεσμοθέτησε νέους κανόνες στην οριοθέτηση των ρεμάτων, στη δόμηση και τα αυθαίρετα πλησίον των ρεμάτων. Στόχος των νομοθετημάτων είναι η προστασία των υδατικών πόρων και η αντιπλημμυρική θωράκιση των κατασκευών των περιοχών απ’ όπου διέρχονται. Σημαντικό επίσης είναι ότι απαιτείται πλέον καθορισμός ζωνών προστασίας των ρεμάτων σε κάθε πολεοδομική μελέτη ένταξης ή επέκτασης περιοχών σε σχέδιο πόλης, ενώ για τις εκτός σχεδίου περιοχές, η δόμηση οποιασδήποτε κατασκευής πλησίον ρέματος επιτρέπεται σε απόσταση τουλάχιστον 20 μέτρων.
      Τι θεωρείται υδατόρευμα και πρέπει να οριοθετηθεί; Υδατορέματα ή υδατορεύματα ή ρέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι, ρέματα και ρυάκια) είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Στην έννοια του υδατορέματος δεν περιλαμβάνονται τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι.
      Πώς ορίζονται οι οριογραμμές ενός υδατορεύματος; Οριογραμμές υδατορέματος είναι οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά:
      α) τις όχθες του υδατορέματος,
      β) τις γραμμές πλημμύρας και
      γ) οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας.
      Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οριοθέτησης και διευθέτησης ενός υδατορεύματος; Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος.
      Η διευθέτηση υδατορέματος είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.
      Τι περιλαμβάνει ο Φάκελος Οριοθέτησης - Πρόταση Οριοθέτησης ενός ρέματος; α) Οριζοντιογραφικό και υψομετρικό τοπογραφικό διάγραμμα αποτύπωσης του προς οριοθέτηση υδατορέματος.
      β) Υδρολογική και Υδραυλική μελέτη με τις οποίες περιγράφονται οι συνθήκες στη λεκάνη απορροής του υδατορέματος, υπολογίζεται η πλημμυρική παροχή και προσδιορίζονται οι γραμμές πλημμύρας στο τμήμα του υδατορέματος που οροθετείται.
      γ) Συνοπτική Τεχνική Εκθεσημε τα γεωλογικά και περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής μελέτης και την πρόταση οριοθέτησης.
      Η οριοθέτηση γίνεται σε όλο το μήκος του υδατορέματος; Οχι , μπορεί να γίνεται και σε τμήματα των υδατορεμάτων (τμηματική οριοθέτηση). Στην περίπτωση αυτή ο Φάκελος Οριοθέτησης, συνοδεύεται από υδρολογική μελέτη.
      Ποιος κινεί τη διαδικασία για την οριοθέτηση ενός ρέματος; Ο Φάκελος Οριοθέτησης μπορεί να συντάσσεται με μέριμνα: του Υπουργείου Περιβάλλοντος,της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,της Περιφέρειας, του οικείου ΟΤΑ καθώς και φυσικών ή νομικών προσώπων.
      Θέλω να κάνω την οριοθέτηση ενός ρέματος. Είναι χρονοβόρα διαδικασία; Θα λέγαμε πως ναι, γιατί απαιτούνται πολλές εγκρίσεις από υπηρεσίες του δημοσίου. Συγκεκριμένα η διαδικασία Οριοθέτησης των υδατορεμάτων χωρίς κατασκευή έργων διευθέτησης επ’ αυτών, όταν την ζητά ένας ιδιώτης απαιτεί τα εξής:
      1.Σύνταξη φακέλου Οριοθέτησης, που ελέγχεται και θεωρείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της αρμόδιας Περιφέρειας.
      2.Θεώρηση από την Τεχνική Υπηρεσία του Φακέλου Οριοθέτησης όπου καθορίζονται, στο διάγραμμα οι οριογραμμές του υδατορέματος.
      3. Γνωμοδότηση για την οριοθέτηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή και άλλης κατά περίπτωση Υπηρεσίας, όπως Αρχαιολογικής, Δασικής.
      4. Σε περίπτωση που τμήμα του προς οριοθέτηση υδατορεύματος εμπίπτει, εν μέρει ή στο σύνολό του σε περιοχές NATURA 2000, απαιτείται γνωμοδότηση από το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, καθώς και από τον κατά περίπτωση αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής.
      5. Γνωμοδότηση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, ύστερα από ανάρτηση του τοπογραφικού διαγράμματος.
      6. Σε περίπτωση που το τμήμα του ρέματος στο οποίο ζητείται η οριοθέτηση βρίσκεται μέσα σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε παραδοσιακό οικισμό, η επικύρωση του καθορισμού των οριογραμμών του υδατορέματος γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα.
      7. Σε περίπτωση που από την υδραυλική μελέτη του φακέλου της οριοθέτησης, προβλέπονται έργα διευθέτησης/ αντιπλημμυρικά έργα, τότε για την έγκριση της υδραυλικής μελέτης απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων των έργων αυτών από την αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
      8.Μετά την ανωτέρω διαδικασία εκδίδεται πράξη επικύρωσης του καθορισμού των οριογραμμών του υδατορέματος (οριοθέτηση).
      Πότε δεν απαιτείται οριοθέτηση ενός ρέματος; Δεν απαιτείται οριοθέτηση των υδατορεμάτων για την εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοίτης, επισκευής υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων, κατεδάφισης αυθαιρέτων, για την κατασκευή φραγμάτων, για την κατασκευή ή επισκευή ή καθαίρεση γεφυρών και οχετών, καθώς και άλλων έργων προστασίας θεμελιώσεων γεφυρών, για έργα ή δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών καθώς σε για μικρά υδατορέματα όταν δεν συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας αυτών.
      Ποιά είναι τα μικρά υδατορέματα; Μικρά υδατορέματα (επιφανειακές πτυχώσεις απορροής) είναι οι επιφανειακές πτυχώσεις του εδάφους που είναι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής, με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του 1,0 τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως ή μικρότερης ή ίσης των 0,50 τ.χ. όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως. Ως σημείο έναρξης της μέτρησης της λεκάνης απορροής ορίζεται κάθε σημείο της βαθιάς γραμμής της επιφανειακής πτύχωσης.
      Εχει γίνει παλιά οριοθέτηση ενός ρέματος, απαιτείται τώρα να γίνει νέος καθορισμός; Τα υδατορέματα των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 880/1979 και του άρθρου 5 του ν. 3010/2002, εφόσον έχει επέλθει σημαντική μεταβολή των πραγματικών υδραυλικών, περιβαλλοντικών και πολεοδομικών δεδομένων βάσει των οποίων έγινε η αρχική οριοθέτηση, μπορεί να οριοθετούνται εκ νέου.
      Επίσης στα υδατορέματα που οι οριογραμμές τους δεν έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις μπορεί, κατ’ εξαίρεση, ύστερα από αίτημα του ενδιαφερόμενου για έκδοση οικοδομικής άδειας δόμησης πλησίον αυτών, να γίνει προσωρινή οριοθέτηση αυτών από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.
      Εγώ θέλω να κτίσω ένα οικόπεδο και η πολεοδομία ζητεί να κάνω οριοθέτηση σε ένα ρεματάκι που συνορεύω, αλλά όμως δεν κατεβάζει συνέχεια νερό. Γιατί να ταλαιπωρούμαι; Η νομοθεσία δεν διαχωρίζει τα ρέματα, ανάλογα με την ποσότητα και πότε αυτά κατεβάζουν νερό. Υπάρχουν ρέματα που έχουν μόνιμα ροή και άλλα που εμφανίζουν ροή μόνο κατά τη διάρκεια βροχόπτωσης και μάλιστα έντονης. Επίσης υπάρχουν οι χείμαρροι που έχουν εποχιακή έντονη ροή και τέλος υπάρχουν οι ποταμοί που έχουν πάντα ροή υδάτων.
      Όμως εάν πραγματικά αποδειχθεί ότι το ρέμα είναι μικρό, τότε δεν απαιτείται οριοθέτηση και μπορείτε να κτίσετε.
      Μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου κοντά σε ρέμα; Ναι, υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις:
      1. Περίπτωση σε οριοθετημένο ρέμα
      α) Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής (οριοθέτησης του ρέματος) και της οικοδομικής γραμμής, επιτρέπεται η τακτοποίηση του αυθαιρέτου και εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης ίσος με τον συντελεστή πρασιάς.
      2. Περίπτωση σε μη οριοθετημένο ρέμα
      Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, ανάλογα με το αν το αυθαίρετο συνορεύει με μικρό, μεσαίο ή μεγάλο ρέμα ως εξής:
      α) στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός (1) τετραγωνικού χιλιομέτρου (τ.χ.), όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού (0,50) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης,
      β) στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι (20) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος,
      γ) στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού
      [email protected]
      Περισσότερα...

      3141 • 0

    8. Αρθρογραφία

      Οι Γέφυρες Της Ελλάδας - Σε άγνωστη κατάσταση βρίσκονται περίπου 17.000 γέφυρες στη χώρα

      Engineer

      Η απάντηση, βεβαίως, είναι “δεν ξέρουμε”. Κανένας φορέας δεν έχει καταγεγραμμένες όλες τις ελληνικές γέφυρες και κανένας φορέας δεν έχει τη συνολική ευθύνη παρακολούθησης και συντήρησής τους. Εκ πρώτης όψεως αυτό μπορεί να ακούγεται απίστευτο, αλλά αν λάβει κανείς υπ’ όψιν το πότε και το πώς έχουν κατασκευαστεί οι χιλιάδες γέφυρες που βρίσκονται στο πολυδαίδαλο ελληνικό οδικό δίκτυο, ίσως να μην είναι και τόσο περίεργο.
      Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τους ορισμούς. “Γέφυρα” είναι μια τεχνική κατασκευή που συνδέει δύο ή περισσότερα σημεία περνώντας πάνω από φυσικά ή τεχνητά εμπόδια. Το τι ακριβώς θεωρείται γέφυρα, ωστόσο, είναι πιο θολό. Όλοι αναγνωρίζουμε τις μεγάλες γέφυρες πάνω από ποτάμια, χειμάρρους και κοιλάδες που βλέπουμε στο οδικό δίκτυο, αλλά μια ευρύτερη χρήση του ορισμού μπορεί να συμπεριλάβει ακόμα και αυτές τις μικρές διόδους κάτω από δρόμους για να περνούν οχετοί, που δεν φαίνονται καν από το δρόμο. Συχνά ως “γέφυρες” χαρακτηρίζονται τέτοια τεχνικά έργα που έχουν μήκος τουλάχιστον 6 μέτρα.
      Κανένας φορέας δεν έχει καταγεγραμμένες όλες τις ελληνικές γέφυρες και κανένας φορέας δεν έχει τη συνολική ευθύνη παρακολούθησης και συντήρησής τους. Σύμφωνα, ωστόσο, με εκτιμήσεις σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 17.000 γέφυρες περίπου.
      Μπορεί να μην γνωρίζουμε ακριβώς πόσες είναι οι ελληνικές γέφυρες, αλλά χάρη στην κατασκευή των πολύ μεγάλων αυτοκινητοδρόμων τις τελευταίες δεκαετίες από ιδιωτικές κοινοπραξίες στη χώρα μας, οι οποίες είχαν την εκπόνηση μελετών για το ελληνικό δίκτυο ως κομμάτι του έργου που είχαν αναλάβει, έχουμε μια εκτίμηση. Από αυτές τις πηγές ξέρουμε, λοιπόν, ότι οι νέες εθνικοί οδοί περιλαμβάνουν περίπου 3.000 γέφυρες μήκους άνω των 6 μέτρων (οι μισές εκ των οποίων είναι καινούργιες, ενώ οι υπόλοιπες ήταν προϋπάρχουσες), ενώ περίπου άλλες τόσες υπολογίζεται ότι βρίσκονται στις παλιές εθνικές οδούς και το επαρχιακό δίκτυο. Αν συμπεριληφθούν και μικρότερες γέφυρες (π.χ. μήκους 2 μέτρων και άνω), ο συνολικός αριθμός των γεφυρών στην Ελλάδα εκτιμάται γύρω στις 17.000.
      Προφανώς, πολλές από αυτές είναι παλαιές. Αρκετοί κύριοι οδικοί άξονες στη χώρα μας κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’50 και του ’80, πράγμα που σημαίνει ότι αφενός κατασκευάστηκαν με πολύ διαφορετικές (και ανεπαρκείς) προδιαγραφές από αυτές που ισχύουν σήμερα και, αφετέρου, ότι κάποιες από αυτές πλησιάζουν το τέλος της θεωρητικής τους ζωής, δεδομένου μάλιστα ότι δεν συντηρούνται ούτε αναβαθμίζονται τακτικά. Και τα δύο θέματα είναι σημαντικά. Για παράδειγμα, οι κανονισμοί των προηγούμενων δεκαετιών δεν περιελάμβαναν σωστές προβλέψεις για τη μελλοντική εξέλιξη της κίνησης στους δρόμους και τα φορτία που θα έμελλε να εξυπηρετήσει η γέφυρα. Επιπλέον, δεν προέβλεπαν τη χρήση σκυροδέματος υψηλής ποιότητας, δεν είχαν επαρκείς προβλέψεις για τους σεισμούς, δεν είχαν προβλέψεις για έντονα καιρικά φαινόμενα, τη μελλοντική στάθμη ποταμών και χειμάρρων ή τη διάβρωση του εδάφους.
      Σκεφτείτε μόνο την αύξηση της κυκλοφορίας στους ελληνικούς δρόμους. Η ετήσια μέση ημερήσια κυκλοφορία στη λεωφόρο Ποσειδώνος, για παράδειγμα, εκτοξεύτηκε από 40.000 το 1971 στα 110.000 το 1995. Από το 1986 μέχρι το 2006 ο δείκτης ιδιοκτησίας ΙΧ των Ελλήνων αυξήθηκε κατά 207%. Οι γέφυρες που είχαν κατασκευαστεί τις δεκαετίες του ’60 ή του ’70 δεν είχαν στον σχεδιασμό τους προβλέψεις για τέτοια φορτία.
      Πρακτικά όλες οι γέφυρες που έχουν κατασκευαστεί στην Ελλάδα πριν από το 1961 δεν ακολουθούσαν κανένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο. Αυτές που κατασκευάστηκαν αργότερα και μέχρι και τη δεκαετία του ’80, ακολουθούσαν παρωχημένους (πια) γερμανικούς κανονισμούς και όλες οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1993 δεν είχαν επαρκείς αντισεισμικές προβλέψεις στο σχεδιασμό τους. Ακόμα και οι κανόνες του 1993 θεωρούνται παρωχημένοι σήμερα. Σήμερα, παρεμπιπτόντως, που η χώρα μας έχει ενσωματώσει πλήρως τα τελευταία ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα κανονιστικά πλαίσια στον κόσμο. Αλλά με τις παλαιότερες γέφυρες υπάρχει πρόβλημα.

