Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Αρθρογραφία

    Αρθρογραφία

    433 ειδήσεις in this category

    1. Αρθρογραφία

      Η Βιέννη είναι ξανά η πιο βιώσιμη πόλη στον κόσμο για το 2024-Η λίστα με τις υπόλοιπες

      GTnews

      Όμορφη, ιστορική, γραφική και καλλιεργημένη, η πρωτεύουσα της Αυστρίας, Βιέννη είναι ξανά και για το 2024, η πιο βιώσιμη πόλη στον κόσμο ανάμεσα σε 173 πρωτεύουσες, που περιλαμβάνονται στον ετήσιο δείκτη Global Liveability Index του Economist.
      Η διατήρηση της πόλης στην πρώτη θέση φαίνεται να είναι αδιαπραγμάτευτη, με το 2024 να σηματοδοτεί την ένατη φορά από τις τελευταίες 11 εκθέσεις του δείκτη που καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Το μεγαλύτερο μέρος της φετινής πρώτης δεκάδας παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο από το 2023, αν και υπήρξε αλλαγή στην τύχη μιας ή δύο πόλεων που είτε ανέβηκαν ψηλότερα στην κατάταξη είτε υποχώρησαν.
      Μια αξιοσημείωτη αλλαγή είναι η κυριαρχία κυρίως των δυτικοευρωπαϊκών πόλεων, οι οποίες καταλαμβάνουν και τις τρεις πρώτες θέσεις και έχουν τέσσερις θέσεις στο σύνολο στην κορυφή του πίνακα. Η συνολική κατάταξη κάθε πόλης καθορίζεται από τον μέσο όρο των βαθμολογιών από το 100 σε πέντε διαφορετικές κατηγορίες: σταθερότητα, πολιτισμός και περιβάλλον, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και υποδομές.
      Στην κατηγορία της σταθερότητας λαμβάνονται υπόψη η απειλή της τρομοκρατίας, τα περιστατικά εμφύλιων ταραχών και τα επίπεδα εγκληματικότητας. Στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, εξετάζεται η ποιότητα και η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών. Για τις υποδομές, αξιολογούνται οι δημόσιες συγκοινωνίες, οι δρόμοι, οι συγκοινωνιακές συνδέσεις, η στέγαση και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Η μέση βαθμολογία φέτος αυξήθηκε σε 76,1 στα 100, χάρη στις καταγεγραμμένες βελτιώσεις σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη. Ωστόσο, η σταθερότητα ήταν η μόνη αξιοσημείωτη κατηγορία στην οποία οι βαθμολογίες έπεσαν κάθετα. Εκτός από τις διαμαρτυρίες στην Ευρώπη με επίκεντρο τη μετανάστευση και τη γεωργία, καθώς και τις εμφύλιες ταραχές και τους πολέμους σε άλλα μέρη του κόσμου, η συνεχιζόμενη κρίση του κόστους ζωής συνεχίζει να πιέζει. Ο πληθωρισμός αναφέρθηκε ως η κύρια αιτία για την κρίση στέγασης σε αρκετές από τις πόλεις της κατάταξης, συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας και του Καναδά, όπου η διαθεσιμότητα ενοικιαζόμενων κατοικιών είναι χαμηλή και το κόστος αγοράς ακινήτων είναι στα ύψη.
      Η δυτική Ευρώπη παραμένει επίσης η πιο βιώσιμη περιοχή στον κόσμο, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε τέσσερις από τις πέντε κατηγορίες. Στην κατάταξη φέτος περιλαμβάνονται 30 εντυπωσιακές δυτικοευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες συγκέντρωσαν συνολική μέση βαθμολογία 92 στα 100. Ωστόσο, η συνολική βαθμολογία της περιοχής έχει υποχωρήσει από πέρυσι λόγω της αυξανόμενης αστάθειας σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν συγκλονιστεί από διαδηλώσεις, σημειώνει η έρευνα του Economist. Η μεγαλύτερη βελτίωση σε όλες τις περιφέρειες σημειώθηκε στην τέταρτη θέση της Ανατολικής Ευρώπης, με βάση τις βαθμολογίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης. Μεταξύ των μεγαλύτερων εκπλήξεων, στην κατάταξη περιλαμβάνεται η Βουδαπέστη, η οποία έλαβε βαθμολογία 92 και ανέβηκε επτά θέσεις, στην 32η. Το Βελιγράδι και το Βουκουρέστι (και τα δύο με βαθμολογία 74,5) ανέβηκαν έξι και πέντε θέσεις αντίστοιχα και βρίσκονται από κοινού στην 94η θέση.
      Όσον αφορά εκείνες που σημείωσαν τις χειρότερες μειώσεις, οκτώ πόλεις στη δυτική Ευρώπη έκαναν βουτιά στον πίνακα. Το Δουβλίνο σημείωσε την πιο απότομη πτώση, πέφτοντας επτά θέσεις στην 39η θέση. Οι γερμανικές πόλεις είδαν γενικά τις χειρότερες διολισθήσεις, με το Μόναχο να υποχωρεί έξι θέσεις και να βρίσκεται στην 27η θέση από κοινού με το Αμβούργο, που έπεσε πέντε θέσεις. Η Στουτγκάρδη, το Βερολίνο και το Ντίσελντορφ έπεσαν χαμηλότερα στον πίνακα, όπως και οι Βρυξέλλες και η Βαρκελώνη.
      Τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψε το Τελ Αβίβ, το οποίο κατρακύλησε 20 θέσεις από την 92η στην 112η, λόγω χαμηλότερης βαθμολογίας στη σταθερότητα λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στη Γάζα, καθώς και χτυπημάτων στις κατηγορίες πολιτισμός και περιβάλλον και υποδομές.
      Οι 10 πιο βιώσιμες πόλεις για το 2024
      10. Όκλαντ, Νέα Ζηλανδία
      9.Οσάκα, Ιαπωνία
      8. Βανκούβερ, Καναδάς
      7. Σίδνεϊ, Αυστραλία
      6. Γενεύη, Ελβετία
      5. Κάλγκαρι, Καναδάς
      4. Μελβούρνη, Αυστραλία
      3. Ζυρίχη, Ελβετία
      2. Κοπεγχάγη, Δανία
      1. Βιέννη, Αυστρία
      Όσον αφορά την πρωτεύουσα της χώρας μας, την Αθήνα, οι επιδόσεις παραμένουν απογοητευτικές, αφού κατατάσσεται τελευταία στη Δυτική Ευρώπη, αλλά και στον δυτικό κόσμο, με σκορ 75%, λίγο κάτω δηλαδή από τον μέσο όρο. Μάλιστα, η Αθήνα βρίσκεται σταθερά εκεί και με περίπου το ίδιο σκορ, από το 2014, όταν άρχισε να υπάρχει η λίστα του Economist.
      Περισσότερα...

      550 • 3

    2. Αρθρογραφία

      Η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου συμπλήρωσε δύο χρόνια λειτουργίας

      GTnews

      Δύο χρόνια πέρασαν από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία για το ευρύ κοινό, η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου, που δημιουργήθηκε με σκοπό την εναρμόνιση των δεδομένων του με τις απαιτήσεις της Οδηγίας INSPIRE (2007/2/ΕΚ). Παρέχει δε, βάσει των απαιτήσεων συμβατότητας και κανόνων εφαρμογής που ορίζει η Οδηγία αυτή, τη δυνατότητα σε όλους τους δυνητικούς χρήστες, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, να αναζητούν γεωχωρικά δεδομένα του Ελληνικού Κτηματολογίου, να τα βλέπουν, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τέτοιου είδους δεδομένα, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στη Γεωπύλη INSPIRE, είναι οι κτηματολογικοί χάρτες των περιοχών λειτουργίας του Εθνικού Κτηματολογίου, οι κτηματολογικές ενότητες, οι κτηματολογικοί τομείς, τα διοικητικά όρια των τοπικών δήμων και κοινοτήτων (σύμφωνα με την κτηματογράφηση) και τα στοιχεία του γεωδαιτικού και χαρτογραφικού συστήματος της χώρας.

      Η Γεωπύλη η  οποία αναπτύχθηκε με συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020), εξυπηρετεί περί τις 3.000 - 4.000 «συνδέσεις» την ημέρα, ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια της δίχρονης λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει πάνω από δύο εκατομμύρια αιτήματα.  
      Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά και εκτείνονται από τις πλέον απλές (όπως ο εντοπισμός ενός ακινήτου) έως τις πλέον σύνθετες (π.χ. διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων).
      Έχει δε, συμβάλει στο να καλύψει η χώρα μας έγκαιρα τις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στην θεματική κατηγορία των κτηματολογικών στοιχείων.
      Πέραν των ενημερώσεων των υπαρχόντων στοιχείων της που γίνονται σε τακτική βάση, η Γεωπύλη θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με επιπλέον γεωχωρικά δεδομένα που δημιουργούνται μέσω της διαδικασίας σύνταξης και λειτουργίας του Κτηματολογίου. Επίσης θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με άλλα γεωδαιτικά και χαρτογραφικά δεδομένα, που προκύπτουν μέσω άλλων δράσεων του Κτηματολογίου, αυξάνοντας έτσι συστηματικά το πλήθος των διαθέσιμων στοιχείων και συμβάλλοντας στην εδραίωση της Γεωπύλης ως κεντρικού πυλώνα πρόσβασης στα βασικά χαρτογραφικά και κτηματολογικά στοιχεία της χώρας. Αυτή η εξέλιξη, όχι απλώς θα συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών της χώρας σε βασικά γεωχωρικά δεδομένα, αλλά θα παίξει σημαντικό ρόλο και στην ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων της χώρας (ΕΥΓΕΠ), κάτι που είναι ζητούμενο για την Ελληνική Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.
      Σχετικός σύνδεσμος: https://www.ktimatologio.gr/el/e-services/geopyli-inspire-ellinikoy-ktimatologioy

      Περισσότερα...

      792 • 0

    3. Αρθρογραφία

      Η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου συμπλήρωσε τρία (3) χρόνια λειτουργίας

      GTnews

      Τρία (3) χρόνια συμπληρώνονται, σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου 2023, από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία η Γεωπύλη INSPIRE του Ελληνικού Κτηματολογίου για το ευρύ κοινό.  Η εν λόγω Γεωπύλη δημιουργήθηκε με σκοπό την εναρμόνιση των δεδομένων αρμοδιότητας του Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» με τις απαιτήσεις της Οδηγίας INSPIRE (2007/2/ΕΚ).
      Η Γεωπύλη INSPIRE παρέχει, βάσει των απαιτήσεων συμβατότητας και κανόνων εφαρμογής που ορίζει η παραπάνω Οδηγία, τη δυνατότητα στους χρήστες, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να αναζητούν και να χρησιμοποιούν τα γεωχωρικά δεδομένα του Ελληνικού Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα, να μπορούν να βλέπουν τα δεδομένα, να τα εντάσσουν στις εφαρμογές τους, να ενημερώνονται για τους όρους χρήσης τους και να τα τηλεφορτώνουν (download) 24 ώρες τη μέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.
      Τέτοιου είδους δεδομένα, που φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στη Γεωπύλη INSPIRE, είναι:
      •    οι κτηματολογικοί χάρτες των περιοχών λειτουργίας του Εθνικού Κτηματολογίου
      •    οι κτηματολογικές ενότητες
      •    οι κτηματολογικοί τομείς
      •    τα διοικητικά όρια των τοπικών δήμων και κοινοτήτων (σύμφωνα με την κτηματογράφηση)
      •    και τα στοιχεία του γεωδαιτικού και χαρτογραφικού συστήματος της χώρας.
      Η Γεωπύλη, η οποία αναπτύχθηκε με συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» 2014-2020 (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020), εξυπηρετεί περίπου 20.000 «συνδέσεις» την εβδομάδα, δηλαδή, περίπου 3.000 «συνδέσεις»  την ημέρα. Συνολικά, κατά τη διάρκεια των τριών χρόνων λειτουργίας της, έχει εξυπηρετήσει πάνω από τρία εκατομμύρια αιτήματα.
      Η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε δεκάδες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά, από τις πιο απλές, όπως ο εντοπισμός ενός ακινήτου, έως τις πιο σύνθετες, όπως η διενέργεια μελετών ή ερευνητικών έργων  που χρειάζονται πρόσβαση στα γεωχωρικά δεδομένα του κτηματολογίου.
      Επιπροσθέτως, με την ανάπτυξή της και τη θέση της σε λειτουργία, η Γεωπύλη έχει συμβάλει στην εμπρόθεσμη κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας μας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Οδηγία 2007/2/2007 – INSPIRE όσον αφορά στη θεματική κατηγορία των κτηματολογικών στοιχείων.
      Σημειώνεται ότι εκτός από τα ανωτέρω αναφερόμενα στοιχεία, τα οποία ενημερώνονται σε τακτική βάση, η Γεωπύλη θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με επιπλέον γεωχωρικά δεδομένα που δημιουργούνται είτε μέσω της διαδικασίας σύνταξης και λειτουργίας του Κτηματολογίου, είτε μέσω άλλων δράσεων του Κτηματολογίου, αυξάνοντας έτσι, συστηματικά, το πλήθος των στοιχείων που είναι διαθέσιμα για στους χρήστες. Mε τον τρόπο αυτό, η Γεωπύλη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας κεντρικός πυλώνας πρόσβασης χρηστών στα βασικά χαρτογραφικά και κτηματολογικά στοιχεία της χώρας, μέρος των οποίων υπάγεται στα «δεδομένα υψηλής αξίας» για τη χώρα.
      Η εξέλιξη αυτή, όχι απλώς θα συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών σε βασικά γεωχωρικά δεδομένα, αλλά θα συντελέσει και στην ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων της χώρας (ΕΥΓΕΠ), που αποτελεί  στόχο  για την Ελληνική Πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια.
      Δείτε εδώ την ανακοίνωση τύπουhttps://www.ktimatologio.gr/sites/default/files/2023-09/ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ - ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΥΛΗΣ INSPIRE -_.doc
      Περισσότερα...

      1224 • 1

    4. Αρθρογραφία

      Η Δημοπράτηση των Δημοσίων Έργων από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα

      Engineer

      Για την επιλογή εκ του συνόλου των ελληνικών και αλλοδαπών – κοινοτικών εργοληπτικών επιχειρήσεων αυτής στην οποία θα ανατεθεί η εκτέλεση ενός συγκεκριμένου δημοσίου έργου, υφίστανται σαφείς και αυστηρά προδιαγεγραμμένες διαδικασίες, με στόχο να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αντικειμενικότητα και ο υγιής ανταγωνισμός, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, η προστασία του δημοσίου χρήματος. Οι διαδικασίες αυτές είναι τρεις και συγκεκριμένα η “ανοικτή διαδικασία”, η “κλειστή διαδικασία” και η “διαδικασία των διαπραγματεύσεων”. Προκειμένου να διασφαλισθεί η αντικειμενική ανάθεση του έργου το κοινοτικό δίκαιο δέχεται ως κριτήρια τη χαμηλότερη τιμή ή την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.
      Πρέπει να τονιστεί ότι η ανάθεση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα την δεκαετία του 1990, παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα, τα οποία προβλήθηκαν ιδιαίτερα ύστερα από την υποχρεωτική εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών και κατά την υλοποίηση των υποδομών που χρηματοδοτήθηκαν από το 1° και το 2° Κ.Π.Σ.
      Οι Εργοληπτικές Επιχειρήσεις, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλο αριθμό των έργων αυτών ώστε να αναπτυχθούν σημαντικά και γρήγορα, υποεκτίμησαν τις πραγματικές συνθήκες και το κόστος κατασκευής και οδηγήθηκαν σε σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ τους.
      Οι οικονομικές εκπτώσεις που προσέφεραν ήταν ιδιαίτερα υψηλές και αποδείχθηκαν, σε αρκετές περιπτώσεις, σε βάρος της ποιότητας των έργων. Στην παγίωση των μεγάλων οικονομικών εκπτώσεων συνέβαλαν επίσης, από πλευράς Κυρίου του Έργου, κυρίως η έλλειψη αξιόπιστων και εφαρμόσιμων μελετών, ο τρόπος άσκησης της επίβλεψης και οι διαδικασίες προσέγγισης του προϋπολογισμού δημοπράτησης των έργων.
      Είναι γεγονός ότι οι κανόνες, που τέθηκαν προοδευτικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των δαπανών των χρηματοδοτούμενων έργων και την πιστή τήρηση των ανταγωνιστικών διαδικασιών, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των δομών.
      Δημιουργήθηκαν μεγαλύτερα Γραφεία Μελετών με εμπειρία και σύγχρονο εξοπλισμό για την εκπόνηση αξιόπιστων μελετών και έγιναν βήματα βελτίωσης του τρόπου ανάθεσης και ελέγχου των μελετών. Έγιναν συγχωνεύσεις εργοληπτικών εταιριών και αγοράστηκε νέος εξοπλισμός. Στην ασφαλέστερη προεκτίμηση του κόστους και στην αναβάθμιση των διαδικασιών επίβλεψης των έργων συνέβαλε ο εκσυγχρονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών των Υπουργείων, η δημιουργία Ανωνύμων Εταιριών και Ειδικών Υπηρεσιών και η συμμετοχή εξωτερικών συμβούλων. Ωστόσο, απαιτείται πολύς χρόνος για να θεωρηθούν αυτά δεδομένα από τις Εργοληπτικές Επιχειρήσεις κατά τη σύνταξη των οικονομικών τους προσφορών, ώστε τελικά να υλοποιηθούν ποιοτικά δημόσια έργα με σύγχρονες προδιαγραφές.
      Μετά την εφαρμογή του Ν.2576/98 που περιείχε «μαθηματικό τύπο» απόρριψης των υπερβολικών προσφορών, οι προσφερόμενες εκπτώσεις στα περισσότερα έργα έγιναν εύλογες και συνέβαλαν στη βελτίωση της ποιότητας κατασκευής.
      Ταυτόχρονα, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού και των Ελληνικών Δικαστηρίων κατέστησαν ανενεργό τον απλουστευτικό και απόλυτο τρόπο που προέβλεπε ο Νόμος αυτός για την αιτιολόγηση των υπερβολικών προσφορών.
      Ορθόν είναι, κατά την εξέταση μίας υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, να επιτρέπεται αιτιολόγηση της με οποιονδήποτε τρόπο. Αλλά η αξιολόγηση των στοιχείων από οποιαδήποτε Επιτροπή ή Υπηρεσία θεωρείται στη χώρα μας υποκειμενική σε σημαντικό βαθμό και για το λόγο αυτό συχνά αμφισβητήσιμη.
      Ύστερα από αυτή την εξέλιξη θεσπίστηκε ο Ν.3263/2004, που επιβάλλει για τη μεγάλη πλειοψηφία των δημοπρατήσεων ως κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Τίθεται εύλογα το ερώτημα σε ποιο βαθμό οι σημερινές συνθήκες της αγοράς ευνοούν την ανάπτυξη υγιούς και όχι άκρατου ανταγωνισμού.
      Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας αγοράς υπό συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού είναι τα εξής:
      ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά ύπαρξη μεγάλου αριθμού αγοραστών και πωλητών, ώστε να μην είναι δυνατός ο επηρεασμός των τιμών από κάθε ένα από αυτούς όλοι οι αγοραστές και πωλητές έχουν «τέλεια γνώση» των συνθηκών της αγοράς, και συμπεριφέρνονται σύμφωνα με την οικονομική αρχή της μεγιστοποίησης των συμφερόντων τους. όλες οι πωλήσεις αφορούν τελείως ομοιογενή προϊόντα. Η Ελληνική αγορά δημοσίων έργων χαρακτηρίζεται μέχρι τώρα από:
      εύκολη απόκτηση πτυχίου εργοληπτικής επιχείρησης ύπαρξη μεγάλου αριθμού εργοληπτών σε σχέση με το συνολικό όγκο εργασιών έλλειψη μακροχρόνιας στρατηγικής από τις εργοληπτικές επιχειρήσεις και καθημερινός αγώνας για την επιβίωση τους σημαντικές συμβατικές τροποποιήσεις του αντικειμένου του έργου που δημοπρατήθηκε. Με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελληνική αγορά, στη συνήθη περίπτωση διαγωνισμού, ο μειοδότης στον υπολογισμό της προσφοράς του όχι απλώς έχει μηδενίσει το όποιο κέρδος, αλλά δεν προέβλεψε ούτε την πλήρη κάλυψη των γενικών του εξόδων. Απλώς ελπίζει ότι θα μεταβληθεί το αντικείμενο της εργολαβίας και ότι με τη «διαπραγμάτευση» που θα ακολουθήσει, θα επιτύχει βελτίωση των οικονομικών δεδομένων. Προφανώς, η ύπαρξη των συνθηκών αυτών μακροχρόνια οδηγεί σε μη υγιή κατασκευαστικό κλάδο.
      Είναι προφανές ότι όλα αυτά δεν οφείλονται στην έλλειψη ικανότητας του τεχνικού κόσμου της χώρας, αλλά στη μη ανάληψη του «πολιτικού» κόστους εξυγίανσης της αγοράς από τις διαδοχικές κυβερνήσεις (π.χ. χορήγηση μεγάλου αριθμού πτυχίων, μη αναδιοργάνωση δημοσίων υπηρεσιών κ.λ.π).
      Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ολοκλήρωση ενός έργου είναι αποτέλεσμα πολλών συνεχόμενων και αλληλοεξαρτώμενων διαδικασιών. Υπολογίζοντας τους χρόνους των επιμέρους φάσεων προκύπτει ότι η ολοκλήρωση ενός τυπικού έργου αυτοκινητοδρόμου απαιτεί περίπου 10 χρόνια με τις παρακάτω προϋποθέσεις: οι διαπραγματεύσεις ένταξης του έργου σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα είναι σύντομες, οι μελέτες ανατίθενται με διαγωνισμό, δεν συναντώνται ιδιαίτερα προβλήματα στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων και στην εκτέλεση των απαλλοτριώσεων, η ανάθεση της σύμβασης κατασκευής γίνεται με συμπλήρωση τιμολογίου και οι αρχαιολογικές έρευνες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ δεν καθυστερούν πολύ την κατασκευή. Σε κάθε άλλη περίπτωση η ολοκλήρωση του έργου θα απαιτήσει πάνω από 10 χρόνια.
      Ειδικότερα, η επιλογή αναδόχων και η ανάθεση συμβάσεων έργων γίνεται πάντα σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική νομοθεσία μεταξύ εργοληπτών από τον Ελληνικό και Διεθνή χώρο. Περιλαμβάνει την ετοιμασία προσφορών από τους ενδιαφερόμενους, τον έλεγχο των τυπικών δικαιολογητικών και την αξιολόγηση των διαγωνιζόμενων από τον ΚτΕ. Οι επιπρόσθετοι προσυμβατικοί έλεγχοι που διεξάγονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο από το 2002, έχουν επιφέρει σημαντική αύξηση του χρόνου ανάθεσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι διαδικασίες (χωρίς αξιολόγηση) διαρκούν περίπου 9 μήνες. Σημειώνεται δε, ότι σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται ενστάσεις και προσφυγές, οι διαδικασίες ανάθεσης μπορούν να κρατήσουν έως και 20 μήνες.
      Συμπερασματικά, για την επιτυχή υλοποίηση του Κ.Π.Σ. ήταν αναγκαία η υιοθέτηση αξιόπιστων, διαφανών και γρήγορων διαδικασιών ανάθεσης των έργων και η σύντμηση του χρόνου υλοποίησης τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμη και σήμερα οι αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες ανάθεσης έργων αποτελούν ζητούμενο.
      Η Διεθνής Εμπειρία
      Ας δούμε όμως τι συμβαίνει με τις διαδικασίες ανάθεσης έργων σε τρεις μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γερμανία, οι οποίες υποχρεώθηκαν αντιστοίχως να τηρήσουν τις Κοινοτικές Οδηγίες. Παράλληλα θα αναφέρουμε και τις αντίστοιχες διαδικασίες στις ΗΠΑ. Συγκεκριµένα, θα συγκρίνουμε τις διαδικασίες δημοπράτησης, των εφαρµοζόµενων κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης, των τυποποιημένων ή µη τευχών δημοπράτησης, των συστημάτων υποβολής προσφορών, της κοστολόγησης των εργασιών καθώς και των συνήθων διαδικασιών διεξαγωγής του διαγωνισμού.
      Στη Γαλλία το σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει τις Κοινοτικές Οδηγίες και άλλους νόμους και διατάγματα, ενώ ο Κώδικας ∆ηµοσίων Έργων ορίζει της επιτρεπόμενες διαδικασίες δημοπράτησης ανάλογα µε το ύψος τους. Συγκεκριµένα για έργα προϋπολογισμού πάνω από 5.000.000 Ευρώ ακολουθούνται οι γνωστές διαδικασίες που ορίζονται από τις Κοινοτικές Οδηγίες, ενώ για έργα κάτω από 5.000.000 Ευρώ μπορούν να ακολουθήσουν επιπλέον και τη «Προσαρµοσµένη διαδικασία» µόνο για έργα κάτω από 230.000 Ευρώ ή τον ανταγωνιστικό διάλογο για έργα μέχρι 5.000.000 Ευρώ. Κατά την «Προσαρµοσµένη διαδικασία» ο ΚτΕ μπορεί να επιλέξει ελεύθερα ανάδοχο, ανάλογα µε το αντικείμενο της Σύμβασης, ενώ για την εφαρμογή της «Διαδικασίας Ανταγωνιστικού ∆ιαλόγου» ο ∆ηµόσιος Φορέας ορίζει ένα λειτουργικό πρόγραµµα, το οποίο περιλαμβάνει επαληθεύσιµα αποτελέσματα προς επίτευξη ή ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν, και διαπραγματεύεται µε τον κάθε υποψήφιο τα μέσα για την επίτευξη των οριζόμενων αποτελεσμάτων ή αναγκών. Οι υποβολές των προσφορών γίνονταν ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα, όπου προσφέρεται µία συνολική τιμή για την εκτέλεση όλων των συμβατικών απαιτήσεων, ή µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολόγια ή µε προσφορά ποσοστού επί των δαπανών ή µε συνδυασμό κατ’ αποκοπήν τιµήµατος και ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου.
      Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπάρχουν θεσµοθετηµένες διαδικασίες για έργα προϋπολογισμού κάτω των κοινοτικών ορίων. Για τα µμεγαλύτερα έργα, τα οποία αναθέτουν οι Κεντρικές Κυβερνητικές Υπηρεσίες, το Γραφείο Κυβερνητικού Εμπορίου έχει εκδώσει υποχρεωτικές οδηγίες και εγχειρίδια «Καλής Πρακτικής», τα οποία περιέχουν µμεθοδολογίες τις οποίες οι Υπηρεσίες δύνανται να προσαρμόσουν στις ανάγκες κάθε σύμβασης προς Δημοπράτηση. Η γενική αρχή που πρέπει να ακολουθείται είναι η επίτευξη του “Value for Money”. Δηλαδή, σκοπός είναι να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος συνδυασμός των δαπανών σε όλη την διάρκεια ζωής του έργου και της ποιότητας ώστε να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του χρήστη. Αυτή η αρχή πρέπει να διέπει όλα τα στάδια της Διαδικασίας Ανάθεσης.
      Η συνήθης διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι η «Κλειστή Διαδικασία», ενώ στα σύνθετα και μεγάλα έργα υπάρχει η τάση να ανατίθενται συμβάσεις µε το σύστημα «Μελέτη – Κατασκευή» µε σκοπό την εμπλοκή του κατασκευαστή από νωρίς στον σχεδιασμό του έργου. Εκτός από τις «παραδοσιακές» συμβάσεις µε κατ’ αποκοπήν τίµηµα ανατίθενται και Συμβάσεις άμεσου κόστους, όπου η Αναθέτουσα Αρχή πληρώνει το κόστος των εργασιών και ένα ποσοστό επί αυτού στον Ανάδοχο, και συμβάσεις «διάρκειας» ή Συμβάσεις Πλαίσια. Υπάρχει η τάση να δίνονται κίνητρα τους Αναδόχους για την μείωση του κόστους και χρόνου εκτέλεσης ενός έργου. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει πλήρης μελέτη ή υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες ανατίθενται συμβάσεις χωρίς συγκεκριμένο τίµηµα αλλά µε ορισμένη «τιμή στόχο». Στις συμβάσεις αυτές ορίζεται ένας µηχανισµός κατανομής του επιπλέον κόστους ή του κέρδους μεταξύ του Αναδόχου και του ΚτΕ.
      Για την ανάθεση του έργου χρησιμοποιείται κυρίως το κριτήριο της «οικονομικά πιο συμφέρουσας προσφοράς», παρόλο που σύμφωνα µε τη Νομοθεσία μπορεί να εφαρμόζεται και το κριτήριο της χαμηλότερης τιµής. Η υποβολή των προσφορών μπορεί να γίνει είτε ως κατ’ αποκοπήν τίµηµα είτε µε συμπλήρωση τιμολογίου. Η βασική διαφορά στο σύστημα υποβολής προσφορών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι η Αναθέτουσα Αρχή παρέχει πίνακα κυρίων ποσοτήτων (µη δεσμευτικό) µε σκοπό την υποβοήθηση των υποψηφίων στην εκτίμηση της κλίμακας των προτεινόμενων εργασιών. Οι τιμές συμπληρώνονται ελεύθερα από του υποψήφιους, οι οποίοι επιπλέον περιλαμβάνουν στις προσφορές τους δαπάνες όπως πρόβλεψη για κινδύνους, διαχείριση εργασιών κλπ., αφού έχουν μελετήσει προσεκτικά τα δεδομένα του έργου βάσει προδιαγραφών και εκτίμησης των επί τόπου συνθηκών.
      Στη Γερμανία, ισχύουν οι «Διαδικασίες σύναψης σύμβασης έργων», που έχουν ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες και έχουν υποχρεωτική εφαρμογή. Η υποβολή προσφορών στη Γερμανία στα περισσότερα έργα γίνεται µε σύστημα που μοιάζει µε το Ελληνικό σύστημα προσφοράς µε ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.
      Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει Κανονισμούς προκειμένου να υφίστανται οµοιόµορφες πολιτικές και διαδικασίες ανάθεσης για όλες τις Υπηρεσίες. Οι Κανονισμοί των διαφόρων Υπηρεσιών λειτουργούν συµπληρωµατικά στους Ομοσπονδιακούς που απαιτούν πλήρη και ανοικτό ανταγωνισμό για όλες τις συμβάσεις του ∆ηµοσίου. Τα πιθανά είδη συμβάσεων είναι: καθορισμένης τιμής, αποπληρωμής σε συνάρτηση µε το κόστος, ελεγχόμενης αμοιβής, ασαφούς παράδοσης, εντολής έργου και χρόνου και υλικών. Το κριτήριο της «πλέον συμφέρουσας» προσφοράς έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται από το 2002, αλλά κυρίως σε συμβάσεις µμελέτης- κατασκευής.
      Η Ελληνική Εμπειρία
      ∆ηµόσια έργα είναι τα έργα που εκτελεί η πολιτεία µε την ευρύτερή της έννοια (∆ηµόσιο, τοπική αυτοδιοίκηση, δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες δημοσίου συμφέροντος, κλπ.) και τα οποία εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στην ασφάλεια της χώρας και γενικά αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Είναι τα έργα υποδομής της χώρας, κτιριακά, οδοποιίας, σιδηροδρομικά, λιμενικά εγγειοβελτιωτικά, ύδρευσης, αποχέτευσης, κλπ.
      Τα δημόσια έργα χαρακτηρίζουν την εποχή τους και τον πολιτισμό της. Στην Ελλάδα εκτελούνται δημόσια έργα από την αρχαιότητα, όπως τα έργα της Ακρόπολης των Αθηνών τον 5ο αιώνα π.Χ., που αποφάσισε η αθηναϊκή δημοκρατία μετά τους περσικούς πολέμους και υλοποίησε ο Περικλής µε τον Ικτίνο και το Φειδία, η σήραγγα προσαγωγής νερού στη Σάμο (μήκους 835 µ. και ύψους 2,5 µ.), που κατασκεύασε ο μηχανικός Ευπαλίνος (Ευπαλίνειο όρυγμα) την εποχή του τυράννου Πολυκράτη τον 7ο αιώνα π.Χ. καθώς και πολλά άλλα. Στη ρωμαϊκή εποχή κατασκευάσθηκε το 2ο αιώνα π.Χ. στο βορειοελλαδικό χώρο, ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα, η Εγνατία Οδός. Εμπνευστής του έργου ήταν ο ανθύπατος Γάιος Εγνάτιος. Οι εκκλησίες του Βυζαντίου υπήρξαν σημαντικά δημόσια έργα της εποχής τους, µε κυρίαρχο το κτίσμα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, που κατασκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα µ.Χ. από τους αρχιτέκτονες Ισίδωρο και Ανθέμιο.
      Για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας των νεοτέρων χρόνων απαιτήθηκε μεγάλη προσπάθεια, µε την κατασκευή έργων υποδομής που έλλειπαν παντελώς από τη χώρα. Η κατασκευή των δημοσίων έργων ανατέθηκε αρχικά µε διάταγμα του 1833 στο τµήµα μηχανικών του στρατού. Αργότερα, τα έργα ανατίθενται σε εργολάβους και το 1850 εκδίδεται βασιλικό διάταγμα για τις υποχρεώσεις στις οποίες υπόκεινται οι «αναδεχόµενοι την εκτέλεση δημοσίων έργων εργολάβοι». Επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, κατασκευάζονται μεγάλα δημόσια έργα υποδομής (σιδηρόδρομοι, διώρυγα της Κορίνθου, κλπ.), που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της χώρας. Την εποχή αυτή εκδίδεται το διάταγμα της 20-3-1884, που ρύθμιζε τα της εκτελέσεως των δημοσίων έργων.
      Επί της τελευταίας πρωθυπουργίας του Ελευθέριου Βενιζέλου (1928 – 1932), µε πιεστικές τις ανάγκες του 1.000.000 προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή, κατασκευάζεται πληθώρα δημοσίων έργων, οδών, σχολείων και εγγειοβελτιωτικών έργων (αποξήρανση λίμνης Γιαννιτσών, εγγειοβελτιωτικά έργα πεδιάδων Σερρών και ∆ράµας – απόδοση στην καλλιέργεια 2.800.000 στρ., κατασκευή 1650 χλµ. οδών, κλπ.), ώστε να δοθούν εκτάσεις προς καλλιέργεια στους πρόσφυγες.
      Την εποχή αυτή ψηφίζεται ο Ν. 5367/1932 για την εκτέλεση των δημοσίων έργων µε στόχο την εισαγωγή ενιαίου συστήματος εκτέλεσης των δημοσίων έργων, διότι το κράτος πρέπει να έχει ενιαία κατεύθυνση δράσης και όλοι οι εργολάβοι που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των έργων να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Ο Νόμος αυτός ίσχυσε για 40 χρόνια, μέχρι το 1972 και αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια του Ελληνικού κράτους για ενιαίο σύστημα στην εκτέλεση των έργων.
      Το 1972 δημοσιεύεται ο Ν. 1266/1972 (που καταργεί τον Ν. 5367/1932) και µετά από δώδεκα χρόνια ψηφίζεται ο Ν. 1418/1984, που ουσιαστικά τέθηκε σε ισχύ µε το π.δ. 609/1985 και ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα (2004). Και οι δύο αυτοί Νόμοι (1266/72 και 1418/84) ακολουθούσαν την ίδια φιλοσοφία και υιοθετούσαν τις ίδιες βασικές ρυθμίσεις, ήταν περισσότερο αναλυτικοί από το Ν. 5367/32 και, ως εκ τούτου, περισσότερο δεσμευτικοί για τους συµβαλλόµενους (∆ηµόσιο και εργολάβους). Οι νέες ρυθμίσεις που εισάγονται µε το Ν. 1418/84 αφορούν στους εργολάβους – εργοληπτικές επιχειρήσεις (για τον τρόπο εγγραφής τους στο μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων, την κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων, κλπ.), στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, στη σύνδεση της κατασκευής των δημοσίων έργων µε την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ.
      Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το τέλος του 1995 εισήχθει από την τότε Κυβέρνηση ο όρος αιτιολόγηση των προσφορών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έκρηξη της διαφθοράς μεταξύ φορέων και «οικείων» εργολάβων. Ο τρόπος αυτός δημοπράτησης εγκαταλήθφηκε σχετικά γρήγορα (1998 οπότε και εισήχθει ο «μαθηματικός τύπος») αφήνοντας όμως ανεπανόρθωτη ζημιά στον τομέα διαφάνειας της ανάθεσης δημοσίων έργων.
      Το 2004, ο Ν. 3263/2004 (ΦΕΚ Α΄ 179/28.09.2004) εισήγαγε ένα νέο σύνολο νομοθετικών ρυθμίσεων με σκοπό την αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος ανάθεσης, γνωστού ως «μαθηματικός τύπος», από ένα σύστημα ανάθεσης στον απόλυτο μειοδότη. Η αλλαγή αυτή του συστήματος ανάθεσης συμπαρέσυρε αναγκαστικά και αλλαγές σε πολλές άλλες διατάξεις, συναφείς µε το αντικατασταθέν σύστημα. Οι αλλαγές αφορούν κυρίως τις διατάξεις για τη διαδικασία του διαγωνισμού, τις αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής, τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, καθώς και τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία εκπτώσεως του αναδόχου.
      Ο νόμος 1418/84 αντικατατάθηκε από τον νόμο 3669/2008 ο οποίος ενσωμάτωσε και κοινοτικές οδηγίες, ο οποίος ίσχυσε μέχρι την ψηφιση του νέου νόμου 4412/2016 ο οποίος βεβαία έχει πολλές ελλείψεις και ο εργαλαβικός κόσμος αναμένει διευκρινήσεις και τα αντιστοιχα προεδρικά διατάγματα.
      Η χρηματοδότηση των δημοσίων έργων στην Ελλάδα µέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΟΚ, ιδιαίτερα µε τα πακέτα Ντελόρ Ι και ΙΙ, είχε ως συνέπεια το άνοιγμα των συμβάσεων δημοσιών έργων στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Για την εκταμίευση των χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Κοινότητας (ΕΠΤΑ και Ταμείο Συνοχής) έπρεπε να προσαρμοσθεί η ελληνική νομοθεσία για τα δημόσια έργα στις αντίστοιχες οδηγίες της ΕΟΚ, ώστε να εξασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου.
      Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε το π.δ. 23/1993, που αποτελεί προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις κοινοτικές οδηγίες για το συντονισμό των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων, και εν συνεχεία το π.δ. 334/2000, το οποίο τροποποίησε το ανωτέρω προεδρικό διάταγμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων δημοσίων έργων συνυπάρχουν σήμερα κανόνες του εθνικού και του ευρωπαϊκού (κοινοτικού) δικαίου (Ν. 1418/84, Ν. 2229/94, Ν. 2308/95, Ν. 2338/95, Ν. 2372/96, Ν. 2576/98, Ν. 2940/2001, π.δ. 609/85, π.δ. 334/2000, Ν 3263/2004) καθώς και πολλά άλλα Π.Δ.
      Πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_105 της ΠΕΣΕΔΕ
      Άρθρο του Τόλη Τσιακίρη Πρόεδρος ΣΠΕΔΕ Έβρου, μέλος του Δ.Σ. και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΕΣΕΔΕ
      Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τμήμα εργασίας για τους Διαγωνισμούς Κατασκευής Έργων, η οποία στο σύνολό της αναφέρεται στην Ελληνική εμπειρία και τη νομοθεσία του Ελληνικού κράτους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα, κατόπιν αναφορών στην Διεθνή εμπειρία για την δημοπράτηση έργων, καταθέτει προτάσεις για τη βελτίωση των διαδικασιών και τευχών δημοπράτησης έργων στην Ελλάδα. Στο Τεύχος αυτό φιλοξενούμε μέρος της εν λόγω εργασίας, για την παραχώρηση του οποίου ευχαριστούμε θερμά τον κ. Τ. Τσιακίρη.  
      Περισσότερα...

