Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA): Μειώστε τώρα την κατανάλωση αερίου

Αγώνας δρόμου για την ΕΕ προκειμένου να γεμίσει τις ενεργειακές της αποθήκες • Μνημόνιο Κομισιόν με Αζερμπαϊτζάν, όμως ο χειμώνας προμηνύεται σκληρός.

Για το ενδεχόμενο δραματικής έλλειψης στον ενεργειακό εφοδιασμό προειδοποίησε σήμερα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) την Ευρώπη, η οποία επιδίδεται το τελευταίο διάστημα σε αγώνα δρόμου προκειμένου να γεμίσει όσο περισσότερο μπορεί τις ενεργειακές της αποθήκες, υπό τον φόβο ότι η Μόσχα θα κλείσει οριστικά τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου. 

Ωστόσο, είναι γνωστό ότι τα πενιχρά αποθέματα που έχει στη διάθεσή της η Ε.Ε., αλλά και οι ενεργειακές συμφωνίες που μέχρι στιγμής έχει συνάψει, δεν επαρκούν για να μην είναι ιδιαίτερα «σκληρός» ο φετινός χειμώνας για τους Ευρωπαίους πολίτες – και ειδικά τους πιο ευάλωτους.  

Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA Φατίχ Μπιρόλ απηύθυνε ουσιαστικά «σήμα κινδύνου», τονίζοντας ότι τα ευρωπαϊκά έθνη πρέπει να προβούν σε επείγουσα και συντονισμένη δράση για να αποτρέψουν μια δυνητικά καταστροφική κρίση στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο αυτόν τον χειμώνα, που θα προκληθεί από τη μείωση της ρωσικής τροφοδοσίας. Όπως υπογράμμισε, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια «πραγματική πιθανότητα» η Ρωσία να επιλέξει να διακόψει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου. Οι ρωσικές προμήθειες, τόνισε, εξακολουθούν να είναι κρίσιμες για την οικονομία της περιοχής –από τα νοικοκυριά μέχρι τη βαριά βιομηχανία– παρά τις προσπάθειες εξεύρεσης εναλλακτικών προμηθευτών.

Ο διευθυντής της ΙΕΑ δεν δίστασε να τονίσει με νόημα πως θα δοκιμαστεί η αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και η ευρωπαϊκή ηγεσία. «Αυτός ο χειμώνας θα μπορούσε να γίνει μια ιστορική δοκιμασία της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης με συνέπειες πολύ πέρα από τον ενεργειακό τομέα. Η Ευρώπη μπορεί κάλλιστα να κληθεί να δείξει την αληθινή δύναμη της ένωσής της» ανέφερε ο Μπιρόλ, προσθέτοντας πως «εάν η Ρωσία αποφασίσει να διακόψει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου προτού η Ευρώπη φτάσει τα επίπεδα αποθήκευσης έως και 90%, η κατάσταση θα είναι ακόμη πιο σοβαρή και προκλητική. Θα απαιτήσει ψύχραιμη ηγεσία, προσεκτικό συντονισμό και ισχυρό βαθμό αλληλεγγύης. Οι ηγέτες πρέπει να προετοιμαστούν για αυτήν την πιθανότητα τώρα για να αποφύγουν την πιθανή ζημιά που θα προέκυπτε από μια ασύνδετη και αποσταθεροποιητική απάντηση».

Άμεσα μέτρα ζητά η ΙΕΑ

Η επίτευξη αυτού του επιπέδου αποθήκευσης 90% εξακολουθεί να είναι δυνατή, σύμφωνα με την ΙΕΑ, αλλά η Ευρώπη πρέπει να δράσει τώρα και να αξιοποιήσει κάθε μέρα που απομένει. Ο Μπιρόλ αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα μέτρα, όπως είναι η άμεση και δραστική μείωση στην κατανάλωση φυσικού αερίου.

Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε, το πρώτο άμεσο βήμα για την αναπλήρωση των αποθεμάτων πριν από τον χειμώνα, είναι να μειωθεί η τρέχουσα κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη και να αποθηκευτεί το εξοικονομημένο φυσικό αέριο. Κάποια από αυτά τα μέτρα συμβαίνουν ήδη λόγω των υπερβολικά υψηλών τιμών του φυσικού αερίου, αλλά απαιτούνται περισσότερα. Τόνισε πως απαιτούνται σημαντικές πρόσθετες μειώσεις για να προετοιμαστεί η Ευρώπη για τον σκληρό χειμώνα που ακολουθεί. Σύμφωνα με ανάλυση της IEA, το επιπλέον αέριο που πρέπει να εξοικονομηθεί τους επόμενους τρεις μήνες, είναι της τάξης των 12 δισ. κυβικών μέτρων.