      Ακόμα σημαντικότερο, όμως, είναι το ότι δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση όλων αυτών των γεφυρών ανά την Ελλάδα. Αυτές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο των σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων παρακολουθούνται και μάλιστα η ανακατασκευή και η συντήρηση κάποιων -όπως της γέφυρας της Αταλάντης στην Ιονία Οδό-, περιλαμβάνονται και στη σύμβαση της κοινοπραξίας που διαχειρίζεται τον δρόμο. Όλες οι γέφυρες του επαρχιακού οδικού δικτύου και των παλαιών εθνικών οδών, όμως, δεν παρακολουθούνται και δεν συντηρούνται τακτικά. Όπως θα δούμε και παρακάτω, άλλες χώρες εφαρμόζουν μεθόδους παρακολούθησης και προγράμματα τακτικών επιθεωρήσεων και έργων συντήρησης για τις γέφυρές τους. Εμείς όχι. Στη χώρα μας εργασίες ενίσχυσης και συντήρησης γίνονται συνήθως μεμονωμένα σε εξόφθαλμα ετοιμόρροπες κατασκευές, κυρίως μετά από την πρωτοβουλία τοπικών φορέων. “Σε όλο τον κόσμο υπάρχει, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, η έννοια της προληπτικής συντήρησης”, δήλωσε πέρυσι ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Στασινός. “Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε κάθε φορά να κλαίμε πάνω από ερείπια”.
      Άλλες χώρες εφαρμόζουν μεθόδους παρακολούθησης και προγράμματα τακτικών επιθεωρήσεων και έργων συντήρησης για τις γέφυρές τους. Στη χώρα μας εργασίες ενίσχυσης και συντήρησης γίνονται συνήθως μεμονωμένα σε εξόφθαλμα ετοιμόρροπες κατασκευές, κυρίως μετά από την πρωτοβουλία τοπικών φορέων.
      Τα συμβάντα που έχουμε στη χώρα μας βεβαίως δεν περιλαμβάνουν καμία τραγωδία παρόμοια της Γένοβας, αλλά δεν είναι λίγα σε αριθμό. Η έκθεση αναφέρει μια σειρά από παραδείγματα, από τη γέφυρα του Ολβιού ποταμού στο Φενεό Κορινθίας που έπεσε τον περασμένο Φεβρουάριο, μέχρι το χτισμένο το 1866 τοξωτό γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο, που έπεσε το 2015. Υπάρχουν δε και κάμποσα παραδείγματα γεφυρών η επικινδυνότητα των οποίων ήταν εξόφθαλμη και αντιμετωπίστηκε ή αντιμετωπίζεται, όπως οι δίδυμες γέφυρες στον Χάραδρο ή η γέφυρα του ποταμού Νέστου. Και υπάρχει και η περίπτωση της γέφυρας Γρηγορίου Λαμπράκη στον Πειραιά, η οποία εξυπηρετεί τεράστιους αριθμούς οχημάτων κάθε μέρα και πρόκειται να σηκώσει επιπλέον και το βάρος του τραμ. Η γέφυρα αυτή, που κατασκευάστηκε το 1960, μοιάζει καταπονημένη και προβληματική ακόμα και στα μάτια μη-ειδικών περαστικών. Η εταιρεία που διαχειρίζεται το τραμ ανέλαβε τη μελέτη της γέφυρας με μια σειρά από δοκιμές και μετρήσεις οι οποίες, παραδόξως, έδειξαν πως η στατική επάρκεια της γέφυρας δεν χρειάζεται καμία αναβάθμιση. Παρ’ όλα αυτά, η εταιρεία προχωρά ήδη σε εργασίες ενίσχυσης της συγκεκριμένης γέφυρας, κυρίως για να επεκτείνει και τον χρόνο ζωής της.
      Τι κάνουν οι άλλοι;
      Μετά από την κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα, η ιταλική κυβέρνηση ξεκίνησε άμεσα ένα πρόγραμμα εγκατάστασης συστημάτων δομικής παρακολούθησης σε πολλές από τις δεκάδες χιλιάδες γέφυρες της χώρας. Ο διευθυντής μιας εταιρείας που έχει αναλάβει την επιθεώρηση και τον έλεγχο 50.000 από αυτές δήλωσε ότι όλες οι γέφυρες από σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 στην Ιταλία έχουν φτάσει ή και ξεπεράσει το προσδόκιμο της ζωής τους. Από ό,τι έγινε γνωστό, κάθε χρόνο 15-20 γέφυρες καταρρέουν στη χώρα λόγω έλλειψης συντήρησης ή λόγω ηλικίας.
      Και στη Γαλλία όμως η κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι προκάλεσε την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης -η αρμόδια υπουργός ανακοίνωσε ένα σχέδιο ελέγχου και συντήρησης με τακτικές επιθεωρήσεις προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, ενώ το υπουργείο δημοσίευσε και μια λίστα 23 μεγάλων γεφυρών που απαιτούν διορθωτικές επεμβάσεις. Στη Γερμανία, έρευνα του 2017 εκτίμησε πως το 12,4% των γεφυρών της χώρας είναι σε κακή κατάσταση, αλλά μόνο ένα αντίστοιχο ποσοστό (12,5%) είναι σε καλή κατάσταση, χωρίς κανένα πρόβλημα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από εκεί είναι το ότι στην ανατολική Γερμανία το πρόβλημα είναι λιγότερο έντονο, καθώς εκεί ένα μεγάλο μέρος του οδικού δικτύου ανακατασκευάστηκε μετά την ενοποίηση, ενώ στη δυτική Γερμανία τα περισσότερα μεγάλα έργα υποδομής σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Αυτό, παρεμπιπτόντως, εξηγεί και το γιατί και η δική μας χώρα ενδέχεται να βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη κατάσταση από άλλες, πιο προηγμένες χώρες. Και εδώ μεγάλο ποσοστό των υποδομών κατασκευάστηκε σχετικά πρόσφατα, με ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και προδιαγραφές.
      Μία χώρα που έχει κάνει σημαντικά βήματα στο θέμα της καταγραφής και της αντιμετώπισης του προβλήματος είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που ούτως ή άλλως αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στο θέμα της συντήρησης των υποδομών τους. Εκεί υπάρχουν θεσμοθετημένα πρότυπα συντήρησης γεφυρών από το 1971 κιόλας, και όλες οι γέφυρες -614.387 σε αριθμό- είναι καταγεγραμμένες και καταχωρημένες σε ένα λεπτομερές μητρώο, με στοιχεία για την ηλικία τους, τα υλικά κατασκευής τους, την ημερήσια κυκλοφορία και πολλά άλλα, καθώς και με την αξιολόγηση της δομικής τους κατάστασης, η οποία προκύπτει από τα δομικά τους στοιχεία (τρόπος κατασκευής, δοκιμές, υλικά) και από τακτικές επιθεωρήσεις.

      Βεβαίως, μια τέτοια καταγραφή είναι χρήσιμη εφόσον οδηγεί και σε συντονισμένη ανταπόκριση στην πραγματικότητα που αποκαλύπτουν τα δεδομένα. Τα στοιχεία λένε, για παράδειγμα, πως το 9,1% των γεφυρών στις ΗΠΑ το 2016 κρίνονταν ως δομικά ανεπαρκείς. Πρόκειται για σχεδόν 56.000 γέφυρες, που έχουν 188 εκατομμύρια διελεύσεις την ημέρα. Το να επισκευαστούν ή να ανακατασκευαστούν όλες είναι ένα γιγάντιο, δύσκολο, κοστοβόρο έργο. Στις ΗΠΑ και αλλού οι μηχανικοί ήδη χρησιμοποιούν τεχνολογικές λύσεις για να κάνουν την παρακολούθηση και τη συντήρηση των γεφυρών που χτίζονται τώρα ευκολότερη και φτηνότερη, αλλά η συντήρηση πολλών χιλιάδων επισφαλών παλαιών κατασκευών παραμένει μια σημαντική και μεγάλη πρόκληση, η οποία μάλιστα όσο περνά ο καιρός θα γίνεται μεγαλύτερη. Οι περισσότερες γέφυρες στις ΗΠΑ έχουν σχεδιαστεί για να έχουν διάρκεια ζωής τα 50 χρόνια -ο μέσος όρος ζωής τους σήμερα είναι τα 43 χρόνια. Το 2012 ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε νόμο για τη χρηματοδότηση έργων συντήρησης των υποδομών μεταφορών της χώρας ύψους εκατοντάδων δισ. δολαρίων. Ίσως να μην αρκούν.
      Στη χώρα μας η ιδέα για τη δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Γεφυρών υπάρχει εδώ και μερικά χρόνια, και κάποιες κινήσεις έχουν γίνει για την δημιουργία ενός αρμόδιου φορέα. Η έκθεση τονίζει ότι πρόκειται για ένα απαραίτητο έργο (χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η δημιουργία ενός καινούριου φορέα για να το υλοποιήσει, πάντως) το οποίο μάλιστα θα πρέπει να σχεδιαστεί με τα πιο σύγχρονα μέσα. Ένα τέτοιο μητρώο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία κάθε γέφυρας, από την ημερομηνία και τη μέθοδο κατασκευής μέχρι τα υλικά, τον όγκο διερχόμενων οχημάτων, τη σεισμικότητα της περιοχής και τυχόν επισκευές ή εργασίες συντήρησης έχουν συμβεί στο παρελθόν. Βεβαίως θα πρέπει να περιλαμβάνει και μια ενημερωμένη βαθμολόγηση της κατάστασης της κάθε γέφυρας, ώστε το Μητρώο να μην είναι μια απλή καταγραφή των γεφυρών, αλλά ένα εργαλείο με το οποίο αρμόδιοι θα μπορούν να προσδιορίζουν προτεραιότητες. Το Μητρώο θα πρέπει να είναι ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ασφάλειας για τις γέφυρες, που θα προσδιορίζει και το τι πρέπει να γίνει όταν εντοπιστεί κάθε γέφυρα που αντιμετωπίζει προβλήματα.

      Σύμφωνα με την Αμερικανική Κοινότητα Πολιτικών Μηχανικών, ένα πρόγραμμα ασφάλειας για τις γέφυρες θα πρέπει να περιλαμβάνει μια σειρά από απαραίτητες δράσεις, όπως:
      Τακτικά προγράμματα επιθεώρησης και αξιολόγησης σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες ερευνητικές και αναλυτικές τεχνικές. Τακτικά προγράμματα συντήρησης για ολόκληρο το σύστημα. Επιβολή ορίων φορτίων και ταχύτητας σε δομικά ανεπαρκείς ή ξεπερασμένες γέφυρες. Ιεράρχηση και χρηματοδότηση της αντικατάστασης λειτουργικά ευάλωτων γεφυρών. Βεβαίως, τόσο το Μητρώο όσο και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλειας για τις ελληνικές γέφυρες θα πάρουν πολύ καιρό για να υλοποιηθούν και να αρχίσουν να λειτουργούν. Οι ερευνητές στην έκθεσή τους τονίζουν ότι στο μεταξύ είναι επιτακτική η ανάγκη για την αξιολόγηση και τη συντήρηση ευπαθών γεφυρών που ενδέχεται να μην μπορούν να περιμένουν να ολοκληρωθεί το Μητρώο. Τα ζητούμενα για ένα τέτοιο έργο είναι δύο: Πώς γίνεται ο έλεγχος και πώς επισημαίνονται οι ευπαθείς γέφυρες στις οποίες πρέπει να γίνει έλεγχος. Για το δεύτερο πρόβλημα οι ερευνητές προτείνουν τη δημιουργία μιας πλατφόρμας (είτε στη νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα μελών του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, είτε στην υπάρχουσα πλατφόρμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου) στην οποία εθελοντές μηχανικοί θα μπορούν να καταχωρούν ευπαθείς γέφυρες της περιοχής τους οι οποίες κρίνουν ότι θα πρέπει να ελεγχθούν. Στη συνέχεια, τεχνικά κλιμάκια (που ούτως ή άλλως θα κληθούν να αξιολογήσουν γέφυρες κατά τη σύνταξη του Μητρώου) μπορούν να επιθεωρήσουν τις συγκεκριμένες γέφυρες και να τις αξιολογήσουν χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές και εξειδικευμένες μεθοδολογίες.
      Και, βεβαίως, η ανάγκη παρακολούθησης, αξιολόγησης και συντήρησης θα πρέπει να προβλέπεται και κατά την κατασκευή κάθε νέου τεχνικού έργου -και γέφυρας- και στη χώρα μας, κάτι που δεν γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες. Η τεχνολογία προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία ώστε οι άνθρωποι που θα κληθούν σε 50 ή σε 70 χρόνια να αξιολογήσουν και να συντηρήσουν τις υποδομές που κατασκευάζονται σήμερα, να μην αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εμείς.
      Αυτοί που σήμερα κατασκευάζουν μια νέα γέφυρα πάνω από τον ποταμό Πολσεβέρα, στη Γένοβα, στο σημείο όπου στεκόταν μέχρι πέρυσι η γέφυρα Μοράντι, ασφαλώς το έχουν και αυτό στο μυαλό τους. Η γέφυρα, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, θα ανοίξει στην κυκλοφορία στις αρχές του 2020.
      Η έκθεση: https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/09/Gefyres_stin_ellada.pdf
       
      Περισσότερα...

      1716 • 0

    9. Αρθρογραφία

      Ναυάρχου Νοταρά 18 - Το ανακαινισμένο διατηρητέο που μέσα σε λίγα χρόνια έγινε ερείπιο

      marionik

      Στην οδό Ναυάρχου Νοταρά 18 στα Εξάρχεια βρίσκεται το εν λόγω διατηρητέο κτίριο στις φωτογραφίες.

        Το κτίριο σύμφωνα με τις πληροφορίες από το ηλεκτρονικό αρχείο διατηρητέων οικισμών και κτιρίων του ΥΠΕΚΑ, ανεγέρθη περίπου το 1890 και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από το ΥΠΕΚΑ (πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ) το 1992. Το κτίριο είχε διάφορες χρήσεις κατά την διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, παλαιά χρησιμοποιούνταν ως κατοικία, αργότερα φιλοξενούσε καταστήματα πώλησης δίσκων, ενώ κατά την δεκαετία του 1990 ήταν οίκος ανοχής.  Το 2004 πραγματοποιήθηκε ολική ανακαίνιση στο κτίριο καθώς δεν βρισκόταν σε καλή κατάσταση. Κάποιοι άνθρωποι κατοικούσαν σε αυτό, υπήρχε ρεύμα και νερό. Λίγα χρόνια μετά όμως και συγκεκριμένα το 2012 ξεκίνησαν τα βάσανα του κτιρίου. Στο κτίριο διέμεναν κάποια άτομα τα οποία χτυπούσαν τα κουδούνια των γειτόνων και ζητούσαν βοήθεια υποστηρίζοντας πως διακόπηκε το ρεύμα λόγω βλάβης ενώ η ΔΕΗ δεν προχωρούσε στην επιδιόρθωση του τεχνικού προβλήματος. Τους παρασχέθηκαν κυρίως ορισμένες πληροφορίες και πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος. Από όσο διαφαίνεται, λύση δεν επήλθε, οι άνθρωποι αποχώρησαν από εκεί και το κτίριο βρέθηκε εγκαταλελειμμένο. 
      Οι ιδιοκτήτες είναι άγνωστοι προς τους περίοικους της γειτονιάς και κανένας δεν ενδιαφέρθηκε για την τύχη του κτιρίου.
      Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν διάφορες εισβολές ατόμων με στόχο τον βανδαλισμό του κτιρίου εσωτερικά, την αφαίρεση μετάλλων και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ή την κλοπή αντικειμένων. Το 2014 άγνωστοι που μπήκαν στο υπόγειο παραβιάζοντας την πόρτα έσπασαν κάποιους σωλήνες με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει το υπόγειο. Κλήθηκε η ΕΥΔΑΠ η οποία έκοψε την παροχή νερού από τον μετρητή καθώς δεν υπήρχε κανείς να επέμβει για να σταματήσει η ροή του νερού από τους σπασμένους σωλήνες.
      Μια άλλη φορά κάποιοι εισέβαλλαν μέσα στο κτίριο και αφαιρούσαν παράθυρα με πόρτες και τα πετούσαν στον δρόμο από τα μπαλκόνια. 
      Τα επόμενα χρόνια έφτασε και η στιγμή που προκλήθηκαν πυρκαγιές στο ακίνητο. Διάφοροι έμπαιναν μέσα και επιχειρούσαν να βάλουν φωτιά σε ξύλινα δάπεδα, αντικείμενα που είχαν μείνει πεταμένα εκεί όπως πόρτες και παράθυρα και σε ότι έβρισκαν μέσα για να προκαλέσουν όσο πιο μεγάλη ζημιά μπορούσαν. Τον Ιούνιο του 2016 τα καταφέρανε, άγνωστοι τις βραδυνές ώρες εισήλθαν και άφησαν διάφορα χαρτόνια και υλικά τα οποία ήταν εύφλεκτα. Την επόμενη ημέρα κατά τις 11 το πρωί και σε ημέρα καύσωνα με περίπου 40 βαθμούς, προκλήθηκε μεγάλη φωτιά στην στέγη του κτιρίου η οποία οδήγησε στην κατάρρευσή της. Πλέον τα νερά και οι φθορές λόγω καιρικών φαινομένων θα μπορούσαν να καταστρέψουν το κτίριο ευκολότερα.
      Το κτίριο σφραγίστηκε από συνεργεία του δήμου αλλά άγνωστοι έμπαιναν μέσα και ξήλωναν το υλικό και τις τάβλες που είχαν τοποθετηθεί από τα ειδικά συνεργεία. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν άλλες 4 με 5 φωτιές ώσπου τον Ιούνιο του 2019 συνεργεία πέρασαν και σφράγισαν πάλι το κτίριο. 
      Η θέληση των αγνώστων να καταστρέψουν το κτίριο ήταν τέτοια που τις περισσότερες φορές μετά την φωτιά που έβαζαν έκλειναν τις πόρτες με αντικείμενα ώστε να δυσκολέψουν την πρόσβαση στην πυροσβεστική. Η πυροσβεστική αναγκαζόταν να σπάσει τις πόρτες από τους μεντεσέδες και να τις κομματιάσει ώστε να καταφέρει να εισέλθει στο εσωτερικό του κτιρίου. Το κτίριο βρισκόταν χωρίς καθόλου πόρτες, ενώ μέχρι να σφραγιστεί άγνωστοι έμπαιναν και ξήλωναν παντζούρια.
      Τον Απρίλιο του 2020 σημειώθηκε σημαντική κατάρρευση στο εσωτερικό του κτιρίου, γείτονες και κάτοικοι βγήκαν στα μπαλκόνια να δουν από που προερχόταν αυτός ο θόρυβος, δεν κατέστη δυνατό βέβαια να βρεθεί από που έπεσαν μπάζα και σοβάδες, αλλά ήταν προφανές πως προερχόντουσαν από το εσωτερικό του κτιρίου που πλέον έμπαιναν τα νερά των βροχοπτώσεων με αποτέλεσμα κάτι να καταρρεύσει εσωτερικά.
      Αυτά που περιγράφουμε εδώ είναι απλά η ιστορία αφανισμού άλλου ενός κτιρίου από τα χιλιάδες στην Αθήνα και στην Ελλάδα. Οι κύριοι υπεύθυνοι είναι βέβαια οι κρατικές αρχές και το ελλειπέστατο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο δεν σκοπεύει πλέον στην προστασία του κτιρίου αλλά ωθεί την εγκατάλειψη και τον αφανισμό των διατηρητέων από τους ιδιοκτήτες τους. Βέβαια, μιας και το εν λόγω κτίριο είχε ανακαινιστεί πολύ καλά το 2004, μπορεί να υπήρχαν σοβαρά κληρονομικά ζητήματα ή απουσία κληρονόμων. Είναι σύνηθες στις περιπτώσεις περιουσιών που εμπλέκονται κληρονομικά ζητήματα να αφήνονται στην τύχη τους τα κτίρια. εδώ ο υπεύθυνος είναι και πάλι το κράτος το οποίο πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία και μέτρα και να βρεθούν λύσεις ώστε να μην περιέρχονται σε εγκατάλειψη κτίρια όσο μάλλον διατηρητέα λόγω αυτών των προβλημάτων. Οι κυβερνήσεις βέβαια στην Ελλάδα, δεν ασχολούνται καθόλου με το κομμάτι των διατηρητέων κτιρίων, αφήνουν τα πάντα στην ευθύνη των ιδιοκτητών, όταν όμως υπάρχουν οικονομικά προβλήματα και αδυναμία συντήρησης ή κληρονομικά ζητήματα, τα κτίρια οδεύουν προς τον αφανισμό.
      Αναφορές για την τελευταία πυρκαγιά στο κτίριο το 2019, έγιναν και από ηλεκτρονικές ιστοσελίδες με φωτογραφίες και βίντεο.
      https://www.protothema.gr/greece/article/874050/fotia-se-akatoikito-ktirio-sta-exarheia/
        Πηγή https://energy-engineer.blogspot.com/2020/09/18.html
      Περισσότερα...