      1430 • 0

    5. Αρθρογραφία

      Η διαδικασία ανασύστασης φακέλου οικοδομικής άδειας

      Engineer

      Χιλιάδες φάκελοι έχουν «εξαφανιστεί» από τα αρχεία των Πολεοδομικών Γραφείων της χώρας, ενώ από πάρα πολλούς άλλους λείπουν απαραίτητα σχέδια π.χ. κατόψεις, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται πολίτες και μηχανικοί που συναλλάσσονται με τις υπηρεσίες.
      Η απουσία των φακέλων έχει ως συνέπεια, εκτός των άλλων, να απαιτείται η ανασύστασή τους. Και μπορεί η νομοθεσία να ορίζει ότι η ανασύσταση πρέπει να γίνει από τις αρμόδιες πολεοδομίες, στην πραγματικότητα όμως, την διαδικασία την αναλαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες, οι οποίοι καλούνται να επιβαρυνθούν με το κόστος. Μάλιστα σε περίπτωση που κάποιος έχει μια γκαρσονιέρα σε μια πολυκατοικία, πρέπει να πληρώσει μηχανικό για να συντάξει το φάκελο ανασύστασης όλης της οικοδομής, που κοστίζει χιλιάδες ευρώ.
      Το πρόβλημα είναι μεγάλο και αφορά χιλιάδες οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πριν το 2018, ημερομηνία που ξεκίνησε η ηλεκτρονική έκδοση των Αδειών Δόμησης και τα αρχεία πλέον μπορούν να ανακτηθούν από την ηλεκτρονική βάση του ΤΕΕ.
      Γιατί είναι απαραίτητη η ανασύσταση φακέλου;
      Η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου που ισχύει για τις μεταβιβάσεις από 1η Απριλίου 2022 περιλαμβάνει ως απαιτούμενα δικαιολογητικά τα αρχιτεκτονικά σχέδια της οικοδομής. Σε περίπτωση απώλειας δεν εκδίδεται πιστοποιητικό πληρότητας φακέλου. Έτσι το ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί, να γίνουν τακτοποιήσεις τυχόν αυθαιρεσιών που έχουν γίνει, να ενταχθεί η ιδιοκτησία στο πρόγραμμα Εξ οικονομώ, να εκδοθεί Αδεια Λειτουργίας της επιχείρησης που εδρεύει σε κατάστημα της οικοδομής κλπ.
      Ποιος έχει την ευθύνη για την ανασύσταση απολεσθέντων φακέλων οικοδομικών αδειών;
      Σύμφωνα με το ΔΙΑΔΠ/Α/15303/4-8-2005 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών και την εγκύκλιο ΠΔ 114/2005, η υπηρεσία η οποία από υπαιτιότητά της έχει απωλέσει τον φάκελο του πολίτη, οφείλει, για την ανασύστασή του, να συγκεντρώσει τα στοιχεία εκείνα, τα οποία θα της δώσουν την δυνατότητα να προβεί στην έκδοση της διοικητικής πράξης, είτε αυτά είναι δικαιολογητικά, είτε πληροφορίες. Εν προκειμένω η Υπηρεσία Δόμησης (πολεοδομία) έχει την ευθύνη.
      Πώς γίνεται η ανασύσταση του φακέλου;
      Ο ανασυσταθείς φάκελος, περιέχει:
      Προγενέστερες πράξεις της υπηρεσίας ή άλλων από αυτήν υπηρεσιών, Διοικητικές πράξεις οι οποίες είχαν εκδοθεί σε προηγούμενα στάδια της επεξεργασίας του αιτήματος του πολίτη, Διοικητικές πράξεις άλλων υπηρεσιών, οι οποίες συμπράττουν στην διεκπεραίωση του συγκεκριμένου αιτήματος, Στοιχεία, αντίγραφα ή πληροφορίες, όπως π.χ. απόφαση ένταξης συγκεκριμένης περιοχής στο σχέδιο πόλης ή από φακέλους άλλων πολιτών, όπως πχ συνδιοκτητών ακινήτων, Αυτοψίες ή επιτόπιους ελέγχους Στοιχεία τα οποία μπορεί να περιέλθουν στην υπηρεσία με την σύμπραξη εκ νέου του ίδιου του ενδιαφερόμενου πολίτη Ιδιωτικά έγγραφα (πχ. Βεβαιώσεις και στοιχεία από φακέλους μηχανικών) ή έγγραφα που έχουν εκδοθεί από Δημόσιες επιχειρήσεις, Οργανισμούς κ.λ.π., όπως Τράπεζες, ΔΕΗ κ.λ.π. Τι γίνεται όταν η πολεοδομία δεν προχωρά στην ανασύσταση του απολεσθέντος φακέλου της άδειας;
      Ο νόμος προβλέπει την σύμπραξη του πολίτη ο φάκελος του οποίου έχει απολεσθεί, γεγονός που ισχύει στην πραγματικότητα, διότι οι πολεοδομίες δεν έχουν προσωπικό και τεχνικά μέσα για να προβούν σε αυτήν την εργασία.
      Τι προβλέπεται σε περίπτωση απώλειας φακέλου λόγω βίαιου συμβάντος, π.χ. πλημμύρα ή πυρκαγιά;
      Η περίπτωση απώλειας φακέλου από βίαιο συμβάν εντάσσεται στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων που διέπουν την ανασύσταση φακέλου λόγω απώλειας και ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία.
      Τι προβλέπει ο νόμος περί αυθαιρέτων για την απώλεια φακέλου;
      Σύμφωνα με το νόμο 4495/2017 αν έχει απολεσθεί ο φάκελος της οικοδομικής άδειας, εφόσον η απώλεια βεβαιώνεται από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης και προκειμένου να διερευνηθεί η νομιμότητα του υφισταμένου κτιρίου, είναι δυνατή η υποβολή στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης φακέλου αποτύπωσης κτιρίου, που έχει ανεγερθεί με βάση οικοδομική άδεια πριν από τις 28.7.2011 η οποία έχει απολεσθεί.
      Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο φάκελος, που θα κατατεθεί στην πολεοδομία;
      Για να γίνει αποδεκτός ο φάκελος από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης, πρέπει να περιλαμβάνει τοπογραφικό διάγραμμα, διάγραμμα κάλυψης, κατόψεις αποτύπωσης όλων των ορόφων, τομή, φωτογραφίες όλων των όψεων, υπεύθυνη δήλωση μηχανικού καθώς και κρατήσεις και εισφορές σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
      Σε ποια περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κάτοψη συμβολαιογραφικού εγγράφου;
      Μπορεί να γίνει αποδεκτό από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης το σχέδιο της κάτοψης το οποίο προσαρτήθηκε στην πράξη σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών στις περιπτώσεις αυτοτελών οριζόντιων ή καθέτων ιδιοκτησιών, των οποίων η οικοδομική άδεια εκδόθηκε πριν από την έναρξη ισχύος του από 8.9.1983 προεδρικού διατάγματος. Αν η πραγματική κατάσταση συμφωνεί με τα σχέδια της σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών, είναι δυνατή η υποβολή της κάτοψης που επισυνάπτεται στη σύσταση και δεν απαιτείται να προβεί ο μηχανικός στη σύνταξη νέου σχεδίου κάτοψης.
      Τι γίνεται όταν υπάρχουν αυθαιρεσίες;
      Στην περίπτωση που η πραγματική κατάσταση δεν συμφωνεί με τα σχέδια της σύστασης διηρημένων ιδιοκτησιών και κατά την αποτύπωση προκύψουν αυθαίρετες κατασκευές, αυθαίρετα τμήματα κτιρίου κ.λ.π., αυτά διαγραμμίζονται ή/και αναφέρονται ευκρινώς στο διάγραμμα κάλυψης που θα υποβληθεί στην πολεοδομία με ειδική μνεία στην υπεύθυνη δήλωση μηχανικού, σχετικά με την τακτοποίηση των αυθαιρεσιών με την υπαγωγή τους στις διατάξεις του ν.4495/17.
      Μπορεί ο μηχανικός, ενώ υπάρχει το έντυπο της οικοδομικής άδειας της οικοδομής, να την τακτοποιήσει ως αυθαίρετη παρακάμπτοντας τη διαδικασία της ανασύστασης;
      Πράγματι ορισμένοι μηχανικοί, κυρίως σε οικοδομές που κτίστηκαν πριν το 1975, για να βοηθήσουν τους πελάτες τους να τελειώσουν γρήγορα και με λιγότερο κόστος, επέλεγαν να δηλώσουν το κτίριο ως εξ ολοκλήρου αυθαίρετο καταβάλλοντας το παράβολο των 250 ευρώ. Η διαδικασία όμως δεν είναι ορθή, διότι δεν προβλέπεται από το Νόμο και απαιτείται να γίνει ανασύσταση του φακέλου της οικοδομικής άδειας.
      Τι γίνεται όταν δεν συμφωνούν όλοι οι ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας να γίνει ανασύσταση;
      Η αίτηση για την ανασύσταση του φακέλου μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε ιδιοκτήτη, χωρίς την απαίτηση συναίνεσης του συνόλου των συνιδιοκτητών. Ο ιδιοκτήτης επιλέγει τον μηχανικό ο οποίος συντάσσει τον φάκελο της ανασύστασης όλης της οικοδομής. Σε περίπτωση που η οριζόντια ιδιοκτησία έχει αυθαιρεσίες που τακτοποιούνται, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υπαγωγής στον ν.4495/17 συμπληρώνεται ο φάκελος με τα σχετικά δικαιολογητικά.
      Μπορεί να γίνει μερική ανασύσταση του φακέλου μόνο για ένα διαμέρισμα ή όροφο;
      Σε περίπτωση μερικής απώλειας φακέλου, γίνεται αναπλήρωση των μελετών που λείπουν. Δεν μπορεί όμως να γίνει ανασύσταση φακέλου τμηματικά π.χ. για έναν όροφο. Τα δικαιολογητικά θα αφορούν όλη την οικοδομή.
      Περισσότερα...

      9913 • 0

    6. Αρθρογραφία

      Η διαχείριση των ΑΕΚΚ μοχλός ανάπτυξης των κατασκευών

      Engineer

      Τα Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα που παράγονται σε μία χώρα και σίγουρα αποτελούν ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα του κατασκευαστικού κλάδου. Ειδικότερα, τα ΑΕΚΚ αντιπροσωπεύουν το 25% – 30% περίπου του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προκύπτουν από δραστηριότητες, όπως η κατασκευή, η ανακαίνιση και η κατεδάφιση κτιρίων και δημόσιων υποδομών.
      Κατά κύριο λόγο, αποτελούνται από υλικά, όπως σκυρόδεμα, σίδηρο, τούβλα, γύψο, ξύλο, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, αμίαντο και χώμα, τα οποία μπορούν εύκολα να ανακυκλωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν σε επόμενα έργα. Η πρακτική αυτή αφενός δίνει μία σπουδαία λύση στην έλλειψη πρώτων υλών που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια αγορά και αφετέρου απαλλάσσει τον πλανήτη από μία μεγάλη και αναξιοποίητη ποσότητα ρύπων. Στο παρόν αφιέρωμα, θα παρουσιάσουμε τα οφέλη που προκύπτουν από τη βιώσιμη διαχείριση των ΑΕΚΚ, αλλά και τις δυσκολίες που συναντούν οι κατασκευαστικές εταιρείες κατά την εν λόγω διαδικασία.
      Σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντολογικά οφέλη
      Τα υλικά που προκύπτουν από τις οικοδομικές δραστηριότητες είναι πολύτιμα και σε μεγάλο βαθμό μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε επόμενες κατασκευές. Η ανατροφοδότηση της αγοράς με επιπλέον ποσότητες δομικών υλικών, θα περιορίσει αισθητά την έλλειψη τους και κατ΄ επέκταση θα μειώσει το κόστος τους, το οποίο τα τελευταία χρόνια αυξάνεται διαρκώς. Παράλληλα, οι τεχνολογίες για τον διαχωρισμό και την ανάκτηση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων είναι καλά εδραιωμένη, εύκολα προσβάσιμη και γενικά χαμηλού κόστους. Μακροπρόθεσμα, με τη βιώσιμη διαχείριση των ΑΕΚΚ, οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού τομέα θα έχουν σημαντικά οικονομικά κέρδη, ενώ εξίσου σημαντικά θα είναι και τα κοινωνικά οφέλη, αφού οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση σε πιο προσιτές από άποψη κόστους κατοικίες. Στόχος είναι να μετατραπούν οι ποσότητες που χαρακτηρίζονται ως απόβλητα σε πρώτες ύλες που θα ενισχύσουν άμεσα τον τομέα.
      Το ποσοστό ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ δεν είναι ίδιο για όλες τις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυμαίνεται από λιγότερο του 10% έως και πάνω από 90%. Δυστυχώς, πολλά κράτη μέλη -ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η Ελλάδα- δεν αξιοποιούν τα οικοδομικά απόβλητα, αλλά αντιθέτως τα εναποθέτουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, με ολέθριες συνέπειες για το περιβάλλον και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Ενδεικτικά, το ποσοστό των ΑΕΚΚ που ανακυκλώνεται στην Ελλάδα είναι της τάξης του 35-40%, όταν ο εθνικός στόχος για τον οποίο δεσμεύτηκε η χώρα μας απέναντι στην Ε.Ε. ήταν 70% έως το τέλος του 2021. Γενικότερα, φαίνεται πως η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αν και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου. Η λογική της κυκλικής οικονομίας φαίνεται να έχει ριζωθεί γερά στην κουλτούρα των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών και σταδιακά φαίνεται να διαδίδεται και στις μικρότερες, με τον κλάδο να κάνει σημαντικές προσπάθειες για την ολοκλήρωση πιο βιώσιμων έργων, τόσο από άποψη ρύπων, όσο και κατανάλωσης υλικών και ενέργειας.
      Το ισχύον νομικό πλαίσιο
      Η πολιτεία, αφουγκραζόμενη το οξύ ζήτημα της διαχείρισης των ΑΕΚΚ και δεχόμενη συνεχείς πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει θεσπίσει ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο δεσμεύει τις κατασκευαστικές εταιρείες. Όπως αναγράφει ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης, «τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων εμπίπτουν στα “άλλα προϊόντα” του Νόμου 2939/01 (ΦΕΚ 179 Α) και σύμφωνα με τον ίδιο νόμο (άρθρα 15 και 17) επιβάλλεται η θέσπιση μέτρων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή/και αξιοποίηση των υλικών αυτών. Οι ρυθμίσεις της ΚΥΑ 36259/2010 για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ εφαρμόζονται στα απόβλητα που δημιουργούνται τόσο από τα ιδιωτικά όσο και από τα δημόσια έργα και αποσκοπούν στη μείωση της τελικής διάθεσης των ΑΕΚΚ, με ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης, καθώς και κάθε άλλης ανάκτησης υλικών, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση πρωτογενών πρώτων υλών και της ανάκτησης ενέργειας ως αποτελεσματικού μέσου αξιοποίησης τους. Επίσης, διατυπώνονται οι τελικές διατάξεις που αφορούν στον καθορισμό ποσοτικών στόχων για την ανακύκλωση και άλλες εργασίες αξιοποίησης των ΑΕΚΚ, στην ενημέρωση του κοινού, στην υποβολή εκθέσεων από τους διαχειριστές στην αρμόδια αρχή, στους ελέγχους για την τήρηση των διατάξεων της εν λόγω ΚΥΑ και στην επιβολή κυρώσεων σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που πραγματοποιεί εργασίες διαχείρισης ΑΕΚΚ κατά παράβαση της ΚΥΑ. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 της εν λόγω ΚΥΑ, οι διαχειριστές ΑΕΚΚ υποχρεούνται, πριν από την έναρξη των οικοδομικών εργασιών ή των έργων τεχνικών υποδομών, να υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή Στοιχεία για τη Διαχείριση των Αποβλήτων (ΣΔΑ) που θα παραχθούν από τη δραστηριότητά τους».
      Στο πλαίσιο της πράσινης πολιτικής που υιοθετεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και της υποχρεωτικότητας που επιβάλλουν οι εγχώριες νομοθεσίες, έχει δημιουργηθεί μία δυναμική αγορά εταιρειών που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των ΑΕΚΚ εκ μέρους των κατασκευαστικών. Ωστόσο, υπάρχουν και επιχειρήσεις, οι οποίες, βλέποντας τις τρέχουσες τάσεις, έχουν σχηματίσει δικά τους τμήματα διαχείρισης οικοδομικών αποβλήτων. Η αξιοποίηση των ΑΕΚΚ, πλέον, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κατασκευαστικής διαδικασίας για κάθε εταιρεία του κλάδου. «Η ΣΤΑΤ ΑΤΕ με έδρα την Θεσσαλονίκη, είναι μια τεχνική – κατασκευαστική εταιρεία με κύριο αντικείμενο την μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση δημόσιων και ιδιωτικών έργων. Η ανάπτυξη του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης (ΟΣΔ) με βάση τις απαιτήσεις του Διεθνής Προτύπου EN ISO 14001:2015 αποτελεί στρατηγική απόφαση για την εταιρεία μας. Έπειτα από την ανάθεση έργου, προχωράμε άμεσα, πριν την έναρξη των εργασιών, στη σύναψη σύμβασης με εγκεκριμένο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ και στην εύρεση των κοντινότερων εξουσιοδοτημένων μονάδων συλλογής» υπογραμμίζει η Κουκάκη Σεβαστή, Διπλωματούχος Τοπογράφος Μηχανικός και Υπεύθυνη Διαχείρισης ΑΕΚΚ της ΣΤΑΤ ΑΤΕ.

      Προβλήματα στην διαχείριση των ΑΕΚΚ Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εντοπίζονται στη διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι η ελλιπής ή ημιτελής εφαρμογή του σχετικού νόμου στα δημόσια και ιδιωτικά έργα, από τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες αδειοδότησης ή επίβλεψης δημοσίων έργων. Βασικός παράγοντας για αυτού του είδους την παραβατικότητα αποτελεί το κόστος, το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις κρίνεται αρκετά υψηλό. Η επιπλέον χρηματική επιβάρυνση για την αφαίρεση ενός στοιχείου με μέθοδο που να επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση του, θα πρέπει να αντισταθμίζεται από την τιμή του ως καινούργιο. Χαρακτηριστικά, η Μαρία Λιάλιαρη, πολιτικός μηχανικός και αντιπρόεδρος της Φρατεκ ΑΕ επισημαίνει ότι «σημαντικό πρόβλημα αποτελεί το υψηλό κόστος, το οποίο διαφέρει με βάση το υλικό που πρέπει να απομακρυνθεί. Συνηθέστερα υλικά αποτελούν το χώμα, τα απόβλητα κατεδαφίσεων και τα σκουπίδια, των οποίων η διαχείριση είναι η πιο δύσκολη και η πιο δαπανηρή. Ανάλογα με τα προϊόντα που παράγονται κατά την εκτέλεση ενός έργου, μπορεί να χρειαστούν πολλές συμβάσεις για την απομάκρυνση των αποβλήτων, καθώς οι περισσότερες εταιρείες διαχείρισης δεν αναλαμβάνουν όλα τα είδη. Ανακούφιση για τις κατασκευαστικές θα αποτελούσε κάποιο κονδύλι, το οποίο θα εστίαζε στο ζήτημα των ΑΕΚΚ και θα ήταν ανάλογο των πραγματικών αναγκών».
      Η διαχείριση των αποβλήτων και των ΑΕΚΚ πολλές φορές δεν αποτελεί προτεραιότητα για τους εργολάβους των τεχνικών εταιρειών, οι οποίοι, προσπαθώντας να βρουν τις φθηνότερες λύσεις, καταλήγουν σε πρακτικές που δεν είναι ωφέλιμες για το φυσικό περιβάλλον και για το κοινωνικό σύνολο ευρύτερα. «Η διαδικασία συλλογής, φορτοεκφόρτωσης, μεταφοράς και διαχείρισης των ΑΕΚΚ είναι αρκετά κοστοβόρα για την εταιρεία μας, την οποία βαραίνει το συνολικό κόστος της όλης διαδικασίας. Επίσης, το ποσό της διαχείρισης των ΑΕΚΚ για κάθε κατηγορία (ρεύμα), διαφέρει ανάλογα με τη μορφή των αποβλήτων και κυμαίνεται από 2,00€/τόνο έως 30,00 €/τόνο. Συνήθως, τα απόβλητα κατεδάφισης – αποκατάστασης εμπεριέχουν πολλές προσμίξεις, διότι είναι σύνθετη η διαδικασία διαλογής και διαχωρισμού τους κατά τη φάση της συλλογής, με αποτέλεσμα το κόστος διαχείρισής τους να ανέρχεται στη μέγιστη τιμή» τονίζει η Σ. Κουκάκη και προσθέτει πως «οι εργοληπτικές εταιρείες σήμερα αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις για τη διατήρηση και τη διαχείριση των αποβλήτων. Ο χρόνος αναμονής για τη μεταφορά των ΑΕΚΚ στη μονάδα συλλογής, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, είναι ιδιαίτερα μεγάλος, δυσχεραίνοντας την πορεία των εργασιών για τους κατασκευαστές. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται το κόστος διατήρησής τους στο έργο χωρίς τη δική τους ευθύνη. Σε κάποιες συμβάσεις δημοσίων έργων, προβλέπεται ήδη η πληρωμή της διαχείρισης των ΑΕΚΚ από το κονδύλιο των απολογιστικών εργασιών και αυτό θα πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα έργα. Ειδάλλως, το κόστος της διαχείρισης των ΑΕΚΚ των έργων (δημοσίων και ιδιωτικών) θα πρέπει να επιβαρύνει απευθείας τον Κύριο του έργου χωρίς την εμπλοκή των εργοληπτικών εταιρειών».
      «Στα ιδιωτικά έργα, η διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι μία ιδιαίτερα κοστοβόρα διαδικασία, σε αντίθεση με τα δημόσια, όπου το κράτος απορροφά τις εν λόγω δαπάνες. Μεγάλη δυσφορία υπάρχει από τις αρμόδιες επιχειρήσεις για την απομάκρυνση των παλιών ασφαλτικών και των πρόσμικτων με χώμα. Από το κράτος θα πρέπει να οριστούν συγκεκριμένες περιοχές που θα δέχονται τις περίσσιες ποσότητες χώματος, ενώ οι εταιρείες αποβλήτων να αποζημιώνονται περισσότερο, ώστε να μην δυσανασχετούν. Επιπλέον, στην οδοποιία θα πρέπει να υιοθετηθεί η στρατηγική εμπλουτισμού της υφιστάμενης ασφάλτου και να μην ξηλώνονται οι παλαιότερες προκαλώντας αφθονία αποβλήτων, των οποίων η αξιοποίηση είναι ιδιαίτερα δύσκολή και ακριβή» υποστηρίζουν οι άνθρωποι της ΤΕΚΑ.
      Εκτός από το εμφανές ζήτημα του κόστους, άμεσο πρόβλημα αποτελεί και η εξοικείωση των επαγγελματιών του κατασκευαστικού κλάδου με τα ζητήματα της βιωσιμότητας. Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι μεγάλες εταιρείες φαίνεται να έχουν κατανοήσει τις καταστροφικές συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης και προσπαθούν να εφαρμόζουν πράσινες μεθόδους κατασκευής. Το ίδιο δεν συμβαίνει για την πλειονότητα των μικρότερων τεχνικών εταιρειών, που εκλαμβάνουν τη διαχείριση των ΑΕΚΚ απλώς ως μία ακόμα οικονομική επιβάρυνση. Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας υπεισέρχονται γοργά σε όλες της πτυχές της καθημερινότητας και θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, με τον κατασκευαστικό τομέα να μην αποτελεί εξαίρεση του κανόνα. Τέλος, σημαντικό είναι να δημιουργηθεί ένα συντονισμένο δίκτυο διαχείρισης ΑΕΚΚ, το οποίο να καλύπτει της ανάγκες της χώρας σε όλη την επικράτεια. Στην Ελλάδα, παρατηρείται έλλειψη χώρων οι οποίοι να είναι σε θέση να υποδεχθούν τον τεράστιο όγκο αποβλήτων εργοταξίου που παράγεται καθημερινά και που μπορούν να τον επεξεργαστούν με κατάλληλο τρόπο, ώστε να είναι φιλικός προς τη φύση και τον άνθρωπο. Συμπερασματικά, η ορθή διαχείριση των ΑΕΚΚ είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των κατασκευών και εν γένει ολόκληρου του πλανήτη.
      Είναι μία διαδικασία, την οποία, βάσει του ισχύοντα νόμου, πρέπει να αναλαμβάνουν οι τεχνικές εταιρείες, με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και το περιβάλλον. Μπορεί σε πρώτο επίπεδο να είναι μία κοστοβόρα πρακτική, καθώς στην Ελλάδα η ανακύκλωση των οικοδομικών αποβλήτων βρίσκεται ακόμη σε στάδιο ανάπτυξης, αλλά μακροπρόθεσμα θα επιφέρει πολλαπλά κέρδη τόσο στους επαγγελματίες του κλάδου όσο και στο κοινωνικό σύνολο. Τα προβλήματα που αναδύονται κατά τη μεταφορά, το κόστος, την επεξεργασία και την αξιοποίηση των ΑΕΚΚ, μπορούν να εξομαλυνθούν μέσω ενός γόνιμου διαλόγου των κατασκευαστικών φορέων με την πολιτεία, ώστε να βρεθούν λύσεις που θα ικανοποιούν και τις δύο πλευρές. Η κυκλική οικονομία δεν αποτελεί απλώς μία τάση της εποχής, αλλά το μέλλον των κατασκευών και όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
      Περισσότερα...

