Σε σκληρή δοκιμασία το ενεργειακό σύστημα της χώρας

Τόσο κατά την περίοδο των εορτών, αλλά και κατά την διάρκεια των τελευταίων ημερών, το ενεργειακό σύστημα της χώρας δοκιμάστηκε σκληρά, συνέπεια της παρατεταμένης κακοκαιρίας και των ιδιαίτερα χαμηλών θερμοκρασιών που έπληξαν μεγάλο μέρος της επικράτειας. 

Με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να διαμορφώνεται πολύ κοντά στο μέγιστο στις 4, 7 και 8 Ιανουαρίου και την ζήτηση για φυσικό αέριο σε ιστορικά υψηλά, το σύστημα έφθασε κοντά στα όριά του χωρίς, ωστόσο, προς το παρόν τουλάχιστον, να εμπνέει ανησυχίες.

Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με στοιχεία του τμήματος ανάλυσης ενεργειακών αγορών του ΙΕΝΕ, το ωριαίο φορτίο ξεπέρασε τα 9,000 MW πέντε φορές στο διάστημα μεταξύ 26 Δεκεμβρίου έως 13 Ιανουαρίου (456 ώρες).

• Παρασκευή 4 Ιανουαρίου, ώρα 00 (9,024 MW)
• Παρασκευή 4 Ιανουαρίου, ώρα 19.00 (9,042 MW)
• Δευτέρα 7 Ιανουαρίου, ώρα 18.00 (9,204 MW)
• Δευτέρα 7 Ιανουαρίου, ώρα 19.00 (9,168 MW)
• Τρίτη 8 Ιανουαρίου, ώρα 12.00 (9,024 MW)

Οι τιμές αυτές αποτελούν από τις υψηλότερες τιμές ωριαίου φορτίου του έτους. Το ακόλουθο γράφημα παρουσιάζει τις μέγιστες τιμές ωριαίου φορτίου ανά ημέρα την περίοδο από 1/1/2018 μέχρι τις 13/11/2019. Αυτό που προκύπτει είναι ότι το ωριαίο φορτίο ξεπέρασε τα 9 GW 6 ημέρες μέσα στη συγκεκριμένη περίοδο: τις 5 ημέρες που αναφέρονται πιο πάνω καθώς και στις 23 Ιουλίου 2018.

Πηγή: Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακών Αγορών του ΙΕΝΕ

Αντίστοιχα, η ζήτηση για φυσικό αέριο κατά την διάρκεια των τελευταίων ημερών εκτινάχθηκε στα ύψη, αφού ΔΕΗ και ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί δούλεψαν τις μονάδες σε πλήρη λειτουργία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το Αλιβέρι και η Μεγαλόπολη παρήγαγαν πάνω από τις 67,000 MWh η πρώτη και 69,500 MWh η δεύτερη. Παράλληλη η εικόνα και για τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς, όπου ο σταθμός της Elpedison στην Θεσσαλονίκη παρήγαγε πάνω από 55,000 MWh, ενώ της Protergia στα Άσπρα Σπίτια ξεπέρασε τις 51,000 MWh, ενώ της Ήρων στην Βοιωτία έφθασε και αυτή τις 49,227 MWh.

Σοβαρές ήσαν οι επιπτώσεις στην διαμόρφωση της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ), η οποία κινήθηκε την εβδομάδα μεταξύ 7 και 13 Ιανουαρίου ιδιαίτερα ανοδικά σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, με την μέση ΟΤΣ στα €76,39/MWh και την μέγιστη να πιάνει οροφή στα €92,07/MWh. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η εξέλιξη ως προς την συμμετοχή του φυσικού αερίου στο μίγμα καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή, αφού συμμετείχε με ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό της τάξεως του 44%, ξεπερνώντας κατά πολύ τον εγχώριο λιγνίτη που την εβδομάδα που πέρασε κάλυψε μόνο το 29%, με τις ΑΠΕ και τα υδροηλεκτρικά να καλύπτουν μεταξύ τους το 22% και τις εισαγωγές ηλεκτρισμού να περιορίζονται στο 5%.