      2439 • 2

    10. Αρθρογραφία

      Οικοδομικές Άδειες: Η ασάφεια και e-γραφειοκρατία

      Engineer

      Καθημερινά όλοι οι μηχανικοί βρισκόμαστε μπροστά σε εμπόδια και ασάφειες που οφείλονται στο γεγονός ότι ο τρόπος γραφής της «τεχνικής» νομοθεσίας επιτρέπει την υποκειμενική ερμηνεία της.
      Αυτό οδηγεί σε διαφωνίες με τις αρμόδιες Υπηρεσίες και αβεβαιότητα στους ενδιαφερόμενους.  Απλοί πολίτες, επιχειρηματίες και επενδυτές γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν έναν «Γολγοθά» μέχρι να ολοκληρώσουν ένα έργο.
      Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και συγκεκριμένα το τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, έστειλε επιστολή στο ΥΠΕΝ με σκοπό να διευκρινιστούν διάφορα ζητήματα. Δεν είναι μόνο αυτά τα ζητήματα που χρήζουν διευκρινήσεων, αλλά είναι σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση.
      Συναίνεση συνιδιοκτητών για εργασίες μικρής κλίμακας
      Με τις συνεχείς αλλαγές, προσθήκες και εξαιρέσεις στο Νόμο 4495/17, προέκυψαν κενά και ερωτηματικά. Το θέμα των συναινέσεων είναι πλέον διπλό:
      Δεν αποσαφηνίζεται εάν απαιτείται σε κάποιες περιπτώσεις η συναίνεση συνιδιοκτητών όπως για παράδειγμα στην τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης στις όψεις κτιρίων.
      Δεν αναγράφεται το ακριβές απαιτούμενο ποσοστό συναίνεσης συνιδιοκτητών εκεί όπου απαιτείται.
      Άδεια μικρής κλίμακας και ενημέρωση φακέλου
      Σύμφωνα με την τελευταία σχετική Υπουργική Απόφαση (ΥΑ 43266/1174/11.5.2020) προβλέπεται  η «συσχέτιση» της άδειας εργασιών μικρής κλίμακας με τον φάκελο της οικοδομικής άδειας σχετικά με τροποποιούμενες μελέτες.
      Αυτή η αναφορά δημιουργεί ακόμη μία ασάφεια που μας φέρνει σε δύσκολη θέση απέναντι στους πελάτες μας και δυσκολεύει το έργο μας, καθώς δεν αποσαφηνίζεται ο τύπος αυτής της συσχέτισης.
      Ορθά το ΤΕΕ ζητάει διευκρίνιση καθώς δεν γνωρίζουμε αν η Άδεια Εργασιών Μικρής Κλίμακας επέχει και θέση ενημέρωσης της αρχικής οικοδομικής άδειας.
      Δικαιολογητικά στην πλατφόρμα eΑδειες
      Ένα επίσης σημαντικό σημείο τονίζεται στην επιστολή του ΤΕΕ. Αυτό των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά την έκδοση μιας πολεοδομικής πράξης μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος eΑδειες (άδεια μικρής κλίμακας, οικοδομική άδεια, αναθεώρηση άδειας κλπ).
      Αυτό που εύλογα ζητάμε είναι να γίνει κατηγοριοποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών στο ηλεκτρονικό σύστημα με πλήρως τυποποιημένο τρόπο ώστε να μην υπάρχει ασάφεια ως προς την απαίτηση ή μη ενός δικαιολογητικού κατά περίπτωση.
      Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι φορές που μας ζητούνται από τις Πολεοδομίες επιπλέον δικαιολογητικά κατά το δοκούν, γεγονός που είναι αφενός καταχρηστικό και αφετέρου θίγει την αξιοπιστία μας ως επαγγελματίες και τα συμφέροντα των ενδιαφερόμενων πολιτών. 
      e-γραφειοκρατία
      Εκτός από τις ασάφειες που υπάρχουν και τις βρίσκουμε καθημερινά μπροστά μας, ζούμε σε μια μακρά μεταβατική περίοδο ψηφιακού μετασχηματισμού με προβλήματα που δύσκολα εξαλείφονται, αντιμετωπίζοντας πλέον το φαινόμενο της ψηφιακής γραφειοκρατίας.
      Στη χώρα μας αργήσαμε να ψηφιοποιήσουμε πολλές διαδικασίες και αυτό γίνεται με διαφορετική ταχύτητα μεταξύ των διαφόρων Δημόσιων Υπηρεσιών. Αυτή τη στιγμή λοιπόν, έχουμε μεν έναν ηλεκτρονικό τρόπο έκδοσης αδειών, παρόλα αυτά, πίσω από αυτό κρύβεται ακόμη ο βραχνάς της γραφειοκρατίας και της σύγχυσης.
      Αυτό συμβαίνει κυρίως για δυο λόγους:
      Ο πρώτος και βασικότερος λόγος είναι η ίδια η νομοθεσία. Με συνεχείς τροποποιήσεις, αδικαιολόγητη πολλές φορές πολυπλοκότητα και αλλεπάλληλες παραπομπές σε άλλους νόμους, καθιστούν δύσκολη ή και αδύνατη μια πλήρη μετάβαση σε ένα άρτιο ψηφιακό σύστημα.
      Ο δεύτερος λόγος είναι οι βάσεις δεδομένων. Δεν υπάρχει ακόμη ψηφιακή σύνδεση βάσεων δεδομένων μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών. Στις  Πολεοδομίες δεν υπάρχει καν ψηφιακή βάση δεδομένων για το αρχείο οικοδομικών αδειών, αναθεωρήσεων, ενημερώσεων, τακτοποιήσεων κ.λπ.. Αντ’ αυτού υπάρχει ένα γηρασμένο έντυπο αρχείο που κάνει τις διαδικασίες δυσλειτουργικές και χρονοβόρες για όλους (πολύ περισσότερο στα χρόνια του Covid-19).
      Οι προβλέψεις για εξάλειψη των προβλημάτων δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικές, καθώς  η νομοθεσία και ο τρόπος γραφής είναι λίγο-πολύ δεδομένα,  ενώ για τη δημιουργία ψηφιακών αρχείων και βάσεων δεδομένων μάλλον είμαστε ακόμη μακριά.
      Οι αλλαγές αυτές απαιτούν μεταρρυθμιστικές τομές, ισχυρή πολιτική βούληση και οργανωμένη πίεση από τον κλάδο των μηχανικών στην Πολιτεία.
      του Πέτρου Παπαναούμ, MScΔιπλ. Μηχανολόγου Μηχανικού – Τεχνικού Συμβούλου
      Περισσότερα...

      2492 • 3

    11. Αρθρογραφία

      Ελλάδα και Ταμείο Ανασυγκρότησης

      Engineer

      Η πρόκληση είναι ιστορική. Οι επιλογές και οι διαδικασίες αξιοποίησης των €72 δισ. των ευρωπαϊκών ταμείων (ίσως και €100 δισ., αν αξιοποιηθούν τα ΣΔΙΤ) πρέπει να οδηγήσουν από τη σημερινή Ελλάδα της κατανάλωσης και των εισαγωγών στην αυριανή Ελλάδα της Παραγωγής, των Εξαγωγών, της Καινοτομίας. Από εκατοντάδες υποψήφιες δράσεις, πρέπει να επιλεγούν αυτές που δημιουργούν τις περισσότερες θέσεις εργασίας στη χώρα,

      FacebookTwitterE-mailΕκτύπωσηΠερισσότερα...
       ενισχύουν την έξυπνη ενδογενή ανάπτυξη και μειώνουν περισσότερο τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων κι εκτεταμένη αξιοποίηση εμπειρογνωμόνων από τον ιδιωτικό τομέα, με συντονισμό και αξιολόγηση του Δημοσίου.
      Το νέο εθνικό αναπτυξιακό πρότυπο πρέπει να είναι Εξυπνο (αξιοποίηση της ψηφιακής επανάστασης), Πράσινο (αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής), Κοινωνικά και Χωρικά Δίκαιο (μείωση ανισοτήτων κοινωνικά και χωροταξικά), Χωρίς Αποκλεισμούς (νέων, γυναικών, ΑμεΑ), με δημιουργία αξιοπρεπών Νέων Θέσεων Εργασίας. Με αντιμετώπιση των προβλημάτων της Ενεργειακής Φτώχειας (50 εκατ. ευρωπαίοι πολίτες, 700.000 ελληνικές οικογένειες) κι εφαρμογή των αρχών της Κλιματικής και Ψηφιακής Δημοκρατίας και Δικαιοσύνης.
      Με πρόσφατες τις οδυνηρές εμπειρίες από την εξάρτηση της ΕΕ από τρίτες χώρες, ακόμη και σε βασικό υγειονομικό υλικό, συνειδητοποιήθηκε απολύτως ότι Γεωστρατηγική Ανεξαρτησία, χωρίς Αυτονομία σε ενέργεια και κρίσιμα αγαθά είναι αδύνατη. Ετσι, η μεγιστοποίηση χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), με μπαταρίες κι έξυπνα συστήματα ενέργειας, και οι επενδύσεις σε ενεργειακή Εξοικονόμηση είναι κορυφαίες ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Πολύ περισσότερο στην Ελλάδα, της 74% συνολικής ενεργειακής εξάρτησης (με ευρωπαϊκό μέσο όρο 54%) και με την εθνική οικονομία κατά 100% εξαρτημένη από εισαγωγές υδρογονανθράκων να δαπανά κάθε χρόνο για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου περίπου €5,5 δισ. (τα εθνικά κοιτάσματα ακόμη περιμένουν την αξιοποίησή τους...).
      Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Ενέργειας (IEA), για να διατηρηθεί η αύξηση θερμοκρασίας κάτω του 1,5° C, πρέπει να μειωθούν οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 44% από Εξοικονόμηση Ενέργειας και κατά 33% από Ανανεώσιμες Πηγές. Από τις εκατοντάδες υποψήφιες για χρηματοδότηση δράσεις, επιλέγω να αναφερθώ μόνο σε δύο συμβολικά, καινοτόμα κι εθνικά χρήσιμα νέα προγράμματα, ένα για στήριξη του ΕΣΥ κι ένα για ενεργειακή αυτονομία μικρών νησιών:
      Α. «Εξοικονομώ Υγείας - Πρόνοιας». Οι 1.000 δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές Υγείας και Πρόνοιας (περίπου 500 δημόσια νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, γηροκομεία, ορφανοτροφεία) λειτουργούν διαρκώς όλο το 24ωρο, όλη την εβδομάδα, όλες τις ημέρες του χρόνου και καταναλώνουν για ενέργεια κάθε χρόνο πάνω από €300.000.000. Με συνολικές επεμβάσεις ύψους €500.000.000, μέσω εταιρειών Εξοικονόμησης Ενέργειας (ESCOs), θα υπάρχει εξοικονόμηση πάνω από €50.000.000 κάθε χρόνο και δημιουργία 10.000-12.000 θέσεων εργασίας. Με την ενεργειακή αυτονομία των μονάδων, μέσα από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες, μονάδων συσσωρευτών (μπαταρίες), έξυπνων ενεργειακών συστημάτων για βελτιστοποίηση του μοντέλου παραγωγής - κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, γεωθερμίας, πλήρους ενεργειακής θωράκισης του κελύφους του κτιρίου. Η ετήσια εξοικονόμηση των €50.000.000 πρέπει να ενισχύσει τους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων, επιπλέον της υπόλοιπης τακτικής τους επιχορήγησης, ως ένα ακόμη δείγμα σεβασμού κι ενίσχυσης των υγειονομικών στον πόλεμο κατά του COVID-19.
      Αντί για δεκάδες χρονοβόρους διαγωνισμούς από τις 500 δημόσιες διοικήσεις υγείας και πρόνοιας, προτείνεται να προκηρυχθούν 15 δημόσιοι διεθνείς διαγωνισμοί ΣΔΙΤ (ένας για κάθε περιφέρεια και τρεις για Αττική λόγω μεγέθους των μονάδων), ώστε με την ανάληψη του συνόλου της υπευθυνότητας των Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) από τον ιδιωτικό τομέα (μελέτες, τιμολόγια, χρονοδιαγράμματα, κόστη κ.ά.), με την εποπτεία και ρύθμιση του κράτους - στρατηγείου project manager, να υλοποιηθούν οι διαγωνιστικές διαδικασίες που θα διασφαλίσουν το χαμηλότερο δυνατό κόστος, ταχύτητα και ποιότητα κατασκευής και των 500 έργων.
      Β. «Ενεργειακά Αυτόνομη και Πράσινη Νησιωτική Ελλάδα». Μια σημαντική δράση περιβαλλοντικής αναβάθμισης και εθνικής ενίσχυσης της νησιωτικής Ελλάδας αποτελεί η εγκατάσταση αποκεντρωμένων, μικρού μεγέθους μονάδων ΑΠΕ και αποθήκευσης, έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας, χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων, στα 10-15 Μη Διασυνδεδεμένα μικρά Νησιά (ΜΔΝ), που λόγω γεωγραφίας δεν προβλέπεται άμεσα να συνδεθούν ηλεκτρικά με την ηπειρωτική χώρα (ενδεικτικά Καστελλόριζο, Αγ. Ευστράτιος, Αγαθονήσι, Ανάφη, Αντικύθηρα, Αρκιοί, Γαύδος, Δονούσα, Οθωνοί κ.ά.).
      Ηδη, η Τήλος - πράσινο νησί, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, λειτουργεί με ταυτόχρονη χρήση φωτοβολταϊκών κι αιολικών μονάδων, καθώς και μονάδων αποθήκευσης, με χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης και Internet of Things σε έξυπνες ενεργειακές συσκευές, προκειμένου να ρυθμίζονται ζητήσεις και καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας. Αντίστοιχα, το ΚΑΠΕ έχει προκηρύξει με συνολικό κόστος €6.000.000 το έργο «Υβριδικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής και Θερμικής Ενέργειας στο νησί του Αγίου Ευστρατίου». Το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) εκπόνησε τεχνικοοικονομική μελέτη για την ενεργειακή ανεξαρτησία και αυτονομία του Καστελλόριζου, με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών κι αιολικών ισχύος 3-3,5 MW, σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης - μπαταρίας, ισχύος 2 MW, καθώς και αναλυτικό σχέδιο εξηλεκτρισμού των ενεργειακών αναγκών του νησιού (περιλαμβανομένης της μονάδας αφαλάτωσης), συνολικού κόστους €5.500.000. Το σταθμισμένο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της Μεγίστης είναι περίπου 3-3,5 φορές μικρότερο από το αντίστοιχο του 2018, με μείωση του κόστους Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), κατά €1,5 εκατ./χρόνο.
      Η επέκταση της παραπάνω εμπειρίας στο σύνολο των υπόλοιπων μικρών νησιών, σε συνδυασμό με δράσεις αειφόρου ανάπτυξης και ανάδειξης της τοπικής βιοποικιλότητας, οδηγεί στην υλοποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου ενός καινοτόμου ελληνικού δικτύου μικρών νησιωτικών παραδείσων «Ενεργειακά Αυτόνομη και Πράσινη Νησιωτική Ελλάδα», με κόστος της τάξης των €50.000.000. Τα εθνικά, αναπτυξιακά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη ενός τέτοιου Σχεδίου είναι αυτονόητα.
      Την επόμενη δεκαετία θα επενδυθούν στη χώρα €45-50 δισ. σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας, με δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας. Για Εξυπνη Ενέργεια, αντιπλημμυρικά και διαχείριση αποβλήτων, Ευφυή Γεωργία, Εξυπνες Πόλεις, Logistics και Μεταφορές. Μας αξίζει να κάνουμε το ιστορικό άλμα μιας νέας αναπτυξιακής πορείας της πατρίδας μας. Με τόλμη, όραμα και πολλή δουλειά.
      *Ο καθηγητής Γιάννης Μανιάτης είναι πρώην υπουργός
      (Αναδημοσίευση από ΤΑ ΝΕΑ)
      Περισσότερα...