      997 • 0

    7. Αρθρογραφία

      Η διαχρονική μεταβολή ηλεκτροπαραγωγής στον πλανήτη μας (1980-2020)

      Engineer

      Διαχρονική Μεταβολή Ηλεκτροπαραγωγής στον Πλανήτη μας (1980-2020). Αποτελεί η Ηλεκτρική Ενέργεια το δρόμο για μια πράσινη ενεργειακή λύση; 
      1. Εγκατεστημένη Ηλεκτρική Ισχύς σε Πλανητικό Επίπεδο
      Η ηλεκτρική ενέργεια θεωρείται ως η πιο εύχρηστη ενεργειακή μορφή που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή. Αποτελεί άλλωστε ένα κοινωνικό κεκτημένο τουλάχιστον στις βιομηχανικές χώρες του πλανήτη μας, δεδομένου ότι υποστηρίζει το σύνολο των καθημερινών ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σήμερα, η ηλεκτρική ισχύς των εγκατεστημένων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στον πλανήτη μας ξεπερνάει τα 7100GWe, ενώ η αντίστοιχη ετήσια ηλεκτροπαραγωγή υπερβαίνει τις 27.000TWhe, οδηγώντας σε μια μέση ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση που κυμαίνεται στα επίπεδα των 3500kWhe/έτος/cap.

      Σχήμα 1: Διαχρονική Μεταβολή της Εγκατεστημένης Πλανητικής Ηλεκτρικής Ισχύος
      Από τα διαθέσιμα στοιχεία, τα τελευταία σαράντα χρόνια παρατηρείται υπερτριπλασιασμός της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος, από 2000GWe το 1980 (Σχήμα 1), σε περίπου 7200GWe σήμερα, με κύριους άξονες αύξησης την Κίνα αλλά και τις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας (ιδιαίτερα την τελευταία εικοσαετία) καθώς και τις ΗΠΑ. Πράγματι, στα τέλη του 2020 η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς στις χώρες της βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ-Καναδάς) ξεπέρασε τα 1300GWe (Σχήμα 2), με την πλειοψηφία της οποίας ναι μεν να βασίζεται σε θερμικούς σταθμούς, εντούτοις τη συμμετοχή των ΑΠΕ να ξεπερνάει τα 400GWe, τιμή υπερτριπλάσια των 120GWe που καταγράφηκαν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Ειδικότερα τα αιολικά πάρκα συμμετέχουν με περίπου 140GWe (το 2010 η αντίστοιχη τιμή ήταν μόλις 40GWe) υπερβαίνοντας από μόνα τους την εγκατεστημένη ισχύ των υφιστάμενων εν λειτουργία πυρηνικών σταθμών.

      Σχήμα 2: Διανομή της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος ανά περιοχή και καύσιμο, 2018
      Αντίστοιχα στην Ευρώπη, η συνολικά εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς ξεπέρασε τα 1200 GWe έναντι των 900 GWe που καταγράφηκε το 2010, ενώ σημαντική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι περισσότερο από το 50% των εν λειτουργία εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από σταθμούς αξιοποίησης ΑΠΕ. Η μεγαλύτερη όμως με διαφορά αύξηση καταγράφεται στην ασιατική ήπειρο, δεδομένου ότι η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς (κυρίως της Κίνας, αλλά και της Ιαπωνίας, της Ινδίας και του Ιράν) αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% του συνόλου του πλανήτη μας, καθώς πλησιάζει τα 3300 GWe. Αν και η πλειοψηφία των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ασία είναι θερμικοί σταθμοί (περίπου 2000 GWe), είναι σημαντικό ότι οι ανανεώσιμης προέλευσης σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή υπερβαίνουν τα 1100 GWe.
      Στην αντίπερα όχθη μπορεί κανείς να κατατάξει τις περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και κυρίως την Αφρική, όπου τα εν λειτουργία εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής είναι περιορισμένα αναλογικά με τον πληθυσμό των συγκεκριμένων περιοχών. Ως μόνο θετικό θα μπορούσε επίσης κανείς να χαρακτηρίσει το γεγονός ότι οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ανανεώσιμης προέλευσης αποτελούν την πλειοψηφία των σταθμών στις περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.


      Σχήμα 3: Κατανομή πλανητικής ηλεκτρικής ισχύος ανά ενεργειακή πηγή (2008 & 2019)
      Συνοψίζοντας, σε πλανητικό επίπεδο το 58% της εγκατεστημένης (2019) πλανητικής ηλεκτρικής ισχύος αντιπροσωπεύει θερμικές μονάδες (άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου), το 18% αντιστοιχεί σε υδροηλεκτρικά έργα, οι υπόλοιπες ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά) αντιπροσωπεύουν το 19% της εγκατεστημένης πλανητικής ισχύος, ενώ τα πυρηνικά εργοστάσια έχουν συρρικνωθεί στο ποσοστό του 5%, Σχήμα 3.
      2. Ιστορική Εξέλιξη Ηλεκτρικής Παραγωγής
      Η αντίστοιχη συμμετοχή των επιμέρους ενεργειακών πηγών στην ετήσια ηλεκτροπαραγωγή την τελευταία τριακονταπενταετία (1985-2020) παρουσιάζεται στο Σχήμα 4. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των επίσημων στοιχείων είναι η αύξηση κατά περισσότερο από 150% της ηλεκτρικής παραγωγής σε διάστημα 35 ετών, η οποία πλησιάζει πλέον τις 30000 TWhe. Αναλύοντας περαιτέρω την προναφερθείσα τιμή μπορεί κανείς να παρατηρήσει την κυρίαρχη συμμετοχή των θερμικών σταθμών σε ποσοστό περίπου 60% στην κάλυψη της ηλεκτρικής ζήτησης, τη σταθερή συμμετοχή των πυρηνικών σταθμών καθώς και των υδροηλεκτρικών στο πλανητικό ισοζύγιο ηλεκτροπαραγωγής αλλά και τη διαρκώς αυξανόμενη συμβολή των λοιπών ΑΠΕ, η οποία μέχρι το 2000 ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη. Αξίζει να σημειωθεί επίσης αφενός η σταδιακά μειούμενη συμμετοχή του πετρελαίου και αφετέρου η διαρκώς ενισχυόμενη συμμετοχή του φυσικού αερίου στην πλανητική ηλεκτροπαραγωγή, ενώ παρά τις συνεχείς εκκλήσεις των ειδικών για ανακοπή της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, ο άνθρακας εξακολουθεί να αποτελεί το κυρίαρχο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συνοδευόμενος από σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (περίπου 1kg CO2/kWhe).

      Σχήμα 4: Διαχρονική Μεταβολή της Πλανητικής Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας
      Προσπαθώντας να εξηγήσουμε τη διαφορετική εικόνα που παρουσιάζουν τα Σχήματα 3 και 4 όσον αφορά τα ποσοστά της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος και της συμμετοχής στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των διαφορετικών ενεργειακών πηγών είναι σημαντικό να τονισθεί ο διαφορετικός βαθμός χρήσης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτός εκφράζεται μέσω του συντελεστή αξιοποίησης (Capacity Factor "CF") των εν λειτουργία μονάδων. Πράγματι, η αποδιδόμενη ηλεκτρική ενέργεια "Ε" σε χρονικό διάστημα "Δt" από οποιονδήποτε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής εκφράζεται με τη βοήθεια της εξίσωσης (1):
      Ε=CF.Po.Δt  ή  Ey=CFy.Po.8760
      (1)
      όπου "Po" είναι η ονομαστική ισχύς του σταθμού. Σε ετήσια βάση, οπότε Δt=8760h/year, προκύπτει η ετήσια ηλεκτροπαραγωγή "Ey", εφόσον χρησιμοποιηθεί και η αντίστοιχη τιμή του "CFy". Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι η τιμή του συντελεστή αξιοποίησης διαφοροποιείται σημαντικά ανάμεσα στις επιμέρους ενεργειακές τεχνολογίες, καθώς τιμές του CF στα επίπεδα του 70%-90% καταγράφονται για τους μεγάλους σταθμούς άνθρακα και τα πυρηνικά εργοστάσια, ενώ αντίστοιχα οι τιμές του CF κυμαίνονται μεταξύ 15%-20% για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και 25%-35% για χερσαία και 30%-50% για υπεράκτια αιολικά πάρκα. Συνεπώς, π.χ. για την ίδια ετήσια παραγωγή ενός σταθμού άνθρακα απαιτείται η εγκατάσταση υπερτριπλάσιας (μέγιστης) ισχύος φωτοβολταϊκών πλαισίων.

       Σχήμα 5: Πρόβλεψη μεταβολής της πλανητικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή για το χρονικό διάστημα 2018-2050
      3. Μελλοντικές Τάσεις στην Ηλεκτρική Παραγωγή
      Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι, παρόλο που αυτή τη στιγμή η ηλεκτρική ενέργεια προέρχεται κυρίως από θερμικούς σταθμούς, οι ΑΠΕ αναμένεται να συνεχίσουν να είναι οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες ενεργειακές μορφές σε ολόκληρο τον πλανήτη τα επόμενα χρόνια, υπερκαλύπτοντας το 2030 τις μονάδες που βασίζονται στην καύση του άνθρακα, Σχήμα 5. Πιο συγκεκριμένα, η πλανητική ηλεκτροπαραγωγή το 2050 εκτιμάται ότι θα διπλασιασθεί προσεγγίζοντας τις 45000 TWhe εκ των οποίων τουλάχιστον το 50% θα προέρχεται από ΑΠΕ. Σταθερή σε απόλυτα μεγέθη αλλά περιορισμένη σε ποσοστό αναμένεται η συμβολή της πυρηνικής ενέργειας, ενώ το φυσικό αέριο σύντομα θα συναγωνίζεται τα στερεά καύσιμα σε ποσοστό κάλυψης της πλανητικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
      Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαχρονική εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος όλων των τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας στην Ε.Ε. από το 1990 έως το 2018. Όπως προκύπτει από το Σχήμα 6, τα τελευταία δέκα χρόνια, η αιολική ενέργεια και τα φωτοβολταϊκά αποτελούν τις ταχύτερα αξιοποιούμενες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε την περίοδο 1990-2010. Επιπλέον, την τελευταία δεκαετία καταγράφεται σημαντική απόσυρση ανθρακικών αλλά και πυρηνικών μονάδων.

      Σχήμα 6: Ετήσια μεταβολή εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος ανά ενεργειακή πηγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1991-2018)
      Ολοκληρώνοντας το Τρίτο Μέρος της ετήσιας Ενεργειακής Ανάλυσης του Πλανήτη μας, είναι σαφής η σημαντική στροφή του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής προς την αξιοποίηση των ΑΠΕ, κυρίως λόγω των προσπαθειών περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στον τομέα αυτό πρωτοστατεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει θέσει ως στόχο την πλήρη απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής το 2050. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο αποτελεί και η περιορισμένη πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια των κατοίκων της Αφρικής καθώς και της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Σε κάθε περίπτωση βέβαια τα τελευταία χρόνια καταγράφεται έντονη αύξηση των εγκατεστημένων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής κυρίως στην Κίνα αλλά και στις υπόλοιπες ισχυρές οικονομικά χώρες, ενώ η αύξηση στην πλανητική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ξεπερνά το 150% τα τελευταία τριάντα χρόνια.
      Απόσπασμα από τα Συμπεράσματα (Τρίτο Μέρος) της Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
      Τρίτο Μέρος Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Ιωάννης K. Καλδέλλης, Δέσποινα Μπουλογιώργου, Παναγιώτης Τριανταφύλλου
      Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος,
      Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      e-mail: [email protected]
      Περισσότερα...

      2393 • 0

    8. Αρθρογραφία

      Η δύσκολη κυοφορία της απόφασης του ΣτΕ για το Mall

      Engineer

      Η εναγώνια αναζήτηση διαφόρων νομικών τρικ ώστε να παρακαμφθεί η απόφαση για "το μεγαλύτερο αυθαίρετο της Ευρώπης" εντείνουν την ανησυχία για την καθυστέρηση της δημοσιοποίησή της.
       
      Έχουν περάσει σχεδόν δύο μήνες από την 4η Αυγούστου 2013. Εκείνη τη μέρα, στην καρδιά του καλοκαιριού, το ΣτΕ διέρρευσε στα ΜΜΕ την τελική απόφασή του για το Mall – απόφαση ματ για όσους δεν είχαν παρακολουθήσει την υπόθεση: Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε πως η οικοδομική άδεια του εμπορικού κέντρου είναι άκυρη, δίνοντας έτσι τέλος σε μια νομική μάχη που κράτησε πάνω από μία δεκαετία.
      Δύο μήνες μετά, και παρότι η απόφαση αναμενόταν στις 17 Σεπτεμβρίου με το ξεκίνημα του δικαστικού έτους, η επίσημη απόφαση ακόμα να εκδοθεί. Απ' αυτήν θα κριθεί όχι μόνο το μέλλον του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της χώρας, αλλά και μια σειρά από ζητήματα που υπερβαίνουν κατά πολύ το ίδιο το Mall:
       
      Η μάχη ήταν εκ πρώτης όψεως άνιση: Από τη μία, παντοδύναμοι επιχειρηματίες και πολιτικοί, από την άλλη μια χούφτα πολίτες στο Μαρούσι. Οι δικαστές με την απόφασή τους ορθώνουν ανάστημα μπροστά σε μεγάλα οικονομικά συμφέροντα (όμιλος Λάτση) τα οποία στην υπόθεση του Mall διαπλέχθηκαν με πολιτικούς (πρωθυπουργούς, υπουργούς, δημάρχους) και από τα δύο μεγάλα κόμματα.
       
      Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι δικαστές του ΣτΕ ακυρώνουν ευθέως νόμο. Με την απόφασή τους θα ξεπεράσουν το νομικό σκόπελο που τους έβαλε το 2003 ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Θυμίζουμε ότι ο τότε υπουργός Πολιτισμού θέσπισε νόμο με τον οποίο αφαιρούσε ουσιαστικά τη δυνατότητα απο τους πολίτες να προσφύγουν εναντίον του Mall, στερώντας τους ουσιαστικά το δικαίωμα της δικαστικής προστασίας.
       
      Αυτό που κρίνεται είναι το κράτος δικαίου και η νομιμότητα. Οι δικαστές, υπερβαίνοντας τον εαυτό τους , αποδίδουν δικαιοσύνη. Η διοίκηση θα σεβαστεί την απόφασή του ανώτατου δικαστηρίου; Ή θα σκαρφιστεί νομικά τερτίπια (όπως η εκ των υστέρων υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων) για να νομιμοποιήσει το αυθαίρετο;
       
      Τα νομικά τερτίπια άρχισαν σχεδόν ταυτόχρονα με τη δημοσίευση της είδησης: «νομικοί κύκλοι» ή «δικαστικοί κύκλοι» (ανάλογα με το ΜΜΕ) πληροφορούσαν την κοινή γνώμη πως «υπάρχει νομική λύση για να θεραπευθεί το πρόβλημα» και «να αποφευχθούν τα δυσάρεστα». Πιο συγκεκριμένα, το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων στην ανταπόκρισή του έγραψε:
       
      Τίτλος: Αναζητείται νομική φόρμουλα καθώς το ΣτΕ έκρινε άκυρη την οικοδομική άδεια του "The Mall"
       
      «Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη, κεκλεισμένων των θυρών, έκρινε μεν άκυρη την οικοδομική άδεια ανέγερσης του εμπορικού κέντρου "The Mall Athens" στο Μαρούσι Αττικής, αλλά παράλληλα δίνεται νομική λύση για να «θεραπευθεί» το πρόβλημα».
       
      Ναι μεν αλλά. Και λίγο παρακάτω συμπλήρωνε:
       
      «Δικαστικοί κύκλοι σημείωναν, ότι παρ΄ όλα αυτά υπάρχει νομική λύση, προκειμένου να αποφευχθούν τα δυσάρεστα, όπως είναι τη [sic] κατεδάφιση του επίμαχου εμπορικού κέντρου. Η λύση είναι να συνταχθεί εκ των υστέρων η μελέτη περιβαλλοντικών όρων, έτσι ώστε να θεραπευτεί η νομική αδυναμία που προέκυψε. Μάλιστα, οι δικαστικοί κύκλοι επικαλούνται σχετική απόφαση του Δικαστηριου Ευρωπαϊκων Κοινοτητων που επιτρέπει παρόμοιες λύσεις».
      Το κείμενο του ΑΠΕ αναδημοσίευσαν ΜΜΕ όπως η Καθημερινή, η Ελευθεροτυπία, η Ναυτεμπορική και άλλα. Δεν εξήγησαν όμως τι είδους νομικοί / δικαστικοί κύκλοι είναι αυτοί: Από το υπουργείο Δικαιοσύνης; Από αλλού;
       
      Από πότε μια απόφαση ολομέλειας του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, με την οποία μάλιστα δημιουργείται νομολογία ιστορικής σημασίας (αφού για πρώτη φορά στα χρονικά το ΣτΕ ακυρώνει απευθείας νόμο για να περιφρουρήσει το συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών στη δικαστική προστασία), επειδή είναι «δυσάρεστη» για ορισμένους, πρέπει να «θεραπευθεί» με «νομική φόρμουλα»; Δεν αποτελεί πλήγμα στο κύρος των δικαστών αυτή η αναζήτηση «θεραπείας»;
       
      Γι όλους αυτούς τους λόγους, κρίνουμε στο TPP πως το θέμα πρέπει ν' ανοίξει με ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, αναλύσεις. Αρχίζοντας από αύριο, με τη συνέντευξη της Σοφίας Σακοράφα, της μοναδικής ίσως πολιτικού που μαζί με λιγοστούς άλλους πολίτες στο Μαρούσι όπως ο Δορύλαος Κλαπάκης και η Κατερίνα Ψάλτη εναντιώθηκαν στην παρανομία – και πλήρωσαν γι' αυτό. Και φιλοξενώντας στο νέο ThePressProject τη δουλειά τεκημρίωσης που ξεκινήσαμε από το 2009 μια ομάδα δημοσιογράφων για την υπόθεση του Mall με ντοκουμέντα, ρεπορτάζ, βίντεο κλπ στο facthemall.gr.
       
      Πηγή: http://www.thepressproject.gr/article/47498/I-duskoli-kuoforia-tis-apofasis-tou-StE-gia-to-Mall#sthash.64inGePi.aQ9BReTL.dpuf
      Περισσότερα...

      1698 • 1

    9. Αρθρογραφία

      Η Έκδοση των Οικοδομικών Αδειών από τη Σύσταση του Νεοελληνικού Κράτους

      Engineer

      Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματεύεται την ιστορική εξέλιξη του τρόπου έκδοσης αδειών οικοδομής ως θεσμού από το έτος 1828 όπου υφίσταται το νεοσύστατο ελληνικό κράτος , έως το έτος 1923 όπου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το θεμελιώδες για την πολεοδομική νομοθεσία ν.δ./17.7.1923“.
       
      Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματεύεται την ιστορική εξέλιξη του τρόπου έκδοσης αδειών οικοδομής ως θεσμού από το έτος 1828 όπου υφίσταται το νεοσύστατο ελληνικό κράτος , έως το έτος 1923 όπου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το θεμελιώδες για την πολεοδομική νομοθεσία ν.δ./17.7.1923"περί σχεδίων πόλεων και συνοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών" , ειδομένη μέσα από το περιβάλλον κάθε φορά χρονικά μεταβαλλόμενο πλαίσιο.
       
      Μετά από μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα επιχειρείται η καταγραφή-μελέτη στη διαδικασία , τα δικαιολογητικά αλλά και τις προβλεπόμενες προδιαγραφές των απαιτούμενων στοιχείων όπως αυτά ορίζονται κάθε φορά από την κείμενη νομοθεσία. Για λόγους ιστορικο-πολιτικούς αλλά και νομικής πρακτικής έγινε διαχωρισμός της εξεταζόμενης περιόδου σε τρεις υποενότητες (Καποδιστριακή , Οθωνική & Γεωργίου του Α΄ έως το 1923) ώστε να διαφαίνεται σαφέστερα η νομοθετική εικόνα που διέπει την κάθε εποχή.
       
      Στην εργασία αυτή παρατίθενται, επίσης,, ως συνοδευτικό ερευνητικό υλικό τεκμήρια από πρωτογενείς ή και άλλες αρχειακές πηγές, όπως πρωτότυπα στελέχη οικοδομικών αδειών των αντίστοιχων περιόδων , αλλά και ένα αδημοσίευτο σε Φ.Ε.Κ.2 σχέδιο νόμου γραμμένο στη γαλλική γλώσσα , όπου ορίζεται σαφώς η διεξαγωγή ενός συστήματος αδειοδότησης σε εξαιρετικά πρώιμη μορφή.
       
      Έπειτα γίνεται λόγος και για τις περιοχές της χώρας, όπου δεν είχαν ενσωματωθεί ακόμα στην Ελληνική Επικράτεια όπως τα Επτάνησα ή η Κρητική Πολιτεία προκειμένου να αναδειχθούν οι όποιες διαφορές και ανισότητες υπάρχουν μέσω της σύγκρισης αυτών. Τέλος ,μνημονεύονται οι επιδιώξεις, καθώς και τα ενδεχόμενα συμπεράσματα που προέκυψαν από την προσπάθεια αυτή , ως επίλογος στην παρουσίαση της.
       
      Διαβάστε την έρευνα: Η Έκδοση των Οικοδομικών Αδειών από τη Σύσταση του Νεοελληνικού Κράτους έως τη Δημοσίευση του Ν.Δ./17.7.1923
       
       
      Γεώργιος Α. Νίκας
      Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
       
      ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ- τεύχ. 1 2010
       
      Πηγή: http://www.greekarchitects.gr/gr/%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/%CE%B7-%CE%88%CE%BA%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-id5979
      Περισσότερα...

      1589 • 4

    10. Αρθρογραφία

      Η εκτός σχεδίου δόμηση και οι ρυθμίσεις για τους δρόμους, σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ

      Engineer

      Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου, οι οποίοι για να κτίσουν σήμερα θα πρέπει το αγροτεμάχιό τους, όταν αυτό υφίσταται από το 2004 και μετά, να έχει ελάχιστο εμβαδό 4 στρέμματα και ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα σε κοινόχρηστο δρόμο.
      Ομως η απόδειξη ότι ο δρόμος είναι κοινόχρηστος έχει πολλές δυσκολίες κι αυτό συμβαίνει, γιατί το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει μέχρι σήμερα θεσμοθετήσει σχετική διαδικασία καθορισμού ενός δρόμου ως κοινόχρηστου εκτός σχεδίου. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο διότι το ΣτΕ με συνεχείς αποφάσεις του, τα τελευταία χρόνια, ακυρώνει διοικητικές πράξεις νομαρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών που αναγνώρισαν δρόμους ως κοινόχρηστους και θεωρεί ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται από το κράτος στο πλαίσιο ολοκληρωμένων πολεοδομικών σχεδίων, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού.
      Σε αυτό το πρόβλημα προσπαθεί να δώσει λύση το Υπουργείο Περιβάλλοντος ακολουθώντας τη νομολογία του ΣτΕ και να καθορίσει μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων ποιοι δρόμοι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών είναι δημοτικοί και με ποιες προϋποθέσεις θα οικοδομούνται τα παρόδια γήπεδα. Ηδη με τον νόμο 4759/2020 τροποποιήθηκαν οι όροι δόμησης για την εκτός σχεδίου δόμηση και καθορίστηκαν μεταβατικές διατάξεις για την κατάργηση της δυνατότητας οικοδόμησης στα κατά παρέκκλιση γήπεδα.
      Ποιες είναι οι πολεοδομικές δεσμεύσεις για τους δρόμους εκτός σχεδίου, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ;
      Το Συμβούλιο της Επικρατείας με μια σειρά αποφάσεών του το 2018, διευκρίνισε αρκετά ζητήματα σχετικά με τη νομιμότητα της διαχείρισης του οδικού δικτύου στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης.
      1. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με το άρθρο 24 του Συντ. και την αναγκαιότητα συνολικού σχεδιασμού του οδικού δικτύου τόσο σε επίπεδο εθνικών ή επαρχιακών οδών, όσο και σε επίπεδο μονάδας τοπικής αυτοδιοικήσεως, προκειμένου για δημοτικές ή κοινοτικές οδούς.
      Σημειώνεται ότι στη διαχείριση περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός του οδικού δικτύου, δηλαδή και η τροποποίησή του με τη διάνοιξη νέας ή την κατάργηση υπάρχουσας οδού, προκειμένου τούτο να προσαρμοσθεί προς νέες ανάγκες και απαιτήσεις.
      2. Ξεκαθάρισε ότι σε κάθε περίπτωση, τα κριτήρια σχεδιασμού και διαχειρίσεως του οδικού δικτύου πρέπει να είναι σαφή, εξειδικευμένα και να συνδέονται προς τα υπόλοιπα στοιχεία του ευρύτερου σχεδιασμού.
      3. Διευκρίνισε ότι το οδικό δίκτυο ενός ΟΤΑ δεν αποτελεί τοπική του υπόθεση, εφόσον συνάπτεται τόσο με το υπόλοιπο δίκτυο της χώρας, αποκλείοντας έτσι τις αποσπασματικές πράξεις διαχειρίσεως του οδικού δικτύου, όπως η διάνοιξη, διαπλάτυνση και κατάργηση οδών κ.λπ. βάσει εντοπισμένων εκτιμήσεων με γνώμονα την εξυπηρέτηση τοπικής ανάγκης, χωρίς υπολογισμό των ευρύτερων επιπτώσεων που αυτές ενδέχεται να έχουν.
      4. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με τη διάκριση των περιοχών εντός σχεδίου και εκτός σχεδίου πόλης και συγκεκριμένα διατύπωσε την άποψη ότι η δόμηση μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να επιτρέπεται στις εκτός σχεδίου περιοχές, δυνάμενη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής.
      Οι όροι αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι, δηλαδή να καθιστούν ευχερέστερη τη δόμηση, σε σχέση προς τους ισχύοντες για τις εντός σχεδίου περιοχές, ούτε να οδηγούν σε εξομοίωση των εκτός σχεδίου περιοχών με εντός σχεδίου πόλεως ή ορίων οικισμών περιοχές ή στην εν τοις πράγμασι δημιουργία νέων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο.
      5. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του σε σχέση με την ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 24 και 102 του Συντάγματος, με την οποία η έγκριση και τροποποίηση των πολεοδομικών σχεδίων οποιασδήποτε κλίμακας και η θέσπιση, με ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα, πάσης φύσεως όρων δομήσεως, δεν συνιστά ειδικότερο θέμα, ούτε θέμα τοπικού ενδιαφέροντος ή τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις αυτές γίνονται μόνο με την έκδοση προεδρικού διατάγματος.
      Η αρμοδιότητα, όμως, εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων, προς την οποία εξομοιώνεται και η εντετοπισμένη τροποποίησή τους, θεμιτώς ανατίθενται σε άλλα διοικητικά όργανα, εκτός αν αφορά σε προστατευόμενες περιοχές του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, οπότε πρέπει να διενεργείται με προεδρικό διάταγμα.
      6. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του ότι κατά την έννοια των ως άνω περιοριστικών της δομήσεως διατάξεων του π.δ. της 24.5.1985, οι οποίες αποβλέπουν, πρωτίστως, στη διαφύλαξη του ιδιαίτερου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών, η κατ’ εξαίρεση επιτρεπόμενη στις περιοχές αυτές δόμηση τελεί υπό την προϋπόθεση, ότι πληρούται, πάντως, ο βασικός κανόνας της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο νομίμως υφιστάμενο, μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση, διότι άλλως θα καθίστατο δυνατή η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές υπό όρους ευνοϊκότερους, από την ανωτέρω άποψη, ακόμη και εκείνων που ισχύουν στις εντός σχεδίου περιοχές.
      7. Επιβεβαίωσε τη νομολογία του ότι, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι ρυθμίσεις δόμησης είναι αρμοδιότητα του κράτους και ειδικότερα απαγορεύεται η δημιουργία ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο δημιουργία οδών ή άλλων κοινοχρήστων χώρων με ιδιωτική βούληση.
      Ποιοι δρόμοι είναι κοινόχρηστοι;
      Κοινόχρηστοι δρόμοι είναι:
      1. Εθνικοί δρόμοι, που ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα.
      2. Επαρχιακοί δρόμοι, που ορίζονται με απόφαση Υπουργού Συγκοινωνιών.
      3. Δρόμοι που ενώνουν οικισμούς μεταξύ τους και με διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές οδούς και αναγνωρίστηκαν ως κύριοι ή μοναδικοί, με απόφαση νομάρχη (πριν γίνει αιρετός).
      4. Δρόμοι στο όριο του σχεδίου πόλεως, που καθορίζονται με τη κύρωση της πολεοδομικής μελέτης και έχουν τεθεί σε κοινή χρήση.
      5. Δρόμοι που επιτρέπουν τη πρόσβαση σε ακτές, αρχαιολογικούς χώρους, σημαντικά δημόσια έργα.
      6. Δρόμοι προϋφιστάμενοι του 1923.
      7. Δρόμοι που έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οιανδήποτε νόμιμο τρόπο.
      Μέχρι πότε και πώς κτίζονται τα κατά παρέκκλιση ακίνητα κάτω των 4.000 τ.μ., που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο;
      Μεταβατικά ορίζεται ότι εάν, μέχρι την έγκριση Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη από την έναρξη ισχύος του νόμου 4759/2020 χορηγηθεί προέγκριση οικοδομικής άδειας, μπορούν να οικοδομούνται ακίνητα, τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του νόμου που ψηφίστηκε έχουν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
      Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κτιστούν μικρά γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε δρόμο;
      α. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-11-62 και έχουν  Ελάχιστο πρόσωπο: δέκα (10) μ., Ελάχιστο βάθος: δέκα πέντε (15) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: επτακόσια πενήντα (750) τμ.
      β. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 12-9-64 και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι (20) μ., Ελάχιστο βάθος: τριάντα πέντε (35) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: χίλια διακόσια (1200) τμ.
      γ. Τα γήπεδα που υπάρχουν την 17-10-78, και έχουν: Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι πέντε (25) μ., Ελάχιστο βάθος: σαράντα (40) μ., Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2000) τμ.
      δ. Τα γήπεδα που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν κατά την 24-04-77: Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ.
      ε. Είναι άρτια και οικοδομήσιμα και απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διάνοιξης διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών, εφόσον μετά την απομείωση αυτή έχουν τα όρια αρτιότητας και τις υπόλοιπες προϋποθέσεις των γηπέδων των προηγούμενων παραγράφων.
      στ. Σε περιπτώσεις αναδασμών τα γήπεδα που δημιουργούνται και δίνονται σε δικαιούχους σε ανταλλαγή άρτιων και οικοδομήσιμων γηπέδων θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον μετά τον αναδασμό αυτόν έχουν τα όρια αρτιότητας και τις προϋποθέσεις των γηπέδων της παραγράφου δ.
      ζ. Εχουν ελάχιστο εμβαδόν 4.000 τ.μ., όταν επ΄ αυτών ανεγείρονται τουριστικές εγκαταστάσεις.
       
      Ποια είναι η επιτρεπόμενη δόμηση στα κατά παρέκκλιση γήπεδα;
      α) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον δύο χιλιάδων (2.000) τ.μ., η μέγιστη επιτρεπομένη επιφάνεια του κτιρίου κατοικίας, όπως και η συνολική επιφάνεια των ορόφων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τα εκατόν ογδόντα έξι (186) τ.μ.,
      β) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον χιλίων διακοσίων (1200) τ.μ. και μέχρι δύο χιλιάδων (2000) τ.μ., το αναφερόμενο μέγεθος εκατόν πενήντα (150) που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της μεγίστης επιτρεπόμενης επιφάνειας του κτιρίου κατοικίας και της συνολικής επιφάνειας των ορόφων, απομειούται σε εκατόν τριάντα έξι (136) και ο τύπος δίνεται από τη σχέση: Επιφάνεια Οικοδομής = 136+ (Επιφάνεια γηπέδου -1200) /16) τετραγωνικά μέτρα.
      γ) στα γήπεδα επιφανείας τουλάχιστον επτακοσίων πενήντα (750) τ.μ. και μέχρι χιλίων διακοσίων (1200) τ.μ. το αναφερόμενο μέγεθος εκατό (100) που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της μεγίστης επιτρεπόμενης επιφάνειας του κτιρίου κατοικίας και της συνολικής επιφάνειας των ορόφων απομειούται σε ογδόντα έξι(86) και ο τύπος δίνεται από τη σχέση:
      Επιφάνεια Οικοδομής = 86+ (Επιφάνεια γηπέδου -750) /9) τετραγωνικά μέτρα.
      Περισσότερα...

      6300 • 0

    11. Αρθρογραφία

      Η Ενεργειακή Κατάσταση της Ελλάδας. Πόσο ασφαλής και οικονομικά βιώσιμη είναι η επιχειρούμενη Ενεργειακή Μετάβαση;

      Engineer

      1. Εισαγωγή στην Εγχώρια Ενεργειακή Κατάσταση
      Με την είσοδο της τρίτης χιλιετίας καταγράφονται ριζικές μεταβολές στον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. Ήδη από την προηγούμενη δεκαετία και με την ψήφιση και σταδιακή εφαρμογή του Νόμου 2244/1994 επετράπη για πρώτη φορά η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, βασισμένων αποκλειστικά σε τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου ισχύος. Τα επόμενα χρόνια (μετά το 2000) ακολούθησε μία σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης αιολικής ισχύος καθώς και μία αξιόλογη αύξηση του αριθμού των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, μετά το 2010, ξεκίνησε μία ραγδαία αύξηση των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) εγκαταστάσεων, η οποία συνεχίζεται έως και σήμερα. Παράλληλα, ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα δρομολογήθηκαν δομικές αλλαγές στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας (ίδρυση Ρ.Α.Ε., Α.Δ.Μ.Η.Ε., Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., κ.λπ.), ενώ επετράπη η ελεύθερη παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από όλες τις ενεργειακές πηγές (συμβατικές και ανανεώσιμες) από ιδιώτες παραγωγούς.
      Τα επόμενα έτη, η επίδραση της οικονομικής κρίσης τόσο σε πλανητικό όσο και σε εθνικό επίπεδο καθώς και η σταδιακή αλλαγή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, με τη σταδιακή απόσυρση των θερμικών-λιγνιτικών μονάδων και την αντικατάστασή τους από μονάδες ΑΠΕ, οδήγησαν σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, βλέπε Σχήμα 1.

