Κομισιόν: Σε διαβούλευση τα νέα κριτήρια για τις δημοπρασίες έργων ΑΠΕ

Σε διαβούλευση έθεσε η Κομισιόν την Παρασκευή τη νέα πράξη Net Zero Industry Act (NZIA), της οποίας στόχος είναι η παραγωγή τεχνολογιών που απαιτούνται για την απαλλαγή  από τον άνθρακα.

Με τη μορφή τριών εκτελεστικών κανονισμών και ενός κατ' εξουσιοδότηση κανονισμού, αυτοί οι κανόνες στοχεύουν στην υποστήριξη του στόχου της NZIA για τη δημιουργία ενός κανονιστικού πλαισίου που θα ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ και θα προάγει τεχνολογίες ζωτικής σημασίας για την απανθρακοποίηση. 

Τα νέα κείμενα και τα σχόλια που θα προκύψουν από τη διαβούλευση περίπου τεσσάρων  εβδομάδων, ήτοι έως την 21η  Φεβρουαρίου 2025, θα «τροφοδοτήσουν» την προετοιμασία από την Επιτροπή των τελικών σχεδίων, προτού τελικά υποβληθούν στις σχετικές ομάδες εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών πριν την τελική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι προγραμματισμένη να γίνει εντός του πρώτου τριμήνου 2025, δηλαδή έως τα τέλη Μαρτίου.

Non-price κριτήρια στις δημοπρασίες ΑΠΕ 

Ειδικότερα, στο άρθρο 26 της   NZIA θεσπίζονται κανόνες για τις δημοπρασίες των κρατών μελών που πραγματοποιούνται για τη στήριξη της  ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μη τιμολογιακών κριτηρίων που πρέπει να εφαρμόζονται στο 30% του όγκου των δημοπρασιών (ή στα  6 GW ανά κράτος μέλος) από τον Ιανουάριο του 2026 και έπειτα.
Τα κριτήρια που αναφέρονται είναι: υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά, ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και ασφάλεια δεδομένων, ικανότητα πλήρους και έγκαιρης παράδοσης του έργου και κριτήρια αξιολόγησης της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας της δημοπρασίας. 

Ουσιαστικά η ΕΕ κάνει άλλο ένα αποφασιστικό βήμα προς τις δημοπρασίες έργων ΑΠΕ προωθώντας εκείνα τα έργα που δημιουργούν τη μεγαλύτερη αξία για την κοινωνία και επιχειρεί να απομακρυνθεί από τις δημοπρασίες που αφορούν μόνο στην «ταρίφα». Στόχος είναι τα κριτήρια προεπιλογής και τα μη τιμολογιακά κριτήρια ανάθεσης να διαδραματίσουν στο μέλλον κεντρικό ρόλο στην επιλογή των έργων ΑΠΕ που θα προκρίνονται στις δημοπρασίες. 

Η συγκεκριμένη  εκτελεστική πράξη (Implementing Act on non-price criteria in renewable energy auctions) διευκρινίζει τι συνεπάγεται αυτό. Στόχος είναι να σκιαγραφηθεί ένας γενικός ορισμός και πιο λεπτομερείς παράμετροι για την εναρμόνιση της εφαρμογής αυτών των κριτηρίων, αφήνοντας ωστόσο κάποια ευελιξία στα κράτη μέλη. Η εκτελεστική πράξη υπενθυμίζει ότι τα καλά σχεδιασμένα αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια που επιβραβεύουν προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και προωθούν τη βιομηχανική κλίμακα μπορούν να υποστηρίξουν καλύτερα μια καινοτόμο και ανταγωνιστική μεταποιητική βιομηχανία. 

Καθαρές τεχνολογίες

 Επίσης, η NZIA στοχεύει στην ενίσχυση των παραγωγικών ικανοτήτων της ΕΕ σε βασικές καθαρές τεχνολογίες, όχι μόνο λαμβάνοντας υπόψη το τελικό προϊόν αυτών των τεχνολογιών, αλλά και τα συστατικά/εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραγωγή των τελικών προϊόντων. Η συγκεκριμένη κατ' εξουσιοδότηση πράξη (προβλέπεται στο άρθρο 46 παράγραφος 7), αποσκοπεί στην τροποποίηση του παραρτήματος της NZIA.  Τα κράτη μέλη θα υποστηριχθούν προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Επίσης, απαιτείται (άρθρο 29 παράγραφος 2 της NZIA) υιοθέτηση εκτελεστικού νόμου ο οποίος θα απαριθμεί καθένα από τα net-zero τελικά προϊόντα τεχνολογίας και τα κύρια ειδικά συστατικά τους ώστε να προσδιοριστούν τελικά εκείνα που ενδέχεται να ενεργοποιήσουν την υποχρεωτική εφαρμογή του μη τιμολογιακού κριτηρίου.  Αυτό το κριτήριο πρέπει να εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις (άρθρο 25), στους πλειστηριασμούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (άρθρο 26) και σε άλλες μορφές δημόσιας παρέμβασης (άρθρο 28) όταν υπάρχει υπερβολική εξάρτηση από μία μόνο πηγή προμήθειας για ένα από αυτά τα προϊόντα ή εξαρτήματα. 

 Επίσης, η NZIA θα δίνει τη δυνατότητα  στις επενδύσεις έργων  κατασκευής τεχνολογιών net zero να υποβάλλουν αιτήσεις στα κράτη μέλη για να κατηγοριοποιηθούν σε καθεστώς  «net zero στρατηγικού έργου», επενδύσεις στις οποίες παρέχονται ειδικά οφέλη. Το άρθρο 13 παράγραφος 2 της NZIA απαιτεί την έκδοση εκτελεστικής πράξης που παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη διασφάλιση ομοιόμορφων συνθηκών μεταξύ των κρατών μελών για την εφαρμογή των στρατηγικών κριτηρίων επιλογής έργων.
Αυτή η νομική εξουσιοδότηση απαιτεί επίσης συγκεκριμένες οδηγίες για ορισμένες έννοιες στα κριτήρια επιλογής, όπως  η παραγωγική ικανότητα που είναι «πρώτη στο είδος της» ή «η καλύτερη διαθέσιμη τεχνολογία», καθώς και η «σημαντική παραγωγική ικανότητα».