      586 • 0

    12. Αρθρογραφία

      Νέος χαρακτηρισμός δημοτικών δρόμων για δόμηση γηπέδων εκτός σχεδίου

      Engineer

      Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου, οι οποίοι για να χτίσουν σήμερα θα πρέπει το αγροτεμάχιό τους, όταν αυτό υφίσταται από το 2004 και μετά, να έχει ελάχιστο εμβαδό 4 στρέμματα και ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα σε κοινόχρηστο δρόμο. Ομως για να αποδειχτεί ότι ο δρόμος είναι κοινόχρηστος προκύπτουν δυσκολίες κι αυτό συμβαίνει, γιατί το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει μέχρι σήμερα θεσμοθετήσει σχετική διαδικασία καθορισμού ενός δρόμου ως κοινόχρηστου εκτός σχεδίου.
      Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο διότι το ΣτΕ με συνεχείς αποφάσεις του, τα τελευταία χρόνια, ακυρώνει διοικητικές πράξεις νομαρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών που αναγνώρισαν δρόμους ως κοινόχρηστους και θεωρεί ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται από το κράτος στο πλαίσιο ολοκληρωμένων πολεοδομικών σχεδίων, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού. Στο πρόβλημα προσπαθεί να δώσει λύση το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το νέο νομοσχέδιο που επεξεργάζεται με θέμα τον Εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας. Συγκεκριμένα καθορίζει ποιοι δρόμοι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών είναι δημοτικοί και με ποιες προϋποθέσεις θα οικοδομούνται τα παρόδια γήπεδα.
      Ποιοι δρόμοι είναι κοινόχρηστοι
      Κοινόχρηστοι δρόμοι είναι:
      1. Εθνικοί δρόμοι, που ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα.
      2. Επαρχιακοί δρόμοι, που ορίζονται με απόφαση υπουργού Συγκοινωνιών.
      3. Δρόμοι που ενώνουν οικισμούς μεταξύ των και με διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές οδούς και αναγνωρίστηκαν ως κύριοι ή μοναδικοί, με απόφαση νομάρχη (πριν γίνει αιρετός).
      4. Δρόμοι στο όριο του σχεδίου πόλεως, που καθορίζονται με την κύρωση της πολεοδομικής μελέτης και έχουν τεθεί σε κοινή χρήση.
      5. Δρόμοι που επιτρέπουν την πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, σημαντικά δημόσια έργα.
      6. Δρόμοι προϋφιστάμενοι του 1923.
      7. Δρόμοι που έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οιανδήποτε νόμιμο τρόπο.
      Ποιοι δρόμοι είναι δημοτικοί σύμφωνα με τις προτεινόμενες νέες διατάξεις
      Δημοτικοί είναι οι δρόμοι που εξυπηρετούν τις κάθε είδους ανάγκες οδικών μετακινήσεων ενός δήμου ή δημοτικής ενότητας, εντός των ορίων τους.
      Οι ανάγκες αυτές αφορούν, κυρίως, στις συνδέσεις μεταξύ οικισμών, οργανωμένων υποδοχέων, άλλων σημαντικών συγκεντρώσεων δραστηριοτήτων και μεγάλων εγκαταστάσεων, κοινοχρήστων χώρων και σημαντικών τοποσήμων. Αφορούν επίσης στις συνδέσεις με δημοτικούς όμορων δήμων και δημοτικών κοινοτήτων ή με εθνικές και επαρχιακές οδούς.
      Ποιες είναι οι νέες κατηγορίες δημοτικών οδών
      Οι δημοτικές οδοί διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
      1. Δημοτικές οδοί κατηγορίας Α
      2. Δημοτικές οδοί κατηγορίας Β
      Ποια η διαφορά μεταξύ δημοτικών οδών
      Α και δημοτικών οδών Β Οι δημοτικές οδοί κατηγορίας Α:
      α) Παρέχουν δικαίωμα προσώπου για τη δόμηση σε παρόδια γήπεδα.
      β) Χαρακτηρίζονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από ειδική μελέτη και ύστερα από γνώμη του οικείου ΣΥΠΟΘΑ.
      γ) Οδοί που προϋφίστανται του έτους 1923 στην εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχή, εκτός των οριοθετημένων οικισμών και εκτός των οικισμών που προϋφίστανται του 1923 μπορούν, με το ίδιο διάταγμα και την ίδια διαδικασία, να χαρακτηρίζονται ως δημοτικές οδοί κατηγορίας Α.
      δ) Οι δημοτικές οδοί κατηγορίας Α μπορούν να καθορίζονται με τη διαδικασία και τα προεδρικά διατάγματα έγκρισης Τοπικών ή Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, χωρίς να απαιτείται ειδικότερη γνώμη του ΣΥΠΟΘΑ.
      Οι δημοτικές οδοί κατηγορίας Β:
      α) Συνδέουν οδούς κατηγορίας Α, ή επαρχιακές ή εθνικές, με οργανωμένους υποδοχείς.
      β) Λειτουργούν ως δίοδοι που παρέχουν δικαίωμα προσώπου σε οργανωμένους υποδοχείς.
      γ) Δεν παρέχουν δικαίωμα προσώπου στα υπόλοιπα παρόδια γήπεδα.
      δ) Χαρακτηρίζονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από ειδική μελέτη και ύστερα από γνώμη του οικείου ΣΥΠΟΘΑ.
      ε) Οι δημοτικές οδοί κατηγορίας Β μπορούν να καθορίζονται με τη διαδικασία και τα προεδρικά διατάγματα έγκρισης Τοπικών ή Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, χωρίς να απαιτείται ειδικότερη γνώμη του ΣΥΠΟΘΑ.
      Ποια τα χαρακτηριστικά των νέων δημοτικών οδών μετά την ψήφιση του νόμου
      Οι δημοτικές οδοί θα πρέπει να έχουν:
      - Πλάτος τουλάχιστον έξι μέτρα, αν είναι κατηγορίας Α
      - Πλάτος τουλάχιστον πέντε μέτρα αν είναι κατηγορίας Β
      - Δύο παράλληλες οδοί που έχουν κοινά σημεία αφετηρίας και τερματισμού και αντίθετη μεταξύ τους φορά αποτελούν ενιαία δημοτική οδό κατηγορίας Α, εφόσον η κάθε μία από τις δύο οδούς έχει πλάτος τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων ή ενιαία δημοτική οδό Β, εφόσον η κάθε μία από τις δύο οδούς έχει πλάτος τουλάχιστον τριάμισι (3,5) μέτρων.
      - Είναι δυνατός ο χαρακτηρισμός οδών ως δημοτικών, ακόμη και προτού διαμορφωθούν το ελάχιστο πλάτος και τα λοιπά γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού, αλλά οι έννομες συνέπειες ως προς το δικαίωμα δόμησης που συναρτάται με την ύπαρξη προσώπου ενός γηπέδου επί των οδών αυτών, επέρχονται μόλις διαμορφωθούν το ελάχιστο πλάτος και τα λοιπά αναγκαία γεωμετρικά χαρακτηριστικά και εκδοθεί σχετική διαπιστωτική πράξη του οικείου συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
      - Με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται οι προδιαγραφές και κάθε άλλο θέμα σχετικό με τον σχεδιασμό και τον χαρακτηρισμό δημοτικών οδών.
      Πώς μπορώ να ξέρω με σιγουριά ότι ο δρόμος είναι κοινόχρηστος, για να αγοράσω αγροτεμάχιο και να προβώ σε έκδοση οικοδομικής άδειας
      Με νόμο του 2011 και στη συνέχεια του 2014, προβλέπεται η έκδοση προεδρικού διατάγματος από τον υπουργό Περιβάλλοντος, με το οποίο θα καθορίζεται συγκεκριμένα η έννοια του κοινόχρηστου δρόμου, για να μπορούν οι ιδιώτες μηχανικοί και οι κατά τόπους πολεοδομίες να εξετάσουν την αρτιότητα και οικοδομησιμότητα ιδιοκτησιών εκτός σχεδίου και εκτός οικισμού που έχουν πρόσωπο σε δρόμους και να γίνονται ασφαλείς μεταβιβάσεις. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει η διαδικασία καθορισμού ενός δρόμου ως κοινόχρηστου εκτός σχεδίου. Επομένως αν αποδεδειγμένα δεν προκύπτει ότι ο δρόμος προϋφίσταται του 1923 ή δεν έγινε με νόμιμο τρόπο, τότε υπάρχει κίνδυνος να μην είναι δυνατόν να εκδοθεί η οικοδομική άδεια. Για ασφάλεια θα πρέπει να περιμένετε την ψήφιση του νέου νόμου και την ολοκλήρωση του Τοπικού Χωρικού Σχεδίου της περιοχής με το οποίο θα χαρακτηριστούν οι δημοτικοί δρόμοι.
      Δεν ισχύει βεβαίωση του Δήμου, που αναγνωρίζει τον δρόμο ως κοινόχρηστο;
      Οχι. Δεν έχουν την αρμοδιότητα οι Δήμοι ή οι πρώην κοινότητες να αναγνωρίζουν ή να διαπιστώνουν ότι υφίσταται κοινόχρηστος δρόμος εκτός σχεδίου. Σύμφωνα με νομολογία του ΣτΕ, μπορούν ιδιοκτήτες ακινήτων να προσφύγουν στα αρμόδια δικαστήρια και να ζητήσουν την προστασία των δικαιωμάτων τους, αμφισβητώντας ότι υφίσταται δρόμος που διέρχεται από τα ακίνητά τους.
      Μπορεί ο Δήμος να διανοίξει δρόμο και να τον θέσει σε κοινή χρήση;
      Οχι . Το οδικό δίκτυο ενός Δήμου δεν αποτελεί τοπική του υπόθεση διότι συνδέεται με το υπόλοιπο δίκτυο της χώρας καθώς και με το γεωσύστημα του φυσικού χώρου. Κάθε πράξη διαχείρισης του οδικού δικτύου από τον δήμο για την εξυπηρέτηση τοπικών αναγκών όπως διάνοιξη, διαπλάτυνση και κατάργηση δρόμων, δεν είναι νόμιμη.
      Υπάρχουν δρόμοι εκτός σχεδίου, που διανοίχτηκαν από τους Δήμους και τις παλιές κοινότητες, έχουν περάσει ΔΕΗ,ΟΤΕ, δημοτικός φωτισμός και ύδρευση και έχουν ασφαλτοστρωθεί. Αυτοί δηλαδή δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι;
      Πράγματι υπάρχουν πολλοί δρόμοι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως κοινόχρηστοι «εν τοις πράγμασι», είναι ασφαλτοστρωμένοι και διέρχονται μέσω αυτών κοινόχρηστα δίκτυα, συντηρούνται από τις τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων, είναι διακριτοί σε χάρτες, έχουν ΚΑΕΚ δρόμου σε περιοχές με Κτηματολόγιο κλπ, όμως δεν έχουν την «πολεοδομική νομιμότητα» και δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι εάν δεν αποδειχθεί ότι διανοίχτηκαν με νόμιμο τρόπο.
      Ο δρόμος, που περνά μπροστά από το χωράφι μου, δεν είναι κοινόχρηστος. Μπορώ τώρα να τον φράξω και να τον κλείσω;
      Οι αγροτικοί δρόμοι, που δεν αποτελούν κοινόχρηστα πράγματα, αλλά δημιουργήθηκαν με συνεισφορά των ιδιοκτητών των όμορων ακινήτων για την εξυπηρέτηση τους, παραμένουν στην κυριότητα εκείνων οι οποίοι συνεισέφεραν για τη δημιουργία τους και αποβλέπει στην εξυπηρέτηση των ιδίων.
      Σε περίπτωση (κάτι το συνηθισμένο) που δεν έγινε μονομερής συμβολαιογραφική δήλωση παραίτησης δικαιωμάτων κυριότητας, οι παρόδιοι ιδιοκτήτες μπορούν να αποφασίσουν χωρίς δυνατότητα αντιδράσεως από την πολιτεία ή οποιοδήποτε τρίτο για την κατάργησή τους.
      Εδώ και 30 χρόνια, για να φτάσω στο χωράφι μου, διέρχομαι από αγροτικό δρόμο ιδιωτικό και ο ιδιοκτήτης μού λέει ότι του ανήκει και θα τον κλείσει. Εχει αυτό το δικαίωμα;
      Ο δρόμος που είναι ιδιωτικός, σε περίπτωση που χρησιμοποιείται από τρίτους, θεωρείται απλώς δουλεία. Από τη στιγμή που εσείς διέρχεστε συνεχώς και αδιαλείπτως επί 20ετίας από αυτόν τον δρόμο και δεν έχετε άλλη πρόσβαση, τότε μπορείτε να ζητήσετε από το δικαστήριο την επιβολή δουλείας διόδου, έναντι αποζημιώσεως
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]
      Περισσότερα...

      4967 • 0

    13. Αρθρογραφία

      Οι πολιτικές πολεοδομικού σχεδιασμού για την "πόλη των 15 λεπτών"

      Engineer

      Σε μια προηγούμενη δημοσίευση μου, The Coronavirus and the Future of Main Street, υποστήριξα την αναγέννηση των τοπικών μας γειτονιών, σημειώνοντας ότι ακόμη και αν οι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι, πρέπει να βγουν από το γραφείο. Αναφέρθηκα στο άρθρο του Eric Reguly From the Globe and Mail:
      “Εάν περισσότεροι άνθρωποι έπρεπε να εργαστούν από το σπίτι, οι γειτονιές θα μπορούσαν να αναζωογονηθούν. Φανταστείτε την επανέναρξη της αστικής ιδέας της Jane Jacobs, όπου οι γειτονιές θα αποκτούσαν ένα ευρύ φάσμα εργασιακών και οικογενειακών λειτουργιών”.

      Και ο Sharon Wood της Public Square αναφέρει:
      “Φανταστείτε τα pop-up offices, ομάδες συσκέψεων και τεχνολογικά κέντρα που συνδέονται με πλατείες της πόλης …. Οι συμπληρωματικές υπηρεσίες να συγκεντρωθούν σε κοντινή απόσταση και με τα πόδια, όπως κέντρα αντιγραφής και εκτύπωσης, καταστήματα προμηθειών γραφείων, υπηρεσίες αποστολής, εταιρείες πληρεξούσιων / τίτλων, τραπεζικές συναλλαγές, κέντρα, γυμναστήρια, εστιατόρια και καφετέριες”.
      Αυτή η αποκέντρωση των υπηρεσιών έχει γίνει γνωστή ως η “πόλη των 15 λεπτών”, όπου μπορείτε να κάνετε τη δουλειά σας, να πάτε στο σχολείο, να δείτε το γιατρό σας και να διασκεδάσετε και όλα να βρίσκονται σε μια ακτίνα 15 λεπτών από το σημείο όπου ζείτε. Εφαρμόστηκε στο Παρίσι από την δήμαρχο Hidalgo και η ιδέα αναπτύχθηκε (πριν από τον κοροναϊό) από τον καθηγητή Carlos Moreno της Σορβόνης.
      Σύμφωνα με την Natalie Whittle στους Financial Times:
      .. η έννοια του “la ville du quart dheheure” είναι μια ιδέα στην οποία οι καθημερινές αστικές ανάγκες είναι προσβάσιμες σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με ποδήλατο. Εργασία, σπίτι, καταστήματα, ψυχαγωγία, εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη – σύμφωνα με το όραμα του Moreno, όλα αυτά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα τστον ίδιο χρόνο που ένας πολίτης θα περίμενε κάποτε σε μια σιδηροδρομική πλατφόρμα.
      Τώρα η ιδέα ξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Υιοθετήθηκε και από τους Δημάρχους της C40 ως μέρος του σχεδίου ανάκαμψης “Green and Just”.
      Εφαρμόζουμε πολιτικές πολεοδομικού σχεδιασμού για την προώθηση της «πόλης 15 λεπτών» (ή «πλήρεις γειτονιές») ως πλάνο ανάκαμψης, όπου όλοι οι κάτοικοι της πόλης μπορούν να καλύψουν τις περισσότερες ανάγκες τους σε μικρή απόσταση με τα πόδια ή με ποδήλατο από το σπίτι. Η παρουσία κοντινών ανέσεων, όπως η υγειονομική περίθαλψη, τα σχολεία, τα πάρκα, τα καταστήματα τροφίμων και τα εστιατόρια, τα απαραίτητα καταστήματα και τα γραφεία, καθώς και η ψηφιοποίηση ορισμένων υπηρεσιών, θα επιτρέψει αυτήν τη μετάβαση. Προκειμένου να το επιτύχουμε στις πόλεις μας, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που να ενθαρρύνει τη συνολική χωροθέτηση, την ανάπτυξη μικτής χρήσης, με ευέλικτα κτίρια και χώρους.
      Στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, το Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα για το 2015 έχει στόχο τον Πλήρη Γειτονιά, όπου το 90% των κατοίκων θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στις καθημερινές ανάγκες εργασίας τους με τα πόδια ή με ποδήλατο. “Ως μέρος αυτής της εργασίας, το Πόρτλαντ έχει μετατρέψει περισσότερα από 90 μίλια πολυσύχναστων δρόμων σε δρόμους γειτονιάς – όπου τα δέντρα του δρόμου σκιάζουν τα πεζοδρόμια και οι πράσινες λημνούλες παρέχουν βιώσιμη αποστράγγιση και ηρεμία κυκλοφορίας, και όπου υπάρχουν νέα διαμερίσματα και επιχειρήσεις σε επίπεδο δρόμου.”
      Μια παλιά ιδέα με ένα πιασάρικο νέο όνομα
      Δεν υπάρχει τίποτα νέο σε αυτήν την ιδέα. Το κίνημα των New Urbanists μιλούσε πάντα για αυτό , όπως και οι ακτιβιστές που προσπαθούσαν να προωθήσουν την αναζωογόνηση των κεντρικών δρόμων. Έχω γράψει ότι “πριν από την Walmart και τα big box stores, σχεδόν όλοι αγόραζαν τοπικά. Τώρα, με τα μεγάλα ψυγεία και τα μίνι βανς μας, οι άνθρωποι κατευθύνονται προς το κέντρο για τα είδη πρώτης ανάγκης και δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση από ανθρώπους σε κοντινή απόσταση με τα πόδια για να διατηρηθούν μαγαζιά στην γειτονιά.” Πρόβαλα την αναζωογόνηση της γειτονιάς ως έναν τρόπο να βγάλω τους ανθρώπους από τα αυτοκίνητά τους και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση.
      Αλλά ο κοροναϊός άλλαξε την εικόνα και πρόσθεσε νέα επείγοντα δεδομένα. Όπως γράφει η Patrick Sisson στο Citylab, το rebranding και η «υιοθέτηση της πόλης του 15-λεπτου μπορεί να είναι ο πιο συνοπτικός και πιασάρικος τρόπος για να επανασυσκευάσουμε την ιδέα ως εργαλείο οικονομικής ανάκαμψης και αντιμετώπισης της πανδημίας». Ο Sisson αναφέρει τον δήμαρχο της Μελβούρνης της Αυστραλίας, μια πόλη με αμερικανικό στιλ:
      “Οι τοπικοί ηγέτες αλλάζουν τώρα την πολιτική μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης 40 χιλιομέτρων νέων λωρίδων ποδηλάτων, επιταχύνοντας τα σχέδια για τη δημιουργία περισσότερων «γειτονιών 20 λεπτών» και ενισχύοντας τη μαζική μετακίνηση. «Κάθε πόλη μιλάει για το πώς να αξιοποιήσει τη συγκυρία και να επανατοποθετηθεί και να επικεντρωθεί σε ένα βιώσιμο μέλλον», λέει. “Αν δεν αξιοποιήσουμε αυτές τις στιγμές για να κάνουμε υλική αλλαγή, είμαστε τρελοί.”
      Δεν είναι η μόνη που σκέφτεται ότι είναι μια μοναδική ευκαιρία. Εχω γράψει ότι “Οι managers δεν θα θέλουν να βάλουν όλα τα αυγά των υπαλλήλων τους σε ένα καλάθι και δεν θα θέλουν να νοικιάσουν πολύ περισσότερο χώρο για να τους φιλοξενήσουν όλους με χαμηλότερες πυκνότητες. Έμαθαν επίσης ότι μπορούν να τους επιβλέπουν και να τους διαχειρίζονται ακόμη και όταν δεν τους έχουν πρόσωπό με πρόσωπο. Έτσι είναι πιθανό ότι ένα σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού θα συνεχίσει να εργάζεται από το σπίτι.
      Αυτή, νομίζω, ήταν η ευκαιρία να ξαναχτίσουμε τις κοινότητές μας, ακόμη και τις οικονομικές μας δομές. Όπως σημείωσε και η δήμαρχος του Μόντρεαλ στα εγκαίνια μια ακόμη λωρίδας ποδηλάτων: «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να αγοράσουν τοπικά και να ξεχάσουν το Amazon».
      Η μήπως δεν είναι έτσι;
      Υπάρχουν όμως και αυτοί που δεν είναι τόσο σίγουροι για την ιδέα. Στους Financial Times, η Natalie Whittle απαντάει στον αναλυτή των Κέντρων Πόλεων, Anthony Breach ο οποίος πιστεύει ότι η πόλη των 15 λεπτών «θα ήταν αντίθετη με αυτό που γνωρίζουμε για τη ζωή της πόλης». Πιστεύει ότι οι μεγάλες πόλεις όπως το Λονδίνο θα είναι πάντα ελκυστικές.
      “Υπάρχει μια ιδιαίτερη ποιότητα στις πληροφορίες που ανταλλάσσονται πρόσωπο με πρόσωπο, τις οποίες οι βιντεοκλήσεις δεν μπορούν να αναπαραγάγουν. Μπορούμε να παρατηρήσουμε αυτή τη ζήτηση στην τιμή που οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για να ζήσουν και να εργαστούν στο Λονδίνο … Ιστορικά, με την εφεύρεση του τηλεγράφου, του τηλεφώνου, του διαδικτύου. . . κάθε φορά που υπάρχει τεχνολογική πρόοδος, οι άνθρωποι προβλέπουν ότι θα είμαστε όλοι σε θέση να εργαστούμε στην ύπαιθρο. Αλλά η ελκυστικότητα των κέντρων της πόλης αυξάνεται μόνο. Οι πληροφορίες που μπορούν να ανταλλάσσονται πρόσωπο με πρόσωπο γίνονται πιο πολύτιμες”.
      Αυτή τη φορά είναι διαφορετικό
      Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι ο Breach έχει δίκιο αυτή τη φορά. Η αλλαγή αυτή δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά είναι επίσης και βιολογική. Δεν είμαι καν σίγουρος ότι έχει δίκιο για την ιστορία. Ο τηλεγράφος και το τηλέφωνο ήταν μέρος της Δεύτερης Βιομηχανικής Επανάστασης μεταξύ 1870 και 1914 που δημιούργησε πραγματικά το γραφείο, μας έδωσε έναν λόγο να πάμε εκεί και την τεχνολογία μεταφορών για να φτάσουμε εκεί. Ο Ryan Avent το περιέγραψε στο βιβλίο του The Wealth of Human:
      “Αυτή ήταν η εποχή στην οποία αναπτύχθηκαν σύγχρονες εγκαταστάσεις υγιεινής και εσωτερικών υδραυλικών εγκαταστάσεων, και στις οποίες οι πόλεις αυξήθηκαν σε πραγματικά μοντέρνο μέγεθος, σε κλίμακα και πληθυσμό. Ήταν η περίοδος που μας έδωσε σήμερα τις πιο προηγμένες τεχνολογίες προσωπικής κινητικότητας: το αυτοκίνητο και το αεροπλάνο. Ήταν αυτή η περίοδος που έκανε τον σύγχρονο κόσμο αυτό που είναι”.
      Βρισκόμαστε τώρα σε κάποιο σημείο στη μέση της Τρίτης Βιομηχανικής Επανάστασης, της ψηφιακής επανάστασης, και θα μπορούσαμε κάλλιστα να περάσουμε σε μια ακόμη τεράστια αλλαγή στον τρόπο που εργαζόμαστε, ζούμε και οργανώνουμε την κοινωνία μας. Απλώς συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα, χάρη σε ένα μεγάλο λάκτισμα από τον κοραναϊό.
      https://www.treehugger.com/the-15-minute-city-is-having-a-moment-5071739
      Αρθρο του Lloyd Alter στο Treehugger
      Περισσότερα...