      Σχήμα 1: Διαχρονική Μεταβολή Εγχώριας Κατανάλωσης Πρωτογενούς Ενέργειας. 
      2. Διαχρονική Μεταβολή της Πρωτογενούς Κατανάλωσης Ενέργειας
      Ειδικότερα, αναλύοντας τη διαχρονική μεταβολή του εγχώριου ενεργειακού μίγματος κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (Σχήμα 2) παρατηρείται, πέραν της προαναφερθείσας μείωσης, η κυρίαρχη παρουσία του εισαγόμενου πετρελαίου, παρά τη μικρή μείωση της κατανάλωσής του την τελευταία πενταετία. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική μείωση της συμμετοχής του εγχώριου λιγνίτη, ο οποίος σταδιακά αντικαθίσταται από εισαγόμενο φυσικό αέριο, του οποίου η πρώτη εμφάνιση χρονολογείται από το 1997, με τη συμβολή του να έχει έκτοτε αυξηθεί σημαντικά. Σταθερή μπορεί να θεωρηθεί η συμμετοχή της βιομάζας, ενώ η περιορισμένη συμμετοχή των υδροηλεκτρικών σταθμών είναι η μόνη παρουσία των ΑΠΕ πριν το 2000. Τέλος, η συμμετοχή των αιολικών και των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, αν και διαρκώς αυξανόμενη, παραμένει σχετικά περιορισμένη, με αποτέλεσμα το 2020 η συνολική συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας να μην υπερβαίνει το 16,5%. Για το ίδιο έτος, η καταγεγραμμένη ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ανερχόταν στα επίπεδα των 18,8 Mtoe (1 toe αντιστοιχεί σε ενέργεια που περιέχεται σε ένα ισοδύναμο τόνο πετρελαίου ή περίπου σε 11600 kWh).

      Σχήμα 2: Κατανάλωση Πρωτογενούς Ενέργειας στην Ελλάδα (ανά ενεργειακή πηγή).

      Σχήμα 3: Ενεργειακή Ανεξαρτησία της Ελλάδας στο χρονικό διάστημα 1990-2020.
      Εξετάζοντας προσεκτικά τη διάρθρωση του εγχώριου ενεργειακού μίγματος του Σχήματος 2, είναι προφανές ότι οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας μας καλύπτονται κατά κύριο λόγο από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα η συμμετοχή των ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των υδροηλεκτρικών σταθμών -μικρών και μεγάλων-) δεν έχει παρουσιάσει την αναμενόμενη αύξηση. Η πληροφορία αυτή αποτυπώνεται ποσοτικά στο Σχήμα 3, όπου παρουσιάζεται η διαχρονική μεταβολή της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας παρέμεινε χαμηλή στα επίπεδα του 35% μέχρι και το 2014, ενώ στη συνέχεια μειώθηκε ακόμα περισσότερο, ώστε το 2020 το 82% περίπου της ενέργειας που κατανάλωσε η χώρα μας να προέρχεται από το εξωτερικό, με αναπόφευκτες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.
      3. Εγχώριο Ενεργειακό Μίγμα Ηλεκτροπαραγωγής
      Στο πλαίσιο αυτό αξίζει κανείς να αναλύσει το εγχώριο ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Σχήμα 4 για το έτος 2021 αξιοποιώντας τα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψιν και το είδος της αξιοποιούμενης τεχνολογίας.

      Σχήμα 4: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στη Χώρα μας ανά είδος τεχνολογίας (2021).
      Πράγματι, στα τέλη του 2021, η ηλεκτρική ισχύς των εγκατεστημένων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας προσέγγισε τα 20.700 MWe. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της σταδιακής απόσυρσης της λειτουργίας των λιγνιτικών σταθμών που έχει υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, μόνο τρεις (3) λιγνιτικοί σταθμοί έχουν παραμείνει σε λειτουργία (οι Μονάδες του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, η Μονάδα IV του ΑΗΣ Μεγαλόπολης και ο ΑΗΣ Μελίτης/Φλώρινα), η εγκατεστημένη ισχύς των οποίων ανέρχεται σε περίπου 1.700 MWe κι αντιστοιχεί σε 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Όσον αφορά τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με καύσιμο το φυσικό αέριο (καταλαμβάνουν το 25% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος), υπάρχουν εγκατεστημένοι έντεκα (11) σταθμοί συνδυασμένου κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 5.100 MWe (πέντε (5) εκ των οποίων ανήκουν στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. και οι υπόλοιποι έξι (6) σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς) και τρεις (3) σταθμοί αεροστροβίλων ανοικτού κύκλου συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 150 MWe (που ανήκουν σε ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς). Ακολούθως, οι πετρελαϊκοί σταθμοί που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες των νησιωτικών περιοχών έχουν εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1.750 MWe (8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Αντίστοιχα, στη χώρα μας βρίσκονται σε λειτουργία δεκαέξι (16) μεγάλοι υδροηλεκτρικοί σταθμοί με εγκατεστημένη ισχύ περίπου 3.170 MWe (15% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος). Όσον αφορά τους υπόλοιπους σταθμούς ΑΠΕ, στα τέλη του 2021, στη χώρα μας είχαν εγκατασταθεί περίπου 4.450 MWe αιολικής ισχύος (εκ των οποίων 205 MWe στην Κρήτη και 105 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 4.100 MWe φωτοβολταϊκών συστημάτων (εκ των οποίων 100 MWe στην Κρήτη και 60 MWe στα υπόλοιπα νησιά), 100 MWe βιομάζας (όλα σχεδόν στην ηπειρωτική χώρα) και 240 MWe μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν υπάρχουν εγκατεστημένοι γεωθερμικοί σταθμοί στη χώρα μας, παρά το υψηλό γεωθερμικό δυναμικό που έχει καταγραφεί σε ορισμένες περιοχές του Αιγαίου.
      Για λόγους καλύτερης κατανόησης της διαχρονικής εξέλιξης του μίγματος εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος στην Ελλάδα, στο Σχήμα 5 αποτυπώνεται η αντίστοιχη κατανομή για το έτος 2000, όπου είναι εμφανής η κυρίαρχη παρουσία των λιγνιτικών σταθμών σε ποσοστό 43%, ακολουθούμενη από τους μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς (27%), τους πετρελαϊκούς (18%) και τους σταθμούς φυσικού αερίου (10%). Τέλος, αξίζει να επισημανθεί η ισχνή παρουσία των λοιπών σταθμών ΑΠΕ, η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς των οποίων αντιπροσώπευε μόλις το 2% της συνολικής εγχώριας εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος του έτους 2000.

      Σχήμα 5: Κατανομή Εγκατεστημένης Ηλεκτρικής Ισχύος στην Ελλάδα ανά είδος τεχνολογίας (2000).
      Εντούτοις, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η συμμετοχή των επιμέρους τεχνολογιών στο μίγμα εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος "Po" δε συμβαδίζει με την αντίστοιχη ηλεκτροπαραγωγή "Ey", γεγονός που οφείλεται στο διαφορετικό (ετήσιο) συντελεστή αξιοποίησης "CFy" των επιμέρους τεχνολογιών (Εξίσωση (1)). 
      Ey=CFy.Po.8760
      (1)
      Ειδικότερα, οι θερμικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής της χώρας μας παρουσιάζουν συντελεστή αξιοποίησης της τάξης του 50-80%, εν αντιθέσει με τους σταθμούς ΑΠΕ των οποίων οι συντελεστές αξιοποίησης περιορίζονται σε σημαντικά μικρότερες τιμές, ενώ παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη διακύμανση του "CFy" ανά τεχνολογία ΑΠΕ. Πιο συγκεκριμένα, για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς ο συντελεστής αξιοποίησης κυμαίνεται μεταξύ 15% και 22%. Αντίστοιχα, η μακρόχρονη εμπειρία αξιοποίησης των χερσαίων αιολικών πάρκων έχει συμβάλλει έτσι ώστε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης να κυμαίνεται μεταξύ 25% και 35%, ενώ για την περίπτωση των υδροηλεκτρικών σταθμών πρέπει να γίνει σαφής διαφοροποίηση μεταξύ μικρών (CFy μεταξύ 30% και 50%) και μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, καθώς και αν οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως μονάδες αιχμής (CFy μεταξύ 10% και 20%) ή ως μονάδες βάσης, οπότε ο αντίστοιχος συντελεστής αξιοποίησης προσεγγίζει τις τιμές των μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.
      4. Διαχρονική Μεταβολή Παραγωγής και Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας
      Λαμβάνοντας υπόψιν την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), όπως αναλύθηκε διεξοδικά στην Ενότητα 2, καθίσταται αδήριτη ανάγκη να γίνει μεγαλύτερη εμβάθυνση στη διαχρονική μεταβολή της παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Πιο συγκεκριμένα, το Σχήμα 6 παρουσιάζει τη μεταβολή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο της χώρας μας τα τελευταία 30 χρόνια, με τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να κυμαίνεται εδώ και αρκετά χρόνια στα επίπεδα των 50-52 TWhe. Από το συγκεκριμένο Σχήμα γίνεται ιδιαίτερα εμφανής η αύξηση των ενεργειακών αναγκών που αντιστοιχούν στον οικιακό και τον εμπορικό τομέα καθώς και στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών στο υπό εξέταση χρονικό διάστημα. Από την άλλη πλευρά, τόσο η βιομηχανία όσο και ο αγροτικός τομέας καθώς και ο τομέας των μεταφορών παρουσιάζουν σχεδόν σταθερή ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε βάθος 30ετίας.

      Σχήμα 6: Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά οικονομικό κλάδο στο χρονικό διάστημα 1990-2019.
      Με τη σειρά της, η διαχρονική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στην Ελλάδα αποτυπώνεται στο Σχήμα 7. Από το εν λόγω γράφημα καθίσταται εμφανής η σταδιακή μείωση της ηλεκτροπαραγωγής τόσο των λιγνιτικών όσο και των πετρελαϊκών σταθμών καθώς και η παράλληλη αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής των σταθμών φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή των ΑΠΕ (μεγάλοι και μικροί υδροηλεκτρικοί, αιολικοί, φωτοβολταϊκοί και σταθμοί βιομάζας) παρουσιάζει διαρκή αύξηση, με τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή για το 2020 να προσεγγίζει το 38%.

      Σχήμα 7: Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά ενεργειακή πηγή στο χρονικό διάστημα 1990-2020.

      Συγκρίνοντας τα Σχήματα 6 και 7 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας μας υπολείπεται της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα αντίστοιχα έτη, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία και Τουρκία). Στο πλαίσιο αυτό, το Σχήμα 8 παρουσιάζει τη διαχρονική (1990-2020) μεταβολή των εισαγωγών και εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας. Από τα διαθέσιμα στοιχεία γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά (ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία όπου η μέση τιμή τους υπερβαίνει τις 8,5 TWhe), ενώ αντίθετα οι εξαγωγές παρουσιάζουν μία διαρκή διακύμανση γύρω από τη μέση τιμή των περίπου 2 TWhe.

      Σχήμα 8: Ισοζύγιο Εισαγωγών και Εξαγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα στο χρονικό διάστημα 1990-2020.
      5. Η Ενεργειακή Κατάσταση στη Νησιωτική Χώρα
      Το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει τα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα της χώρας μας είναι η εποχικότητα που παρουσιάζει η ηλεκτρική κατανάλωση λόγω της δραστηριοποίησης του τουριστικού τομέα, με τις ενεργειακές ανάγκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να είναι δύο (2) ή ακόμη και τρεις (3) φορές οι αντίστοιχες ανάγκες των χειμερινών μηνών (αριθμός που εξαρτάται κάθε φορά από το μέγεθος του νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου). Επιπρόσθετα, ένα άλλο χαρακτηριστικό της νησιωτικής χώρας αποτελούν οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι τόσο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής όσο και για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων σε πόσιμο νερό. Για την τελευταία περίπτωση, οι λύσεις που έχουν υιοθετηθεί από τις εκάστοτε Αρχές είναι οι εξής: η μεταφορά πόσιμου νερού μέσω μικρών δεξαμενοπλοίων (υδροφόρες) από τα κεντρικά λιμάνια της χώρας (οδηγώντας σε αύξηση του σχετικού κόστους) ή/και η εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού -κατά κύριο λόγο με βάση την τεχνολογία της αντίστροφης ώσμωσης- αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό τις ενεργειακές ανάγκες του αντίστοιχου νησιωτικού ηλεκτρικού δικτύου.
      Στο προαναφερθέν λοιπόν πλαίσιο, και σε αντίθεση με την ηπειρωτική χώρα, το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής κατανάλωσης των νησιωτικών περιοχών καλύπτεται από αυτόνομες θερμικές μονάδες πετρελαίου (οι οποίες οδηγούν σε σημαντική αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου), με τη συμμετοχή των ΑΠΕ (κυρίως αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί) να περιορίζεται σε ποσοστό 17-18% (Σχήμα 9). Στο συγκεκριμένο μικρό ποσοστό συμβάλλει πρωτίστως ο κορεσμός των υφιστάμενων νησιωτικών ηλεκτρικών δικτύων, με αποτέλεσμα η εγκατεστημένη ισχύς αιολικών αλλά και φωτοβολταϊκών σταθμών να παραμένει αμετάβλητη τα τελευταία πέντε (5) χρόνια. Την ίδια χρονική περίοδο, αρκετά νησιά συνδέονται πλέον με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο (Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα), συμπεριλαμβανομένης της μικρής διασύνδεσης Πελοποννήσου - Δυτικής Κρήτης, ενώ έχει ξεκινήσει η υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου σχεδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης τόσο της Κρήτης όσο και των υπολοίπων νησιών του Αιγαίου με χρονικό ορίζοντα το 2030 και συνολικό ύψος επενδύσεων 4,3 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στον τομέα των μεταφορών (συμπεριλαμβανομένης και της αλιείας) χρησιμοποιείται αποκλειστικά το ορυκτό πετρέλαιο (απουσία δικτύου φυσικού αερίου), ενώ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών των νησιών μας αξιοποιείται το πετρέλαιο και λιγότερο η ηλιακή θερμική ενέργεια όπως και η βιομάζα. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η συνεισφορά του περιορισμένου υδάτινου δυναμικού στην ηλεκτροπαραγωγή παραμένει ελάχιστη, ενώ απουσιάζει πλήρως η αξιοποίηση των υφιστάμενων γεωθερμικών πεδίων υψηλής και μέσης ενθαλπίας.

      Σχήμα 9: Ενεργειακή Παραγωγή και Συμμετοχή των ΑΠΕ στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα.
      Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία και στο αυξημένο κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (Σχήμα 10), γεγονός που οφείλεται τόσο στο προαναφερθέν μίγμα ηλεκτροπαραγωγής όσο και στο ιδιαίτερο στοιχείο του απομακρυσμένου χαρακτήρα των νησιωτικών περιοχών και κατ’ επέκταση της δυσκολίας πρόσβασης. Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος ηλεκτροπαραγωγής λαμβάνει συνήθως τιμές 150-250 €/MWhe στα μεγάλα νησιωτικά ηλεκτρικά δίκτυα (π.χ. της Κρήτης, της Κω-Καλύμνου και της Ρόδου), ενώ για τα πολύ μικρά νησιωτικά δίκτυα (π.χ. Αγαθονήσι, Δονούσα) υπερβαίνει τα 900 €/MWhe ή ακόμη προσεγγίζει (π.χ. Αντικύθηρα, Οθωνοί) και τα 1.400 €/MWhe. Οι συγκεκριμένες τιμές καταδεικνύουν τη σημαντική οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται οι καταναλωτές όχι μόνο των νησιωτικών περιοχών αλλά και όλης της χώρας (μέσω των χρεώσεων Υ.Κ.Ω. στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος), όπως επίσης και την άμεση εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής των νησιών μας από το εισαγόμενο ορυκτό πετρέλαιο. 
      Σχήμα 10: Εύρος Κόστους Ηλεκτροπαραγωγής (2020) στα Νησιωτικά Ηλεκτρικά Δίκτυα.
      6. Προοπτικές και Προκλήσεις της Εθνικής Ενεργειακής Μετάβασης 
      Ολοκληρώνοντας το Πέμπτο Μέρος της ετήσιας Έκθεσης, που αναφέρεται στην ανάλυση της Ενεργειακής Κατάστασης της χώρας μας, παρατηρείται μια περιορισμένη μείωση της εθνικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (η μείωση εντείνεται στην περίοδο της πανδημίας) καθώς και μια σταθεροποίηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας την τελευταία πενταετία. Ακολούθως, εξετάζοντας τη διαχρονική πορεία του εγχώριου ενεργειακού μίγματος, καθίσταται προφανές ότι στο πλαίσιο της Ενεργειακής Μετάβασης της χώρας μας σε τεχνολογίες μηδενικών (χαμηλών) εκπομπών άνθρακα καταγράφεται μια υπερβολική εξάρτηση της χώρας μας από εισαγόμενες ενεργειακές πηγές (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια), με αποτέλεσμα η ενεργειακή μας αυτονομία να περιορίζεται σε ποσοστό περίπου 18% για το έτος 2020. Επιπλέον, οι έντονες διακυμάνσεις στην τιμή των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων επιβαρύνει σημαντικά τόσο την εθνική οικονομία όσο και τους Έλληνες καταναλωτές.
      Ως θετική εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί η ενίσχυση των εφαρμογών αξιοποίησης της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, η οποία όμως για να υλοποιήσει τους στόχους που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) (το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2030 να υπερβεί το 61%), προϋποθέτει προσεκτικό επανασχεδιασμό και αναβάθμιση του εθνικού ηλεκτρικού δικτύου με ταυτόχρονη δημιουργία κατάλληλων υποδομών αποθήκευσης ενέργειας. Παράλληλα, η χώρα μας θα πρέπει να αξιοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό το υφιστάμενο υδάτινο δυναμικό, λαμβάνοντας υπόψιν και τα ιδιαίτερα θετικά λειτουργικά χαρακτηριστικά των υδροηλεκτρικών σταθμών, που μπορούν σε σημαντικό βαθμό να υποκαταστήσουν -με κριτήριο την ασφάλεια του εθνικού ηλεκτρικού συστήματος- το σταθεροποιητικό ρόλο των υπό απόσυρση λιγνιτικών μονάδων. Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προσεκτική εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης, ώστε αφενός να αποτελέσει μια καθαρή περιβαλλοντική επιλογή βασισμένη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και αφετέρου οι απαιτούμενοι σταθμοί φόρτισης να ενταχθούν προγραμματισμένα και ομαλά στα υφιστάμενα ηλεκτρικά δίκτυα, προς εξυπηρέτηση και των Ελλήνων πολιτών.
      Στο επίπεδο των νησιών μας, επιπλέον των ιδιαίτερα σημαντικών προσπαθειών διασύνδεσης τουλάχιστον των μεγαλύτερων νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ολοκληρωμένη υλοποίηση υβριδικών ενεργειακών λύσεων ΑΠΕ, με κατάλληλα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας -περιορισμένης περιβαλλοντικής όχλησης- σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη κάλυψη της ζήτησης νερού και την εφαρμογή λύσεων καθαρής ηλεκτροκίνησης. Σε όλες αυτές τις δράσεις είναι ζωτικής σημασίας η συστηματική και έγκαιρη ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών όχι μόνο για να αποφευχθούν φαινόμενα δυναμικής αντίδρασης αλλά κυρίως για να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των κατοίκων στις ολοκληρωμένες δράσεις για καθαρή ενέργεια μέσα και από τη δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων.
      Συνοψίζοντας την παραπάνω ανάλυση, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι για τη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κατάστασης της χώρας μας αρχικά θα πρέπει να ενταθούν οι εθνικές δράσεις εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας στους κύριους ενεργοβόρους κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, εμπορικός και οικιακός τομέας, μεταφορές, δημόσιες υπηρεσίες, κ.λπ.). Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν και σε επίπεδο εφαρμογής οι πρακτικές της κυκλικής οικονομίας και να ληφθούν υπόψιν με ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία οι επιπτώσεις του επιχειρούμενου ενεργειακού μετασχηματισμού στις εμπλεκόμενες περιοχές/κοινωνίες της χώρας μας. Αναφορικά με την κάλυψη των εθνικών ενεργειακών αναγκών, είναι προφανές από τα διαθέσιμα στοιχεία ότι για την επίτευξη ενός βιώσιμου (αειφόρου) ενεργειακού μετασχηματισμού απαιτείται η προσεκτική αξιοποίηση του συνόλου του διαθέσιμου δυναμικού ΑΠΕ της χώρας μας (συμπεριλαμβανομένου του υδάτινου αλλά και του θαλάσσιου δυναμικού) σε πλήρη συνδυασμό με την ενίσχυση των ηλεκτρικών μας δικτύων και την ανάπτυξη κατάλληλων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας ρεαλιστικών διαστάσεων. Στόχος της εθνικής ενεργειακής πολιτικής θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας μας (μεγιστοποίηση της ενεργειακής μας αυτονομίας), η εξασφάλιση των ελάχιστων δυνατών τιμών των ενεργειακών προϊόντων (μηδενισμός της ενεργειακής φτώχειας) και φυσικά η προστασία του περιβάλλοντος, μέσα από βιώσιμες ενεργειακές λύσεις!
      Απόσπασμα από τα Συμπεράσματα (Πέμπτο Μέρος) της Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Πέμπτο Μέρος Ετήσιας Έκθεσης Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
      Ιωάννης K. Καλδέλλης, Δέσποινα Μπουλογιώργου, Παναγιώτης Τριανταφύλλου
      Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, 
      Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής 
      Περισσότερα...

      1609 • 0

    12. Αρθρογραφία

      Η επίλυση των διαφορών στο Κτηματολόγιο με τον «Κτηματολογικό Διαμεσολαβητή» και τον «Διαπιστευμένο Μηχανικό»

      Engineer

      Το Κτηματολόγιο οδεύει προς ολοκλήρωση και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας έχει περατωθεί η συλλογή των δηλώσεων ιδιοκτησίας και ακολουθεί η διαδικασία της ανάρτησης και στη συνέχεια η εγγραφή των αρχικών δικαιωμάτων. Το έργο του Κτηματολογίου είναι σύνθετο και απαιτεί αρχικά τη συνδρομή νομικού και τοπογράφου μελετητή, για να επιτυγχάνεται η σωστή καταγραφή της νομικής πληροφορίας του ακινήτου, καθώς και η ορθή τοποθέτηση των ορίων και του εμβαδού της.
      Το μεγάλο θέμα, όμως, που θα προκύψει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα είναι πώς θα επιλύονται τα προβλήματα μετά την ολοκλήρωση του κτηματολογίου και εφόσον ορισμένοι ιδιοκτήτες διαπιστώσουν ότι έχει γίνει λανθασμένη εγγραφή των δικαιωμάτων τους και η ιδιοκτησία τους δεν έχει αποτυπωθεί ορθά.
      Προκειμένου να διευκολύνει το κράτος τους πολίτες και να μην ταλαιπωρούνται στις αγοροπωλησίες, δίνεται η δυνατότητα να επιλύονται οι διαφορές μεταξύ ιδιοκτητών, με τη συνδρομή ιδιωτών διαμεσολαβητών - δικηγόρων. Στη διαδικασία της διαμεσολάβησης θα συνδράμουν και διαπιστευμένοι μηχανικοί, οι οποίοι θα διορθώνουν το κτηματολογικό διάγραμμα, με τρόπο αξιόπιστο σύμφωνα με τα πρότυπα και τις διαδικασίες που ορίζονται από το «Ελληνικό Κτηματολόγιο».
      Τι είναι η διαμεσολάβηση; Η διαμεσολάβηση είναι μια μέθοδος εξωδικαστικής επίλυσης ιδιωτικών διαφορών, στην οποία τα μέρη, με τη βοήθεια και συνδρομή του διαμεσολαβητή, δηλαδή, ενός τρίτου, ανεξάρτητου και ουδέτερου ως προς τα μέρη προσώπου, επιχειρούν να καταλήξουν μέσω της διαπραγμάτευσης μεταξύ τους, σε μία βιώσιμη και αμοιβαία ικανοποιητική διευθέτηση της διαφοράς τους.
      Τι γίνεται αν δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ ιδιοκτητών;  Σε αυτήν την περίπτωση είναι μονόδρομος η προσφυγή στη Δικαιοσύνη και σε 2ο βαθμό η υπόθεση παραπέμπεται στον Κτηματολογικό Εφέτη.
      Πότε ξεκινούν οι κτηματολογικές διαμεσολαβήσεις; Η έναρξη της υποχρέωσης προσφυγής σε αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης ορίζεται η 1η Απριλίου 2022 και ήδη έχουν ξεκινήσει από πιστοποιημένους φορείς τα σεμινάρια εκπαίδευσης των κτηματολογικών διαμεσολαβητών.
      Ποιος θα είναι κτηματολογικός διαμεσολαβητής; Οι διαμεσολαβητές θα εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Κτηματολογικών Διαμεσολαβητών, ανά Περιφέρεια Πρωτοδικείου από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης, εφόσον παρακολουθήσουν πρόγραμμα εκπαίδευσης διάρκειας 20 ωρών, που θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο την κατάρτιση των συμμετεχόντων σε θέματα που αφορούν ιδίως το εμπράγματο δίκαιο, τους ν. 2308/1995 και ν. 2664/1998, την εκπαίδευση σε τεχνικά ζητήματα που αφορούν την καταχώριση εγγραπτέων πράξεων στο Κτηματολόγιο και ιδίως στη διαδικασία και τις προϋποθέσεις διόρθωσης ανακριβούς πρώτης δήλωσης, και τη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο.
      Σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται υποχρεωτικά η διαμεσολάβηση; Σύμφωνα με τις νέες νομοθετικές διατάξεις του Ν. 4821/2021 ορίζεται ότι:
      (α) πριν από τη συζήτηση της αγωγής και επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης, ο ενάγων οφείλει να καλέσει, με την αγωγή ή με ιδιαίτερο δικόγραφο, όλους τους εναγόμενους σε υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ) διαμεσολάβησης,
      (β) η ΥΑΣ διεξάγεται ενώπιον κτηματολογικού διαμεσολαβητή που επιλέγεται από ειδικό μητρώο, το οποίο καταρτίζεται και τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης.
      (γ) η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι υποχρεωτική για όλα τα δικόγραφα των αγωγών που κατατίθενται από την έναρξη ισχύος της, ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς, δηλαδή αφορά και αγωγές ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου με αξία αντικειμένου κάτω των € 30.000. Δεν απαιτείται στις αγωγές με αναγκαίο διάδικο το Δημόσιο, ΟΤΑ ή άλλο ΝΠΔΔ
      (δ) Σε περίπτωση επίτευξης συμφωνίας, το πρακτικό του διαμεσολαβητή καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο και διορθώνεται η ανακριβής κτηματολογική εγγραφή.
      (ε) Εάν με την αγωγή ζητούνται και γεωμετρικές μεταβολές στα κτηματολογικά διαγράμματα, επισυνάπτονται στο πρακτικό διαμεσολάβησης, επί ποινή ακυρότητας, το τοπογραφικό διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών και το αποδεικτικό ηλεκτρονικής υποβολής του στην ηλεκτρονική βάση του Φορέα.
      (στ) Η επίλυση της διαφοράς απαγορεύεται να υποκρύπτει άτυπη μεταβίβαση του ακινήτου και υπόκειται σε διάρρηξη κατά τους όρους του Αστικού Κώδικα.
      (ζ) Ως προς τα ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας διαμεσολάβησης το περιεχόμενο και την ισχύ του πρακτικού διαμεσολάβησης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του ν. 4640/2019 αντίστοιχα.
      Τι ακριβώς θα κάνει ο διαπιστευμένος μηχανικός; Ο διαπιστευμένος μηχανικός θα αναλαμβάνει τις διορθώσεις που αφορούν την λανθασμένη καταγραφή του ακινήτου και θα συμβάλλει στην επίσπευση των διαδικασιών διόρθωσης και ενημέρωσης των κτηματολογικών διαγραμμάτων, με τρόπο αξιόπιστο σύμφωνα με τα πρότυπα και τις διαδικασίες που ορίζονται από το «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Ο διαπιστευμένος μηχανικός θα ελέγχεται από τον Φορέα του Κτηματολογίου, για τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης των καθηκόντων του.
      Ποιοι μηχανικοί θα μπορούν να διαπιστευτούν για τις εργασίες του κτηματολογίου; Η ιδιότητα του διαπιστευμένου μηχανικού για το Κτηματολόγιο αποκτάται με τη χορήγηση άδειας από τον υπεύθυνο φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο», ο οποίος θα τηρεί ένα Ειδικό Μητρώο Διαπιστευμένων Μηχανικών. Την ιδιότητα του διαπιστευμένου μηχανικού δεν μπορούν να την αποκτήσουν μόνιμοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε φορείς του δημόσιου τομέα.
      Ποια είναι τα προσόντα του διαπιστευμένου μηχανικού για το Κτηματολόγιο; Για τη λήψη άδειας διαπιστευμένου μηχανικού για το Κτηματολόγιο και την εγγραφή στο μητρώο, ο υποψήφιος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον τα ακόλουθα προσόντα:
      α) να διαθέτει πτυχίο ή δίπλωμα κλάδου μηχανικού Π.Ε. ή T.E. ή ισότιμο τίτλο αντίστοιχης ειδικότητας σχολών της αλλοδαπής, με αναγνωρισμένα επαγγελματικά προσόντα στην Ελλάδα και να είναι εγγεγραμμένος σε μητρώο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), με επαγγελματικό δικαίωμα εκπόνησης τοπογραφικών μελετών/εργασιών,
      β) να διαθέτει τουλάχιστον τετραετή επαγγελματική εμπειρία σε τοπογραφικές εργασίες,
      γ) να έχει παρακολουθήσει εξειδικευμένα σεμινάρια που διενεργούνται με πιστοποίηση του Φορέα για τις διαδικασίες και τον έλεγχο γεωμετρικών μεταβολών στη χωρική κτηματολογική βάση και να διαθέτει βεβαίωση επιτυχούς παρακολούθησης, και
      δ) να έχει διεκπεραιώσει ευδόκιμα εργασίες ηλεκτρονικής υποβολής ψηφιακών τοπογραφικών διαγραμμάτων γεωμετρικών μεταβολών στον υποδοχέα του Φορέα, σχετικά με τη διενέργεια χωρικών μεταβολών και να έχουν τύχει αποδοχής και επεξεργασίας από τον Φορέα.
      Ποιες εργασίες μπορεί να εκτελεί ο διαπιστευμένος μηχανικός; Ο διαπιστευμένος μηχανικός αναλαμβάνει και εκτελεί τις ακόλουθες εργασίες:
      α) τη σύνταξη τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και της τεχνικής εισήγησης για την ενημέρωση των κτηματολογικών διαγραμμάτων λόγω εγγραπτέας προς καταχώριση πράξης ή τη διόρθωσή τους,
      β) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για την καταχώριση των εγγραπτέων πράξεων και δικαστικών αποφάσεων,
      γ) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για τη γεωμετρική διόρθωση των γεωμετρικών στοιχείων των ακινήτων στα κτηματολογικά διαγράμματα, και
      δ) τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος γεωμετρικών μεταβολών, μετά της επισυναπτόμενης τεχνικής έκθεσης και των στοιχείων τεχνικού περιεχομένου που επισυνάπτονται στην αίτηση για την καταχώριση στην κτηματολογική βάση διοικητικών πράξεων, όπως απαλλοτριώσεων, πράξεων εφαρμογής και αναδασμών.
      Τι είναι η διόρθωση γεωμετρικών μεταβολών των κτηματολογικών εγγραφών; Υποβάλλεται στις περιπτώσεις που εντοπιστεί διαφορά σε θέση, σχήμα, όρια, εμβαδόν ακινήτου μεταξύ Κτηματολογίου και πραγματικότητας. Επίσης η γεωμετρική μεταβολή μπορεί να αφορά και αλλαγές που έχουν προκύψει στο ακίνητο π.χ κατάτμηση γεωτεμαχίων, συνένωση γεωτεμαχίων, σύσταση/κατάργηση δουλειών διόδου. Η αίτηση υποβάλλεται από αυτόν που έχει έννομο συμφέρον επί του ακινήτου ο οποίος αιτείται τη διόρθωση γεωμετρικών στοιχείων.
      Ποια είναι τα δικαιολογητικά για τη διόρθωση Γεωμετρικών Στοιχείων των Κτηματολογικών Εγγραφών; Α) Αίτηση Διόρθωσης
      Β) Αντίγραφο του συμβολαίου
      Γ) Αντίγραφο τοπογραφικού διαγράμματος, που προσαρτάται στο συμβόλαιο
      Δ) Κτηματογραφικό διάγραμμα που συνοδεύεται είτε από τοπογραφικό διάγραμμα είτε από διάγραμμα γεωμετρικών μεταβολών στο οποίο απεικονίζεται η γεωμετρική μεταβολή.
      Πού οφείλονται τα προβλήματα στα εμβαδά και στις διαστάσεις των ακινήτων του Κτηματολογίου; Δεν υπάρχουν υλοποιημένα όρια (π.χ. ένα γεωτεμάχιο μπορεί να θεωρηθεί σαν δύο γεωτεμάχια αν πρόκειται για καλλιέργειες). Τα παλιά εμβαδά μετρήθηκαν με κορδέλα και έχουν σημαντικές αποκλίσεις από την πραγματικότητα. Οι παλιοί τίτλοι ανέφεραν π.χ. αγροτεμάχιο έκτασης δύο στρεμμάτων, πλέον ή λιγότερο ή όση έκταση και αν είναι, χωρίς διαστάσεις παρά μόνο μνημονεύοντας παλιούς ιδιοκτήτες και φυσικά όρια. Στο Κτηματολόγιο δηλώνεται από τους ιδιοκτήτες το εμβαδό του συμβολαίου και τελικά αναγράφεται στο Εθνικό Κτηματολόγιο το εμβαδό του ψηφιακού υποβάθρου του κτηματολογίου. Από την επιλογή αυτή προκύπτει πρόβλημα με επιμέρους επιπτώσεις.
      Περισσότερα...

