Στη δεύτερη θέση παγκοσμίως η Ελλάδα στην παραγωγή ενέργειας από Φ/Β

Σε ηγέτιδα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) αναδεικνύεται η ηλιακή ενέργεια, αφού η επέκταση και η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών είχε ως αποτέλεσμα 33 χώρες να παράγουν μέσω αυτών πάνω από το ένα δέκατο της ηλεκτρικής τους ενέργειας. H Ελλάδα είχε το δεύτερο υψηλότερο μερίδιο παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας (19%), ακολουθούμενη από την Ουγγαρία (18%) και την Ολλανδία (17%). Η Χιλή ήταν στην πρώτη θέση, με σχεδόν 20% το 2023. Σύμφωνα με ανάλυση του think tank για την καθαρή ενέργεια Ember η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά και αιολικά θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του μελλοντικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, παρέχοντας σχεδόν το 70% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2050.

© Ember

Οι φωτοβολταϊκές και αιολικές εγκαταστάσεις συνεισέφεραν το 13,4% του ηλεκτρισμού που παρήχθη διεθνώς και το υπόλοιπο ποσοστό της «καθαρής» ενέργειας προήλθε από άλλες ανανεώσιμες πηγές, ιδίως υδροηλεκτρικές μονάδες. Σε κατά κεφαλήν βάση, η Αυστραλία παρήγαγε την περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ηλιακή ενέργεια με 1.810 kWh, ενώ η Ολλανδία ήρθε δεύτερη με 1.208 kWh. Η Ισπανία έγινε ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ηλιακής ενέργειας σε κατά κεφαλήν βάση το 2023, αφού κατέλαβε την πέμπτη θέση το 2022. Ιδιαίτερη μνεία κάνει το think tank και στην κυριαρχία της Κίνας. Η εν λόγω χώρα παρήγαγε την περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ηλιακή ενέργεια (584 TWh), ξεπερνώντας ακόμα και τις Ηνωμένες Πολιτείες (238 TWh). Η Ινδία ξεπέρασε την Ιαπωνία και έγινε η τρίτη μεγαλύτερη γεννήτρια ηλιακής ενέργειας το 2023 (113 TWh). Αυτή η κατάταξη δεν συμπεριλαμβάνει χώρες με λιγότερο από 5 TWh ηλιακής παραγωγής.

Η ΕΕ παράγει το 44% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ΑΠΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει σταθερά ανοδικά βήματα παράγοντας το 44% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ΑΠΕ, με το μπλοκ να συνεισφέρει το 17% της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2023. Σημειώνεται πως περισσότερο από το ήμισυ της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το 2023 προήλθε από πέντε τεχνολογίες: ηλεκτρικά οχήματα (EV), αντλίες θερμότητας, ηλεκτρολύτες, κλιματισμός και κέντρα δεδομένων. Η εξάπλωση αυτών των τεχνολογιών θα επιταχύνει την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά η συνολική ζήτηση ενέργειας θα μειωθεί, καθώς η ηλεκτροκίνηση είναι πολύ πιο αποδοτική από τα ορυκτά καύσιμα. Σημειώνεται πως η Solar ήταν ο κύριος προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο πέρυσι, παρέχοντας διπλάσια νέα ενέργεια από τον άνθρακα. Διατήρησε το καθεστώς της ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας για 19η συνεχή χρονιά.

To Ember αναμένει η αύξηση της καθαρής ενέργειας να υπερκαλύψει τη συνολική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, οδηγώντας την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα σε πτώση κατά 2% το 2024. Περισσότερες από τις μισές οικονομίες βρίσκονται ήδη τουλάχιστον πέντε χρόνια από την κορύφωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Οι εκπομπές από αυτούς τους 118 τομείς ηλεκτρικής ενέργειας έχουν μειωθεί κατά ένα τέταρτο την τελευταία δεκαετία. Συνολικά, αντιπροσωπεύουν το 43% της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Η παραγωγή ορυκτών καυσίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει μειωθεί κατά 63% από την κορύφωσή της το 2008, στην Ελλάδα κατά 57% (έχοντας κορυφωθεί το 2007), στην Ισπανία κατά 59% (2005) και στη Γερμανία κατά 42% (2007). Η πτώση αυτή είναι αλληλένδετη με την υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ. Άλλες βασικές ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν κορυφωθεί και έχουν δει μικρότερες πτώσεις. Η παραγωγή ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 16% από την κορύφωσή της το 2007, τον Καναδά κατά 26% (έχοντας κορυφωθεί το 2001), την Αυστραλία κατά 24% (2009), την Ιαπωνία κατά 29% (2012) και τη Νότια Κορέα κατά 13% (2018). Συνολικά, οι χώρες του ΟΟΣΑ είδαν τις εκπομπές του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας να κορυφώνονται το 2007, με πτώση 28% από τότε. Η μείωση των εκπομπών στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ήδη η πραγματικότητα για πολλές χώρες και το σκηνικό είναι πλέον έτοιμο για να αρχίσουν να μειώνονται οι παγκόσμιες εκπομπές.