      2854 • 4

    14. Αρθρογραφία

      Οικιστικές Πυκνώσεις κατά το Νόμο 4685/2020

      Engineer

      Με τον Ν. 4685/2020 επιχειρείται η τακτοποίηση των κατοικιών που βρίσκονται  σε οικιστικές πυκνώσεις μέσα από μια διαδικασία προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση και τις λοιπές διοικητικές κυρώσεις. Κατά το άρθρο 51 Ν.4685/2020, ως οικιστικές πυκνώσεις ορίζονται  οι συγκεντρώσεις κατοικιών οι οποίες παρουσιάζουν  λειτουργική ενότητα (λόγω του αριθμού τους, της εγγύτητας μεταξύ τους, της εξυπηρέτησής τους από κοινά δίκτυα {ύδρευσης, ενέργειας κλπ}), όπως προκύπτουν από τις οικονομοτεχνικές μελέτες του άρθρου 53.  Κατοικίες και κατασκευές που τις συνοδεύουν οι οποίες βρίσκονται σε οικιστικές πυκνώσεις εντός περιοχών που περιλαμβάνονται σε αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες ή βρίσκονται σε δάση/δασικές εκτάσεις σε περιοχές για τις οποίες δεν έχει γίνει ανάρτηση δασικού χάρτη μπορούν να εξαιρεθούν προσωρινά από την κατεδάφιση και τις λοιπές διοικητικές κυρώσεις (σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 52-55 Ν. 4685/2020).   
      Αποκλείεται η υπαγωγή στην διάταξη του άρθρου 55 για:
      1)  κτίρια τα οποία δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής που συνοδεύει την κατοικία.
      2) κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά τις 28-7-2011.
      3) κτίρια και κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000,  σε υγροτόπους που προστατεύονται με την συνθήκη Ramsar, σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις για την φύση  ή το τοπίο , εκτός αν κατασκευάστηκαν πριν τον χαρακτηρισμό αυτών των περιοχών.
      4) κτίρια – κατασκευές σε περιοχές υποχρεωτικά αναδασωτέες λόγω πυρκαϊάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.
      5) κτίρια – κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων  σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
      6)  Κτίρια και λοιπές κατασκευές που εμπίπτουν στις περιπτώσεις δ`, ε`, ζ`, η`, θ`, ι`, ια`, ιγ`, ιδ`, ιε`, ιστ`, ιζ` και ιη` της παραγράφου 1 του άρθρου 89 του ν. 4495/2017.
      Ο κύριος, νομέας ή κάτοχος της κατοικίας  υποβάλλει αίτηση για την υπαγωγή στην διάταξη του άρθρου 55 σε  διαδικτυακή πλατφόρμα που τηρεί το ''ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ”. Δικαίωμα υποβολής της αίτησης έχουν και όσοι κατέθεσαν αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακύρωσης ή οποιοδήποτε διοικητικό ή ένδικο βοήθημα με το οποίο αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει :α) περιγραφή κατοικίας – κατασκευών ως προς την δομημένη επιφάνεια, την κάλυψη και το ύψος. β)Χρήση κατοικίας. γ) εντοπισμό της κατοικίας στην ιστοσελίδα “ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ”, στον διαδικτυακό τόπο ανάρτησης δασικών χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων δ)Υπεύθυνη δήλωση για την αλήθεια των υποβαλλόμενων στοιχείων
      Η υποβολή της αίτησης έχει ως συνέπεια την άμεση αναστολή των διοικητικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, την μη επιβολή νέων , συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση  μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του άρθρου 55. Η αναστολή και η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν ισχύει όταν είναι επιβεβλημένη η άμεση κατεδάφιση  λόγω άμεσου κινδύνου για την ζωή, το περιβάλλον ή την περιουσία.
      Αν έχει αναρτηθεί ο δασικός χάρτης, η προθεσμία υποβολής της αίτησης  είναι 6 μήνες από την έναρξη ισχύος του Ν. 4685/2020. Αν ο δασικός χάρτης αναρτηθεί μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 4685/2020, η προθεσμία υποβολής της αίτησης είναι 6 μήνες από την ανάρτηση του δασικού χάρτη. Δεν αναστέλλεται η προθεσμία για όσους έχουν υποβάλλει αντιρρήσεις, αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος, αίτηση ακύρωσης ή έχουν αμφισβητήσει με διοικητική ή δικαστική διαδικασία τον δασικό χαρακτήρα της έκτασης όπου βρίσκεται η κατοικία τους.
      Για κάθε Περιφέρεια της χώρας συντάσσεται οικονομοτεχνική μελέτη (άρθρο 53 Ν 4685/2020), στην οποία καταγράφεται η δόμηση των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες ή σε δασικές περιοχές αν δεν έχει γίνει ανάρτηση ή κύρωση δασικού χάρτη.
      Στην οικονομοτεχνική μελέτη περιγράφονται: ο αριθμός, το εμβαδόν, η κάλυψη των κτιρίων και κατασκευών, η χρήση τους, η ημερομηνία κατασκευής, η χωρική κατανομή σε οικιστικές πυκνώσεις, οι συνέπειες διατήρησης των κατασκευών, η αναγκαιότητα άμεσης κατεδάφισης, οι συνέπειες {κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές} που θα έχει τόσο η κατεδάφιση όσο και η προσωρινή διατήρηση των αυθαίρετων κατασκευών, οι αναγκαίες ενέργειες αντιστάθμισης για την διατήρηση του δασικού ισοζυγίου ανά περιοχή μελέτης ή Περιφερειακή Ενότητα ή Περιφέρεια. Οι οικονομοτεχνικές μελέτες καταρτίζονται με βάση στοιχεία που συλλέγονται με κάθε πρόσφορο τρόπο ( αεροφωτογραφίες, δορυφορικές απεικονίσεις, αυτοψία).
      Ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και  Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδίδεται προεδρικό διάταγμα (άρθρο 54 Ν 4685/2020), το οποίο λαμβάνει  υπόψη τις οικονομοτεχνικές μελέτες και καθορίζει:1)  τις περιοχές στις οποίες παρατηρούνται οικιστικές πυκνώσεις για τις οποίες είναι δυνατόν να ισχύσει η προσωρινή εξαίρεση  από την κατεδάφιση και η προσωρινή αναστολή διοικητικών κυρώσεων.
      2) τα  κριτήρια υπαγωγής των οικιών (ιδίως ο βαθμός κατά τον οποίο η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν προκαλεί βλάβη στα δασικά οικοσυστήματα, σε συνδυασμό με μέτρα αντιστάθμισης)
      3)  τις συνέπειες υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος νόμου ( η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση και ο χρόνος αυτής, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 έτη, ανάκληση- αναστολή των ληφθέντων διοικητικών μέτρων, αναστολή επιβολής νέων διοικητικών κυρώσεων, αναστολή εκκρεμών ποινικών διώξεων, μη άσκηση νέων).
      4) τα μέσα απόδειξης για τον χρόνο ανέγερσης και ολοκλήρωσης  των κατοικιών (αεροφωτογραφίες, τίτλοι ιδιοκτησίας, δικαστικές αποφάσεις, έγγραφα δασικών υπηρεσιών, έγγραφα πολεοδομικών υπηρεσιών)
      5)  τον φορέα διαχείρισης και ελέγχου των αποδεικτικών μέσων του χρόνου ολοκλήρωσης των κτιρίων,  την διαδικασία για δειγματοληπτικό έλεγχο των στοιχείων, τις συνέπειες υποβολής ανακριβών στοιχείων
      6) τον τρόπο υπολογισμού ενιαίου προστίμου για την υπαγωγή στον Ν. 4685/2020. Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το κτίριο, τις συνοδεύουσες κατασκευές, τον καταληφθέντα περιβάλλοντα χώρο,  την επιφάνεια κτιρίου σε τετραγωνικά μέτρα, την παλαιότητα του κτιρίου, την αξία της δασικής γης, το κόστος αναδάσωσης ανά στρέμμα, την αντικειμενική αξία της πλησιέστερης ζώνης. Καθορίζεται επίσης ο τρόπος καταβολής του προστίμου, εφάπαξ ή σε δόσεις, ο αριθμός δόσεων, έκπτωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, συνέπειες καθυστέρησης καταβολής,  η διαδικασία κατάθεσης, απόδοσης, εξόφλησης.
      7)  τα μέτρα αντιστάθμισης ( αναδασώσεις, δασοτεχνικά έργα, μελέτες και έργα για την προστασία και διαχείριση δασικών οικοσυστημάτων, κατεδαφίσεις κατασκευών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου.)
       δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας μέσω της οποίας ασκείται εποπτεία  για την μη ανέγερση νέων κατασκευών εντός δασών.
       9) κυρώσεις για τα κτίρια που δεν θα υπαχθούν στις ρυθμίσεις και για τα κτίρια που ανεγείρονται μετά τις 28-7-2011.
      10) τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την υπαγωγή στην ρύθμιση.
      Εντός 6 μηνών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος, ο ενδιαφερόμενος συμπληρώνει την αίτηση με τα δικαιολογητικά που ορίζει το προεδρικό διάταγμα. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία, αίρεται η αναστολή των διοικητικών κυρώσεων. Εντός 2 μηνών από την συμπλήρωση των δικαιολογητικών,  γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο η αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος. Σε περίπτωση απόρριψης, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο. Η προσφυγή δεν παρατείνει την αναστολή. Η αναστολή λήγει αυτοδικαίως με την έκδοση της απορριπτικής απόφασης. Αν γίνει αποδεκτό το αίτημα, η γνωστοποίηση της αποδοχής συνοδεύεται από τον υπολογισμό του καταβλητέου προστίμου, το οποίο αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.
      Τέλος, να σημειωθεί ότι με απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ 685/2019  έχει κριθεί ότι  η συνταγματική υποχρέωση διαφύλαξης του εν γένει δασικού πλούτου της χώρας καθιστά κατ’ εξαίρεση μόνον επιτρεπτή τη μεταβολή της μορφής των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων, τούτο δε εφόσον προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση, επιβαλλόμενη από λόγους δημοσίου συμφέροντος  Προέχουσα χρήση υπό την ανωτέρω έννοια, ουδέποτε αποτελεί η αξιοποίηση δασικού χαρακτήρα εκτάσεων για οικιστικούς σκοπούς, οι οποίοι δεν συνιστούν λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, που θα δικαιολογούσαν τη μεταβολή του προορισμού του δάσους. Ο σκοπός δημοσίου συμφέροντος που επιδιώκεται να εξυπηρετηθεί με την απώλεια δασικού πλούτου και δεν μπορεί, κατά τα ανωτέρω, να είναι η οικιστική αξιοποίηση, οφείλει να σταθμίζεται προς τη διατήρηση άθικτου του τελευταίου, η οποία αποτελεί εξ ορισμού σκοπό δημοσίου συμφέροντος συνταγματικής εμβέλειας. Η στάθμιση αυτή πρέπει να διενεργείται από τα αρμόδια δημόσια όργανα, νομοθετικά και διοικητικά, δεν είναι δε ανεκτή η καταστροφή της δασικής βλάστησης ορισμένης δασικού χαρακτήρα εκτάσεως από οποιονδήποτε τρίτο. Η καταστροφή αυτή, εφόσον, παρά ταύτα, λάβει χώρα, καθιστά υποχρεωτικώς ληπτέο το συνταγματικό μέτρο της αναδάσωσης και, περαιτέρω, την υπαγωγή της δασικής έκτασης που καταστράφηκε σε προστατευτικό καθεστώς ακόμη αυστηρότερο από το προβλεπόμενο για τις εκτάσεις που διατηρούν τη δασική τους μορφή.
      της Χριστίνας Δεστούνη, Δικηγόρου Καλαμάτας
      Περισσότερα...

      2197 • 0

    15. Αρθρογραφία

      Ερνέστο Τσίλερ, ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας που άφησε το αποτύπωμά του στην Αθήνα

      Engineer

      Ο γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλερ, που αργότερα απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα, άφησε διακριτό το αποτύπωμά του στο οικιστικό περιβάλλον της Ελλάδας, και ιδιαίτερα της Αθήνας.
      Δεν είναι τυχαίος ο χαρακτηρισμός της Αθήνας του 19ου αιώνα ως «Αθήνας του Τσίλερ».
      Ο Τσίλερ υπήρξε ένας από τους κύριους εκπροσώπους του νεοκλασικισμού στον ελληνικό χώρο, το δε έργο του περιλαμβάνει περί τα 500 κτίρια που σχεδίασε ή κατασκεύασε, από το 1870 έως το 1916.
      Ο Έρνστ Μόριτς Τέοντορ Τσίλερ, όπως ήταν το πλήρες ονοματεπώνυμό του, γεννήθηκε στις 22 Ιουνίου 1837 στο Ζέρκοβιτς της Σαξονίας και ήταν το μεγαλύτερο από τα δέκα παιδιά του ονομαστού οικοδόμου της περιοχής Κρίστιαν Τσίλερ.
      Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Δρέσδης, όπου διακρίθηκε για τις επιδόσεις του και βραβεύτηκε με αργυρό μετάλλιο (1858).
      Είχε την τύχη να προσληφθεί ως σχεδιαστής στο εργαστήριο του διάσημου δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν στη Βιέννη.
      Ο Χάνσεν, έχοντας εκπονήσει την εποχή εκείνη το σχέδιο του μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών, υπέδειξε τον Τσίλερ για να εποπτεύσει την ανέγερσή του.
      Έτσι, το 1861 ο νεαρός αρχιτέκτονας ήρθε στην Αθήνα και ανέλαβε την επίβλεψη της ανέγερσης του κτιρίου της Ακαδημίας και εν συνεχεία εκείνου της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
      Σε ένα ταξίδι του στη Βιέννη, την άνοιξη του 1876, γνώρισε την πιανίστρια Σοφία Δούδου, κόρη του κοζανίτη εμπόρου Κωνσταντίνου Δούδου.
      Ο έρωτας φαίνεται ότι ήταν κεραυνοβόλος, και το ζευγάρι ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου το Μάιο της ίδιας χρονιάς.
      Την ευτυχία τους ήλθε να συμπληρώσει η γέννηση του πρώτου τους παιδιού το 1879.
      Το ζευγάρι απέκτησε άλλα τέσσερα παιδιά τα επόμενα χρόνια.
      Η ταχύτατη επαγγελματική ανέλιξη του Τσίλερ και ο γάμος του με μια Ελληνίδα ήταν οι αποφασιστικοί παράγοντες που τον ώθησαν να εγκατασταθεί μονίμως στην Ελλάδα και να αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα.
      Πολύ παραγωγικός αρχιτέκτονας, ο Τσίλερ σχεδίασε και επέβλεψε την κατασκευή τουλάχιστον 500 σημαντικών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας (Πάτρα, Πύργο, Θεσσαλονίκη, Τρίπολη, Ερμούπολη κ.α.).
      Το 1872 διορίστηκε καθηγητής στο Πολυτεχνείο, ενώ διετέλεσε για λίγο (1884) διευθυντής Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη.
      Αξιόλογα έργα του Ερνέστου Τσίλερ στην Αθήνα είναι: το Μέγαρο Σλίμαν («Ιλίου Μέλαθρον», 1878-1880), το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών (1873-1888, κατεδαφίστηκε το 1939), το Μέγαρο Μελά (1874-1884, το μετέπειτα Κεντρικό Ταχυδρομείο Αθηνών στην πλατεία Κοτζιά), πολλές αστικές κατοικίες στην Αθήνα (Γουδή, Καλλιγά, Συγγρού, Δεληγιώργη, Σταθάτου κ.ά.) και τον Πειραιά (Ζέα), επαύλεις (Θων στους Αμπελοκήπους, Πεσμαζόγλου στην Κηφισιά) και εξοχικά σπίτια στο Μοσχάτο, τα κτίρια του Γερμανικού και του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (1887 και 1905 αντίστοιχα), το Εθνικό Θέατρο της οδού Αγίου Κωνσταντίνου (1895), το Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα (1897, κατεδαφίστηκε το 1963), η πρώην Σχολή Ευελπίδων (1894, νυν Πρωτοδικείο Αθηνών), τα Ανάκτορα της οδού Ηρώδου του Αττικού (1890, νυν Προεδρικό Μέγαρο), το Εθνικό Χημείο (1885-1900), το κινηματοθέατρο «Αττικόν» (1870-1881) κ.ά.