      5334 • 3

    13. Αρθρογραφία

      Η ιστορία του αθηναϊκού τραμ -Από τα ιππήλατα οχήματα και το ατμήλατο τραμ, μέχρι σήμερα

      Engineer

      Το τραμ είναι ένα από τα πρώτα μεταφορικά μέσα της Αθήνας, το οποίο εδώ και αιώνες μεταφέρει τους κατοίκους της στους προορισμούς τους. Φυσικά, δεν είχε πάντοτε την ίδια μορφή.
      Το τραμ όπως είναι σήμερα κυκλοφορεί στους δρόμους της πρωτεύουσας από το 2004. Όμως η πρώτη του εμφάνιση έγινε πάνω από εκατό χρόνια πριν, το 1882 δηλαδή, με τη μορφή ιππήλατων οχημάτων.
      Επρόκειτο για ελαφρά οχήματα, τα οποία ήταν κλειστά τον χειμώνα με 16 θέσεις και ανοιχτά το καλοκαίρι με 20 θέσεις, τα οποία έλκονταν από τρία άλογα. Τα 800, συνολικώς, άλογα ήταν μικρασιάτικα, μικρόσωμα και νευρώδη, αλλά κατάλληλα για τις επικλινείς οδούς της Αθήνας και τις συνεχείς στάσεις.
      Αυτές οι πρώτες γραμμές συνέδεσαν το κέντρο της Αθήνας με τα τότε προάστια, δηλαδή τα Πατήσια, τους Αμπελοκήπους και την Κολοκυνθού, καθώς και την πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και το Κεραμεικό Δίπυλο, ενώ αργότερα, το 1902, εξυπηρέτησαν τις οδούς Ιπποκράτους, Μητροπόλεως και Αχαρνών.

      Γιατί το τραμ ονομάστηκε «κωλοσούρτης»
      Το ατμήλατο τραμ του Φαλήρου ξεκίνησε να λειτουργεί το 1887. Με αφετηρία μπροστά στην Ακαδημία Αθηνών, διέσχιζε τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Θησέως, έφτανε στις Τζιτζιφιές, και από εκεί, μέσω της παραλιακής λεωφόρου, κατέληγε στο Φάληρο, όπου υπήρχαν τότε παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και θαλάσσια λουτρά.
      Λόγω των ατμών, της χαμηλής ταχύτητας στις ανηφόρες και το ελάχιστο ύψος των βαγονιών από το έδαφος, έδιναν των εντύπωση ότι τα τελευταία βαγόνια -κατά κύριο λόγο- σχεδόν σερνόταν με τα «οπίσθια». Έτσι, η γραμμή αυτή ονομάστηκε από τους επιβάτες «κωλοσούρτης». Παρόλο που αποτελούσε θέμα συζήτησης της εποχής, καθώς και έμπνευση θεατρικών επιθεωρήσεων, γελοιογραφιών και σατιρικών ποιημάτων, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του Νέου και του Παλαιού Φαλήρου, τα οποία εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν ερημικές περιοχές, με λιγοστούς κατοίκους.

      Οι Αθηναίοι είχαν πλέον εύκολη πρόσβαση προς τη θάλασσα και αυτό τους δημιούργησε την επιθυμία να παίρνουν το τραμ για να πάνε για μπάνιο ή απλά μια βόλτα για να ξεσκάσουν. Ωστόσο, όπως έγραψε ο αρχαιολόγος, ζωγράφος και συγγραφέας Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, η επιβίβαση σε αυτό και η εύρεση θέσης ήταν μια δύσκολη αποστολή για τους κατοίκους της πρωτεύουσας.
      «[..] Εκεί είναι ανάγκη να θέσεις εις ενέργειαν οδόντας και όνυχας, ράβδους και αγκώνας, γρόνθους, πολλάκις δε και πέλματα. Με ό,τι έχεις και με ό,τι δεν έχεις, πρέπει να παλαίσεις τον περί καταλήψεως θέσεως αγώνα...».
      Τι συνέβαινε στη συνέχεια όταν κάποιος κατάφερνε να ανέβει στο τραμ και να βρει την πολυπόθητη θέση;
      «Αλλά όλα αυτά, δεν είναι τίποτε ακόμη. Η διασκέδαση αρχίζει, όταν ο σαλιάρης αυτός, ο αυθαδώς αυτοκαλούμενος ατμήρης τροχιόδρομος, πράγματι δε κινητόν καβουρδιστήριον, θέσει εις ενέργειαν τα πτυσίματα, τους σπινθήρας και τα μύρια ως βροχή λεπτή εφορμώντα, ανθρακομόρια. Αυτά μεταβάλλουσι τους λευκούς επιβάτας, εις μαύρους της Γουϊνέας, τα δε λευκάς και ωχράς Ατθίδας, εις μελαψάς Αθιγγανίδας...», προσθέτει ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς.

      Σύμφωνα με τον πρόεδρο του «Αρχείου Ιστορίας Παλαιού Φαλήρου», Βασίλη Ε. Κωνσταντινίδη, ο ατμήλατος τροχιόδρομος ελκόταν από ειδικές ατμάμαξες και είχε συνήθως 3 έως 5 (μερικές φορές έως και 7) ελαφριά βαγόνια, κλειστά των 24 θέσεων και ανοικτά των 28. Λογικά, αυτές οι ατμάμαξες δεν είχαν και μεγάλη ελκτική δύναμη και η μηχανή τους ήταν πολύ μικρή σε σχέση με το βάρος των βαγονιών που τραβούσαν. Το πρόβλημα εντεινόταν το καλοκαίρι, καθώς τα βαγόνια αυξάνονταν και γέμιζαν με περισσότερο κόσμο. Το να ταξιδεύει κανείς με τον «ατμοτροχιόδρομο» ήταν γενικά δύσκολο τόσο για όσους βρίσκονταν μέσα σε αυτόν, όσο και για εκείνους που ήταν έξω από τα βαγόνια του.
      Πότε κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ
      Στις 30 Οκτωβρίου του 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία επρόκειτο να αντικαταστήσουν σταδιακώς τα ιππήλατα. Τα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- μαζί με τα παλιά, που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα.

      Τραμ στην Πανεπιστημίου, μια από τις κύριες οδούς της Αθήνας, μπροστά από το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης / Φωτογραφία: Hulton-Deutsch Collection/CORBIS/Corbis via Getty Images
      Τα βαγόνια ήταν βελγικής κατασκευής, κλειστά, με ηλεκτροφωτισμό και πρωτοποριακώς τοποθετημένα αναπαυτικά καθίσματα, με πρόβλεψη για 16 θέσεις καθήμενων και 14 ορθίων, με δύο κινητήρες ιδανικούς για τις κλίσεις των αθηναϊκών γραμμών και με μπεζ χρωματισμό. Τα νέα τραμ προκάλεσαν τόσο μεγάλη εντύπωση στους Αθηναίους, ώστε πολλοί ταξίδευαν ως το τέρμα και επέστρεφαν χωρίς άλλο σκοπό, μόνο και μόνο για να απολαύσουν την άνεση της διαδρομής, η οποία άλλωστε δεν κόστιζε παρά μόνο μία δεκάρα.
      Το 1939 εκποιείται μεγάλος αριθμός ρυμουλκούμενων οχημάτων βελγικής κατασκευής, ενώ όλα τα εν χρήσει τροχιοδρομικά οχήματα ανακαινίζονται και το χρώμα τους γίνεται βαθύ πράσινο -εξ ου και η ονομασία «πράσινα». Την επόμενη χρονιά παραλαμβάνονται τα 60 μεγάλα, σύγχρονα τροχιοδρομικά οχήματα που προέβλεπε η συμπληρωματική σύμβαση που είχε συνάψει το Ελληνικό Δημόσιο το 1937. Τα νέα οχήματα, γνωστά ως «κίτρινα», λόγω του χρώματός τους, είχαν κατασκευασθεί από την ιταλική κοινοπραξία ΟΜ/CGE/Breda του Μιλάνου και ξεχώριζαν για τον αεροδυναμικό σχεδιασμό τους, που είχε ως πρότυπο τα τραμ του Μιλάνου.
      Στις 28 Οκτωβρίου 1940 οι τροχιόδρομοι της Αθήνας συμμετέχουν στην επιστράτευση. Είναι κλασικές πλέον οι εικόνες των υπερφορτωμένων τραμ με τους ενθουσιώδεις επίστρατους που έσπευδαν να παρουσιαστούν και να φύγουν για το μέτωπο.
      Όταν χτύπησε το τελευταίο καμπανάκι των τραμ
      Μετά την Κατοχή αρχίζει η φθίνουσα πορεία των τραμ της Αθήνας, με την κατάργηση ορισμένων γραμμών. Η πραγματική, όμως, κατάργηση συμπίπτει με το θεαματικό ξήλωμα των σιδηροτροχιών στον κόμβο των Χαυτείων, από συνεργεία του υπουργείου Δημοσίων Έργων, τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Νοεμβρίου 1953, και τον επακόλουθο παροπλισμό των γραμμών Πατησίων - Αμπελοκήπων και Κυψέλης - Παγκρατίου.
      Το τελευταίο κουδούνισμα από καμπανάκι αθηναϊκού τραμ ακούστηκε έξω από το αμαξοστάσιο της Αγίας Τριάδας Κεραμεικού τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου του 1960. Τα τραμ, πράσινα ή κίτρινα, που στα 52 χρόνια της ζωής τους διακίνησαν κάπου 3 δισεκατομμύρια άτομα, δεν επρόκειτο να ξαναδούν τους δρόμους της Αθήνας.
      Παρέμενε, ωστόσο, η γραμμή του τραμ του Περάματος. Στις 4 Απριλίου 1977, Μεγάλη Δευτέρα απόγευμα, το τραμ του Περάματος, προερχόμενο από το Πέραμα και κατευθυνόμενο στον Πειραιά, στολισμένο με λουλούδια και πανό, κάνει το τελευταίο του δρομολόγιο. Φτάνει στην πλατεία Λουδοβίκου του Πειραιά, έξω από τον σταθμό του Ηλεκτρικού. Οι επιβάτες κατεβαίνουν. Ο οδηγός Γιάννης Κωστόπουλος χτυπάει για τελευταία φορά το καμπανάκι και οδηγεί το όχημα 77 στο αμαξοστάσιο της οδού Κόνωνος. Εκείνη τη στιγμή γράφτηκε ο επίλογος της πρώτης περιόδου του ελληνικού τραμ.
      44 χρόνια μετά, το τραμ επέστρεψε στους δρόμους της πρωτεύουσας, σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο. Ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 19 Ιουλίου 2004, σχεδόν ταυτόχρονα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

      Περισσότερα...

      2136 • 0

    14. Αρθρογραφία

      Η ιστορική μπλε πολυκατοικία έγινε 80 χρονών

      Engineer

      Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα γιορτάστηκαν στο Floral τα 80ά γενέθλια της μπλε πολυκατοικίας, που ορθώνεται, αγέρωχη και αλώβητη, γωνία Αραχώβης και Θεμιστοκλέους, στα πολύπαθα Εξάρχεια. Οι παλιές πολυκατοικίες, κυρίως εκείνες του Μεσοπολέμου, είναι οι γριές, αρχοντικές κοκότες της αθηναϊκής πολεοδομίας: κοκέτες και μοναχικές, μέσα «στη φοβερή ερημία του πλήθους» των κατοπινών ακαλαίσθητων πολυκατοικιών, χωρίς έπαρση, αφήνοντας σ’ εκείνον που «βοτανολογεί την άσφαλτο» να εντοπίσει τη παλιά σαγήνη τους, μέσα από τις ρυτίδες της γερασμένης πρόσοψης και τα αξεσουάρ τους, τα φθαρμένα ξύλινα ρολά, τα παλιά ασανσέρ και τα εγκαταλελειμμένα πλέον θυρωρεία.
       
      Η μπλε πολυκατοικία των Παναγιωτάκου-Παπαλουκά-Αντωνόπουλου, που χτίστηκε το 1933-34 και δεσπόζει της πλατείας Εξαρχείων, δεν είναι απλώς μία από τις «αρχοντικές κοκότες» της Αθήνας, ανάμεσά τους και η περίφημη πολυκατοικία Λογοθετόπουλου του Κυπριανού Μπίρη, της οδού Μπουμπουλίνας, που στέγασε παλιότερα τη Γενική Ασφάλεια («ταράτσα κι απομόνωση»), αλλά και το υπουργείο Πολιτισμού. Είναι η «γειτονιά καθ’ ύψος», όπως εύστοχα τη χαρακτήρισε η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτσα-Αδάμη, στη (δυστυχώς, υπερβολικά λιτή) μονογραφία της «Η μπλε πολυκατοικία» (Libro), που συστέγασε σημαντικές μορφές της πολιτικής (Τσιγάντες, κόρη του Ιω. Μεταξά, οικογένεια Κύρκου) και καλλιτεχνικής ζωής του τόπου (τα ζεύγη Παξινού-Μινωτής, Μυράτ-Ζουμπουλάκη, Βέμπο-Τραϊφόρος). Ξεχωρίζει για την ιδιοφυή αρχιτεκτονική σύλληψη, που κατάφερε να ενσωματώσει δημιουργικά στο σχέδιο όλες σχεδόν τις πρωτοπόρους αντιλήψεις του μοντερνισμού, από το Neues Bauen μέχρι το Bauhaus, επιφέροντας μέσα από την «αιτιότητα του μικρού» (G. Bachelard, «Η ποιητική του χώρου»), αλλά και τις καινοτόμους χρήσεις κοινοχρήστων χώρων μία ριζοσπαστική αντίληψη για τη συγκατοίκηση: στην ταράτσα υπήρχαν πισίνα, χώροι για παιδικές δραστηριότητες και δώμα δεξιώσεων, όπου «φιλοξενήθηκαν» μέχρι και Γερμανοί αξιωματικοί τα χρόνια της Κατοχής, όταν στα φωτεινά διαμερίσματά της ο «Μίδας» του στρατηγού Χριστόδουλου Τσιγάντε και η οικογένεια Κύρκου μάχονταν, μαζί με άλλους πατριώτες, για την Απελευθέρωση, ενώ τα υπόγειά της, όπου λειτουργούσε στα μεσοπολεμικά χρόνια χοροδιδασκαλείο, χρησίμευσαν συχνά ως καταφύγιο στους επικείμενους βομβαρδισμούς, που, τραγική ειρωνεία, δεν πραγματοποιήθηκαν στην Κατοχή, στην «ανοιχτή πόλη», αλλά ακολούθησαν στον Εμφύλιο.
       

       
      Αρκεί μία επίσκεψη στην μπλε πολυκατοικία για να ανακαλύψει κανείς, όχι χωρίς μελαγχολία, όλες τις αρετές εκείνης της δημιουργικής γενιάς (πολύ προτού η λέξη γίνει άθυρμα στα κομματικά λεξιλόγια), που έκλεινε μέσα της την Ελλάδα, αλλά γνώριζε και τις προκλήσεις της νεωτερικότητας: φαντασία, έμπνευση και δημιουργικότητα αποτυπώνονται στις λεπτομέρειες του φωτεινού αστικού interieur, αλλά και στον σχεδιασμό των κοινοχρήστων χώρων. Μία διπλή εξώπορτα στον διάδρομο θυμίζει δίφυλλη είσοδο κινηματοθεάτρου, με την ξύλινη επένδυση, τις κάθετες χειρολαβές και το απαραίτητο «φινιστρίνι» (μια ψευδαίσθηση ταξιδιού με πλοίο), που κοσμεί και τις πόρτες του ασανσέρ, τα δύο «κιόσκια» της κεντρικής εισόδου, από τη Θεμιστοκλέους, όπου παλιότερα το ένα στέγαζε καπνοπωλείο και το απέναντι ήταν το θυρωρείο, παραπέμπουν σε γκισέ κινηματογράφου, τα εσωτερικά μπαλκόνια προς τους φωταγωγούς συνδέουν τα αντικριστά διαμερίσματα, καθώς μεσολαβεί ο «ανελκυστήρας υπηρεσίας», η κουζίνα ως «χώρος εργαστηρίου», στα πρότυπα του Werkbund.
       
      Ο ογδοντάχρονος βίος της μπλε πολυκατοικίας είναι το άγραφο μυθιστόρημα του αστεακού τοπίου και της πεφωτισμένης, αστικής τάξης, στον αντίποδα του καραγάτσειου «10».
       
      Ή, με τα λόγια του Λε Κορμπυζιέ: «C’ est tres beau»!
       
      Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_29/12/2013_544401
      Περισσότερα...