Αν και με την λογική των αριθμών η ανωτέρω κατάσταση μπορεί να μην εμπνέει μεγάλες  ανησυχίες ή αδιέξοδα στην εξίσωση προσφοράς - ζήτησης, αφού υπάρχουν ακόμα περιθώρια ασφάλειας, ωστόσο οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στο μέτωπο της παραγωγής του λιγνίτη και της τροφοδοσίας του συστήματος με φυσικό αέριο έχουν σημάνει συναγερμό στη ΡΑΕ και στο Υπουργείο Ενέργειας. Στο φυσικό αέριο, η αψυχολόγητη και λάθος χρονικά κίνηση από πλευράς ΡΑΕ για την δέσμευση υποχρεωτικών αποθεμάτων LNG από τους ηλεκτροπαραγωγούς (βλέπε απόφαση ΡΑΕ της 20/12/2018 για δέσμευση αποθεμάτων ασφάλειας στη Ρεβυθούσα από 16/1) έχει συμβάλλει στην δημιουργία προβλήματος ρευστότητας, αφού το φυσικό αέριο που απομένει δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών του δικτύου και το επόμενο προγραμματισμένο φορτίο LNG της ΔΕΠΑ δεν αναμένεται πριν τις 24 Ιανουαρίου.

Ειδικά στις 8 Ιανουαρίου, οι εισαγωγές φυσικού αερίου έφτασαν τις 291.783 MWh, το οποίο αποτελεί ρεκόρ εισαγωγών από το 2008 έως σήμερα. Το γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζει τις μέγιστες ημερήσιες εισαγωγές ΦΑ ανά έτος:

Πηγή: Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακών Αγορών του ΙΕΝΕ

Για μία ακόμα φορά αναδεικνύεται η τραγική έλλειψη μόνιμων αποθηκευτικών χώρων που έπρεπε να διαθέτει το εθνικό σύστημα, το οποίο και έχει αυξηθεί σημαντικά σε μέγεθος  την τελευταία 15ετία. Η προσπάθεια για την αξιοποίηση του εξαντληθέντος κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Νότια Καβάλα έχει μείνει στην κυριολεξία στα χαρτιά με το όλο θέμα να έχει (κακώς) ανατεθεί στο ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο, όμως, στερείται κατάλληλης τεχνογνωσίας με την πρώτη αξιολόγηση πριν 4 χρόνια να έχει καταλήξει σε αρνητικό πόρισμα ως προς την οικονομική βιωσιμότητα της αξιοποίησης της Ν. Καβάλας ως χώρου αποθήκευσης αερίου για τις ανάγκες του συστήματος. Μόνο που τα θέματα ενεργειακής και εθνικής ασφάλειας δεν καθορίζονται πάντοτε με κριτήρια cost-benefit analysis. Για αυτό, κυβέρνηση (η σημερινή και η προηγούμενη) και δανειστές φέρουν τεράστιες πολιτικές ευθύνες σε περίπτωση κατάρρευσης του συστήματος.

Τέλος, και στην προμήθεια λιγνίτη παρατηρούνται προβλήματα, αφού, σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες, έχουν μειωθεί ανησυχητικά τα αποθέματα λιγνίτη στις αυλές των λιγνιτικών σταθμών της ΔΕΗ. Η παρατεταμένη κακοκαιρία στην περιοχή της Πτολεμαΐδας δυσχεραίνει το έργο της εξόρυξης με τα μεγαλύτερα προβλήματα να εντοπίζονται στον ΑΗΣ Καρδιάς. Σε μια προσπάθεια διαχείρισης της όλης κατάστασης, η ΔΕΗ περιόρισε τις τελευταίες τέσσερις ημέρες τα φορτία του σταθμού θέτοντας εκτός λειτουργίας δυο μονάδες.