      Στα εκτός Αθηνών σημαντικά έργα του συγκαταλέγονται: το θέατρο τής Ζακύνθου (1871, καταστράφηκε στο σεισμό του 1953 και ανακατασκευάστηκε), το θέατρο της Πάτρας (1872), το Δημαρχείο της Ερμούπολης (1874- 1884), οι αγορές του Αιγίου και του Πύργου, το Δικαστικό Μέγαρο Τρίπολης, το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης (νυν Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα) κ.ά.
      Σημαντική υπήρξε η συμβολή του Τσίλερ και στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική, με σχεδιασμό ναών όπως η Φανερωμένη στο Αίγιο (1890-1893), ο Άγιος Αθανάσιος Πύργου (1911), η Αγία Τριάδα Πειραιώς (1915- 1916) και ο Άγιος Λουκάς Πατησίων.
      Τα περισσότερα σχέδιά του φυλάσσονται στην Εθνική Πινακοθήκη, ενώ ορισμένες μελέτες του βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη, στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και σε ιδιωτικές συλλογές.
      Ο Ερνέστος Τσίλερ πέθανε στην Αθήνα στις 12 Νοεμβρίου 1923, σε ηλικία 86 ετών.



      https://el.wikipedia.org/wiki/Ερνέστος_Τσίλλερ
      Περισσότερα...

      3203 • 23

    16. Αρθρογραφία

      Αλλαγή χρήσης και εργασίες ανακαίνισης σε ακίνητο με Έγκριση Εργασιών Δόμησης Μικρής Κλίμακας

      Engineer

      Τα τελευταία χρόνια πολλοί ιδιοκτήτες επιλέγουν να ανακαινίσουν και ταυτόχρονα να αλλάξουν χρήση στα παλιά τους ακίνητα, κυρίως αυτά που βρίσκονται στο κέντρο των πόλεων, προκειμένου να τα εκμεταλλευτούν καλύτερα. Αυτό αφορά συνήθως σε αλλαγή χρήσης τμημάτων κτιρίων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, εργαστήρια, γραφεία, ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις που χώροι γραφείων μετατρέπονται σε μικρές γκαρσονιέρες για βραχυχρόνια μίσθωση (Airbnb).
      Στο παρελθόν κάθε μετατροπή χώρου απαιτούσε από τους ιδιοκτήτες έκδοση οικοδομικής άδειας από την Πολεοδομία, με όλες τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και καθυστερήσεις που συνεπάγεται. Με πρόσφατη όμως εγκύκλιο του υφυπουργού Περιβάλλοντος (Μάιος 2020), μπορεί να γίνουν εσωτερικές διαρρυθμίσεις και αλλαγή χρήσης σε ένα κτίριο ή σε τμήμα αυτού, με την έκδοση άδειας εργασιών μικρής κλίμακας και χωρίς να απαιτείται πλέον άδεια δόμησης (οικοδομική άδεια). Η νέα αυτή διάταξη έχει ήδη δώσει ανάσα σε πολλές περιπτώσεις σε πολίτες και τους μηχανικούς, αφού ξεφεύγουν πια από την παλιά διαδικασία, η οποία μπορεί να έπαιρνε ακόμη και...μήνες!
      Ποια είναι η νέα διάταξη, που αφορά σε ανακαινίσεις;
      Δύναται να γίνει η έκδοση Εγκρισης Εργασιών Δόμησης Μικρής Κλίμακας για εργασίες που αφορούν σε εσωτερικές διαρρυθμίσεις, καθώς και εργασίες αλλαγής χρήσης, με την προϋπόθεση ότι δεν θίγονται τα στοιχεία του φέροντος οργανισμού του κτιρίου και δεν μεταβάλλονται προς το δυσμενέστερο τα φορτία και η κατηγορία σεισμικής σπουδαιότητας σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (Ε.Α.Κ.).
      Πώς μπορώ να ξέρω αν αλλάζει κατηγορία σεισμικής σπουδαιότητας το ακίνητο με τη νέα χρήση του;
      Σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες που αναλύονται στη συνέχεια. Ο καταμερισμός των χρήσεων σε αυτές τις κατηγορίες γίνεται ανάλογα με τη σπουδαιότητα, που έχει να κάνει με τα φορτία τα οποία θα δέχεται το κτίριο.
      α) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ1 Κτίρια μικρής σπουδαιότητας ως προς την ασφάλεια του κοινού, όπως: Αγροτικά οικήματα και αγροτικές αποθήκες, υπόστεγα, στάβλοι, βουστάσια, χοιροστάσια, ορνιθοτροφεία κλπ.
      β) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ2 Συνήθη κτίρια, όπως κατοικίες και γραφεία, βιομηχανικά - βιοτεχνικά κτίρια, ξενοδοχεία (τα οποία δεν περιλαμβάνουν χώρους συνεδρίων), ξενώνες, οικοτροφεία, χώροι εκθέσεων, χώροι εστιάσεως και ψυχαγωγίας (ζαχαροπλαστεία, καφενεία, μπόουλινγκ, μπιλιάρδου, ηλεκτρονικών παιχνιδιών, εστιατόρια, μπαρ κλπ), τράπεζες, ιατρεία, αγορές, υπεραγορές, εμπορικά κέντρα, καταστήματα, φαρμακεία, κουρεία, κομμωτήρια, ινστιτούτα γυμναστικής, βιβλιοθήκες, εργοστάσια, συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, βαφεία, ξυλουργεία, εργαστήρια ερευνών, παρασκευαστήρια τροφίμων, καθαριστήρια, κέντρα μηχανογράφησης, αποθήκες, κτίρια στάθμευσης αυτοκινήτων, πρατήρια υγρών καυσίμων, ανεμογεννήτριες, γραφεία δημοσίων υπηρεσιών και τοπικής αυτοδιοίκησης που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία Σ4 κλπ.
      γ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ3 Κτίρια τα οποία στεγάζουν εγκαταστάσεις πολύ μεγάλης οικονομικής σημασίας, καθώς και κτίρια δημόσιων συναθροίσεων και γενικώς κτίρια στα οποία ευρίσκονται πολλοί άνθρωποι κατά μεγάλο μέρος του 24ώρου, όπως αίθουσες αεροδρομίων, χώροι συνεδρίων, κτίρια που στεγάζουν υπολογιστικά κέντρα, ειδικές βιομηχανίες, εκπαιδευτικά κτίρια, αίθουσες διδασκαλίας, φροντιστήρια, νηπιαγωγεία, χώροι συναυλιών, αίθουσες δικαστηρίων, ναοί, χώροι αθλητικών συγκεντρώσεων, θέατρα, κινηματογράφοι, κέντρα διασκέδασης, αίθουσες αναμονής επιβατών, ψυχιατρεία, ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ιδρύματα χρονίως πασχόντων, οίκοι ευγηρίας, βρεφοκομεία, βρεφικοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί, παιδότοποι, αναμορφωτήρια, φυλακές, εγκαταστάσεις καθαρισμού νερού και αποβλήτων κλπ.
      δ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ4 Κτίρια των οποίων η λειτουργία, τόσο κατά τη διάρκεια του σεισμού, όσο και μετά τους σεισμούς είναι ζωτικής σημασίας, όπως τηλεπικοινωνίας, παραγωγής ενέργειας, νοσοκομεία, κλινικές, αγροτικά ιατρεία, υγειονομικοί σταθμοί, κέντρα υγείας, διυλιστήρια, σταθμοί παραγωγής ενέργειας, πυροσβεστικοί και αστυνομικοί σταθμοί, κτίρια δημόσιων επιτελικών υπηρεσιών για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από σεισμό.
      Κτίρια που στεγάζουν έργα μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας, όπως μουσεία, αποθήκες μουσείων κλπ.
      Πότε επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης σε κτίριο;
      Μεταβολή της χρήσης του κτιρίου ή μέρους του επιτρέπεται μόνον εάν η νέα χρήση επιτρέπεται από το ισχύον σχέδιο πόλης, τις ισχύουσες χρήσεις γης της περιοχής καθώς και άλλες πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν.
      Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνει αλλαγή χρήσης; Για την αλλαγή χρήσης απαιτούνται οι εξής προϋποθέσεις:
      ✓ Το κτίριο να είναι νόμιμα κτισμένο.
      ✓ Να επιτρέπεται η νέα χρήση στην περιοχή.
      ✓ Να τηρείται οπωσδήποτε η ισχύουσα ρυμοτομία.
      ✓ Να εφαρμόζονται οι διατάξεις του οικοδομικού κανονισμού π.χ. σκάλες, χώροι στάθμευσης κλπ, που αντιστοιχούν στη νέα χρήση.
      ✓ Να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου με την προϋπόθεση να μη θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου.
      Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για την έκδοση άδειας μικρής κλίμακας για διαρρυθμίσεις και αλλαγή χρήσης;
      α) Αντίγραφο τοπογραφικού διαγράμματος.
      β) Υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού ότι δεν θίγονται τα στοιχεία του φέροντος οργανισμού του κτιρίου.
      γ) Σχέδιο κάτοψης σε κλίμακα 1:100 ή 1:50.
      δ) Συμβολαιογραφική δήλωση του ν. 1221/81 και μεταγραφή της, για την εξασφάλιση των υποχρεωτικών θέσεων στάθμευσης, εφόσον απαιτείται.
      Προσοχή! Σε περίπτωση που από τις εσωτερικές διαρρυθμίσεις ή την αλλαγή χρήσης τροποποιούνται μελέτες του κτιρίου (π.χ. παθητική/ενεργητική πυροπροστασία, ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις κ.λπ.), κατατίθενται και οι κατά περίπτωση τροποποιημένες μελέτες.
      Πότε γίνεται απλή ενημέρωση του φακέλου της οικοδομικής άδειας;
      Γίνεται ενημέρωση του φακέλου της άδειας και δεν απαιτείται έκδοση άδειας δόμησης όταν:
      ✓ Οι νέες μελέτες (αρχιτεκτονικά) δεν τροποποιούν το διάγραμμα δόμησης της άδειας δόμησης.
      ✓ Η νέα χρήση προβλέπεται από τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις.
      ✓ Οι προϋποθέσεις για τη νέα χρήση καλύπτονται από τις επί μέρους μελέτες του υφιστάμενου κτιρίου.
      ✓ Οταν δεν επέρχεται αλλαγή προς το δυσμενέστερο στα φορτία σχεδιασμού της στατικής μελέτης.
      Πότε απαιτείται έκδοση άδειας δόμησης;
      Απαιτείται η έκδοση άδειας δόμησης όταν:
      ✓ Χρειάζεται να γίνουν εκτεταμένες κατασκευές ή εργασίες που αλλάζουν το διάγραμμα δόμησης ως προς τους ισχύοντες όρους δόμησης, κάλυψη, αποστάσεις, φύτευση κλπ.
      ✓ Οταν προκύπτουν δυσμενέστερα φορτία και πρέπει να γίνει νέα στατική μελέτη. Σε περίπτωση που γίνει και προσθήκη εγκατάστασης.
      Δεν αλλάζω διαρρύθμιση και θέλω το διαμέρισμα να το νοικιάσω σε φροντιστήριο. Γιατί πρέπει να βγάλω άδεια;
      Κάθε οικοδομική άδεια αφορά σε συγκεκριμένη δόμηση και συγκεκριμένη χρήση. Η μελέτη των στατικών, των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, οι διαστάσεις της σκάλας και άλλα πολεοδομικά μεγέθη, διαφέρουν από χρήση σε χρήση. Οπως για παράδειγμα στα εκπαιδευτήρια, απαγορεύεται η σφηνοειδής σκάλα για λόγους ασφαλείας. Για να μπορεί λοιπόν να μετατραπεί η χρήση ενός κτιρίου ή τμήμα του κτιρίου σε μια άλλη χρήση, θα πρέπει ο μηχανικός να εξετάσει αν οι προϋποθέσεις για τη νέα χρήση καλύπτονται από τις προϋποθέσεις επί μέρους μελετών που πληροί η υφιστάμενη χρήση του κτιρίου. Επίσης η χρήση κατοικίας ή γραφείου που έχει ένα διαμέρισμα σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό είναι κατηγορίας σπουδαιότητας Σ2, ενώ το φροντιστήριο είναι κτίριο σπουδαιότητας Σ3, οπότε μεταβάλλονται προς το δυσμενέστερο τα στατικά φορτία και για αυτό απαιτείται η έκδοση άδειας δόμησης.
      Τι προσέχουμε στην αλλαγή χρήσης σε εκτός σχεδίου περιοχές;
      Επιτρέπεται και στις εκτός σχεδίου περιοχές να γίνει αλλαγή χρήσης σε ένα κτίριο, εφόσον δεν παραβιάζονται οι γενικές ή ειδικές διατάξεις πολεοδομικές που ισχύουν στην περιοχή και υπάρχει στο ακίνητο υπόλοιπο δόμησης για τη συγκεκριμένη χρήση.
      Για παράδειγμα, στις εκτός σχεδίου περιοχές η επιτρεπόμενη δόμηση εξαρτάται από τη χρήση που θέλουμε να εγκαταστήσουμε. Το σύνηθες είναι π.χ. ότι η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση για κατοικία είναι 200 τμ, ενώ για καταστήματα 600 τμ (κατ αναλογία ισχύουν ειδικοί περιορισμοί και για τις υπόλοιπες χρήσεις). Οπότε αν κάποιος έχει ένα κτίριο γραφείων 600 τμ δεν μπορεί να κάνει αλλαγή χρήσης σε κατοικία διότι δεν επιτρέπεται κατοικία 600τμ.
      Εχω ένα κατάστημα και θέλω να το νοικιάσω ως ξυλουργείο. Απαιτείται η αλλαγή χρήσης;
      Οχι, δεν χρειάζεται να αλλάξετε χρήση στο κατάστημα, γιατί η διαφοροποίηση της κατηγορίας χρήσης κατά τον κτιριοδομικό κανονισμό δεν αποτελεί πάντα λόγο έκδοσης άδειας αλλαγής χρήσης. Σε περίπτωση όμως που γίνονται αλλαγές στη διαρρύθμιση και αλλάζουν μελέτες του κτιρίου, θα πρέπει να βγάλετε άδεια μικρής κλίμακας.
      Θέλω να μετατρέψω το διαμέρισμα σε γραφεία. Χρειάζεται άδεια;
      Βασικό κριτήριο για την αναγκαιότητα έκδοσης άδειας μικρής κλίμακας είναι η αλλαγή των θέσεων στάθμευσης προς το δυσμενέστερο. Για παράδειγμα για χρήση κατοικίας απαιτείται μια θέση στάθμευσης ανά 100 τ.μ. ενώ για χρήση γραφείων μια θέση στάθμευσης ανά 50 τ.μ. Επομένως από τη συγκεκριμένη αλλαγή χρήσης προκύπτει η υποχρέωση ακόμα μιας θέσης στάθμευσης η οποία θα πρέπει να εξασφαλιστεί στο οικόπεδο ή να γίνει εξαγορά με συμβολαιογραφική δήλωση και να εκδοθεί άδεια μικρής κλίμακας.
      Περισσότερα...

      8311 • 0

    17. Αρθρογραφία

      Κατασκευές και 4η Βιομηχανική Επανάσταση

      AnnaD

      Εδώ και 7 χρόνια δραστηριοποιούμαι μέσω ενός Think Tank, το "ΔΙΚΤΥΟ για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη". Τα τελευταία 3 χρόνια ασχολούμαστε εντατικά με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση και τις επιπτώσεις της σε κάθε τομέα και προσπαθούμε να αφυπνίσουμε την εγχώρια συζήτηση για αυτό το θέμα αυτό, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα και η Ελλάδα για την νέα εποχή που ήδη ξεκίνησε.
      Σε αυτό το πλαίσιο κι αφού εξειδικεύουμε πια την συζήτηση κατά τομέα, δημοσιεύσαμε μόλις ένα ειδικό αφιέρωμα "Κατασκευές και 4η Βιομηχανική Επανάσταση"  με την συμμετοχή επιστημόνων και επαγγελματιών του κλάδου των κατασκευών, προκειμένου να ζωντανέψει η συζήτηση για το ψηφιακό μέλλον του συγκεκριμένου πολύ κρίσιμου για την Ελλάδα παραγωγικού τομέα αλλά και να βοηθήσει ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν πιο κατανοητές και προσιτές σε κάθε ενδιαφερόμενο οι εξελίξεις.
      Τυχόν σχόλια, παρατηρήσεις ή διάθεση για επέκταση της συζήτησης κι επιπλέον δράσεις, ευπρόσδεκτα.
      Επισυνάπτεται το αφιέρωμα
      Άννα Διαμαντοπούλου
      Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ
      Πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ
      Πρ. Επίτροπος ΕΕ, πρ. Υπουργός
      CONSTRUCTION 4.0 - DIKTIO - final.pdf
      Περισσότερα...