Σε κάθε περίπτωση, υπογράμμισε ότι δεν είναι αρκετές οι προμήθειες από μη ρωσικές πηγές: ακόμα κι εάν το αέριο από Νορβηγία και Αζερμπαϊτζάν ρέει στη μέγιστη χωρητικότητα, οι παραδόσεις από τη Βόρεια Αφρική παραμείνουν κοντά στα επίπεδα του περασμένου έτους, η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη συνεχίσει να ακολουθεί τις πρόσφατες τάσεις και οι εισροές LNG αυξηθούν σε παρόμοιο ποσοστό-ρεκόρ όπως το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

→ Σημειώνεται ότι σήμερα το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters σε δημοσίευμά του ανέφερε ότι η ρωσική Gazprom κήρυξε «ανωτέρα βία» (force majeure) για τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε τουλάχιστον έναν μεγάλο πελάτη (την UNIPER, όπως έγινε γνωστό λίγη ώρα αργότερα), σύμφωνα με επιστολή με ημερομηνία 14 Ιουλίου.

Η συμφωνία στο Μπακού

Με τον χρόνο να πιέζει ήδη ασφυκτικά και την Ε.Ε. να προσπαθεί να απελευθερωθεί από τον ενεργειακό εναγκαλισμό με τη Ρωσία, η Κομισιόν επιχειρεί να αποκτήσει σημαντικά περισσότερο φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Σήμερα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ υπέγραψαν μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας στο Μπακού, σύμφωνα με την οποία ο νότιος διάδρομος φυσικού αερίου θα χρησιμοποιηθεί για την παράδοση διπλάσιου αερίου ετησίως (σε σύγκριση με ό,τι συμβαίνει σήμερα) εντός πέντε ετών. 

Όπως είπε η επικεφαλής της Κομισιόν, ήδη παραδίδονται 8,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως και από το επόμενο έτος θα πρέπει να είναι δώδεκα δισεκατομμύρια. Εξήγγειλε επίσης ότι από το 2027, θα ρέουν τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. 

Η απολυταρχική πρώην σοβιετική δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν –η οποία έχει επίσης στενούς δεσμούς με τη Ρωσία– αποτελεί βασικό εταίρο για την απαλλαγή από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, πρόσθεσε η φον ντερ Λάιεν, επισημαίνοντας ότι –εκτός από τις παραδόσεις φυσικού αερίου– το μνημόνιο συνεργασίας προβλέπει επίσης στενότερη συνεργασία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το Αζερμπαϊτζάν έχει «τεράστιες δυνατότητες» σε αυτόν τον τομέα, είπε η φον ντερ Λάιεν, ειδικά στην υπεράκτια αιολική ενέργεια και το πράσινο υδρογόνο. Με αυτόν τον τρόπο, το Αζερμπαϊτζάν θα εξελιχθεί από προμηθευτή ορυκτών καυσίμων σε εταίρο για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υποστήριξε η Ευρωπαία αξιωματούχος. 

Ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν δεν ξεκαθάρισε τι ακριβώς θα συμβεί τον προσεχή χειμώνα, καθώς ο διπλασιασμός στην παροχή αερίου από το Αζερμπαϊτζάν δεν θα γίνει άμεσα, αλλά σε βάθος πενταετίας. Όλα αυτά τη στιγμή που οι χώρες-προμηθευτές ζητούν μακροπρόθεσμα συμβόλαια και σε καμία περίπτωση δεν εξασφαλίζουν επαρκή τροφοδότηση της Ευρώπης, η οποία ταυτόχρονα, με τις κινήσεις αυτές, αυξάνει τις πιθανότητες να μειώσει σημαντικά τον ενεργειακό εφοδιασμό των αναπτυσσόμενων χωρών. 

Έκλεισε συμφωνίες κι η Ιταλία

Στο μεταξύ, 15 συμφωνίες υπέγραψε ο Μάριο Ντράγκι στο επίσημο ταξίδι του σήμερα στην Αλγερία: από τις πιο σημαντικές, δεδομένης της συγκυρίας, ήταν η συμφωνία για το φυσικό αέριο. Ο Ιταλός πρωθυπουργός έκανε λόγο για μια «προνομιακή σχέση» στον ενεργειακό τομέα με την Αλγερία, με την προμήθεια 4 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.

Τους τελευταίους μήνες, είπε ο Ντράγκι, «η Αλγερία έχει γίνει ο κορυφαίος προμηθευτής φυσικού αερίου για την Ιταλία», κάνοντας λόγο για διεύρυνση της συνεργασίας στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας, και ειδικά στην ηλιακή, αιολική και γεωθερμική ενέργεια.