      2822 • 1

    15. Αρθρογραφία

      Η ιχνηλάτηση των πλαστικών απορριμμάτων στην Ελλάδα

      Engineer

      Ο Τζιμ Πάκετ περπατάει αργά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας κρατώντας μια σακούλα με σκουπίδια. Πλησιάζει έναν μπλε κάδο και ρίχνει μέσα ένα πλαστικό μπουκάλι. Το μπουκάλι που πέταξε ο 60αρης Αμερικανός κρύβει ένα «μυστικό»: έχει ενσωματωμένο έναν πανάκριβο ανιχνευτή GPS. Τους επόμενους μήνες, θα καταγράφει λεπτό προς λεπτό την πορεία του πλαστικού απορρίμματος.
      Πρόκειται για έναν από τους τράκερς που τοποθετήθηκαν σε ανακυκλώσιμα σε διάφορα σημεία της χώρας, στο πλαίσιο πολύμηνης έρευνας του ανεξάρτητου δημοσιογραφικού ιστοτόπου wearesolomon.com για τις άγνωστες διαδρομές των πλαστικών απορριμμάτων σε συνεργασία με το Basel Action Network (ΒΑΝ) και το ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
      Το μπουκάλι που πέταξε στον μπλε κάδο στο κέντρο της Αθήνας ο Πάκετ, επικεφαλής του ΒΑΝ, ήταν ο πρώτος από αυτούς. Οι περισσότεροι καταστράφηκαν στην πορεία. Όσοι επέζησαν όμως έδειξαν πλαστικά που δεν ανακυκλώνονται ποτέ, αλλά καταλήγουν σε χωματερές ή σε μονάδες ανακύκλωσης εκτός χώρας.
      Ο Πάκετ, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον έλεγχο του εμπορίου αποβλήτων και στην αποκάλυψη των συμφερόντων που το τροφοδοτούν, περιγράφει ένα σταθερό μοτίβο: πλουσιότερες χώρες στέλνουν τα απόβλητά τους σε φτωχότερες. «Είναι ανήθικο και μη βιώσιμο», υπογραμμίζει.
      Η πλαστική ρύπανση είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο δυσεπίλυτα περιβαλλοντικά προβλήματα παγκοσμίως. Επηρεάζει πρωτίστως τις φτωχότερες χώρες και τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, όχι μόνο σε χώρες όπως η Ινδονησία, αλλά και εντός Ευρώπης, όπου φτωχότερα μέλη της ΕΕ μετατρέπονται σε αποθετήρια πλαστικών αποβλήτων πιο ανεπτυγμένων εταίρων τους, ειδικά μετά την απαγόρευση εισαγωγής στερεών αποβλήτων που επέβαλε η Κίνα το 2018.
      Ανακύκλωση: μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε
      Για τον Πάκετ, οι μπλε κάδοι ανακύκλωσης είναι μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε  ποτέ. «Ό,τι πετάς στον μπλε κάδο, ανακυκλώνεται. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, ελάχιστα πλαστικά ανακυκλώνονται».
      Πράγματι, όπως ανέδειξε η έρευνα του Solomon, από τους 41 εκατ. τόνους πλαστικών αποβλήτων των οποίων η διαχείριση γίνεται εντός της ΕΕ ανα έτος, μόνο το 29% ανακυκλώνεται. Τα υπόλοιπα οδηγούνται για ενεργειακή αξιοποίηση μέσω καύσης ή καταλήγουν στη χωματερή.
      Η περίπτωση της Ελλάδας είναι χαρακτηριστική. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε στο Solomon η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, η οποία διαχειρίζεται το περιεχόμενο των γνωστών μπλε κάδων, μόλις το 50% του περιεχομένου τους οδηγείται στην ανακύκλωση.
      Στα ίχνη του ελληνικού πλαστικού σκουπιδιού
      Η έρευνα διήρκησε πέντε μήνες. Η ερευνητική ομάδα συνομίλησε με ειδικούς στον τομέα της ανακύκλωσης πλαστικού, συναντήθηκε με Έλληνες και ξένους επιχειρηματίες του κλάδου, πήρε τις γνώμες ειδικών επιστημόνων και ακτιβιστών, συγκέντρωσε και ανέλυσε επίσημα και αδημοσίευτα στοιχεία, και επισκέφθηκε μονάδες όπου καταλήγουν ελληνικά πλαστικά σκουπίδια στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
      Επί χρόνια, η πολυπόθητη μετάβαση στην «κυκλική οικονομία» βασίζεται στο μάντρα «μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση». Γνωστή και ως «ιεραρχία αποβλήτων», η αρχή αυτή διαφημίζεται ως λύση στο τεράστιο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης που απειλεί οικοσύστημα και ανθρώπους.
      Όμως το βάρος πέφτει κυρίως στην ανακύκλωση –  μια υποτίθεται ενάρετη διαδικασία χωρίς καμία παρενέργεια. Σε έρευνα της Greenpeace, σχεδόν το 90% των Ελλήνων που συμμετείχαν δήλωσαν ότι η ανακύκλωση πλαστικού «μπορεί να βοηθήσει δραστικά το περιβάλλον».
      Στην πόλη της Ξάνθης, όπου η ομάδα απέρριψε ένα από τα πλαστικά σκουπίδια με ανιχνευτή GPS, συναντήθηκε με την καθηγήτρια Αγγλικών Μαρία Αντωνιάδου δίπλα σε έναν μπλε κάδο. Η κ. Αντωνιάδου ανακυκλώνει με θρησκευτική ευλάβεια. «Συμβάλλω κι εγώ έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος. Τα υλικά θα ξαναχρησιμοποιηθούν για να γίνουν κάτι άλλο».
      Αυτή είναι όμως η μισή αλήθεια –αν όχι ένας βολικός μύθος. 
      «Ζούμε σε μια χώρα και σε ένα πλανήτη όπου στις καλύτερες περιπτώσεις περίπου ένα στα δέκα πλαστικά μπουκάλια καταλήγει στην ανακύκλωση. Τα υπόλοιπα πάνε στη χωματερή, στις θάλασσες. Και να διπλασιάσουμε την ανακύκλωση το πρόβλημα δεν λύνεται. Παρ’ όλα αυτά, το κυρίαρχο αφήγημα είναι ότι θα αυξήσουμε την ανακύκλωση και όλα θα είναι καλά», λέει ο Νίκος Χαραλαμπίδης, διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, τον οποίο η ερευνητική ομάδα συνάντησε στα κεντρικά της οργάνωσης στο Μεταξουργείο.
      Όπως περιγράφει, την ανακύκλωση προβάλλει μια καλολαδωμένη και καλά χρηματοδοτούμενη μηχανή. «Έχει περσόνες, έχει κουτιά, έχει σπιτάκια που λένε “τι ωραίο πράγμα που είναι”. Εμείς ερχόμαστε να πούμε ότι η ανακύκλωση είναι παράλογη, και θα πρέπει να είναι η εξαίρεση και όχι η λύση ή ο κανόνας».
      Η κ. Αντωνιάδου, που διαχωρίζει με προσοχή τα σκουπίδια της, μάλλον θα απογοητευόταν αν μάθαινε πως το «παγιδευμένο» σκουπίδι που απορρίψαμε σε μπλε κάδο στο κέντρο της πόλης της κατέληξε στη χωματερή της Καβάλας. Την ίδια τύχη είχε και ένα ακόμα ανακυκλώσιμο που απέρριψε η ομάδα στην πρωτεύουσα της Σύρου, το οποίο κατέληξε στον ΧΥΤΑ του νησιού.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-skoupidia-tracking-solomon-1-1536x864-600-x-337.jpg
      Τα στοιχεία αποκαλύπτουν και κάτι άλλο: ακόμα και από τα πλαστικά ανακυκλώσιμα που φτάνουν στο στάδιο της διαλογής, πολλά καταλήγουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, σε φορτία που καταρχάς επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με επιπλέον εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
      Εξάγοντας το πλαστικό σκουπίδι, εξάγεται όμως και το κόστος της διαχείρισής του για το περιβάλλον και την υγεία. Επιστήμονες, οικολόγοι και ακτιβιστές έχουν τεκμηριώσει ότι η ανακύκλωση όχι μόνο δεν είναι πανάκεια, αλλά μπορεί να αποτελεί μέρος του προβλήματος: καθησυχάζει τους πολίτες -στην Ευρώπη παράγονται 35 κιλά πλαστικών αποβλήτων συσκευασίας κατά κεφαλήν- με αποτέλεσμα να μειώνεται το κίνητρο για μείωση της χρήσης.
      Με αυτά τα δεδομένα, εύλογα η ετήσια παραγωγή πλαστικών παγκοσμίως όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά αυξάνεται αλματωδώς. Εκτοξεύτηκε από τους 234 εκ. τόνους το 2000 σε 460 το 2019. Κατά την ίδια περίοδο, τα πλαστικά απόβλητα υπερδιπλασιάστηκαν. Η δε ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται εκθετικά. Σύμφωνα με τον Οικονομικό Οργανισμό Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μέχρι το 2060 η κατανάλωση πλαστικού θα έχει τριπλασιαστεί.
      Η επένδυση σε ακόμα περισσότερες μονάδες ανακύκλωσης δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Αντίθετα, δημιουργεί το γνωστό στα οικονομικά ως “lock-in effect”: οι τεράστιες επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και υποδομές ανακύκλωσης κάνουν τις κοινωνίες «αιχμάλωτες» της ανακύκλωσης, ακόμα κι αν δεν αποτελεί την ιδανική λύση διαχείρισης αποβλήτων.
      Και ιδανική λύση δεν είναι σίγουρα. Όχι μόνο γιατί το ανακυκλωμένο πλαστικό είναι κατώτερης ποιότητας και χρειάζεται παρθένο για να δημιουργηθεί νέο προϊόν. Αλλά και γιατί η ίδια η διαδικασία δεν είναι ποτέ όσο «πράσινη» διαφημίζεται.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-katanalosi-solomon-1536x864-600-x-337.jpg
      Η μη-πράσινη διαδικασία της ανακύκλωσης
      Σε μία έρευνα-σταθμό που δημοσιεύτηκε σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό τον Μάιο του 2023, διεθνής ομάδα επιστημόνων προχώρησε σε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη: η ανακύκλωση πλαστικού μπορεί να απελευθερώσει τεράστιες ποσότητες μικροπλαστικών στο νερό και να μολύνει τον αέρα. Εύρημα ακόμα πιο ανησυχητικό, δεδομένου ότι έγινε σε εργοστάσιο ανακύκλωσης τελευταίας τεχνολογίας, σε μια πλούσια δυτική χώρα, τη Βρετανία.
      Στα δείγματα βρέθηκαν μικροπλαστικά που απελευθερώθηκαν και ισοδυναμούσαν με το 13% του πλαστικού που είχε ανακυκλωθεί. Τα μικροπλαστικά, δηλαδή σωματίδια πλαστικού με μέγεθος μικρότερο από 5 χιλιοστά, μολύνουν τον πλανήτη –έχουν βρεθεί ακόμα και σε φρέσκο χιόνι στην Ανταρκτική–, ενώ έχουν εντοπιστεί στο ανθρώπινο αίμα και μπορεί να είναι τοξικά για τα φυτά, τα ζώα και τον ίδιο τον άνθρωπο.
      Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη διαθέσιμη έρευνα του Ευρωβαρομέτρου, το 94% των Ελλήνων ανησυχεί για τις επιπτώσεις τους.
      Το πρώτο βήμα μετά τον μπλε κάδο
      Τα ανακυκλώσιμα υλικά που φτάνουν στον μπλε κάδο διαχωρίζονται σε πρώτη φάση στα Κέντρα Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Το μεγαλύτερο και ένα από τα πιο σύγχρονα βρίσκεται στο Κορωπί, όπου απορριμματοφόρα ξεφορτώνουν καθημερινά 400-500 τόνους ανακυκλώσιμων από 30 δήμους στην Αθήνα.
      Εκεί η ερευνητική ομάδα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Βεργανελάκη, μηχανολόγο-μηχανικό και υπεύθυνο λειτουργίας του εργοστασίου της εταιρείας WATT AE. Ο κ. Βεργανελάκης  επιβεβαιώνει ότι μόνο το μισό περιεχόμενο του κάθε κάδου μπορεί να οδεύσει τελικά προς ανακύκλωση. Το δε 50% του υλικού αυτού συνήθως εξάγεται.
      «Είναι χρηματιστηριακή η αξία και είναι καθαρά θέμα ζήτησης και προσφοράς. Εμείς εξάγουμε και Ευρώπη και Ασία, ανάλογα με τη φύση του υλικού. Συνήθως τα εύκαμπτα υλικά, όπως η σακούλα, πηγαίνουν σε βαλκανικές χώρες», σημειώνει.
      Το «νεκρό» ποτάμι της Βουλγαρίας
      Ένα από τα φορτηγά που φορτώνουν υλικά από την αυλή του ΚΔΑΥ έχει προορισμό τη Βουλγαρία. Η χώρα, που απορροφά μέρος του ελληνικού πλαστικού, αντιμετωπίζει ήδη συνέπειες από την επεξεργασία του υλικού.
      Ήταν Σάββατο πρωί στις 25 Ιανουαρίου του 2020, όταν ο ψαράς Βάλεντιν Νταναϊλοβ έλαβε μήνυμα από έναν άλλο ψαρά κοντά στο Πάζαρτζικ, μια μικρή πόλη 70.000 κατοίκων στη Νότια Βουλγαρία, χτισμένη στις όχθες του Έβρου ή Μαρίτσα όπως ονομάζεται ο ποταμός στη γειτονική χώρα.
      Το μήνυμα συνοδευόταν από φωτογραφίες που έδειχναν τεράστιες ποσότητες από νεκρά ψάρια, ξεβρασμένα στις όχθες του. Για τον 46χρονο Νταναϊλοβ, που έμαθε να ψαρεύει δίπλα στον πατέρα του όταν ήταν ακόμα 4-5 χρονών, το θέαμα ήταν εξοργιστικό. «Νεκρά ψάρια κάθε λογής ξεβρασμένα στο ποτάμι. Τρομακτικό θέαμα. Ψάρια δηλητηριασμένα στο φυσικό τους περιβάλλον. Μια γενοκτονία».
      Οι βουλγαρικές αρχές ανακάλυψαν τεράστιες ποσότητες μολυσμένου νερού στον ποταμό, προκαλώντας τον άμεσο θάνατο των ψαριών. Το επεισόδιο χαρακτηρίστηκε ως το χειρότερο κρούσμα τοξικής μόλυνσης στην ιστορία του Έβρου, επηρεάζοντας 26 χιλιόμετρα της ροής του.
      Πλαστικά υπολείμματα, τα οποία ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών επιστημόνων χαρακτήρισε κατάλοιπα της διαδικασίας ανακύκλωσης, έχρισαν μια τοπική εταιρεία ανακύκλωσης, την Ecoinvest, ως ύποπτο. Ο τοπικός εισαγγελέας απήγγειλε δύο κατηγορίες κατά της διεύθυνσης της εταιρείας, για μόλυνση του περιβάλλοντος και ανεξέλεγκτη διαχείριση αποβλήτων.
      Η εταιρεία διέκοψε προσωρινά την παραγωγή της, και στις 26 Ιανουαρίου τα δείγματα νερού από το ποτάμι βγήκαν καθαρά. Οι αρχές δεν ολοκλήρωσαν ακόμα την έρευνά τους, οι κατηγορίες δεν κατέληξαν σε καταδίκες, και η εταιρεία επιμένει ότι έχει αναβαθμίσει το σύστημα διαχείρισης, και ότι το νερό που χρησιμοποιεί είναι σε κλειστό κύκλο και δεν μολύνει τον ποταμό.
      Σήμερα δεν έχει απομείνει κανένα ορατό σημάδι στο σημείο όπου καταγράφηκε το χειρότερο περιστατικό μόλυνσης στην ιστορία του ποταμού Έβρου, μεταξύ Πάζαρτζικ και Φιλιππούπολης. Κάτω από μια μικρή γέφυρα, τα ήρεμα νερά του διασχίζουν μια καταπράσινη έκταση στο σούρουπο. Μοναδικό σημείο ζωής, ένας μοναχικός ψαράς. Λίγη ώρα αργότερα, θα μαζέψει τα καλάμια και τα δολώματά του και θα φύγει. Με άδεια χέρια. Το ποτάμι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι πλέον κατά τμήματα «εντελώς νεκρό».
      Τρεισήμισι χρόνια μετά από εκείνο το περιστατικό, ένα λευκό φορτηγό περνάει τις πύλες των εγκαταστάσεων της Ecoinvest λίγο μετά τις 11 το πρωί. Ένας εργαζόμενος με κίτρινο γιλέκο ανοίγει τη συρόμενη πλαϊνή πόρτα. Στην καρότσα του φορτηγού, τόνοι από πλαστικά σκουπίδια σε δεμάτια, στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο. Σε ένα από αυτά, ξεπροβάλλει μια συσκευασία με ελληνικά γράμματα, μια ετικέτα της Γενικής Ταχυδρομικής.
      «Μόλις ήρθε από την Ελλάδα», λέει το στέλεχος της Ecoinvest που υποδέχεται το φορτηγό. Το ελληνικό πλαστικό σκουπίδι τοποθετείται δίπλα στους 1.500-1.800 τόνους από άλλα πλαστικά απόβλητα, τα οποία κατακλύζουν τα 20.000 τετραγωνικά μέτρα της εγκατάστασης.
       «Θα τα παρομοίαζα με χρυσάφι»
      Η Ecoinvest είναι μία από τις ηγέτιδες εταιρείες στον κλάδο της ανάκτησης της χώρας με μερίδιο 10% στην εγχώρια αγορά αποβλήτων συσκευασίας. Και μία από τις 177 που έχουν λάβει άδεια εισαγωγής σκουπιδιών από το εξωτερικό με σκοπό την ανάκτηση, πολλές από τις οποίες ιδρύθηκαν ή επέκτειναν τις δραστηριότητες μετά τις κινεζικές απαγορεύσεις.
      Η Ελλάδα είναι βασικός προμηθευτής πλαστικού σκουπιδιού τόσο της εταιρείας, όσο και της Βουλγαρίας γενικότερα – και γίνεται όλο και σημαντικότερος. Οι εισαγωγές  από τη χώρα μας αυξάνονται αλματωδώς τα τελευταία χρόνια: 48.000 τόνοι το 2022, ποσότητα υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2020.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-eisagwges-solomon-1536x864-600-x-337.jpg
      «Για τους περισσότερους, αυτά είναι απλώς σκουπίδια. Για εμάς, είναι η αρχή της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Θα τα παρομοίαζα με χρυσάφι», λέει ο Τιμοχίρ Λαζάροβ, ένας ήπιων τόνων τεχνοκράτης.
      Η Ecoinvest είναι κερδοφόρα, στηρίζεται από τα περιφερειακά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μόλις επένδυσε σε μια νέα, υπερσύγχρονη γραμμή παραγωγής. «Είναι η Ρολς Ρόις της ανακύκλωσης πλαστικού» μας λέει με υπερηφάνεια ο Λαζάροβ, δείχνοντας το φανταχτερό μηχάνημα, γεμάτο φωτάκια και ενδείξεις. Το μόνο παράπονό του είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό πλαστικό σκουπίδι για να λειτουργήσει στο 100% των δυνατοτήτων της η νέα υπερσύγχρονη γραμμή. «Χρειαζόμαστε κι άλλο πλαστικό».
      Η εταιρεία στη συνέχεια πουλάει το 80% του ανακτημένου πλαστικού, κυρίως στο εξωτερικό, αλλά και στην Ασία, όπου θα χρησιμοποιηθεί σε κλάδους όπως οι κατασκευές και η γεωργία. Βασικός πελάτης και των τελικών προϊόντων της: η Ελλάδα.
      Η Βουλγαρία επένδυσε στον τομέα και πλέον η εισαγωγή σκουπιδιών είναι καλοδεχούμενη – τουλάχιστον από τους πολιτικούς. «Η εισαγωγή αποβλήτων για ανάκτηση και ανακύκλωση στη Βουλγαρία είναι εξαιρετικά σημαντική για τη βουλγαρική οικονομία και ιδίως για τη μεταποίηση», δήλωσε στο Solomon το βουλγαρικό υπουργείο Περιβάλλοντος. Το «lock-in effect» στην πράξη.
      «Πριν την Κίνα, οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες»
      270 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πάζαρτζικ, στην πόλη Βέλικο Τάρνοβο. Εκεί κατοικοεδρεύει ένας άλλος κολοσσός του βουλγαρικού κλάδου ανακύκλωσης με ελληνική πελατεία, η εταιρεία Megaport.
      Κάθε μήνα φτάνουν εδώ από την Ελλάδα 200 τόνοι πλαστικό σκουπίδι τύπου LDPE, ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 10% της πρώτης ύλης της. Η Megaport αγοράζει από ελληνικά ΚΔΑΥ και ιδιωτικές εταιρείες, πληρώνοντας ανάλογα με την ποιότητα από 5 έως 350 ευρώ τον τόνο. Μετά την ανακύκλωσή του, συχνά πωλείται πίσω στην Ελλάδα με τη μορφή είτε πέλετ είτε μαύρης σακούλας σκουπιδιών. Ένα 8% όμως δεν μπορεί να ανακυκλωθεί και είτε μετατρέπεται σε RDF για να καεί στα τσιμεντάδικα της Βουλγαρίας είτε καταλήγει στη χωματερή.
      Η κινεζική απαγόρευση εισαγωγής σκουπιδιών, αλλά και οι αυστηροί όροι εξαγωγής σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ που επέβαλε η Ε.Ε., ήταν μάννα εξ ουρανού για εταιρείες όπως η Megaport. «Πριν την απαγόρευση, πήγαινες στην Αθήνα και οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες. Μας έλεγαν, ‘αυτή είναι η τιμή, αν δεν σας αρέσει, υπάρχει πάντα η Κίνα’».
      Ένα καλλωπισμένο πράσινο ξέπλυμα
      Για την 33χρονη Ντανίτα Ζαχαρινόβα, η ανακύκλωση πλαστικού δεν είναι παρά μια καλλωπισμένη επιχείρηση greenwashing – ενός «πράσινου ξεπλύματος», που εξυπηρετεί μόνο τις βιομηχανίες και δίνει στους καταναλωτές την ψευδαίσθηση ότι κάνουν το καθήκον τους.
      «Η ανακύκλωση του πλαστικού όχι μόνο δεν είναι λύση, αλλά προκαλεί και σειρά από προβλήματα, από τη χρήση νερού και τη ρύπανση του περιβάλλοντος, μέχρι την άγνωστη σύσταση των πλαστικών αποβλήτων. Η ανακύκλωση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις μάρκετινγκ και διαφήμιση, και όχι μαγική λύση στο πρόβλημα του πλαστικού», λέει η Ζαχαρινόβα, από την περιβαλλοντική οργάνωση Za Zemiata (Για τη Γη) που μελετά εδώ και χρόνια το θέμα και πέτυχε φέτος, έπειτα από σχεδόν δεκαετή δικαστικό αγώνα, την ακύρωση της κατασκευής μιας κολοσσιαίας μονάδας καύσης απορριμμάτων στη Σόφια.
      Η ομάδα συνάντησε τη Ζαχαρινόβα στην περιοχή Λόζενετς, μια εύπορη γειτονιά στο κέντρο της Σόφιας, δίπλα σε μια γωνιά για χωριστή συλλογή απορριμμάτων. Ακόμα κι εδώ, σε αυτή την «καλή περιοχή» με τους καλοντυμένους κατοίκους και τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων, οι κάδοι είναι ξέχειλοι και τα απορρίμματα μπερδεμένα. Η Ζαχαρινόβα περιγράφει ένα χαοτικό κι αναποτελεσματικό σύστημα ανακύκλωσης στη χώρα, το οποίο συνδυάζεται με την έκρηξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα της ανακύκλωσης, δημιουργώντας την τόσο μεγάλη ζήτηση για εισαγόμενο πλαστικό σκουπίδι από χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
      Η λύση κατά την ίδια είναι μία: «να μην χρησιμοποιούμε προϊόντα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν και να σκεφτόμαστε πολύ περισσότερο την επαναχρησιμοποίηση και κυρίως την πρόληψη».
      Ελλάδα: Εξαγωγός και παράλληλα εισαγωγέας απορριμμάτων
      Και η ίδια η Ελλάδα είναι μέρος του λεγόμενου «εμπορίου σκουπιδιών». Απλώς με διαφορετική μορφή. Αυτή της εισαγωγής RDF για καύση από την τσιμεντοβιομηχανία.
      Η ομάδα ταξίδεψε στην πόλη του Βόλου. Στα περίχωρα της πόλης, το εντυπωσιακό τοπίο που φιλοτεχνούν τα γαλάζια νερά του Παγασητικού και το καταπράσινο δάσος του Πηλίου διακόπτεται από ένα κολοσσιαίο εργοστάσιο τσιμέντου. Η εταιρεία στην οποία ανήκει το εργοστάσιο, η AΓΕΤ/Lafarge, το 2022 εισήγαγε 70.000 τόνους RDF από την Ιταλία και σχεδιάζει να τριπλασιάσει την ποσότητα αυτή στο εγγύς μέλλον. Το RDF είναι ένα καύσιμο που παράγεται από απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένου του πλαστικού. Η Ελλάδα, παρά την αφθονία των απορριμμάτων της, δεν παράγει αρκετό RDF, το οποίο θεωρείται πιο «πράσινο» από το πετ-κοκ.
      Για την παραλαβή του RDF, η εταιρεία έχει δικές της λιμενικές εγκαταστάσεις. Κάθε καράβι μεταφέρει 3.000 τόνους. Πολλοί ντόπιοι φοβούνται ότι η καύση αποβλήτων στις τσιμεντοκάμινους συμβάλλει ώστε τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης να φτάνουν στα ύψη στο Βόλο τις μισές ημέρες κάθε έτους. Τα ποσοστά εγκεφαλικών επεισοδίων και καρκίνου του ήπατος είναι εδώ αρκετές φορές υψηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο.
      Φυσικά, το οικονομικό κίνητρο είναι σημαντικό. Το RDF είναι πιο φτηνό από το φυσικό αέριο, με την εταιρεία να εισπράττει από τους Ιταλούς τέλος εισόδου (gate fee) και να αποφεύγει πρόστιμα από τους ρύπους – οι εκπομπές από την καύση RDF δεν προσμετρώνται στο σύστημα. Οι εκπομπές ρύπων φυσικά δεν εξαφανίζονται. «Εάν η κοινωνία θέλει τσιμέντο, δυστυχώς μοιραία θα έχουμε διοξείδιο του άνθρακα», λέει ο Μιχάλης Βλάχος, γενικός διευθυντής του εργοστασίου στον Βόλο.
      Η καύση αποβλήτων τόσο κοντά στην πόλη και τα σχέδια για εντατικοποίηση της πρακτικής αυτής κρούουν εδώ και χρόνια τον κώδωνα του κινδύνου. Μια ηγετική φυσιογνωμία του τοπικού κινήματος αντίστασης κατά της καύσης αποβλήτων στο εργοστάσιο τσιμέντου είναι ο συνταξιούχος μηχανικός Στέλιος Λημνιός.
      Ο Λημνιός μετρά τρεις δεκαετίες στο οικολογικό κίνημα. Εδώ και χρόνια μάχεται κατά της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ, με κάθε μέσο: με κινητοποιήσεις, εκδηλώσεις, πορείες, και μία καταδίκη σε τρίμηνη ποινή φυλάκισης. Τον Σεπτέμβριο του 2019, ως μέλος της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών κατά της καύσης σκουπιδιών, ο Λημνιός μπήκε στις φυλασσόμενες εγκαταστάσεις της ΑΓΕΤ για να αποτρέψει ένα φορτίο με σκουπίδια προς καύση από την Ιταλία.
      Οι δικαστικές περιπέτειες δεν πτοούν τον Λημνιό, ο οποίος τον περασμένο Οκτώβριο αθωώθηκε, όπως και οι δύο συγκατηγορούμενοί του, για την ενέργεια εκείνη. Συνεχίζει τον αγώνα. Κατά τον ίδιο, το εργοστάσιο πρέπει να μεταφερθεί μακριά από τον αστικό ιστό και να γίνονται συστηματικές, αδιάβλητες μετρήσεις για τους ρύπους και τις άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της λειτουργίας του στον Βόλο.
      «Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη», λέει κοντά στο δικαστήριο της πόλης, όπου βρέθηκε για ακόμα μία φορά κατηγορούμενος. «Στον Βόλο το σχέδιο είναι να γίνει μονάδα RDF που θα παίρνει τα υπολείμματα και της Λάρισας, και των Τρικάλων, ίσως και της Λαμίας. Αυτό το αντιμάχεται η τοπική κοινωνία. Δεν κάνουν ανακύκλωση, προάγουν την καύση».
      Η εταιρεία αρνείται κατηγορηματικά ότι έχει οποιαδήποτε συμμετοχή στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος – μιλά για συνεχείς ελέγχους, τόσο του εισαγόμενου RDF όσο και των ρύπων, αλλά και του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Προβάλλει δε τη μεγιστοποίηση της υποκατάστασης ως πολιτική φιλική προς το περιβάλλον. «Χρονιά τη χρονιά κάνουμε επενδύσεις και προσπαθούμε να μεγιστοποιούμε το ποσοστό της ενέργειας από εναλλακτικά καύσιμα» λέει. Στόχος της είναι το ποσοστό των εναλλακτικών καυσίμων να φράσει κοντά στο 90%. Το 2022 επένδυσε 7 εκατ. ευρώ για εναλλακτικά καύσιμα, και θα επενδύσει άλλα 20-30 εκατομμύρια μέχρι το 2026.
      Το Συμβούλιο της Επικρατείας ίσως βάλει φρένο σε αυτά τα σχέδια. Στα μέσα Οκτωβρίου απαγόρευσε την εισαγωγή RDF προς καύση μέσω θαλάσσης, με το τοπικό περιβαλλοντικό κίνημα να μιλά για «μεγάλη νίκη των Βολιωτών».
      Η ερευνητική ομάδα ρώτησε την εταιρεία πώς ερμηνεύει την απόφαση αυτή και πώς θα την επηρεάσει. «Το ΣτΕ με την απόφασή του έκρινε ότι αναφορικά με δύο όρους της ΑΕΠΟ δεν τηρήθηκε η δέουσα διαδικασία και ως εκ τούτου ακύρωσε δύο όρους για τυπικούς και όχι για ουσιαστικούς λόγους», σημείωσε, καταλήγοντας πως δεν επηρεάζεται η δραστηριότητα και η λειτουργία του εργοστασιου.
      Ακολουθώντας ένα πλαστικό μπουκάλι
      Η πορεία του GPS που είχε τοποθετηθεί σε ένα πλαστικό μπουκάλι νερού και απορρίφθηκε στο κέντρο της Αθήνας οδήγησε στη δεύτερη ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία μαζί με τη Βουλγαρία, η Ελλάδα εξάγει τους τόνους πλαστικού σκουπιδιού της. Ακολουθώντας τη διαδρομή που έκανε το μπουκάλι η ομάδα έφτασε στη Ρουμανία στην εταιρεία ανακύκλωσης Professional Recycling, στο Τούργκου Μούρες, μια πόλη στα βόρεια της χώρας.
      http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/12/plastika-skoupidia-tracking2-solomon-1-1536x864-600-x-337.jpg
      Όπως και η Βουλγαρία, ειδικά μετά την κινεζική απαγόρευση εισαγωγής πλαστικών αποβλήτων, η Ρουμανία έγινε χώρα εισαγωγής νόμιμων αλλά και σε πολλές περιπτώσεις παράνομων και επικίνδυνων εισαγωγών πλαστικών απορριμμάτων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
      Ακτιβιστές άρχισαν να καταγγέλλουν μια ανεξέλεγκτη κατάσταση, που τροφοδοτούνταν από δίκτυα διαφθοράς στη χώρα. Το 2021 η χώρα υποχρεώθηκε υπό την πίεση αυτή να μειώσει τα συνοριακά περάσματα από όπου μπορούσαν να εισαχθούν απόβλητα και υιοθέτησε ένα σύστημα παρακολούθησης των αποβλήτων. «Η Ρουμανία δεν θα γίνει η χωματερή της Ευρώπης», είχε πει ο υπουργός Περιβάλλοντος.
      Το πλαστικό μπουκάλι πέρασε ένα από τα περάσματα αυτά και έφτασε στην αυλή της εταιρείας. Εκεί, ένας υπάλληλος μετακινεί βαριεστημένα με κλαρκ τις πολύχρωμες μπάλες με πλαστικά μπουκάλια από την αυλή στο εργοστάσιο, όπου θα μπουν στη γραμμή «παραγωγής»για να μετατραπούν σε νιφάδες πλαστικού.
      Ανάμεσα τους, διακρίνονται ελληνικές ετικέτες: μπουκάλια από νερό, αναψυκτικά και ελληνικό γάλα περιμένουν να ανακυκλωθούν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από εκεί που πετάχθηκαν. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2010 και θεωρείται πρότυπο σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης πλαστικού.
      Υποδειγματικά εργοστάσια ανακύκλωσης, σε μια χώρα χωρίς ανακύκλωση
      «Στη Ρουμανία υπάρχουν δύο κατηγορίες ανακυκλωτών: έχουμε τέσσερα-πέντε υποδειγματικά εργοστάσια ανακύκλωσης και εκατοντάδες άλλους ψευδοανακυκλωτές», παραδέχεται ο Ραούλ Ποπ, ειδικός στη διαχείριση απορριμμάτων και υπεύθυνος προγραμμάτων στην οργάνωση Ecoteca.
      Η εικόνα της Professional Recycling μοιάζει να ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Οι μεγάλες εγκαταστάσεις, όπου τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, έρχoνται σε πλήρη αντίθεση με τις μάντρες των ντόπιων ανακυκλωτών πλαστικού, αλλά και με τη συνολική εικόνα της διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα, όπου ακόμα και στην πρωτεύουσα της, το Βουκουρέστι, εντοπίσαμε ελάχιστους κάδους ανακύκλωσης.
      Η εικόνα αυτή αντανακλάται στους αριθμούς. Η Ρουμανία καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης σε όλη την ΕΕ, ωστόσο εισάγει κάθε χρόνο χιλιάδες τόνους πλαστικού από άλλες χώρες, τις περισσότερες φορές με πολύ καλύτερες επιδόσεις στην ανακύκλωση από την ίδια.
      Το κινέζικο εργοστάσιο ανακύκλωσης σακούλας
      Πολύ διαφορετική εικόνα παρουσιάζει ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης που επισκεπτόμαστε στο Βουκουρέστι. Μέσα από τα αρχεία της ρουμανικής περιβαλλοντικής επιθεώρησης αλλά και τις δηλώσεις Ελλήνων εμπόρων πλαστικού, εντοπίσαμε μια εταιρεία, κινεζικών συμφερόντων, που εισάγει πλαστικές σακούλες από την Ελλάδα.
      Επισκεπτόμενοι τη μονάδα, η οποία στεγάζεται σε μια αποθήκη, η ερευνητική ομάδα αντίκρισε αμέτρητες μπάλες πλαστικών σακουλών στον εξωτερικό χώρο να λιώνουν κάτω από τον δυνατό ήλιο ανάμεσα σε σκουριασμένα μηχανήματα. Μέσα στην αποθήκη, εργαζόμενοι χωρίς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας μετατρέπουν σε φρενήρεις ρυθμούς τις σακούλες σε λωρίδες.
      Εκπρόσωποι της εταιρείας αρνήθηκαν να τους συναντήσουν ή να προχωρήσουν σε κάποιο σχόλιο. Το ερώτημα που εύλογα γεννάται από τις συνθήκες που είδαν οι ερευνητές είναι το κατά πόσο η εταιρεία αυτή δεν μολύνει το περιβάλλον. «Δεν γίνονται αρκετοί έλεγχοι για την τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων», σημειώνει ο Ραούλ Ποπ, προσθέτοντας πως οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν εκδώσει μέχρι σήμερα άδεια λειτουργίας σε περίπου 3.500 εταιρείες ανακύκλωσης. «Περίπου 200 από αυτές ανακυκλώνουν πραγματικά».
      «Έχω δει παντού παράνομα φορτία, σε λιμάνια, σε φορτηγά, εμπορικά τρένα. Πίσω από πανάκριβα έπιπλα κρύβονται παράνομα απόβλητα. Όταν ζητάει ο επιθεωρητής να βγουν, οι μεταφορείς ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να μετακινήσουν τα έπιπλα», περιγράφει ο Οκτάβιαν Μπερτσενάου, πρώην επικεφαλής του σώματος περιβαλλοντικής επιθεώρησης και ακτιβιστής για χρόνια στον τομέα της εισαγωγής αποβλήτων.
      Όπως αναφέρει, το καλό πλαστικό, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο δεν ξεπερνάει το 15% του συνόλου των εισαγωγών, έχει αξία κι έτσι καταλήγει στα εργοστάσια ανάκτησης, ώστε να αποκτήσει μια δεύτερη ζωή. Το κακής ποιότητας πλαστικό, από το οποίο οι χώρες θέλουν να απαλλαχθούν, καταλήγει αντιθέτως σε χωράφια, σε νόμιμες ή «αόρατες» παράνομες χωματερές.
      Κυκλώματα διαφθοράς, χαμηλό κόστος ταφής
      Ένας λόγος που αυτό συμβαίνει στη Ρουμανία είναι οι ελλιπείς έλεγχοι, τα δίκτυα διαφθοράς αλλά και το χαμηλό κόστος (νόμιμης ή παράνομης) ταφής των απορριμμάτων.
      Η Ρουμανία έχει ένα από τα χαμηλότερα κόστη ταφής στην ΕΕ: 100 ευρώ/τόνο για τις νόμιμες χωματερές ενώ το κόστος παράνομης ταφής, σύμφωνα με τον κ. Μπερτσενάου, δεν ξεπερνάει τα 20 ευρώ/τόνο.
      Ο ίδιος ωστόσο, όπως και ο Ραούλ Ποπ, υποστηρίζουν πως ενώ στις νόμιμες χωματερές απαγορεύεται να θάβονται απορρίμματα από άλλες περιοχές -πόσω μάλλον από άλλες χώρες- ο κανόνας καταστρατηγείται. Μιλώντας με δήμαρχο προαστίου του Βουκουρεστίου, μας είπε -υπό τον όρο ανωνυμίας- πως παρά τις φήμες για την ταφή τοξικών αποβλήτων σε χωματερή δίπλα ακριβώς στην περιοχή του και τα πολλά παράπονα κατοίκων για αναπνευστικά προβλήματα, η εταιρεία που είχε αναλάβει τη διαχείριση της χωματερής δεν του επέτρεψε ποτέ την είσοδο, μέχρι τη στιγμή που έκλεισε.
      Άνθρακας ο θησαυρός
      Ο «χρυσός», όπως χαρακτήρισε ο Βούλγαρος μάνατζερ Τιμοχίρ Λαζάροβ τα ανακυκλώσιμα πλαστικά, αποδεικνύεται λοιπόν άνθρακας, και το περίφημο «πράσινο βελάκι» στις συσκευασίες δεν ολοκληρώνει στην πραγματικότητα ποτέ τον κύκλο του, μετατρέποντας την κυκλική οικονομία σε απατηλή υπόσχεση. Ο Νίκος Χαραλαμπίδης, από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, ελπίζει πως όλο και περισσότεροι πολίτες θα αντιληφθούν τη ζοφερή αυτή πραγματικότητα.
      «Οι συσκευασίες μιας χρήσης είναι το πρόβλημα. Τελεία και παύλα. Το ζητούμενο είναι να αναδείξουμε αυτόν τον παραλογισμό, να δούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράλογο των πλαστικών που κάνουν τον γύρο της Ελλάδας ή του κόσμου στο όνομα της ανακύκλωσης, για να καταλήξουμε σε μια αγορά που πουλάει και σε μια κοινωνία που χρησιμοποιεί πολύ λιγότερα αντικείμενα μιας χρήσης».
      H έρευνα υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD.
      Πηγή: wearesolomon.com
      Περισσότερα...

      794 • 2

    16. Αρθρογραφία

      Η καινοτομία του Ν.4912/2022 αναφορικά με την επιλογή των Μελών της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.

      Engineer

      Η συγχώνευση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) σε μια ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή, αυτή της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), αποτελεί την υλοποίηση ενός ορθολογικού σχεδιασμού με στόχο την ενιαία αντιμετώπιση όλων των σχετικών με την ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων ζητημάτων.
      Η νέα Αρχή καλείται να λειτουργήσει σε μία ιδιαίτερα κομβική περίοδο για την εθνική οικονομία, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προκλήσεις ενός εξαιρετικά αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος, στενά συνυφασμένου με τους διεθνείς κλυδωνισμούς της κοινωνικής συνοχής και της ασφάλειας. Ενόψει μάλιστα της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ζήτημα της ταχείας και ασφαλούς ανάθεσης και εκτέλεσης των δημόσιων συμβάσεων αποκτά μείζονα σημασία για την υλοποίηση των δράσεων που θα ενταχθούν στη χρηματοδότηση, ώστε να επέλθουν τα επιδιωκόμενα οφέλη στην οικονομία.
      Ωστόσο, ειδικότερα σε ό,τι αφορά το μέρος της εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών, η έλλειψη τεχνικών αναφορών που παρατηρείται στις Αποφάσεις της Αρχής, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό των τεχνικών ειδικοτήτων από τη σύνθεση των κλιμακίων εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών, δεδομένου ότι στις συνθέσεις των Κλιμακίων δε συμμετέχουν κριτές με τεχνική κατάρτιση (π.χ. μηχανικοί), οδηγεί σε πλείστες περιπτώσεις στην ακύρωση (εν συνόλω ή εν μέρει) των Αποφάσεων της Αρχής από τα αρμόδια δικαστήρια ή/και στην αναπομπή αυτών για νέα νόμιμη κρίση επί των (τεχνικών) θεμάτων που δεν είχαν πρωτογενώς εξεταστεί, δημιουργώντας σημαντικές καθυστερήσεις στην εξέλιξη των διαγωνιστικών διαδικασιών, διακινδυνεύοντας την υλοποίηση των υπό δημοπράτηση έργων, προμηθειών και υπηρεσιών.
      Στα παρακάτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα των Αποφάσεων του ΣτΕ καταδεικνύεται η αναγκαιότητα συμμετοχής τεχνικά καταρτισμένων κριτών στα κλιμάκια της Αρχής, προκειμένου οι Αποφάσεις της να είναι τόσο νομικά ισχυρές όσο και πλήρως και ορθά τεκμηριωμένες, ούτως ώστε – τελικώς – να περιορίζεται στο μέτρο του εφικτού η ανάγκη προσφυγής από τους θιγόμενους στα αρμόδια δικαστήρια:
      – Απόφαση 2406/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 10
      «…Ειδικότερα, η κρίση της Α.Ε.Π.Π. ότι ο αναθέτων φορέας είχε θεσπίσει ειδική ρύθμιση στα Τεύχη Δημοπράτησης 3 και 4 ως προς τους απαιτούμενους τύπους σκυροδέματος, ανεξαρτήτως των απαιτήσεων ελάχιστης κατηγορίας αντοχής σκυροδέματος που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του ΚΤΣ 2016, στηρίζεται σε εσφαλμένη ερμηνεία των επίμαχων όρων των τευχών δημοπράτησης….Υπό τα δεδομένα αυτά, η αποδοχή του σχετικού λόγου της προδικαστικής προσφυγής από την Α.Ε.Π.Π. και η κρίση ότι η συνδρομή της περιβαλλοντικής συνθήκης XC4 δεν προκύπτει άνευ ετέρου από τη φύση των κατασκευών του έργου, δεν αιτιολογείται νομίμως, εφ’ όσον η Α.Ε.Π.Π. δεν παραθέτει συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, στις οποίες είναι εκτεθειμένες οι επίμαχες εγκαταστάσεις, τα οποία να κλονίζουν τη σχετική τεχνική κρίση της αναθέτουσας αρχής….»
      – Απόφαση 2407/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 15
      «Επειδή, η ανωτέρω αιτιολογία, με την οποία η Α.Ε.Π.Π. έκρινε ότι η τεχνική προσφορά της αιτούσης δεν κάλυπτε την προαναφερθείσα απαίτηση της παραγράφου 7.2 του Τεύχους Δημοπράτησης 3, δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι η Αρχή προβαίνει σε μια τεχνική κρίση σχετικά με το μέγιστο αποδεκτό όριο απόκλισης από την απαιτούμενη, …, ελάχιστη ταχύτητα ροής εντός του διαχυτήρα, χωρίς να τεκμηριώνει την κρίση της αυτή με την παράθεση στοιχείων, στηριζόμενων στα διδάγματα της επιστήμης και της τεχνικής που αφορούν την εκτέλεση έργων, …. Συνεπώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την αιτούσα, μη νομίμως κρίθηκε από την Α.Ε.Π.Π. ότι συνέτρεχε περίπτωση απορρίψεως της προσφοράς της αιτούσης λόγω μη τηρήσεως της επίμαχης προδιαγραφής.»
      – Απόφαση 1606/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψεις 9, 11
      «Η προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. … έκρινε ότι συντρέχουν πέντε αυτοτελείς λόγοι αποκλεισμού της τεχνικής προσφοράς της αιτούσας ένωσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η απόκλιση από τις απαιτήσεις της παραγράφου 11.1.9.2. «Θεμελιακή Γείωση Εγκαταστάσεων» της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, … Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. κατέληξε στην κρίση αυτήν, αφού έλαβε υπόψη της την …/…/2022 έκθεση του Ειδικού Επιστήμονα της Αρχής Γ.Α., ειδικότητας Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα: … Με βάση τα παραπάνω …, η προσβαλλόμενη απόφαση με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία δέχθηκε, κατόπιν συνεκτίμησης της ως άνω έκθεσης του Ειδικού Επιστήμονα της Αρχής, ότι η προσφερόμενη από την αιτούσα ένωση θεμελιακή γείωση στις πιο πάνω μονάδες δεν πληροί τον όρο της παραγράφου 11.1.9.2 της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων. Ενόψει των ανωτέρω, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. νομίμως έκρινε ότι η αιτούσα ένωση εταιριών πρέπει να αποκλειστεί από τον διαγωνισμό λόγω απόκλισης της τεχνικής προσφοράς της από την πιο πάνω απαίτηση της Τεχνικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, …»
      – Απόφαση 1607/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας:
      Σκέψη 20
      «…Με την προσβαλλόμενη απόφαση …/2022 της ΕΑΔΗΣΥ, κατόπιν συνεκτίμησης και της …/…/2022 έκθεσης του ειδικού επιστήμονος Γ.-Β. Ε., ειδικότητας Πολιτικού Μηχανικού, κρίθηκε ότι, σύμφωνα με τους όρους της Διακήρυξης και του Παραρτήματος II, η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της παραγράφου 9.4 της ΤΣΥ αναφορικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του γεωυφάσματος προστασίας της επάνω επιφάνειας της γεωμεμβράνης συνεπάγεται την απόρριψη της μελέτης προσφοράς και κατά συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζόμενου από τα επόμενα στάδια του διαγωνισμού….»
      Σκέψη 24
      «…Επιπλέον, η σχετική κρίση της δεύτερης προσβαλλομένης …/2022 απόφασης διαλαμβάνει αναλυτική επιχειρηματολογία, …, χωρίς να έχει ζητηθεί συνδρομή ειδικών επιστημόνων. Με βάση την επιχειρηματολογία αυτή η προσβαλλομένη απόφαση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αληθής έννοια του όρου 9.4 της ΤΣΥ ήταν ότι «επιτρέπεται η συμμετοχή με υλικό που φέρει χαρακτηριστικό επιμήκυνσης κάτω του 10%, αλλά όχι ότι … αποκλείεται υλικό που διαθέτει τις προδιαγραφές που ορίζουν οι … προσωρινές προδιαγραφές […] …». Όμως, η ερμηνεία αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη ρητή πρόβλεψη της διακήρυξης και συγκεκριμένα με τη σαφή έννοια του προπαρατεθέντος όρου της ΤΣΥ, …. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τις προηγηθείσες σκέψεις …, η κρίση της …/2022 απόφασης δεν αιτιολογείται νομίμως και η απόφαση αυτή πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος που έκανε δεκτό ότι δεν συντρέχει λόγος απόρριψης της τεχνικής προσφοράς της ένωσης … για το προσφερόμενο γεωύφασμα της εταιρείας …, το οποίο δεν καλύπτει την τεθείσα, επί ποινή αποκλεισμού, προδιαγραφή της ΤΣΥ περί επιμήκυνσης στο μέγιστο φορτίο μικρότερης του 10%….»
      Σύμφωνα, επομένως, με τα παραπάνω παρατιθέμενα, συνάγεται ότι η κρίση μίας προδικαστικής προσφυγής – που περιέχει και τεχνικές αιτιάσεις – από κλιμάκιο αποτελούμενο από μέλη αποκλειστικά προερχόμενων από το πεδίο της νομικής επιστήμης δεν μπορεί να υποκαταστήσει την τεχνική κρίση έτερων ειδικοτήτων, ιδιαίτερα δε αυτή των μηχανικών.
      Προς την κατεύθυνση επίλυσης του ζητήματος αυτού κινήθηκε ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας – μεταξύ άλλων – την αναγκαιότητα της διεπιστημονικής προσέγγισης κατά την εξέταση των προδικαστικών προσφυγών και προχωρώντας σε μία καινοτόμα πρόταση τροποποίησης του Άρθρου 348 του ν.4412/2016 αναφορικά με τη σύνθεση της Αρχής.
      Συγκεκριμένα, στην Αιτιολογική Έκθεση της Ανάλυσης Συνεπειών Ρύθμισης του Σχεδίου Νόμου «Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» προτάθηκε και τελικώς υιοθετήθηκε η επιλογή των μελών της Αρχής από «…πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και υψηλής επιστημονικής κατάρτισης στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου η Αρχή να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο έργο της, που έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα….».
      Η τελική μορφή της παρ. 3 του Άρθρου 348 του ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν.4912/2022, έχει ως εξής:
      «3. Ως μέλη της Αρχής επιλέγονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και υψηλής επιστημονικής κατάρτισης. Τα πρόσωπα αυτά πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένη ακαδημαϊκή ή επαγγελματική εξειδίκευση στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων και να πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 του π.δ. 50/2001 (Α΄ 39).»
      Ορίστηκαν, δηλαδή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στην Αιτιολογική Έκθεση, «…τα προσόντα και η διαδικασία επιλογής και διορισμού … των μελών, τα οποία δεν θα προέρχονται αποκλειστικά από το πεδίο της νομικής επιστήμης….».
      Δίνεται, δηλαδή, πλέον η δυνατότητα σε επιστήμονες προερχόμενους από πεδία διαφορετικά της νομικής επιστήμης να στελεχώσουν την Αρχή, συμβάλλοντας στην υλοποίηση του διττού θεσμικού της ρόλου, όπως αυτός καταγράφεται στο ν.4912/2022, με την πρόβλεψη συμμετοχής τους και στα κλιμάκια εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών που υποβάλλονται ενώπιον της Αρχής.
      Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ιδιαίτερα μάλιστα στον τομέα των δημόσιων έργων που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες στήριξης της εθνικής οικονομίας, θα υπάρχει η δυνατότητα να εντοπιστούν και να αποκατασταθούν εκ των προτέρων οι όποιες ασάφειες επί των τεχνικών θεμάτων, εξαλείφοντας τα «σκοτεινά σημεία» που πολλές φορές ανακύπτουν στο στάδιο κατασκευής, καθυστερώντας ή/και διακινδυνεύοντας την υλοποίησή τους, αλλά και επιβαρύνοντας πολλαπλάσια τον προϋπολογισμό τους.
      Η προσέγγιση αυτή θα συμβάλει στην ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση των ενωσιακών κονδυλίων και χρηματοδοτικών διευκολύνσεων, ιδίως, ενόψει της προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων του Recovery and Resilience Fund (RRF) (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) για την υποστήριξη της ανάταξης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι κρίσεων.
      Εν κατακλείδι, το πολύπλευρο και διεπιστημονικό υπόβαθρο των μελών που θα επιλεγούν για τη στελέχωση της Αρχής, σύμφωνα με τις επιταγές του ν.4912/2022, θα αποτελέσει εχέγγυο του τεκμηριωμένου έργου της, με αποκλειστικό γνώμονα την ορθή εφαρμογή της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας, την πλήρη διαφάνεια κατά την απορρόφηση των ενωσιακών κονδυλίων και, τελικά, τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
      Άρθρο του Γεωργίου – Βασιλείου Ελευθεριάδη (Πολιτικός Μηχανικός, M.Sc., Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων)
      Περισσότερα...