      1805 • 1

    18. Αρθρογραφία

      Οι 200 κορυφαίες κατασκευαστικές εταιρείες στον κόσμο κατά το 2018

      Engineer

      Η πρώτη δεκάδα
      Ο τελευταίος πίνακας κατάταξης των μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρειών στον κόσμο δείχνει καθαρά ότι το 2018 ήταν ένα ακόμη θετικό έτος για την κατασκευαστική βιομηχανία. Ο συνολικόςκύκλος εργασιών των κορυφαίων εταιρειών του χώρου  εμφανίζει και πάλι αύξηση, αν και σε σχετικάμικρό ποσοστό: αυξήθηκε στα 1.677 δις US$, έναντι 1.608 δις US$ το προηγούμενο έτος (2017).   Η Κινεζική κυβέρνηση εξακολουθεί να επενδύει σε υποδομές, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, στο πλαίσιο της του Προγράμματος Μια Ζώνη -  Ένας Δρόμος που ξεκίνησε το 2013(γνωστό και ως Ο Δρόμος του Μεταξιού, OBOR, One Belt One Road Initiative), οπότε οι εδρεύουσεςστην Κίνα εταιρείες, βρίσκονται για μια άλλη μια φορά στην κορυφή του πίνακα. Μάλιστα δε δενδιαφαίνονται τάσεις υποχώρησης της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην χώρα αυτή, οπότε ηπρωτοκαθεδρία της στον κατασκευαστικό τομέα αναμένεται ότι θα διατηρηθεί και τα προσεχή χρόνια.   Το 2018 η Κίνα εξακολούθησε να αποτελεί την μεγαλύτερη αγορά μηχανημάτων έργων στον κόσμο,με πωλήσεις αυξημένες κατά 30%, στις 325.000 μονάδες.   Στην κορυφή του πίνακα βρίσκεται η κρατική Κινεζική εταιρεία China State Construction andEngineering , της οποίας ο κύκλος εργασιών ανήλθε το 2018 στα 178 δις US$, έναντι 164 δις US$ το2017. Ακολουθεί η China Railway Group με 111δις US$, έναντι 101 δις US$ το 2017, ενώ στην τρίτη θέση κατατάσσεται η επίσης Κινεζική εταιρεία China Railway Construction Corporation με 109 δις US$, έναντι 99 δις US$ το 2017.    Από τις πέντε  πρώτες εταιρείες του πίνακα, οι τέσσερες είναι Κινεζικές, ενώ από τις πρώτες 10 οιπέντε είναι επίσης Κινεζικές.   Η σύνθεση της πρώτης δεκάδας παραμένει η αυτή με το 2017, με κάποιες ανακατατάξεις στην σειρά:η Αμερικανική Bechtel (η μόνη Αμερικανική εταιρεία στην πρώτη δεκάδα) υποχώρησε από την 9η θέση στην 10η και η Ισπανική ACS υποχώρησε από την 6η θέση στην 7η.   Στην 5η θέση του πίνακα βρίσκεται η Γαλλική Vinci, της οποίας ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε από τα49 στα 52US$, εμφανίζοντας όμως μικρότερη αύξηση από ότι τα προηγούμενα χρόνια.   Στην πρώτη δεκάδα κατατάσσονται επίσης η Γαλλική Bouygues (8η) και η Γερμανική Hochtief (9η).   Στον πίνακα των 200 κορυφαίων εταιρειών περιλαμβάνονται και δύο Ελληνικές, η Ελλάκτωρ (στην 147η θέση, με τζίρο 2,193 δις US$) και η ΓΕΚ - ΤΕΡΝΑ (στην 173η θέση, με τζίρο 1,655 δις US$).   Περιλαμβάνεται επίσης και η εδρεύουσα στην Αθήνα εταιρεία Consolidated Contractors Company(CCC ), η οποία δραστηριοποιείται μόνον στις Αραβικές χώρες.     Δείτε αναλυτικά τα στοιχεία της ανάλυσης εδώ:   441295234-World-s-Biggest-Construction-Contractors.pdf      
      Περισσότερα...

      6989 • 0

    19. Αρθρογραφία

      Ανακαίνιση ακινήτων - Χρήσιμες συμβουλές για τους ιδιοκτήτες

      Engineer

      Το κτιριακό απόθεμα της χώρας, σύμφωνα με έρευνες, αποτελείται στο μεγαλύτερο ποσοστό από κτίρια ηλικίας άνω των 30 ετών. Ως εκ τούτου, οι εγκαταστάσεις και τα δομικά υλικά τους παρουσιάζουν, στις περισσότερες των περιπτώσεων, φθορές ή και τοπικές αστοχίες. Αποτέλεσμα αυτών είναι η εμφάνιση προβλημάτων που συνήθως επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργικότητα των χώρων και την ασφάλεια των ανθρώπων που κατοικούν ή εργάζονται στους χώρους αυτούς. Η ανακαίνιση αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη λύση για τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κατοικιών, επαγγελματικών χώρων και κτιριακών εγκαταστάσεων γενικότερα.
      Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται ανακαίνιση ενός ακινήτου;
      Η ανακαίνιση σε ένα ακίνητο είναι αναγκαία λόγω παλαιότητας υλικών, ξεπερασμένης διαρρύθμισης εσωτερικών χώρων, προβλημάτων στα υδραυλικά δίκτυα (ύδρευση, αποχέτευση, θέρμανση), έντονων προβλημάτων από εμφάνιση υγρασίας
      Ποιοι χώροι ενός ακινήτου μπορούν να ανακαινιστούν;
      Όλοι οι χώροι ενός ακινήτου μπορούν να ανακαινιστούν. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ιδιοκτήτες, είτε για λόγους οικονομίας, είτε για διάφορους άλλους λόγους, μπορούν να επιλέξουν την τμηματική ανακαίνιση χώρων (π.χ. λουτρού, κουζίνας, μπαλκονιών κλπ.).
      Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνονται οι σωστές αποφάσεις, ώστε από τη μία να γίνεται ολοκληρωμένη δουλειά στο χώρο που ανακαινίζεται και από την άλλη, να μην επηρεάζονται τμήματα/χώροι του ακινήτου, τα οποία πιθανόν και να είναι λειτουργικά κατά τη διάρκεια των εργασιών.
      Απαιτείται η έκδοση κάποια άδειας για τις εργασίες ανακαίνισης;
      Υπάρχουν εργασίες ανακαίνισης για τις οποίες απαιτείται η έκδοση κάποιας άδειας στην Πολεοδομία (άδεια μικρής κλίμακας ή οικοδομική άδεια) και άλλες εργασίες οι οποίες δεν απαιτούν κάποια άδεια.
      Στις περιπτώσεις εργασιών ανακαίνισης σε εσωτερικούς χώρους ακινήτων, απαιτείται η έκδοση άδειας εργασιών μικρής κλίμακας, στην περίπτωση που γίνονται κατεδαφίσεις κάποιων τοίχων και αλλάζει η εσωτερική διαρρύθμιση. Άδεια μικρής κλίμακας επίσης απαιτείται για εργασίες που απαιτούν τη χρήση ικριωμάτων (σκαλωσιών), όπως για παράδειγμα για τις εργασίες αποκατάστασης όψεων κτιρίων, επισκευές στεγών κλπ.
      Στις περιπτώσεις ανακαινίσεων χώρων σε ειδικά κτίρια όπως βιοτεχνικά, βιομηχανικά, τουριστικών καταλυμάτων, γραφείων και εμπορικών αποθηκών, απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας που συνοδεύεται από τις απαραίτητες κατά περίπτωση μελέτες.
      Σε κάθε περίπτωση, η έκδοση ή όχι άδειας για τις εργασίες ανακαίνισης που θα γίνουν σε ένα ακίνητο, είναι αντικείμενο της εξειδικευμένης έρευνας μηχανικού, ο οποίος γνωρίζει τις εκάστοτε ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις.
      Τι πρέπει να προσέξω όταν ανακαινίζω ένα μπάνιο;
      Το μπάνιο είναι από τους χώρους ενός ακινήτου που κατά την ανακαίνισή του, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κι επιμέλεια. Σε περίπτωση που επιθυμεί κάποιος να αντικαταστήσει τα παλιά πλακάκια με νέα και τα παλιά είδη υγιεινής, επίσης με νέα, χωρίς να αντικαταστήσει όλα τα υδραυλικά δίκτυα (ύδρευση, αποχέτευση), υπάρχει μελλοντικός κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων από τις παλιές σωληνώσεις και να χρειαστούν εκ νέου εργασίες που θα οδηγήσουν τους ιδιοκτήτες σε επιπλέον κόστος.
      Πολύ μεγάλη σημασία πρέπει να δίδεται στη στεγάνωση των επιφανειών του χώρου του μπάνιου. Σε περίπτωση ολικής ανακαίνισης, θα πρέπει οι επιφάνειες του μπάνιου (δάπεδα, τοίχοι, κτιστές ντουζιέρες κλπ.), πριν την επένδυση πλακιδίων να στεγανώνονται επαρκώς με την επάλειψη ειδικών ρητινούχων ή μη τσιμεντοειδών υλικών/γαλακτωμάτων, ώστε να αποφεύγονται μελλοντικές ζημιές από υγρασία σε διπλανά δωμάτια με το μπάνιο, στις οροφές των χώρων κάτω από το μπάνιο και σε εξωτερικές όψεις κτιρίων σε επαφή με το μπάνιο. Οι εργασίες στεγάνωσης απαιτούν υλικά υψηλής ποιότητας με πιστοποιημένες προδιαγραφές και εφαρμογή από έμπειρους τεχνίτες και συνεργεία.
      Πως γίνεται η ανακαίνιση συστήματος θέρμανσης;
      Στα παλιά ακίνητα συνήθως υπάρχουν σωληνώσεις της κεντρικής θέρμανσης των κτιρίων. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης επιθυμεί να εγκαταστήσει αυτόνομο σύστημα θέρμανσης (π.χ. φυσικό αέριο), θα πρέπει να γίνει αντικατάσταση όλων των παλιών σωληνώσεων θέρμανσης, που συνήθως είναι ενδοδαπέδιες, με νέες σωληνώσεις, διότι εάν τοποθετηθούν μόνο νέα σώματα καλοριφέρ, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μελλοντικής αστοχίας τους, που θα οδηγήσει σε απαίτηση εκ νέου εργασιών στα δάπεδα των χώρων, τα οποία πιθανόν και να είχαν αντικατασταθεί κατά την ανακαίνιση.
      Επίσης κατά το σχεδιασμό των νέων δικτύων θέρμανσης, θα πρέπει να γίνεται υπολογισμός των θερμικών απωλειών των χώρων βάσει του προσανατολισμού τους και των εξωτερικών ανοιγμάτων τους, ώστε να γίνει υπολογισμός του θερμικά απαιτούμενου μεγέθους των σωμάτων και της τοποθέτησης τους στην κατάλληλη θέση, για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής απόδοσης του συστήματος θέρμανσης και της θερμικής άνεσης των χώρων. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνεται μελέτη από αρμόδιο μηχανικό και εφαρμογή από αδειούχο εγκαταστάτη υδραυλικό.
      Απαιτείται ανακαίνιση της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης;
      Η ηλεκτρολογική εγκατάσταση ενός ακινήτου είναι από τα πιο βασικά σημεία σε μια ανακαίνιση, γιατί συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν το εν λόγω ακίνητο.
      Τα παλιά ακίνητα, είτε κατοικίες είτε καταστήματα, διαθέτουν πεπαλαιωμένη ηλεκτρολογική εγκατάσταση η οποία αποτελείται από μικρό ηλεκτρολογικό πίνακα με ασφάλειες μικρής αντοχής που συγκεντρώνουν δίκτυα πολλών χώρων, δεν υπάρχουν εξαρτήματα ασφαλείας (π.χ. αντιηλεκτροπληξιακό ρελέ κλπ.).
      Λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας και των καθημερινών μας συνηθειών σήμερα, χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικές συσκευές μεγάλης ισχύος (π.χ. μεγάλες κλιματιστικές μονάδες, ηλεκτρικοί φούρνοι, μεγάλα ψυγεία κλπ.), τα οποία απαιτούν ενισχυμένα καλώδια και αντίστοιχες ασφάλειες.
      Επίσης πολύ σημαντικό για λειτουργικούς λόγους είναι η τοποθέτηση αρκετών ασφαλειών με απομόνωση των χώρων, ώστε σε περίπτωση ηλεκτρολογικής βλάβης σε κάποιο σημείο του ακινήτου, να μπορεί να υπάρχει κοντά ενεργός πριζοδιακόπτης για παροχή φωτός και ηλεκτρικού ρεύματος. Σε κάθε περίπτωση η ηλεκτρολογική εγκατάσταση πρέπει να γίνεται από αδειούχο ηλεκτρολόγο εγκαταστάτη και έμπειρους τεχνίτες.
      Τι υλικά πρέπει να χρησιμοποιούνται για τους χρωματισμούς;
      Η επιλογή των υλικών για τους χρωματισμούς τοίχων και οροφών είναι πολύ σημαντική σε μία ανακαίνιση. Γενικά θα πρέπει να επιλέγονται επώνυμα υλικά πρώτης ποιότητας και πιστοποιημένα για τις προδιαγραφές τους.
      Στους εσωτερικούς χώρους θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά στους «υγρούς» χώρους κουζίνας και μπάνιου. Στους χώρους αυτούς θα πρέπει να επιλέγονται χρώματα ανθεκτικά στην εμφάνιση μούχλας, βακτηρίων και υγρασίας. Επίσης είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται χρώματα φιλικά τόσο για την υγεία των ανθρώπων όσο και για το περιβάλλον.
      Όσον αφορά στους εξωτερικούς χρωματισμούς, και ανάλογα με την τοποθεσία του ακινήτου (κοντά σε θάλασσα, κέντρα μεγάλων πόλεων κλπ.) θα πρέπει να γίνεται επιλογή υλικών ανθεκτικών στην υγρασία, τις εξωτερικές συνθήκες, την περιβαλλοντική ρύπανση κλπ., κυρίως σε επιφάνειες που έρχονται σε άμεση επαφή με το νερό.
      Τι υλικά πρέπει να χρησιμοποιούνται στις επενδύσεις τοίχων και δαπέδων;
      Θα πρέπει να επιλέγονται υλικά επένδυσης με αντοχή αναλόγως του πληθυσμού και της χρήσης των χώρων. Για παράδειγμα σε εξωτερικούς χώρους θα πρέπει να επιλέγονται υλικά  ανθεκτικά στις εξωτερικές συνθήκες του περιβάλλοντος (θερμοκρασιακές μεταβολές, φυσικά φαινόμενα, υγρασία, ολισθηρότητα κλπ.).
      Όσον αφορά στα εσωτερικά δάπεδα, θα πρέπει να δίνεται τεράστια σημασία στις ξύλινες ή συνθετικές επενδύσεις (π.χ. ξύλινα μασίφ δάπεδα, ημιμασίφ δάπεδα, laminate δάπεδα κλπ.) και κυρίως στην επαφή τους με το υπόστρωμα το οποίο συνήθως είναι τσιμεντοκονία.
      Εφόσον κατά την ανακαίνιση του ακινήτου, για διάφορους λόγους (υδραυλικά δίκτυα, παλιά ξύλινα δάπεδα κλπ.) απαιτηθεί η κατασκευή νέου γεμίσματος δαπέδου (τσιμεντοκονία), θα πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα στην επιφανειακή υγρασία του δαπέδου, για την επικόλληση πλακιδίων και την τοποθέτηση laminate και ξύλινων δαπέδων. Σε καθεμιά από τις περιπτώσεις υπάρχει ένα μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό υγρασίας για την ασφαλή τοποθέτησή τους και την αποτροπή μελλοντικής αποκόλλησης ή και καταστροφής τους.
      Σε περιπτώσεις που δεν διατίθεται εύλογο χρονικό διάστημα για την ξήρανση και πήξη της τσιμεντοκονίας και την επίτευξη χαμηλού ποσοστού υγρασίας, διατίθενται στο εμπόριο προηγμένα πιστοποιημένα κονιάματα που εξασφαλίζουν την ταχεία ξήρανση και υψηλή θερμική αγωγιμότητα που τα κάνει επαρκή και για ενδοδαπέδια θέρμανση.
      Χρειάζεται ο μηχανικός σε μια ανακαίνιση;
      Στις περισσότερες περιπτώσεις ανακαίνισης ακινήτων και δη στις ολοκληρωμένες, είναι αναγκαία η συμμετοχή μηχανικού. Εκτός από την έκδοση της απαραίτητης από το Νόμο άδειας εργασιών, ο μηχανικός συμβάλει με την τεχνογνωσία του, στο έργο πολλαπλώς, γεγονός που δεν γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων.
      Μια από τις σημαντικότερες υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ένας μηχανικός, είναι η διαχείριση του έργου της ανακαίνισης. Η διαχείριση έργου μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την προετοιμασία του έργου, την επιλογή των κατάλληλων υλικών που θα εφαρμοστούν, την κατάρτιση του χρονικού προγραμματισμού των εργασιών και την επίβλεψη των τεχνικών συνεργείων.
      Μέσω των υπηρεσιών του μηχανικού ο ιδιοκτήτης ωφελείται πολλαπλώς, αφού έχει έναν ειδικό σύμβουλο στο πλευρό του, που τον καθοδηγεί με αποτέλεσμα την άρτια τεχνικά κατασκευή του έργου, την υλοποίηση εντός του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί και την εξοικονόμηση χρημάτων.
      Ένας ακόμη σημαντικός ρόλος ενός μηχανικού στην ανακαίνιση είναι ο λειτουργικός σχεδιασμός, η αρχιτεκτονική πρόταση και η φωτορεαλιστική απεικόνισή της και γενικότερα η διακόσμηση των χώρων της ανακαίνισης με επιλογές και συνδυασμό χρωμάτων, υλικών και εξοπλισμού.
      Περισσότερα...

