Οι θαλάσσιες περιοχές που θα φιλοξενήσουν τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα

Ο κύβος ερρίφθη για τις θαλάσσιες περιοχές που θα φιλοξενήσουν τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα της χώρας. Το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΕΠΑΥΑΠ), που σύμφωνα με πληροφορίες έχει προγραμματιστεί να ανακοινωθεί μέσα στην εβδομάδα αλλά πιθανότατα λόγω των δημοτικών εκλογών θα μεταφερθεί για την επόμενη, προκρίνει 12 περιοχές ως δυνητικές για την ανάπτυξή τους εκ των οποίων οι 6 θα υποδεχτούν σε πρώτη φάση έργα με ορίζοντα ανάπτυξης το 2030. Σημειώνεται ότι η περιοχή της Αλεξανδρούπολης είναι μία ξεχωριστή περίπτωση που θα φιλοξενήσει πιλοτικά έργα 600 MW.

Τα «σκήπτρα» της νέας αγοράς, σύμφωνα με όσα προβλέπει το εθνικό πρόγραμμα, κρατάει η Κρήτη, όπου προβλέπεται να εγκατασταθούν συνολικά 800 MW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, τα 600 MW στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας και τα 200 MW ανατολικά της Σητείας. Ακολουθεί το Νότιο Αιγαίο, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω και Ρόδου που μπορεί να φιλοξενήσει 550 MW και αμέσως μετά το ΒΑ Αιγαίο στη θαλάσσια ζώνη Λέσβου-Σκύρου-Κύμης όπου προβλέπεται η εγκατάσταση 300 MW. Η υπεράκτια αιολική ισχύς των Κυκλάδων παρά το υψηλό δυναμικό της, περιορίζεται λόγω τουριστικής ανάπτυξης και πιθανολογούμενων κοινωνικών αντιδράσεων στα 250 MW και στην περιοχή μεταξύ Σύρου και Νάξου, ενώ στον «χάρτη» των δυνητικών περιοχών μπαίνει και το Ιόνιο που δεν ήταν στον αρχικό σχεδιασμό, καθώς δεν συγκαταλέγεται στις περιοχές υψηλού αιολικού δυναμικού. Το εθνικό πρόγραμμα συμπεριέλαβε την περιοχή των Διαπόντιων Νησιών στο βορειοδυτικό Ιόνιο για την ανάπτυξη έργων ισχύος 200 MW.

Eκτός της πρώτης φάσης ανάπτυξης έμειναν για εθνικούς λόγους περιοχές με πλούσιο υπεράκτιο αιολικό δυναμικό που είχαν συμπεριληφθεί στον αρχικό σχεδιασμό, όπως το Ανατολικό Αιγαίο στον άξονα Λέσβου – Χίου-Σάμου, τα Δωδεκάνησα στον άξονα Ικαρίας – Πάτμου – Λέρου και η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λήμνου – Αη Στράτη, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος της θαλάσσιας περιοχής των Κυκλάδων.

Το σχέδιο

Στην πλειοψηφία τους τα έργα θα είναι πλωτά, λόγω του μεγάλου βάθους των ελληνικών θαλασσών. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκειμένου να «τρέξουν» γρήγορα τα έργα επανασχεδιάζει, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το θεσμικό πλαίσιο του σταδίου των ερευνών που προβλέπει τη διεξαγωγή τους από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Το σχέδιο που προωθείται είναι η δημιουργία ενός οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) που θα αναλάβει να προχωρήσει τις έρευνες για λογαριασμό της ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων), οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν αρχικά με εθνικούς πόρους. Στη συνέχεια τα δεδομένα που θα ανακτηθούν (ανεμολογικά, βυθομέτρηση θαλασσών κ.λπ.) θα διατεθούν στους επενδυτές έναντι αμοιβής για να καλυφθούν οι πόροι που θα έχουν δοθεί, διαδικασία που θα αποτελέσει όρο συμμετοχής στους διαγωνισμούς που θα ακολουθήσουν για την παραχώρηση των θαλάσσιων οικοπέδων.

Η πλειοψηφία των έργων που θα αναπτυχθούν στις ελληνικές θάλασσες θα είναι πλωτά υπεράκτια αιολικά και αυτό γιατί τα βάθη των ελληνικών θαλασσών, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν προσφέρονται για έργα σταθερής έδρασης. Δεδομένου ότι η τεχνολογία των πλωτών αιολικών δεν έχει ακόμη ωριμάσει διεθνώς, αφού μόλις πρόσφατα έχει μπει στο στάδιο της βιομηχανοποίησης και ως εκ τούτου τα έργα είναι υψηλού κόστους, το ΥΠΕΝ εξετάζει την προώθηση κάποιων έργων ως πιλοτικών και διερευνά τη χρηματοδότησή τους από το Ταμείο απανθρακοποίησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών που δίνει τη δυνατότητα επιδότησης έργων ενεργειακής μετάβασης. Το αρμόδιο επιτελείο του ΥΠΕΝ σε συνεργασία με την ΕΔΕΥΕΠ διερευνά αυτή την περίοδο τις περιοχές που πληρούν τις προδιαγραφές των επιδοτήσεων από το συγκεκριμένο Ταμείο. Οι τελικές αποφάσεις ωστόσο θα ληφθούν αφού αξιολογηθεί και ο παράγοντας κόστος, υπό την έννοια της επίπτωσης στα τιμολόγια ρεύματος για οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις.