      675 • 0

    17. Αρθρογραφία

      Η λίμνη Κάρλα είναι πλέον η 2η μεγαλύτερη στην Ελλάδα

      Engineer

      Η λίμνη Κάρλα, ή λίμνη Βοιβηίδα (παλαιότερα) και κατά την αρχαιότητα Βοιβηΐς, ή Βοιβιάς, ή Βοίβη, ή λίμνη της Πελασγιώτιδος, είναι λίμνη η οποία αποξηράνθηκε το 1962, επειδή την εποχή εκείνη προκαλούσε πλημμύρες στις πέριξ γεωργικές καλλιέργειες, ενώ ορισμένες βαλτώδεις εκτάσεις γύρω της προκαλούσαν την έντονη παρουσία εντόμων. Βρισκόταν νοτιοανατολικά της Λάρισας, κοντά στις βόρειες πλαγιές του Πηλίου, στα όρια των Νομών Λαρίσης και Μαγνησίας.

      Η αποξήρανση της λίμνης Κάρλας άρχισε στο τέλος Αυγούστου του 1962 με τα εγκαίνια της σήραγγας μήκους 10.150 μέτρων και ήταν από τα σημαντικότερα έργα για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας. Αποδόθηκαν 80.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στους αγρότες της Θεσσαλίας, σε μία εποχή που η ελληνική γεωργία πραγματοποιούσε τα πρώτα βήματά της προς την εκβιομηχάνιση αλλά και την αντιμετώπιση του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού
      . 
      Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα της περιοχής ήταν μεγαλύτερες από το όφελος που προσέφερε η αποξήρανσή της. Έτσι, σήμερα γίνεται προσπάθεια για αναδημιουργία της λίμνης, που θα έχει μέγεθος 38.000 στρέμματα.[3] Η αρχική λίμνη είχε μέγεθος 180- 195 χιλιάδες στρέμματα και το βάθος της έφτανε τα 4-6 μ. Το Δεκέμβριο του 2010 άρχισε η άντληση νερού από τον ποταμό Πηνειό, ενώ όταν τεθούν σε πλήρη λειτουργία τα πέντε αντλιοστάσια του Πηνειού θα τροφοδοτούν τη λίμνη με 14 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο.[3]Το έργο αναμένεται να συμβάλλει μεταξύ άλλων στην αντιπλημμυρική προστασία, την αποκατάσταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, την άρδευση 100.000 στρεμμάτων, την ενίσχυση της ύδρευσης της πόλης του Βόλου με 15 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως – το 50% των αναγκών της πόλης.

      Κατά τη διάρκεια των εργασιών για την ανασύσταση της λίμνης ήρθαν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα (ενδεικτικά: κοσμήματα, αγγεία, νομίσματα, κλίβανοι, υπολείμματα κτιρίων, αγωγοί, τάφοι).[1] Το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε μάλιστα τη διατήρηση και μετατροπή σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, ενός τμήματος προϊστορικού οικισμού, έκτασης 3,5 στρεμμάτων, του τέλους της Νεολιθικής Εποχής.[1]Μετά την επιτυχή άρδευση η Λίμνη «εγκαινιάσθηκε» τον Οκτώβριο του 2018.[4]Με το όνομα Βοιβηίς φέρονταν παλαιότερα πετρελαιοφόρο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. 
      Μετά από το καιρικό σύστημα Ντάνιελ τον Σεπτέμβριο του 2023, η περιοχή δέχθηκε ποσότητες ομβρίων υδάτων που αντιστοιχούν σε ποσότητα μεγαλύτερη της τριετίας. Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα η λίμνη να ανακτήσει την αρχική της έκταση προ του 1962 και ακόμη μεγαλύτερη, 190 χλμ, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδος, μετά από την Τριχωνίδα.
      Η Λίμνη Κάρλα, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς υδροβιότοπους της Ελλάδας!
         
      Ένας από τους πιο σημαντικούς υδροβιότοπους της Ελλάδας έχει χαρακτηριστεί η λίμνη Κάρλα, στα ανατολικά της Θεσσαλίας, αλλά για τους περισσότερους είναι μία περιοχή άγνωστη μεν, πολλά υποσχόμενη δε για το μέλλον του τόπου.Τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε σε ένα αληθινό τόπο συνάντησης και συνύπαρξης εκατοντάδων πτηνών, που πολλά από αυτά κινδυνεύουν με αφανισμό,εξαιτίας της αλόγιστης δραστηριότητας των ανθρώπων και των λάθος επιλογών τους.  
      Η Λίμνη Κάρλα αποτελεί έναν τουριστικό πόλο αφού  ενδείκνυται ακόμα και για ναυταθλήματα, αλλά και για όσους αγαπούν και παρατηρούν την Φύση, αφού στο οικοσύστημα της περιοχής ζουν πλέον περισσότερα από 186 είδη πτηνών, μερικά από τα οποία είναι εξαιρετικά σπάνια και κινδύνευαν από αφανισμό».
      Περισσότερα...

      8504 • 0

    18. Αρθρογραφία

      Η οριοθέτηση των υδατορεμάτων -χειμάρρων ως προϋπόθεση για τη νόμιμη δόμηση

      Engineer

      Τα τελευταία χρόνια εκδηλώνονται και στη χώρα μας πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να σημειώνονται πολλές πλημμύρες με δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στα μπαζωμένα ρέματα, στις επεμβάσεις στις κοίτες των ποταμών και στην αυθαίρετη δόμηση πλησίον των ρεμάτων. Για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα ζητήματα που προκαλούνται, η πολιτεία θεσμοθέτησε νέους κανόνες στην οριοθέτηση των ρεμάτων, στη δόμηση και τα αυθαίρετα πλησίον των ρεμάτων. Στόχος των νομοθετημάτων είναι η προστασία των υδατικών πόρων και η αντιπλημμυρική θωράκιση των κατασκευών των περιοχών απ’ όπου διέρχονται. Σημαντικό επίσης είναι ότι απαιτείται πλέον καθορισμός ζωνών προστασίας των ρεμάτων σε κάθε πολεοδομική μελέτη ένταξης ή επέκτασης περιοχών σε σχέδιο πόλης, ενώ για τις εκτός σχεδίου περιοχές, η δόμηση οποιασδήποτε κατασκευής πλησίον ρέματος επιτρέπεται σε απόσταση τουλάχιστον 20 μέτρων.
      Τι θεωρείται υδατόρευμα και πρέπει να οριοθετηθεί; Υδατορέματα ή υδατορεύματα ή ρέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι, ρέματα και ρυάκια) είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Στην έννοια του υδατορέματος δεν περιλαμβάνονται τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι.
      Πώς ορίζονται οι οριογραμμές ενός υδατορεύματος; Οριογραμμές υδατορέματος είναι οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά:
      α) τις όχθες του υδατορέματος,
      β) τις γραμμές πλημμύρας και
      γ) οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας.
      Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οριοθέτησης και διευθέτησης ενός υδατορεύματος; Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος.
      Η διευθέτηση υδατορέματος είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.
      Τι περιλαμβάνει ο Φάκελος Οριοθέτησης - Πρόταση Οριοθέτησης ενός ρέματος; α) Οριζοντιογραφικό και υψομετρικό τοπογραφικό διάγραμμα αποτύπωσης του προς οριοθέτηση υδατορέματος.
      β) Υδρολογική και Υδραυλική μελέτη με τις οποίες περιγράφονται οι συνθήκες στη λεκάνη απορροής του υδατορέματος, υπολογίζεται η πλημμυρική παροχή και προσδιορίζονται οι γραμμές πλημμύρας στο τμήμα του υδατορέματος που οροθετείται.
      γ) Συνοπτική Τεχνική Εκθεσημε τα γεωλογικά και περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής μελέτης και την πρόταση οριοθέτησης.
      Η οριοθέτηση γίνεται σε όλο το μήκος του υδατορέματος; Οχι , μπορεί να γίνεται και σε τμήματα των υδατορεμάτων (τμηματική οριοθέτηση). Στην περίπτωση αυτή ο Φάκελος Οριοθέτησης, συνοδεύεται από υδρολογική μελέτη.
      Ποιος κινεί τη διαδικασία για την οριοθέτηση ενός ρέματος; Ο Φάκελος Οριοθέτησης μπορεί να συντάσσεται με μέριμνα: του Υπουργείου Περιβάλλοντος,της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,της Περιφέρειας, του οικείου ΟΤΑ καθώς και φυσικών ή νομικών προσώπων.
      Θέλω να κάνω την οριοθέτηση ενός ρέματος. Είναι χρονοβόρα διαδικασία; Θα λέγαμε πως ναι, γιατί απαιτούνται πολλές εγκρίσεις από υπηρεσίες του δημοσίου. Συγκεκριμένα η διαδικασία Οριοθέτησης των υδατορεμάτων χωρίς κατασκευή έργων διευθέτησης επ’ αυτών, όταν την ζητά ένας ιδιώτης απαιτεί τα εξής:
      1.Σύνταξη φακέλου Οριοθέτησης, που ελέγχεται και θεωρείται από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της αρμόδιας Περιφέρειας.
      2.Θεώρηση από την Τεχνική Υπηρεσία του Φακέλου Οριοθέτησης όπου καθορίζονται, στο διάγραμμα οι οριογραμμές του υδατορέματος.
      3. Γνωμοδότηση για την οριοθέτηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή και άλλης κατά περίπτωση Υπηρεσίας, όπως Αρχαιολογικής, Δασικής.
      4. Σε περίπτωση που τμήμα του προς οριοθέτηση υδατορεύματος εμπίπτει, εν μέρει ή στο σύνολό του σε περιοχές NATURA 2000, απαιτείται γνωμοδότηση από το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, καθώς και από τον κατά περίπτωση αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής.
      5. Γνωμοδότηση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, ύστερα από ανάρτηση του τοπογραφικού διαγράμματος.
      6. Σε περίπτωση που το τμήμα του ρέματος στο οποίο ζητείται η οριοθέτηση βρίσκεται μέσα σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο ή σε παραδοσιακό οικισμό, η επικύρωση του καθορισμού των οριογραμμών του υδατορέματος γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα.
      7. Σε περίπτωση που από την υδραυλική μελέτη του φακέλου της οριοθέτησης, προβλέπονται έργα διευθέτησης/ αντιπλημμυρικά έργα, τότε για την έγκριση της υδραυλικής μελέτης απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων των έργων αυτών από την αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
      8.Μετά την ανωτέρω διαδικασία εκδίδεται πράξη επικύρωσης του καθορισμού των οριογραμμών του υδατορέματος (οριοθέτηση).
      Πότε δεν απαιτείται οριοθέτηση ενός ρέματος; Δεν απαιτείται οριοθέτηση των υδατορεμάτων για την εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοίτης, επισκευής υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων, κατεδάφισης αυθαιρέτων, για την κατασκευή φραγμάτων, για την κατασκευή ή επισκευή ή καθαίρεση γεφυρών και οχετών, καθώς και άλλων έργων προστασίας θεμελιώσεων γεφυρών, για έργα ή δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών καθώς σε για μικρά υδατορέματα όταν δεν συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας αυτών.
      Ποιά είναι τα μικρά υδατορέματα; Μικρά υδατορέματα (επιφανειακές πτυχώσεις απορροής) είναι οι επιφανειακές πτυχώσεις του εδάφους που είναι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής, με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του 1,0 τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως ή μικρότερης ή ίσης των 0,50 τ.χ. όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως. Ως σημείο έναρξης της μέτρησης της λεκάνης απορροής ορίζεται κάθε σημείο της βαθιάς γραμμής της επιφανειακής πτύχωσης.
      Εχει γίνει παλιά οριοθέτηση ενός ρέματος, απαιτείται τώρα να γίνει νέος καθορισμός; Τα υδατορέματα των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 880/1979 και του άρθρου 5 του ν. 3010/2002, εφόσον έχει επέλθει σημαντική μεταβολή των πραγματικών υδραυλικών, περιβαλλοντικών και πολεοδομικών δεδομένων βάσει των οποίων έγινε η αρχική οριοθέτηση, μπορεί να οριοθετούνται εκ νέου.
      Επίσης στα υδατορέματα που οι οριογραμμές τους δεν έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις μπορεί, κατ’ εξαίρεση, ύστερα από αίτημα του ενδιαφερόμενου για έκδοση οικοδομικής άδειας δόμησης πλησίον αυτών, να γίνει προσωρινή οριοθέτηση αυτών από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.
      Εγώ θέλω να κτίσω ένα οικόπεδο και η πολεοδομία ζητεί να κάνω οριοθέτηση σε ένα ρεματάκι που συνορεύω, αλλά όμως δεν κατεβάζει συνέχεια νερό. Γιατί να ταλαιπωρούμαι; Η νομοθεσία δεν διαχωρίζει τα ρέματα, ανάλογα με την ποσότητα και πότε αυτά κατεβάζουν νερό. Υπάρχουν ρέματα που έχουν μόνιμα ροή και άλλα που εμφανίζουν ροή μόνο κατά τη διάρκεια βροχόπτωσης και μάλιστα έντονης. Επίσης υπάρχουν οι χείμαρροι που έχουν εποχιακή έντονη ροή και τέλος υπάρχουν οι ποταμοί που έχουν πάντα ροή υδάτων.
      Όμως εάν πραγματικά αποδειχθεί ότι το ρέμα είναι μικρό, τότε δεν απαιτείται οριοθέτηση και μπορείτε να κτίσετε.
      Μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου κοντά σε ρέμα; Ναι, υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις:
      1. Περίπτωση σε οριοθετημένο ρέμα
      α) Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.
      β) Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής (οριοθέτησης του ρέματος) και της οικοδομικής γραμμής, επιτρέπεται η τακτοποίηση του αυθαιρέτου και εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης ίσος με τον συντελεστή πρασιάς.
      2. Περίπτωση σε μη οριοθετημένο ρέμα
      Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, ανάλογα με το αν το αυθαίρετο συνορεύει με μικρό, μεσαίο ή μεγάλο ρέμα ως εξής:
      α) στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός (1) τετραγωνικού χιλιομέτρου (τ.χ.), όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού (0,50) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης,
      β) στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι (20) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος,
      γ) στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα (10) τ.χ., όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε (5) τ.χ., όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.
      Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου - πολεοδόμου μηχανικού
      [email protected]
      Περισσότερα...

      3141 • 0

    19. Αρθρογραφία

      Η ποιότητα της αρχιτεκτονικής δημιουργίας εξαρτάται άμεσα από τη γενικότερη πολιτισμική στάθμη της κοινωνίας

      Engineer

      Η αρχιτεκτονική χρόνια τώρα δεινοπαθεί στη χώρα μας. Ουδέποτε βρήκε τη θέση που της αρμόζει και της αξίζει, ως σημαντική πολιτιστική συνιστώσα. Πάντοτε βρισκόταν στο περιθώριο, στη σκιά, στην αφάνεια. Μάταια η πλειονότητα των Ελλήνων αρχιτεκτόνων προσπαθεί να αντιστρέψει αυτή την κατάσταση και να διαμορφώσει καλύτερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματός τους. Προσκρούει όμως πάνω σε ανυπέρβλητα εμπόδια, στο αδιαπέραστο τείχος που λέγεται ελληνική πραγματικότητα.
      Αναμφίβολα, η ποιότητα της αρχιτεκτονικής δημιουργίας εξαρτάται άμεσα από τη γενικότερη πολιτισμική στάθμη της κοινωνίας. Δεν θα μπορούσε ποτέ να αποδεσμευτεί από το κοινωνικό γίγνεσθαι, αφού η αρχιτεκτονική αυτό εκφράζει ως χτισμένο περιβάλλον, αυτό αποτυπώνει στον χώρο και τον χρόνο: τον τρόπο που ζούμε και συμπεριφερόμαστε. Μ’ αυτή την έννοια δεν είναι ποτέ ουδέτερη, αλλά αποκαλύπτει πάντοτε τις συνθήκες που τη γέννησαν. Είναι συνεπώς κυρίως ο εργοδότης (ιδιώτης ή Δημόσιο) αυτός που προδιαγράφει το ιδεολογικό, κοινωνικό και ταξικό της πρόσημο.
      Από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, η «επίσημη» αρχιτεκτονική στον τόπο μας ακολουθούσε πιστά το δυτικό πρότυπο. Μιμούνταν, ως επί το πλείστον, άκριτα τα ευρωπαϊκά παραδείγματα εξυμνώντας το ξενόφερτο, ενώ την ίδια στιγμή η λαϊκή αρχιτεκτονική απαξιωνόταν ή αναδεικνύονταν μόνο τα φολκλορικά χαρακτηριστικά της, μέσω μιας ρομαντικής διάθεσης «επιστροφής στις ρίζες». Οι Ελληνες αρχιτέκτονες βρίσκονταν έτσι πάντοτε αντιμέτωποι με το ψευτοδίλημμα τοπικισμός ή διεθνισμός και η διαδρομή τους έμοιαζε με το πέρασμα του στενού ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.
      Advertisement
      Στην πραγματικότητα οι αρχιτέκτονες ουδέποτε κατορθώσαμε να πείσουμε τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα για την αδήριτη ανάγκη της τέχνης και της επιστήμης μας. Αντίστοιχα, το ελληνικό Δημόσιο και οι κρατικές υπηρεσίες αντιμετώπιζαν την αρχιτεκτονική ως αχρείαστη πολυτέλεια και ενοχλητικό εμπόδιο στους σχεδιασμούς τους. Αν εξαιρέσει κανείς μια μικρή περίοδο του Μεσοπολέμου και της δεκαετίας του ’60, όπου πραγματοποιήθηκαν κάποια αξιόλογα κρατικά προγράμματα (σχολικά και νοσοκομειακά συγκροτήματα, εργατικές και προσφυγικές κατοικίες, τουριστικά καταλύματα), το Δημόσιο στην ουσία λειτούργησε υπονομευτικά και όχι ως αρωγός της αρχιτεκτονικής.
      Απ’ ευθείας αναθέσεις αντικατέστησαν τη διαδικασία των πανελλήνιων αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Βραβευμένες μελέτες ουδέποτε υλοποιήθηκαν και πάμπολλες φορές παρακάμφθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες, προκειμένου να χτιστούν στη θέση τους άλλα κτίρια, σχεδιασμένα από μελετητές που είχαν πολιτικές ή άλλες διασυνδέσεις με τους κρατούντες. Η κακοδαιμονία αυτή συνεχίζεται αμείωτη μέχρι τις μέρες μας, με τα παραδείγματα τέτοιων απαράδεκτων διαδικασιών να αποτελούν δυστυχώς τον κανόνα και όχι τις εξαιρέσεις. Η αρχιτεκτονική του κατεστημένου διαφημίζεται, προωθείται και χτίζεται διαχρονικά στη χώρα μας, διαμορφώνοντας και επιβάλλοντας τα πρότυπά της στην ελληνική κοινωνία.
      Και σαν να μην έφτανε αυτό, σήμερα βλέπουμε και ιδιώτες με προκάλυμμα διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα να επεμβαίνουν και να προωθούν ανερυθρίαστα, με τις ευλογίες της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ, τις δικές τους προτάσεις και τους δικούς τους μελετητές, ακόμη και για δημόσια έργα που επιλέχθηκαν μέσω διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, όπως το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων στο λιμάνι του Πειραιά. Η αρχιτεκτονική έτσι, για άλλη μία φορά, εκφράζει ολοφάνερα την ταξική της προέλευση και στόχευση. Η διαπλοκή και οι δημόσιες σχέσεις έχουν απλωθεί σαν γάγγραινα παντού, ενώ το Δημόσιο απώλεσε τον κοινωνικό του ρόλο και υποτάχθηκε πλήρως στις επιταγές και τα συμφέροντα του ιδιωτικού.
      Ενας διαχρονικός επαρχιωτισμός χαρακτηρίζει έντονα τις επιλογές και τις αποφάσεις τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, σε ό,τι αφορά σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα. Εμβληματικά κτίρια ανατίθενται με απ’ ευθείας αναθέσεις σε ξένους star-architects, ενώ οι Ελληνες αρχιτέκτονες μηχανικοί αγνοούνται επιδεικτικά και σπρώχνονται στο περιθώριο. Χαρακτηριστική κι εδώ είναι η τελευταία πρωτοφανής και προκλητική μεθόδευση για τη μελέτη επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, η οποία αποτελεί το αποκορύφωμα της απαξίωσης και υπονόμευσης του πολύπαθου θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Η ξενομανία συνεχίζει ακάθεκτη να καταδυναστεύει το παρόν μας σαν εφιάλτης, ενώ την ίδια στιγμή η νεοελληνική αρχιτεκτονική υποτιμάται, υποβαθμίζεται και θεωρείται υποδεέστερη, μπροστά στην υποτιθέμενη υπεροχή των ξένων αρχιτεκτόνων.
      Δυστυχώς, ολοένα και περισσότερο, το τελευταίο διάστημα, το υπουργείο Πολιτισμού μετατρέπεται σε υπουργείο «βαρβαρότητας και απαιδευσιάς», το οποίο προσβάλλει αντί να στηρίζει τον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας. Μια απλή σύγκριση του πώς αντιμετωπίζει η ελληνική πολιτεία την αρχιτεκτονική σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες αρκεί για να καταδείξει την ανύπαρκτη ανάδειξη και προώθηση του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η Ελλάδα ήταν και συνεχίζει –δυστυχώς– να είναι εισαγωγέας και μεταπράτης αρχιτεκτονικών προτύπων και πολιτισμού. Η εσωστρέφεια υπονομεύει, κατατρώγει και εκμηδενίζει ό,τι σημαντικό πάει να ανθήσει σ’ αυτόν τον τόπο ή όπως έλεγε ο Σεφέρης, «… στην Ελλάδα όπου καταστρέφουν τα πάντα σαν τις ακρίδες».
      Την ίδια ώρα, οι νέοι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες και αρχιτεκτόνισσες πνίγονται μέσα στο τέλμα της ζοφερής καθημερινότητας των «τακτοποιήσεων και νομιμοποιήσεων». Τα όνειρα και οι προσδοκίες τους συνθλίβονται στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας, ζώντας διαρκώς στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού και στον εφιάλτη της ανεργίας. Η δημόσια κριτική είναι σχεδόν ανύπαρκτη και όσες κριτικές εμφανίζονται είτε αποσιωπώνται και καταχωνιάζονται είτε καλύπτονται επιδέξια κάτω από τον μανδύα ενός ανούσιου και άκαρπου καθωσπρεπισμού. Δεν συζητάμε πια μεταξύ μας οι αρχιτέκτονες, αλλά δεν συζητάμε ούτε και με την ελληνική κοινωνία που τόσο την έχουμε ανάγκη. Μόνο αν απλωθεί η αρχιτεκτονική σε ολόκληρη την κοινωνία θα μπορέσουμε να πατήσουμε στο δικό μας σταθερό έδαφος και να πραγματοποιήσουμε το μετέωρο αλλά τόσο αναγκαίο και ελπιδοφόρο βήμα προς το μέλλον.
      Τάσης Παπαϊωάννου*
      *Αρχιτέκτων-ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
      Περισσότερα...

      704 • 2

    20. Αρθρογραφία

      Η πολύπλοκη νομοθεσία θα οδηγήσει σε μια νέα "γενιά τακτοποιημένων αυθαιρέτων"

      Engineer

      Φόβους ότι η πολύπλοκη νομοθεσία θα οδηγήσει σε μια νέα «γενιά τακτοποιημένων αυθαιρέτων», λόγω λαθών από άγνοια ή βιασύνη στις δηλώσεις, εξέφρασε η τοπογράφος μηχανικός, M.Sc. Πολεοδομίας - Χωροταξίας, Γραμματή Μπακλατσή, σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου 2014 και ώρα 19.00 στο αμφιθέατρο του Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας, με θέμα την "Αυθαίρετη Δόμηση".
       
      Οπως ανέφερε "ο Νόμος βάζει ένα σημαντικό θέμα όσον αφορά τη βεβαίωση του μηχανικού για τη σύνταξη κάθε συμβολαιογραφικής πράξης, που δεν είναι απλώς ένα δικαιολογητικό, αλλά ουσιαστικά εκείνος ο τρόπος για να σταματήσει η αυθαίρετη δόμηση και να μπει κόκκινη γραμμή. Ο μηχανικός θα πρέπει να είναι προσεκτικός στην έκδοση αυτών των βεβαιώσεων για το τι είναι αυθαίρετο ή μπορεί να υπαχθεί στις κατηγορίες των αυθαιρέτων. Εχουμε, όμως, πάρα πολλές επιφυλάξεις για τον τρόπο που γίνεται η όλη διαδικασία, γιατί ναι μεν ο Νόμος είναι στο τελείωμά του καθώς λήγει 5 Φεβρουαρίου, όμως το τοπίο είναι πολύ θολό και υπάρχουν πολλά προβλήματα" σύμφωνα με τον taxydromos.gr
       
      Φοβάμαι, συμπλήρωσε, ότι "σε λίγο καιρό θα μιλάμε για μία καινούργια γενιά αυθαιρέτων, των τακτοποιημένων αυθαιρέτων. Ενώ τακτοποιούμε αυθαίρετα, ίσως ο τρόπος που γίνεται αυτό να μην είναι ο σωστός όσον αφορά στο πρόστιμο, το χρόνο απόδειξης της δημιουργίας του. Αυτά θα φανούν στην πορεία, στην ταυτότητα του κτιρίου, όπου εκεί θα βγουν όλα τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί" κατέληξε.
       
      Παράλληλα, στη ημερίδα ο κ. Γεώργιος Σιμώνης, Πολιτικός Μηχανικός, Μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ Μαγνησίας τόνισε ότι είναι σημαντικό ο συγκεκριμένος νόμος να συμπεριλάβει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη μελέτη στατικής επάρκειας, ακόμη και των κατοικιών, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει και αυτό αποδεικνύει την καθαρά εισπρακτική λογική του μέτρου
       
      Ο δικηγόρος Νικόλαος Μόσχος, παρουσίασε κωδικοποίηση αποφάσεων, κυρίως δικαστικών, σχετικά με τη διαδικασία της ένστασης κατά της έκθεσης αυτοψίας αυθαιρέτου, και αναφέρθηκε στη διαδικασία που ακολουθείται στο ΣΥΠΟΘΑ, ένα πρακτικό ζήτημα που αφορά δικηγόρους και μηχανικούς και έχει απασχολήσει πολλές φορές τα διοικητικά κυρίως δικαστήρια.
       
      Τέλος ο κ. Γιάννης Κόνσουλας, πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας, επισήμανε ότι "Σε όλες τις περιόδους της ελληνικής δημοκρατίας, ακόμα και της βασιλευομένης, είχαμε φαινόμενα αυθαίρετης δόμησης, και στο τέλος τα αυθαίρετα νομιμοποιήθηκαν. Βλέπουμε ότι η αναστολή κατεδάφισης ή νομιμοποίηση των αυθαιρέτων έχει καταντήσει έθιμο για την ελληνική κοινωνία. Και μέσα από αυτό, αναδεικνύεται το πελατειακό κράτος που, πιεζόμενο από πολίτες, αραιά και που, προχωρά στην τακτοποίηση ή αναστολή κατεδάφισης.
       
      Με πρόσφατη νομολογία που είναι ακόμη αδημοσίευτη μπαίνει νέα κόκκινη γραμμή και δέχεται τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων που χτίστηκαν μέχρι 28 Ιουλίου του 2011". Οσον αφορά στην τακτοποίηση, τόνισε ότι οι ημιυπαίθριοι χώροι και τα αυθαίρετα κτίσματα έχουν δώσει περί τα 2,33 δισ. ευρώ εκ των οποίων μόνο το 2,5% κρατήθηκε για το πράσινο ταμείο, ενώ τα υπόλοιπα, που είναι στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, μένει με διυπουργική απόφαση να πάνε στην τρύπα του προϋπολογισμού.
       
      Πηγή: http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=235&la=1&catid=213&artid=13955
      Περισσότερα...