Οι ΑΠΕ κατέλαβαν για πρώτη φορά το 30% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2023, θέτοντας την πράσινη ενέργεια σύμμαχο στην απεξάρτηση από τον άνθρακα. Η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά και αιολικά συνέχισε να επεκτείνεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αμφότερες έφτασαν σε νέο υψηλό ρεκόρ 13,4% (3.935 TWh) το 2023, κερδίζοντας άλλες 1,5 ποσοστιαίες μονάδες του παγκόσμιου μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με το 2022 (11,9%, 3.422 TWh). Η Κίνα ήταν ο κύριος συνεισφέρων, αντιπροσωπεύοντας το 51% της πρόσθετης παγκόσμιας παραγωγής από φ/β το 2023 και το 60% της νέας παγκόσμιας παραγωγής αιολικής ενέργειας. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην παγκόσμια ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας περιλαμβάνουν την ΕΕ (24%) και τη Βραζιλία (7%), ενώ η παγκόσμια ανάπτυξη φωτοβολταϊκών προέρχεται από την ΕΕ (12%) και τις ΗΠΑ (11%). Μαζί, οι τέσσερις κορυφαίες οικονομίες – η Κίνα, η ΕΕ, οι ΗΠΑ και η Βραζιλία – αντιπροσώπευαν το 81% της αύξησης της ενέργειας από φωτοβολταϊκά το 2023.

Τι αναμένουμε για το 2024

Η Ember προβλέπει ότι η παραγωγή από ορυκτά καύσιμα θα μειωθεί ελαφρώς το 2024, οδηγώντας σε μεγαλύτερες μειώσεις τα επόμενα χρόνια. Η αύξηση της ζήτησης το 2024 αναμένεται να είναι υψηλότερη από ό,τι το 2023 (+968 TWh), ενώ αύξηση της καθαρής παραγωγής προβλέπεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη (+1300 TWh), οδηγώντας σε μείωση της παγκόσμιας παραγωγής ορυκτών καυσίμων κατά 2% (-333 TWh). Ήδη η εξάπλωση της καθαρής παραγωγής, με αιχμή την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, έχει συμβάλει στην επιβράδυνση της αύξησης των ορυκτών καυσίμων κατά σχεδόν δύο τρίτα τα τελευταία δέκα χρόνια. Ως αποτέλεσμα, οι μισές οικονομίες του κόσμου έχουν ήδη περάσει τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά την κορύφωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Οι χώρες του ΟΟΣΑ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή με τις εκπομπές του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας να κορυφώνονται συλλογικά το 2007 και να μειώνονται έκτοτε κατά 28%.

Την επόμενη δεκαετία η ενεργειακή μετάβαση θα εισέλθει σε νέα φάση. Η μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στον τομέα της ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι αναπόφευκτη. Οι προσθήκες καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας – με αιχμή την παραγωγή από φωτοβολταϊκά και αιολικά – προβλέπεται ήδη ότι θα ξεπεράσουν την αύξηση της ζήτησης κατά την επόμενη δεκαετία, εξασφαλίζοντας μέτριες μειώσεις στη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Οι διεθνείς στόχοι για την κλιματική αλλαγή βρίσκονται σε συγκερασμό με τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να είναι ο πρώτος που θα απαλλαγεί από τις ανθρακούχες εκπομπές – έως το 2035 στις χώρες του ΟΟΣΑ, έως το 2045 στον υπόλοιπο κόσμο. Ο εν λόγω τομέας είναι εκείνος με τις υψηλότερες εκπομπές, καθώς παράγει περισσότερο από το ένα τρίτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια. Η καθαρή ηλεκτρική ενέργεια είναι το κλειδί για την απαλλαγή από τον άνθρακα στις μεταφορές, τη θέρμανση και σε μεγάλο μέρος της βιομηχανίας, αντικαθιστώντας την καύση ορυκτών καυσίμων που πραγματοποιείται σήμερα στους κινητήρες αυτοκινήτων και λεωφορείων, στους λέβητες, στους κλιβάνους και σε άλλες εφαρμογές.