Ο στόχος

Το στοίχημα της ανάπτυξης 1,9 GW από υπεράκτια αιολικής ενέργειας στις ελληνικές θάλασσες βάσει των στόχων στο σχέδιο αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θα κριθεί, όπως τονίζουν στην «Κ» παράγοντες της αγοράς, από την ταχύτητα ολοκλήρωσης του ρυθμιστικού πλαισίου και τη δυνατότητα απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας από το δίκτυο ηλεκτρισμού.

Σε ό,τι αφορά το δίκτυο, ο ΑΔΜΗΕ έχει ολοκληρώσει προκαταρκτική εξέταση σύνδεσης μόνο για τα έργα που προορίζονται στις περιοχές Νοτίου και Βορειοανατολικού Αιγαίου, συνολικής ισχύος 850 MW και της περιοχής Αγ. Νικολάου – Σητεία Κρήτης, ισχύος 600 MW. Σύμφωνα με την ενημέρωση του διαχειριστή προς την ΕΔΕΥΕΠ, σε εξέλιξη βρίσκεται προκαταρκτική εξέταση σύνδεσης και στις υπόλοιπες περιοχές που προκρίνονται ως δυνητικές για την εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Με την ολοκλήρωση των διασυνδέσεων των νησιών, το δίκτυο θα μπορεί να καλύψει την ισχύ που προβλέπει το εθνικό σχέδιο για τα υπεράκτια αιολικά. Θα πρέπει όμως, σύμφωνα και με την πλευρά των επενδυτών, η δυναμικότητα αυτή (2-2,5 GW) να δεσμευτεί αποκλειστικά για υπεράκτια έργα.

Σε θέση μάχης ελληνικοί, ευρωπαϊκοί και αμερικανικοί ενεργειακοί όμιλοι

Η δημοσιοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων είναι το ισχυρό μήνυμα για την ανάπτυξη της νέας για την Ελλάδα αγοράς, που η πλευρά των επενδυτών αναμένει από τον περασμένο Μάιο. Ο δρόμος, ωστόσο, μέχρι την έναρξη των πρώτων διαγωνισμών για την παραχώρηση των θαλάσσιων οικοπέδων και την εγκατάσταση των πρώτων υπεράκτιων αιολικών πάρκων είναι ακόμη μακρύς. Η αγορά, στη βάση ενός καλού σεναρίου, τοποθετεί την εγκατάσταση του πρώτου υπεράκτιου αιολικού λίγο μετά το 2030 και εκτιμά ότι κάπου γύρω στο 2033 θα έχουν αναπτυχθεί όλα τα έργα της πρώτης φάσης.

Το σχέδιο του εθνικού προγράμματος και η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που παρέδωσε από την περασμένη εβδομάδα η ΕΔΕΥΕΠ στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα πρέπει να εγκριθεί με ΚΥΑ που θα υπογράψουν οι υπουργοί εννέα εμπλεκόμενων υπουργείων για να βγει σε δημόσια διαβούλευση. Στη συνέχεια, με προεδρικό διάταγμα θα οριοθετηθούν οι περιοχές ανάπτυξης, που θα αποτελούν τμήματα των θαλάσσιων περιοχών που εμπεριέχονται στο εθνικό πρόγραμμα και θα οριστούν οι όροι ανάπτυξης αιολικών πάρκων μέσα σε αυτές. Θα ακολουθήσουν οι έρευνες, διάρκειας 12 μηνών, για να εκκινήσει στη συνέχεια η διαδικασία των διαγωνισμών.
Εν αναμονή των διαγωνισμών, «πλώρη» για τις ελληνικές θάλασσες έχουν βάλει κορυφαίες ενεργειακές εταιρείες του κλάδου που έχουν συμμαχήσει με εγχώριους ομίλους, ενώ «πανιά» φαίνεται να σηκώνουν το τελευταίο διάστημα και εταιρείες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Συμφωνίες έχουν υπογράψει η γερμανική RWE με τη HELLENiQ ENERGY, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με την Ocean Winds (κοινοπραξία της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie), η Mytilineos με τη δανική Copenhagen Offshore Partners, η Motor Oil με την Abu Dhabi Future Energy Company (Masdar) και η Iντρακάτ με την Parkwind, ενώ στην αναζήτηση ξένου εταίρου βρίσκεται και η ΔΕΗ. Ισχυρό φαίνεται να είναι το ενδιαφέρον της νορβηγικής Equinor, της γαλλικής Total Eren και της πολυεθνικής Shell, της ισπανικής Iberdrola και της γερμανικής Innogy, θυγατρικής της EON. Από αμερικανικής πλευράς φέρονται να έχουν κινητοποιηθεί κολοσσοί όπως οι Principal Power, Quantum και BlueFloat.

Τα πρώτα έργα, πάντως, θα εγκατασταθούν κατά πάσα πιθανότητα στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης εντός της πρώτης «go-to area» στην Ελλάδα, δηλαδή εντός οριοθετημένης περιοχής, όπως προβλέπει η εργαλειοθήκη REPowerEU της Κομισιόν, στην οποία τα έργα ΑΠΕ προχωρούν με διαδικασίες ταχείας αδειοδότησης. Πρόκειται για έργα του ομίλου Κοπελούζου (216 MW) και της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (485 MW). Οι δύο όμιλοι εξετάζουν την από κοινού δραστηριοποίηση στο στάδιο των απαιτούμενων ερευνητικών μελετών, ενώ πληροφορίες φέρουν στο κοινό σχήμα να συμμετέχει και η Motor Oil.