      3003 • 35

    21. Αρθρογραφία

      Η πορεία των Υδροηλεκτρικών Έργων στην Ελλάδα από το 1950 ως σήμερα

      Engineer

      άρθρο από τους Ιωάννη Στεφανάκο τ. Επίκ. Καθηγητή ΕΜΠ και  Κωνσταντίνο Νικητόπουλο ΟΜΕΚ Α.Ε.
      Η πορεία των Υδροηλεκτρικών Έργων στην Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιστορία της ΔΕΗ. Στις 20 Ιουλίου 1950 υπογράφτηκε σύμβαση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της αμερικανικής εταιρείας EBASCO, με την οποία η τελευταία αναλάμβανε την ανάπτυξη και τη λειτουργία εθνικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Στις 7 Αυγούστου 1950 ιδρύθηκε η ΔΕΗ. Κατευθυντήριος άξονας ήταν η παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας για τη στήριξη της αστικής ανάπτυξης και του εκβιομηχανισμού της χώρας.
      Πριν από την ίδρυση της ΔΕΗ είχαν τεθεί σε λειτουργία πολύ μικρά Υδροηλεκτρικά Εργοστάσια την περίοδο 1927 – 1931, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 6MW. Το πρώτο ενεργειακό πρόγραμμα εκπονήθηκε την περίοδο 1951-1955 από την EBASCO -η οποία είχε αναλάβει την ευθύνη οργάνωσης και λειτουργίας της ΔΕΗ, με κεφάλαια προερχόμενα από το Σχέδιο Μάρσαλ και τις ιταλικές πολεμικές αποζημιώσεις. Τα έργα του πρώτου προγράμματος περιλάμβαναν τον ατμοηλεκτρικό σταθμό Αλιβερίου, τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς Λούρου, Άγρα και Λάδωνα, καθώς και την κατασκευή γραμμών μεταφοράς για τη διασύνδεση όλων αυτών των σταθμών.
      Με το δεύτερο ενεργειακό πρόγραμμα που εκπόνησε η ελληνική πλέον διοίκηση της ΔΕΗ, μετά τη λήξη της σύμβασης με την Ebasco το καλοκαίρι του 1955, οριστικοποιήθηκε η οργάνωση και η μορφή της εκμετάλλευσης της παραγωγής και της διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, τέθηκαν σε λειτουργία ο ατμοηλεκτρικός σταθμός Πτολεμαΐδας και ο υδροηλεκτρικός σταθμός Ταυρωπού. Μέχρι το 1960, μέσα σε μια δεκαετία λειτουργίας της ΔΕΗ, εκτός από τα θερμοηλεκτρικά και υδροηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής, κατασκευάστηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα γραμμών μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και πλήθος υποσταθμών μετασχηματισμού του ρεύματος.
      Την περίοδο 1950 – 1975 κατασκευάστηκαν οκτώ (8) Μεγάλοι Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί ήτοι: Άγρας, Λάδωνας, Λούρος, Ταυρωπός/Πλαστήρας, Κρεμαστά, Καστράκι, Εδεσσαίος και Πολύφυτο, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.410 MW.
      Την περίοδο 1976 έως και 1996 κατασκευάστηκαν επιπλέον 8 μεγάλοι και 3 μικροί ΥΗΣ ήτοι: Πουρνάρι Ι και ΙΙ, Σφηκιά, Ασώματα, Στράτος Ι και ΙΙ, Πηγές Αώου, Θησαυρός, Πλατανόβρυση, Γκιώνα και Μακροχώρι, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.630 MW, στους οποίους περιλαμβάνονται και δύο αναστρέψιμοι Αντλητικοί Σταθμοί, η Σφηκιά και ο Θησαυρός.
      Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται σχηματικά η ταχύτατη ανάπτυξη των μεγάλων ΥΗΕ, ιδιαίτερα κατά την 30ετία 1960-1990 από τη ΔΕΗ. Η μεγάλη κάμψη άρχισε από το 1997, μετά την ολοκλήρωση της ένταξης στο σύστημα των μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων του Νέστου (Θησαυρός και Πλατανόβρυση).
      Έκτοτε λόγω των άστοχων, λίαν επιεικώς, ενεργειών των διοικήσεων της ΔΕH και παρά τις επίμονες εισηγήσεις των Στελεχών των Υδροηλεκτρικών Έργων, το μόνο μεγάλο ΥΗΕ που εντάχθηκε στο σύστημα είναι αυτό του Ιλαρίωνα το 2013, με τα μακροπρόθεσμα ιδιαίτερα δυσμενή αποτελέσματα που ζούμε σήμερα, λόγω της πλήρους επικράτησης του εισαγόμενου φυσικού αερίου.

      Η προσθήκη εγκατεστημένης ισχύος των Υδροηλεκτρικών Έργων στην Ελλάδα
      Πρόσωπο κλειδί και πρωτοπόρος για την ανάπτυξη των Υδροηλεκτρικών Έργων στην Ελλάδα υπήρξε ο αείμνηστος Σταύρος Νικολάου (1920-2003). Διετέλεσε πρώτος Καθηγητής στο ΕΜΠ στην Έδρα των Υδραυλικών – Υδροδυναμικών Έργων ΙΙ, την περίοδο 1969-1982.
      Ο καθηγητής Νικολάου υπήρξε απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών και μετέπειτα του ΕΜΠ στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Στη συνέχεια μετέβη στην Αμερική, όπου έκανε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο περίφημο για την εποχή του Ινστιτούτο Προκεχωρημένων Υδροδυναμικών Ερευνών της Iowa (στο οποίο στη συνέχεια, ως καθηγητής, απέστειλε με έμμεση μεγάλη οικονομική ενίσχυση (υποτροφίες) έναν μικρό αριθμό σπουδαστών του, – μεταξύ των οποίων και ο δεύτερος συγγραφέας του παρόντος άρθρου – και εξειδικεύτηκε στη μελέτη και την κατασκευή φραγμάτων και υδροηλεκτρικών έργων. Επέστρεψε στην Ελλάδα περί το 1960, ως στέλεχος στην κατασκευή του φράγματος Κρεμαστών, (κατασκευαστής του υπόψη έργου η εταιρία Keiser Eng. & Contractors και μελετητής η εταιρεία ECI).
      Ακολούθως (1969) εξελέγη καθηγητής του ΕΜΠ και ενέταξε στη διδασκαλία του τα ειδικά μαθήματα που αφορούσαν το σχεδιασμό των Υδροηλεκτρικών Έργων. Εισήγαγε αμέσως τους σπουδαστές του στη γιγαντιαία κλίμακα των μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων, η δε παρακολούθηση απαιτούσε υψηλών απαιτήσεων συνδυαστική γνώση των κυριότερων κατευθύνσεων της Σχολής των Πολιτικών Μηχανικών (Υδραυλικά, Γεωτεχνικά, Δομοστατικά).
      Πως αλλιώς από γιγαντιαία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η κλίμακα των Υδροηλεκτρικών Έργων, όταν παρουσιάζουν τεχνικά χαρακτηριστικά όπως ο όγκος των 12 εκ. m3 επιχωμάτων του φράγματος Θησαυρού, (ισοδύναμου κόστους με τα επιχώματα του Αυτοκινητόδρομου της Ιόνιας Οδού μήκους 190 χιλιομέτρων), τα 10km σηράγγων του φράγματος Πηγών Αώου και μάλιστα διαμέτρου έως 7,0m, ο υπόγειος σταθμός παραγωγής του φράγματος Στράτου επιφάνειας κατόψεως 1.400 m2 και ύψους ισοδύναμου με δεκαεπταώροφη πολυκατοικία?
      Το 1972, ίδρυσε στη ΔΕΗ, με αυστηρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, το περίφημο Κλιμάκιο Μελέτης Υδροηλεκτρικών έργων (ΚΜΥ) με σκοπό τη μελέτη και την κατασκευή υδροηλεκτρικών έργων από Έλληνες μηχανικούς και Ελληνικές κατασκευαστικές Εταιρείες , δεδομένου ότι, μέχρι τότε, τόσο η μελέτη όσο και η κατασκευή αναλαμβάνονταν από μεγάλους Οίκους του εξωτερικού.
      Μέσα σε μόλις τρία (3) χρόνια, λόγω της πολύ ισχυρής προσωπικότητας, της εξαιρετικής ευφυίας, της απαράμιλλης τεχνικής συγκρότησης και της εντιμότητας του καθηγητή Νικολάου, όσο και τον ενθουσιασμό των νέων και λαμπρών μηχανικών που ο ίδιος ενέταξε στο δυναμικό του ΚΜΥ και της ΔΑΥΕ στη συνέχεια, άρχισε η κατασκευή του πρώτου ελληνικής κατασκευής Υδροηλεκτρικού Έργου, του φράγματος Πουρναρίου στον Άραχθο, το οποίο ολοκληρώθηκε και άρχισε να παράγει ενέργεια μέσα στον ελάχιστο χρόνο, για τα ελληνικά δεδομένα, των τεσσάρων (4) ετών. Ακολούθησε η μελέτη και η κατασκευή πολλών άλλων μεγάλων έργων (Σφηκιά & Ασώματα στον Αλιάκμονα, Στράτος στον Αχελώο, Πηγές Αώου κ.ά.).
      Ο καθηγητής Νικολάου, δημιούργησε ισχυρές ομάδες νέων Ελλήνων μηχανικών, κυρίως αποφοίτων του ΕΜΠ αλλά και μεγάλων Πολυτεχνείων του εξωτερικού. Οι νέοι αυτοί Μηχανικοί, ηλικίας 25-35 ετών !!!, οι οποίοι μελέτησαν και επέβλεψαν οι ίδιοι την κατασκευή των μεγάλων φραγμάτων της περιόδου από το 1972 και εντεύθεν, πλαισιώθηκαν από λίγους μόνον εμπειρογνώμονες διεθνούς κύρους και έτσι δημιουργήθηκε ένας μοναδικός πυρήνας τεχνογνωσίας στη χώρα, ο οποίος έδωσε ώθηση τόσο σε ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες όσο και σε έλληνες προμηθευτές, με αποτέλεσμα μια πρωτοφανή ανάπτυξη για τα δεδομένα της χώρας. Από την προσπάθεια αυτή δημιουργήθηκαν μόλις μέσα σε μια 20ετία Υδροηλεκτρικά Έργα Εγκατεστημένης Ισχύος 2.300MW περίπου.
      Αυτό το μοναδικό στην Ελλάδα τεχνολογικό επίτευγμα, το οποίο ελάχιστοι το γνωρίζουν σήμερα, κατέστη δυνατό διότι οι νέοι αυτοί Μηχανικοί έκαναν προσωπική τους ιδιοκτησία, για να μιλήσουμε με κοινωνιολογικούς όρους, τον στόχο της κατασκευής των μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων. Και με την ευφυία τους και τον ενθουσιασμό τους το επέτυχαν.
      Για λόγους συγκρίσεως, την μεν 10ετία του ’70 το τότε Υπουργείο Δημοσίων Έργων ησχολείτο κυρίως με έργα επαρχιακής οδοποιίας, τη δε δεκαετία του ’80 με κατασκευή πεζοδρομίων και πλατειών!!
      2.ΜΕΓΑΛΑ ΥΗΕ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ
      Από την ίδρυση του ΚΜΥ το 1972 και μετά, αναπτύχθηκαν τα έργα που περιγράφονται παρακάτω. Tα μεγέθη τους και η τεχνική που ακολουθήθηκε παραμένει εντυπωσιακή ακόμα και σήμερα. Τα έργα αυτά αποτέλεσαν την απαρχή εφαρμογής εξειδικευμένης τεχνογνωσίας στην Ελλάδα, ενώ αποτελούν πρωτοπορία με όρους μεγέθους, τεχνογνωσίας και ανταποδοτικότητας, συγκρινόμενα με οποιοδήποτε άλλο μεταγενέστερο εθνικό έργο υποδομής μέχρι και σήμερα.
      Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε δύο Υδροηλεκτρικά Έργα: του Θησαυρού και της Πλατανόβρυσης στον ποταμό Νέστο.
      Ο Θησαυρός είναι ένα από τα ψηλότερα φράγματα της Ευρώπης, με ύψος 175 m, μήκος 480m και όγκο 12 εκ. m3. Η παροχή του εκχειλιστή αγγίζει την εντυπωσιακή τιμή των 8.250 m3 /sec.
      Το δεύτερο σε μέγεθος υδροηλεκτρικό, αυτό της Πλατανόβρυσης, έχει ύψος 95 m και μήκος 270 m, κατασκευάστηκε δε από κυλίνδρούμενο σκυρόδεμα (RCC), πρωτοπόρα τεχνολογία για την Ελλάδα, με τη χρήση ιπτάμενης τέφρας ως τέταρτο συνθετικό στο μείγμα σκυροδέματος. Το πρωτοποριακό αυτό έργο σχεδιάστηκε από ομάδα υπό τη διεύθυνση του στελέχους της ΔΑΥΕ κας Γιούλας Τσικνάκου και νυν στελέχους του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και υλοποιήθηκε χάριν στις άοκνες προσπάθειές της, εν μέσω μάλιστα ισχυρών αντιδράσεων. Το έργο έτυχε παγκόσμιας αναγνώρισης, λόγω του υψηλού ποσοστού τέφρας και αναφέρεται σε όλα τα Διεθνή Συνέδρια. Τον Απρίλιο του 2007 εγκρίθηκαν οι Εθνικές Προδιαγραφές χρήσης τέφρας, ως πρόσμικτο στο σκυρόδεμα (ΦΕΚ 551-18.04.2007).
      ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΡΑΧΘΟΣ
      Πουρνάρι
      Το Πουρνάρι στον π. Άραχθο, απέχει 4km από την πόλη της Άρτας και τέθηκε σε λειτουργία το 1981. Έχει εγκατεστημένη ισχύ 300 MW και ετήσια παραγωγή ενέργειας 437 GWh. Διαθέτει χωμάτινο φράγμα ύψους 102 m με μήκος στέψης 580 m και όγκο φράγματος 9 εκ. m3 με υπερχειλιστή από σκυρόδεμα και σταθμό παραγωγής τεσσάρων (4) μονάδων.
      Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 730 εκ. m3 και η επιφάνεια κατάκλυσης 20,6 km2.

      Πουρνάρι ΙΙ
      Το υδροηλεκτρικό έργο Πουρνάρι ΙΙ κατασκευάστηκε κατάντη του ΥΗΣ Πουρναρίου και τέθηκε σε λειτουργία το 2000 με εγκατεστημένη ισχύ 32 MW και ετήσια παραγωγή ενέργειας 52 GWh
      Λειτουργεί ως αναρρυθμιστικός ταμιευτήρας, εξασφαλίζοντας τη συνεχή ροή του νερού στην κοίτη και τις εκβολές του ποταμού Αράχθου, καθ’ όλο το έτος, συμβάλλοντας στην ορθολογική και αποτελεσματική αξιοποίηση των αρδευτικών δικτύων της περιοχής.
      Το έργο αποτελείται από χωμάτινο φράγμα στην αριστερή όχθη, μήκους περί τα 2km και ύψους περί τα 15m και από υπερπηδητό φράγμα σκυροδέματος για τη διόδευση των πλημμυρικών παροχών, μήκους 130m.
      Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 4,5 εκ. m3 και η επιφάνειά του 0,65 km2.
      Στο κτήριο του Σταθμού Παραγωγής στεγάζονται τρείς μονάδες.
      ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΩΟΣ
      Πηγές Αώου
      Ο ΥΗΣ των Πηγών Αώου απέχει 45 km από τα Ιωάννινα και 20 χλμ. βορειοδυτικά του Μετσόβου. Εκτρέπει μικρό μέρος των νερών του ποταμού Αώου προς τον Άραχθο. Τέθηκε σε λειτουργία το 1990 με εγκατεστημένη ισχύ 210 MW και ετήσια παραγωγή ενέργειας 205 GWh. Το κυρίως φράγμα (3 εκ. m3) και το βοηθητικό (500.000 m3) είναι στο οροπέδιο Πολιτσών. Υπάρχουν πέντε (5) ακόμη αυχενικά φράγματα.
      Η στέψη των φραγμάτων βρίσκεται στο υψόμετρο 1.349m, η μέγιστη στάθμη λειτουργίας στο υψόμετρο 1.343m, η ελάχιστη στάθμη λειτουργίας στο υψόμετρο 1.315m. Όλα τα παραπάνω φράγματα είναι χωμάτινα με εξωτερικές ζώνες από περιδοτίτη, φίλτρα από αμμοχάλικο και έναν κεντρικό αργιλικό πυρήνα.
      Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 180 εκ. m3 και η επιφάνεια κατάκλυσης 11.5 km2.
      Το έργο έχει μεγάλα μήκη υπογείων σηράγγων, που υπερβαίνουν τα 10 km:
      Σήραγγα εκτροπής 650m
      Σύστημα προσαγωγής 4.080m
      Σήραγγα προσπέλασης σταθμού 1.625m
      Σήραγγα καλωδίων 850m
      Σήραγγα φυγής 2.900m
      Επίσης εντυπωσιακά είναι τα κτηριακά έργα:
      Ο υπόγειος σταθμός παραγωγής μήκους 65m, πλάτους 16m και ύψους 34,30m
      Ο θάλαμος βαλβίδων μήκους 39m, πλάτους 7m και ύψους 11m
      Ο θάλαμος μετασχηματιστών μήκους 31m, πλάτους 14m και ύψους 14m

      Για να γίνουν αντιληπτές από τον αναγνώστη οι διαστάσεις του σταθμού παραγωγής, σημειώνουμε ότι είναι ισοδύναμες με εξ’ ολοκλήρου υπόγεια δεκαώροφη πολυκατοικία εμβαδού κατόψεως 1.050 m2 !
      ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ
      Σφηκιά
      Ο ΥΗΣ Σφηκιάς βρίσκεται 25km νότια της πόλης της Βέροιας, τέθηκε σε λειτουργία το 1985, διαθέτει σταθμό με τρεις μονάδες και έχει συνολική εγκατεστημένη ισχύ 315 MW (3 x 105 MW) και ετήσια παραγωγή ενέργειας 220 GWh.
      Ο ωφέλιμος όγκος του ταμιευτήρα είναι 18 εκ. m3 και η κατακλυζόμενη επιφάνεια είναι περίπου 4,3 km2. Η στάθμη του ταμιευτήρα κυμαίνεται από την ανώτατη στο υψόμετρο +146 έως την κατώτατη στο +141,8, με στάθμη πλημμύρας το +147.
      Η σήραγγα εκτροπής είναι επενδεδυμένη με σκυρόδεμα, με μήκος 490m και εσωτερική διάμετρο 7,5 m.
      Το φράγμα είναι λιθόρριπτο με κεντρικό αργιλικό πυρήνα και όγκο ίσο με 1,6 εκ. m3. Το ύψος του είναι 82 m, το μήκος του 220 m και το ελάχιστο πλάτος στη στέψη ίσο με 12 m. Διαθέτει δύο εκχειλιστές με τοξωτά θυροφράγματα διαστάσεων 7,2×9,0 m το καθένα, σήραγγα απαγωγής και έργο εκτόξευσης.
      Υπάρχουν τρεις υδροληψίες (μία για κάθε μονάδα) με κεκλιμένες εσχάρες στην είσοδο διαστάσεων 5,6×10,9 m.

      Αντίστοιχα, υπάρχουν και τρεις σήραγγες προσαγωγής (μία για κάθε μονάδα), με συνολικό μήκος της κάθε μίας ίσο με 161 m και εσωτερική διάμετρο 7,00 m.
      Ο Σταθμός Παραγωγής βρίσκεται στο αριστερό αντέρεισμα του φράγματος, είναι ημιυπαίθριος και σε αυτόν λειτουργούν οι τρεις αναστρέψιμες μονάδες κατακόρυφου άξονα, που επιτρέπουν στο σταθμό να λειτουργεί και ως αντλησιοταμιευτικός. Οι διαστάσεις του σταθμού είναι περίπου 85 m μήκος, 47 m πλάτος και 34 m ύψος. Ο σταθμός ισοδυναμεί με δωδεκαώροφη πολυκατοικία επιφανείας κατόψεως τεσσάρων (4) στρεμμάτων.
      Στο αριστερό αντέρεισμα επίσης βρίσκεται και ο εκκενωτής πυθμένα του έργου που είναι τύπου σήραγγας από σκυρόδεμα με εσωτερική διάμετρο 3,50 / 3,00 m και μήκος 310 m.

                                                                                                                               Φράγμα, Υδροληψίες και Σταθμός Παραγωγής ΥΗΕ Σφηκιάς
      Ασώματα
      Κατάντη του ΥΗΣ Σφηκιάς και 8 km περίπου νότια της Βέροιας, βρίσκεται ο ΥΗΣ Ασωμάτων, που τέθηκε σε λειτουργία το 1985, διαθέτει σταθμό με δύο μονάδες και έχει συνολική εγκατεστημένη ισχύ 110 MW και ετήσια παραγωγή ενέργειας 134 GWh
      Ο ταμιευτήρας του έργου έχει χωρητικότητα 53 εκ. m3, ωφέλιμο όγκο 10 εκ. m3 και κατακλυζόμενη επιφάνεια 2,6 km2.
      Η στάθμη λειτουργίας κυμαίνεται από το υψόμετρο +81 έως το +85,5 με στάθμη πλημμύρας το +89.
      Η σήραγγα εκτροπής έχει μήκος 496 m και είναι πεταλοειδούς μορφής με διάμετρο 7,2 m / 8,5 m.
      Το φράγμα είναι χωμάτινο με κεντρικό πυρήνα, ύψους 52 m, μήκους 205 m, με πλάτος στέψης 15 m και όγκο 1,45 εκ. m3.
      Ο εκχειλιστής αποτελείται από τρία τοξωτά θυροφράγματα διαστάσεων 7 x 8 m το καθένα, σήραγγα απαγωγής και έργο εκτόξευσης.
      Το έργο διαθέτει δύο υδροληψίες (μία για κάθε μονάδα) με κεκλιμένες εσχάρες στην είσοδο διαστάσεων 4,8 x 9,3 m.
      Αντίστοιχα, υπάρχουν δύο σήραγγες προσαγωγής με χαλύβδινη επένδυση, μήκους 60 m και εσωτερικής διαμέτρου 6 m.
      O σταθμός παραγωγής είναι υπόγειος μήκους 54,70m, πλάτους 17,60m και ύψους 42m.
      Τέλος, ο εκκενωτής πυθμένα βρίσκεται εντός της σήραγγας εκτροπής.

      Ιλαρίωνας
      Βρίσκεται στο δήμο Κοζάνης, τέθηκε σε λειτουργία το 2012 και έχει εγκατεστημένη ισχύ 157MW από τις δύο μονάδες του σταθμού παραγωγής και ακόμα 4,2 MW από το ΜΥΗΣ Ιλαρίωνα που εκμεταλλεύεται την οικολογική παροχή στην έξοδο του εκκενωτή πυθμένα του φράγματος, η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 2014.
      Η ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 270 GWh
      Το Υδροηλεκτρικό Έργο αποτελείται από χωμάτινο φράγμα ύψους 130m, μήκους 540 m, συνολικού όγκου 9 εκ. m3 περίπου και με ταμιευτήρα ωφέλιμης χωρητικότητας 400 εκ. m3 περίπου, που καλύπτει 22 km2, στους νομούς Κοζάνης και Γρεβενών.
      ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΣΤΟΣ
      Θησαυρός
      Βρίσκεται σε απόσταση 60km από την πόλη της Δράμας κοντά στο χωριό Παρανέστι. Τέθηκε σε λειτουργία το 1997. Είναι ο δεύτερος αντλησιοταμιευτικός σταθμός στην Ελλάδα με εγκατεστημένη ισχύ 348 MW με τρεις μονάδες στο σταθμό παραγωγής, ο οποίος είναι υπόγειος μήκους 64m, πλάτους 22m και ύψους 44m.
      Η ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι 507 GWh.
      Το φράγμα είναι το μεγαλύτερο λιθόρριπτο φράγμα της Ελλάδας και ένα από τα ψηλότερα γεωφράγματα της Ευρώπης με ύψος 175m, μήκος 480 m και όγκο 12 εκ. m3.
      Ο συνολικός όγκος του ταμιευτήρα είναι 705 εκ. m3 (ωφέλιμος τα περίπου 500 εκ.) και η επιφάνειά του είναι 20 km2.
      Το έργο διαθέτει επίσης εκχειλιστή, με θυροφράγματα στο έργο εισόδου, που αποτελείται από τρεις διώρυγες συνολικού καθαρού πλάτους 41m και μήκους περίπου 350m με έργο εκτόξευσης στον κατάντη τμήμα του.



      Πλατανόβρυση
      Κατάντη του ΥΗΣ Θησαυρού βρίσκεται ο ΥΗΣ Πλατανόβρυσης, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 1999, έχει εγκατεστημένη ισχύ 116 MW,ετήσια παραγωγή ενέργειας 278 GWh και λειτουργεί για να καλύπτει και ανάγκες άρδευσης.
      Το φράγμα είναι ύψους 95 m, μήκους 270 m με όγκο 450.000 m3 και κατασκευάστηκε από κυλινδρούμενο σκυρόδεμα (RCC), πρωτοπόρα τεχνολογία στην Ελλάδα, με τη χρήση ιπτάμενης τέφρας ως τέταρτο συνθετικό στο μείγμα σκυροδέματος.
      Οι ιπτάμενες τέφρες της περιοχής Πτολεμαΐδας, παραπροϊόντα της καύσης του λιγνίτη στους λιγνιτικούς σταθμούς, χαρακτηρίζονται από:
      Ανομοιογένεια στη σύστασή τους
      Υψηλή περιεκτικότητα (15%-35%) σε διαθέσιμο CaO.
      Αξιοσημείωτες υδραυλικές ιδιότητες και ταχεία ανάληψη αντοχών, ιδιαίτερα, αν προηγηθεί άλεση.
      Σύμφωνα με εξειδικευμένες μελέτες (κυρίως από την καθηγήτρια του ΑΠΘ κα Ιωάννα Παπαγιάννη) και τη συμμετοχή του Ειδικού Σύμβουλου Malcolm Dunstan, σχεδιάστηκε με επιμέλεια και αξιοπιστία η σύνθεση του μείγματος σκυροδέματος.
      Το μείγμα σκυροδέματος, σύμφωνα με το οποίο κατασκευάστηκε το έργο, περιείχε 50 kg/m3 τσιμέντο και 225 kg/m3 επεξεργασμένη τέφρα Πτολεμαΐδας, η οποία είχε υποστεί άλεση -υδρόλυση, σε ειδικό μύλο που κατασκευάστηκε στον λιγνιτικό Σταθμό Πτολεμαΐδας. Το φράγμα ολοκληρώθηκε το 1997, σε διάστημα 1,5 έτους (χρόνος ρεκόρ για το μέγεθός του) και ήταν το υψηλότερο αντίστοιχο της Ευρώπης.
      Η τέφρα, ως τέταρτο υλικό στο μείγμα σκυροδέματος, όχι στο κλίνκερ, υποκατέστησε το τσιμέντο κατά 80% και έδωσε την τεχνική λύση για την ομαλή ανάληψη αντοχών με ελεγχόμενη εξώθερμη αντίδραση του μείγματος σκυροδέματος, για την αποφυγή ρηγματώσεων, λόγω ανάπτυξης υψηλών θερμοκρασιών ενυδάτωσης.

      ΥΗΕ Πλατανόβρυσης
      Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 57 εκ. m3 και η επιφάνειά του είναι 3.3 km2. Ο σταθμός παραγωγής βρίσκεται στον κατάντη πόδα του φράγματος καταλαμβάνοντας σχεδόν όλη την κοίτη, με διαστάσεις μήκους 82m, πλάτους 30m και ύψους περίπου 35m. Στην οροφή του βρίσκεται το έργο εκτόξευσης του υπερχειλιστή του φράγματος.


      ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΧΕΛΩΟΣ
      Στράτος Ι και ΙΙ
      Σε συνέχεια των ΥΗΣ Κρεμαστών και ΥΗΣ Καστρακίου, επί του π. Αχελώου βρίσκεται το ΥΗE Στράτου Ι που τέθηκε σε λειτουργία το 1988 με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 156 MW και ετήσια παραγωγή ενέργειας 364 GWh.
      O σταθμός παραγωγής είναι υπόγειος μήκους 66,60m, πλάτους 21,10m και ύψους 48,60m. Για να γίνει αντιληπτό από τον αναγνώστη, το μέγεθος αυτό ισοδυναμεί με υπόγεια δεκαεπταώροφη πολυκατοικία εμβαδού κατόψεως 1.400m2!! Το φράγμα έχει ύψος 26 m, μήκος 1.900 m και όγκο 2,8 εκ. m3. Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 15 εκ. m3 και η επιφάνειά του είναι 8,4 km2. Αργότερα κατασκευάστηκε το ΜΥΗΣ Στράτου ΙΙ που αξιοποιεί την οικολογική παροχή του ποταμού Αχελώου και τέθηκε σε ισχύ το 1989 με δύο μονάδες και ισχύ ίση με 6,3 MW.
      Μεσοχώρα
      Το φράγμα της Μεσοχώρας, ισχύος 160 MW, αποτελεί παράδειγμα μέγιστης αβελτηρίας για την Ελλάδα. Περιέργως συνδέθηκε με την πολυθρύλητη εκτροπή του Αχελώου και συγκέντρωσε τους ασκούς του Αιόλου, ενώ προφανώς θα μπορούσε να συνδράμει σημαντικά στο ελλειμματικό ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Το φράγμα είναι λιθόρριπτο με ανάντη πλάκα σκυροδέματος, ύψους 150m, μήκους στέψης 340 m και όγκο 5,3 εκ. m3. Ο εκχειλιστής, o Σταθμός Παραγωγής και οι λοιπές εγκαταστάσεις, είναι ολοκληρωμένες ήδη από το 2001 !!, αλλά δεν έχει πληρωθεί ο ταμιευτήρας ώστε να λειτουργήσει.
      Η συνολική χωρητικότητα του ταμιευτήρα είναι 358 εκ. m3 και η επιφάνειά του είναι 7,8 km2. Το κτίριο του σταθμού είναι ημιυπαίθριο με διαστάσεις μήκους 95m, πλάτους 57m και ύψους 37m.
      Το έργο έχει τεράστιο κόστος και κάθε χρόνο υπάρχει απώλεια εσόδων για τη ΔΕΗ, της τάξεως των 30 εκατ. ευρώ !!!

      ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
      Το παρόν άρθρο έρχεται να ενημερώσει τους νεότερους ότι η ανάπτυξη των Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων πολλαπλής σκοπιμότητας, είναι έργο εθνικής σημασίας, κάτι το οποίο δεν αντελήφθησαν οι διοικήσεις της ΔΕΗ από το 1996 και εντεύθεν. Επίσης και κυρίως αποσκοπεί να δείξει με τον πιο ισχυρό τρόπο πως μια λαμπρή ομάδα νέων μηχανικών του ΕΜΠ κατόρθωσε, εντός μιας εικοσαετίας περίπου, να δημιουργήσει ένα τεχνολογικό επίτευγμα το οποίο δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα και σήμερα και το οποίο αποτελεί Εθνική Περιουσία.
      Μέσω της ανάπτυξης των Μεγάλων ΥΗΕ, επιτυγχάνεται η βέλτιστη διαχείριση ενός πολύτιμου πόρου. Επίσης λόγω του γεγονότος ότι τα έργα αυτά είναι υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας, συμβάλλουν καθοριστικά στην ενεργοποίηση του τεχνικού και κατασκευαστικού δυναμικού της χώρας, περισσότερο από κάθε άλλο έργο υποδομής, λόγω της πολυπλοκότητάς τους.
      Στο Διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται διαχρονικά (περίοδος 1980-2020) ο καθοριστικός ρόλος των Υδροηλεκτρικών Έργων στην εξυπηρέτηση του Διασυνδεδεμένου Συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, συνδράμοντας σημαντικά στην απεξάρτηση της παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από το πετρέλαιο.

      4. ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
      Επενδύοντας περί τα 6-7 δισ. ευρώ (~2.500 ευρώ / KW): ήτοι το 15% μόνον των άστοχων κατά την άποψη μας δαπανηθέντων ποσών για την οριζόντια και όχι στοχευμένη οικονομική ενίσχυση διαφόρων ομάδων κατά την περίοδο του COVID, τα οποία εν πολλοίς διοχετεύθηκαν σε τραπεζικούς λογαριασμούς και στην κατανάλωση:
      -Ολοκληρώνονται εικοσιπέντε (25) νέα μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα.
      -Προστίθενται ~ 2.500 MW ισχύος αιχμής στο σύστημα (αύξηση 75%).
      -Παράγονται ~ 6.000 GWh ήπιας, ανανεώσιμης και εγχώριας πρόσθετης ενέργειας αιχμής (αύξηση 150%).
      -Προστίθενται 5.000 εκ. κυβικά μέτρα αποθήκης νερού (αύξηση 70%).
      -Ικανοποιείται ο στόχος του ΕΣΕΚ (31.12.2019) για ποσοστό παραγωγής από ΑΠΕ 61%, στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, μέχρι το 2030.
      -Βελτιώνεται η αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη πεδινών περιοχών.
      -Θωρακίζεται η χώρα για την αντιμετώπιση παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας.
      -Βελτιώνεται η ενεργειακή μας αυτονομία.
      Περισσότερα...

      1851 • 0

×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.