      4358 • 1

    20. Αρθρογραφία

      Αναγκαιότητα οι επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας για το γερασμένο κτιριακό απόθεμα

      Engineer

      Αρκετές φορές έχει επισημανθεί η ανάγκη προώθησης των δράσεων που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτή η ανάγκη δεν υπαγορεύεται μόνο από τις δεσμεύσεις που έχει η χώρα μας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών αποφάσεων, αλλά και από την υποχρέωση να βελτιωθεί η λειτουργικότητα των γερασμένου σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως στην Αθήνα, κτιριακού αποθέματος.
      Σε παλιότερη έκθεσή της η εταιρεία ερευνών διαΝΕΟσις ανέφερε πως μόνο στην Αθήνα το 60% των κτιρίων είναι κατασκευασμένο πριν το 1960,  ενώ το 85% χρήζουν παρεμβάσεων για να παραμείνουν λειτουργικά. Σύμφωνα δε με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο αριθμός των κτιρίων της χώρας είναι 4.105.637 (απογραφή του 2011), με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών (79%) να αποτελεί κατοικίες. Τα τελευταία χρόνια τέθηκε επί τάπητος η ανάγκη να υλοποιείται ένα πρόγραμμα εξοικονομώ το χρόνο. Παρά τα προβλήματα στο πρόγραμμα που αφορούν τις κατοικίες έγιναν σημαντικά βήματα. Την ίδια ώρα, θετικά μπορεί να αποτιμηθεί η εξαγγελία της κυβέρνησης για έκπτωση 40% στις δαπάνες που αφορούν την ανακαίνιση ή την αναβάθμιση των κτιρίων. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για την αναγγελία αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές. Ένας νέος κύκλος επενδύσεων στον κορεσμένο τομέα της οικοδομής, η διατήρηση δηλαδή του παραγωγικού υποδείγματος των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Είναι αξιοπρόσεκτες οι παρατηρήσεις του καθηγητή οικονομικών Κώστα Μελά, ο οποίος μιλώντας στο ρ/σ στο Κόκκινο, την περασμένη βδομάδα, τόνισε πως «τα μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι και ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου δεν προχωράει. Το 2018 ήμασταν στο 11,07% του ΑΕΠ και θέλουμε να φτάσουμε περίπου στο 20%, τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτά τα 20 δισ. ευρώ που υπολογίζουμε ότι πρέπει να επενδυθούν κάθε έτος, είναι ένα ζητούμενο». Μάλιστα, υπογράμμισε πως χρειάζονται επενδύσεις στην ενέργεια και στα Logistics.
      Σε κάθε περίπτωση, η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει δείξει ότι θέλει να δώσει συνέχεια στην θετική πορεία των τελευταίων χρόνων. Η γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλεξάνδρα Σδούκου μιλώντας στο Southeast Europe Energy Forum, στη Θεσσαλονίκη σημείωσε ότι «οι δράσεις για την κλιματική αλλαγή είναι στενά συνδεδεμένες με την 4η βιομηχανική επανάσταση. Πράσινη ενέργεια, αποθήκευση, εξοικονόμηση, έξυπνα δίκτυα –έξυπνες πόλεις - έξυπνα κτίρια, τεχνητή νοημοσύνη, όλα μαζί και πολλά άλλα από τα επιτεύγματα της ανθρώπινης διανόησης των τελευταίων ετών, διαμορφώνουν ένα προκλητικό μέλλον στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε με θετικά μέτρα».
      Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάντως το τοπίο είναι ξεκάθαρο. Σύμφωνα με αναλυτές απαιτούνται έργα δισ. για να υλοποιηθούν οι στόχοι. Το επιβεβαιώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος ανέφερε σε έκθεσή του πως για να μειωθούν κατά 76% οι εκπομπές CO2 χρειάζονται δράσεις που αφορούν την ενεργειακή απόδοση. Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία πρόσφατα τόνισε ότι τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2050. Για να γίνει αυτό, η ενεργειακή αποδοτικότητα πρέπει πρώτα να χρησιμοποιηθεί σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο ενεργειακό σύστημα, ως ο καλύτερος τρόπος να οικοδομήσουμε εκ νέου τις οικονομίες μας.
      του Δημήτρη Αβαρλή
      Περισσότερα...

      1230 • 0

    21. Αρθρογραφία

      Μία αποτύπωση των πυρκαγιών που έκαψαν τα δάση της Ελλάδας (2000-2018)

      Engineer

      Το ξημέρωμα της 13ης Αυγούστου 2019 ξεσπά πυρκαγιά στην κεντρική Εύβοια, στο δήμο Διρφύων – Μεσσαπίων που μέσα σε δύο εικοσιτετράωρα θα κάψει πάνω από 28.000 στρέμματα γης και θα εξελιχθεί σε μία ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή. Πάνω από 10.000 στρέμματα παρθένου δάσους στο όρος Δίρφη, που είχε ενταχθεί στο δίκτυο Natura, κάηκε ολοσχερώς ενώ εκκενώθηκαν προληπτικά τέσσερα χωριά.

      Για μία ακόμη χρονιά παρακολουθήσαμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται και τον κρατικό μηχανισμό να αδυνατεί να προστατέψει τόσο τον φυσικό πλούτο, όσο και τις περιουσίες και τις ζωές των πολιτών της χώρας. Η φωτιά στην Εύβοια είναι η τελευταία πράξη ενός δράματος που εξελίσσεται δεκαετίες τώρα στην ελληνική φύση. Εξετάζοντας κανείς τα στοιχεία της πυροσβεστικής για τις δασικές πυρκαγιές των τελευταίων δύο δεκαετιών, καταλαβαίνει πως τα δάση της Ελλάδας καίγονται ξανά και ξανά και κανείς δεν ενδιαφέρεται. Για την ακρίβεια, τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως κατά περιόδους ο κρατικός μηχανισμός καταφέρνει να προστατέψει τις δασικές εκτάσεις από τις πυρκαγιές, ενώ σε κάποιες χρονιές επιδεικνύει εγκληματική αμέλεια.

      Σύμφωνα με τα ανοικτά δεδομένα δασικών συμβάντων που δημοσιεύει η πυροσβεστική υπηρεσία, από το 2000 έως και το 2018, 192.448 πυρκαγιές έκαψαν 8.495.260 στρέμματα γης. Η πυρκαγιά στο Μάτι της Αττικής, τον Ιούλιο του 2018, στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους καθιστώντας την, τη δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά του 21ου αιώνα παγκοσμίως. Στη μακάβρια λίστα με τις θανατηφόρες πυρκαγιές στον κόσμο, η Ελλάδα καταλαμβάνει και την τρίτη θέση με τις φωτιές του 2007, όπου 77 άτομα έχασαν τη ζωή τους στις πρωτοφανείς πυρκαγιές εκείνης της χρονιάς. Σε έναν μόλις μήνα, τον Αύγουστο του 2007 κάηκαν 2.059.615 στρέμματα γης.

      Δορυφορική λήψη της περιοχής που κάηκε στην Εύβοια τον Αύγουστο του 2019, πριν και μετά την πυρκαγιά.
      Περιοχές που καίγονται ξανά και ξανά
      Πελοπόννησος, Εύβοια, Αττική και νησιά του Ιονίου είναι από τις πλέον επιβαρυμένες περιοχές της Ελλάδας.

      Από το 2000 έως και το 2018, κατά μέσο όρο ξεσπούν 10.100 πυρκαγιές κάθε χρόνο. Το 2001 είναι η χρονιά με τις περισσότερες φωτιές. Συνολικά, 15.303 πυρκαγιές ξέσπασαν το 2001, 12.980 το 2000, 12.035 το 2008 και 11.996 το 2007. Η χρονιές με τις λιγότερες πυρκαγιές είναι το 2014 με 6.834 πυρκαγιές και το 2018, που παρά το γεγονός ότι είναι η πιο φονική πυρκαγιά στην ιστορία της χώρας, εκείνη τη χρονιά εκδηλώθηκαν 8.006 συμβάντα.
      Η μέση έκταση που καίγεται κάθε χρόνο είναι 231.322 στρέμματα. Από την ανάλυση των δεδομένων, προκύπτει ότι το μετά το 2007, όπου κάηκαν 2.644.222 στρέμματα γης, η δεύτερη πιο καταστροφική χρονιά είναι το 2000 με 1.559.850 καμένα στρέμματα. Το 2012 και το 2009 κάηκαν περίπου μισό εκατομμύριο στρέμματα γης. Το 2002 κάηκαν 82.000 στρέμματα.
      Το χρονικό των πυρκαγιών της Ελλάδας
      Οι πιο καταστροφικές πυρκαγιές από το 2000 έως και το 2018 και οι παράγοντες που ευθύνονται για την ετοιμότητα ή μη του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει κάθε χρόνο τις φωτιές.
      Κάθε σημείο στον χάρτη αντιστοιχεί σε μία πυρκαγιά που έκαψε έστω και ένα στρέμμα δάσους. Όσο πιο ανοικτό κίτρινο το χρώμα, τόσες περισσότερες πυρκαγιές έχουν εκδηλωθεί στη συγκεκριμένη περιοχή. Στον χάρτη αποτυπώνονται ταυτόχρονα οι πυρκαγιές που έχουν εκδηλωθεί σε διάστημα περίπου τριών μηνών από το 2000 έως και το 2018. Πολλές πυρκαγιές έχουν χαρτογραφηθεί κατά προσέγγιση στον χάρτη και ενδέχεται να μην αποτυπώνουν το ακριβές σημείο που ξέσπασε η φωτιά.
      Η χαρτογράφηση έγινε με kepler.gl
      Πότε εκδηλώνονται οι πυρκαγιές
      Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2000 και για έξι χρόνια, παρατηρείται μείωση των εκτάσεων που καίγονται σε κάθε συμβάν. Από το 2007 και μετά υπάρχει δραματική αλλαγή της κατάστασης.

      Οι μήνες με τις περισσότερες πυρκαγιές είναι ο Αύγουστος και ο Ιούλιος με πάνω από 32 χιλιάδες επεισόδια, ενώ ακολουθεί ο Σεπτέμβριος και ο Ιούνιος. Η πλειονότητα των γεγονότων εκδηλώνεται από τις 12 έως και τις έξι το απόγευμα, ωστόσο ένας μικρός αριθμός πυρκαγιών (9.684 φωτιές), σύμφωνα με τα στοιχεία ξεκίνησαν τα ξημερώματα μετά τις έντεκα το βράδυ και πριν τις επτά το πρωί. Κάποιες από αυτές τις πυρκαγιές θα μπορούσε να θεωρηθεί πως είναι εμπρησμοί από πρόθεση.
      Το 2007, το 2008 και το 2017 σχεδόν το 60% των εκτάσεων που κάηκαν ήταν δάση ή δασικές εκτάσεις, ενώ το 2018 το ποσοστό άγγιξε το 50%.

      Από το 2000 έως και το 2018 έχουν καεί 2.575.511 στρέμματα δασικής έκτασης και 1.690.409 δάσους. Περισσότερα από 1.5 εκατομμύρια στρέμματα γεωργικών εκτάσεων, 1.3 εκατομμύρια χορτολιβαδικών εκτάσεων και 1.1 εκατομμύρια στρέμματα με υπολείμματα καλλιεργειών έχουν αποτεφρωθεί.
      Η πλειονότητα των πυρκαγιών σβήνει εντός της ημέρας που ξέσπασε. Στις πιο σοβαρές πυρκαγιές όμως, η φωτιά μπορεί να καίει ακόμα και 15 ημέρες, όπως συνέβη στα Κρέστενα της Ηλείας, όπου σύμφωνα με τα δεδομένα της πυροσβεστικής, η φωτιά έκαιγε για 15 ημέρες. Η βάση δεδομένων που έχουμε στη διάθεσή μας, σε 12.418 γεγονότα δεν καταγράφει πότε έγινε η κατάσβεση ενώ και σε άλλες περιπτώσεις, που υπάρχει η ημερομηνία της κατάσβεσης, αυτή είναι περασμένη λάθος. Εξετάσαμε τις 1000 πυρκαγιές που έκαψαν τις μεγαλύτερες εκτάσεις γης και οι οποίες είχαν περασμένες τις σωστές ημερομηνίες και ώρες έναρξης και λήξης κάθε επεισοδίου. Κατά μέσο όρο η πυροσβεστική χρειάστηκε 4 ημέρες για την κατάσβεση αυτών των πυρκαγιών.
      Από πρόθεση οι μισές πυρκαγιές
      Πού οφείλονται οι αγροτοδασικές φωτιές του 2018. 
      Υπολογίζεται ότι 8 στις 10 πυρκαγιές ξεκίνησαν μετά από χρήση γυμνής φλόγας (αναπτήρας, σπίρτα κτλ). Σημαντικό ποσοστό των αγροτικών πυρκαγιών (12.37%) αποδίδεται σε υπολείμματα καπνίσματος.

      Η βάση δεδομένων που δίνει στη δημοσιότητα η πυροσβεστική δεν περιέχει πληροφορίες για τις αιτίες εκδήλωσης των πυρκαγιών. Μετά από επικοινωνία με την πυροσβεστική, μας απέστειλε για το 2018 κάποια συγκεντρωτικά στοιχεία όπως καταγράφηκαν στα Βιβλία Συμβάντων Ανακριτικού του συνόλου των Υπηρεσιών του Σώματος. Βάσει αυτών των στοιχείων, το 2018 οι μισές δασικές και το 45% των αγροτικών πυρκαγιών μπήκαν από πρόθεση. Σε αμέλεια αποδίδεται το 25% και το 40% των πυρκαγιών σε δάση και αγροτικές περιοχές αντιστοίχως. Σχηματίσθηκαν δικογραφίες σε βάρος 243 ατόμων εκ των οποίων 186 για εμπρησμό από αμέλεια και 57 για εμπρησμό από πρόθεση. Για 144 άτομα εξ αυτών, ακολουθήθηκε η διαδικασία του αυτοφώρου.
      Από την ανάλυση των στοιχείων της πυροσβεστικής φαίνεται πως κάθε φορά που το κράτος υιοθέτησε αυστηρή πολιτική πρόληψης των πυρκαγιών, με έγκαιρη αποδέσμευση κονδυλίων, έγκαιρη χάραξη αντιπυρικού σχεδίου, προσλήψεις εποχικού προσωπικού και επένδυση σε τεχνολογικό εξοπλισμό, τότε ανεξαρτήτως του αριθμού των πυρκαγιών που ξεσπούν, καίγονται μικρότερες συνολικά εκτάσεις. Φαίνεται επίσης πως όταν οι δήμοι λαμβάνουν κονδύλια εγκαίρως για την αντιπυρική προστασία και τον καθαρισμό των περιαστικών δασών και όταν συμμετέχουν ενεργά στη χάραξη της αντιπυρικής πολιτικής με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, τότε ο μηχανισμός αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά τα επεισόδια πυρκαγιών.
      Για τη χαρτογράφηση και την ανάλυση των δεδομένων
      Για τη χαρτογράφηση των πυρκαγιών χρησιμοποιήσαμε τη βάση δεδομένων των δασικών συμβάντων της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Επιλέξαμε να εντοπίσουμε γεωγραφικά μόνο όσα συμβάντα έκαψαν έστω και ένα στρέμμα δάσους ή δασικής έκτασης. Συνολικά χαρτογραφήσαμε περισσότερες από 26.000 δασικές πυρκαγιές. Στον χάρτη, στην αρχή του άρθρου, το μέγεθος του κάθε κύκλου είναι αντίστοιχο της έκτασης που έκαψε η συγκεκριμένη φωτιά. Για παράδειγμα, σε μία φωτιά που έκαψε 10 στρέμματα δάσους και 5 στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών, στον χάρτη το μέγεθος του κύκλου θα αντιστοιχεί σε καμένη έκταση 15 στρεμμάτων. Εάν μία φωτιά έκαψε 10 στρέμματα αγροτικής γης και κανένα δάσους ή δασικής έκτασης, τότε αυτή η φωτιά δεν εμφανίζεται στον χάρτη. Το μέγεθος του κύκλου αντανακλά την ένταση του συμβάντος συγκριτικά με τις υπόλοιπες πυρκαγιές και όχι την πραγματική έκταση της γης που έκαψε πάνω στο χάρτη.
      Για την χαρτογράφηση χρησιμοποιήσαμε την Geocoding υπηρεσία της Google. Επειδή η βάση δεδομένων της πυροσβεστικής δεν παρέχει συντεταγμένες, χρησιμοποιήσαμε τις διαθέσιμες καταγεγραμμένες πληροφορίες, όπως τη διεύθυνση, την πόλη ή το χωριό, την περιοχή και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και το τμήμα της πυροσβεστικής που αντιμετώπισε την πυρκαγιά. Γι’ αυτό το λόγο σε κάποιες πυρκαγιές η χαρτογράφηση είναι κατά προσέγγιση και το σημείο της πυρκαγιάς έχει τοποθετηθεί στο κέντρο της περιοχής που αναγνωρίζει η γεωγραφική υπηρεσία της Google.
      Update: Προηγούμενη έκδοση του άρθρου ανέφερε ότι το δάσος που κάηκε στην Εύβοια ανήκε στο δίκτυο Natura, ενώ στην πραγματικότητα είναι υπό ένταξη στο δίκτυο natura, σύμφωνα με τον δήμαρχο Διρφύων-Μεσσαπίων Γιώργο Ψαθά.

      video-1567165483.mp4
       
       
      Περισσότερα...

      1797 • 1

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.