228 Γιγαβατώρες «κόπηκαν» από την παραγωγή ΑΠΕ το 2023 – Ακόμα μεγαλύτερες περικοπές το 2024 και το 2025

Αισθητή έκαναν την παρουσία τους οι περικοπές ΑΠΕ το προηγούμενο έτος, με τις Γιγαβατώρες που δεν εγχύθηκαν στο ηλεκτρικό σύστημα να ανέρχονται σε 228 Γιγαβατώρες. Υπενθυμίζεται ότι οι περικοπές γίνονται προς ώρας από τον ΑΔΜΗΕ οριζόντια και αναλογικά, περιορίζοντας την ισχύ παραγωγής κάθε σταθμού ΑΠΕ που βρίσκεται τη δεδομένη στιγμή σε λειτουργία. 

Επίσης, οι περικοπές εφαρμόζονται σε όσα έργα υπάρχει η δυνατότητα για παρέμβαση μέσω τηλεχειρισμού. Κάτι που ισχύει για το σύνολο των «πράσινων» μονάδων που είναι συνδεδεμένες στο ΕΣΜΗΕ, αφού οι δυνατότητες τηλεχειρισμού στο δίκτυο διανομής από τον ΔΕΔΔΗΕ ακόμη περιορίζονται σε ένα μικρό ποσοστό του χαρτοφυλακίου των εγκατεστημένων «μικρών» φωτοβολταϊκών. 

Οι 228 Γιγαβατώρες «πράσινης» παραγωγής βρέθηκαν εκτός συστήματος το 2023 για λόγους αγοράς (δηλαδή πλεονάζουσας παραγωγής, έναντι της ζήτησης και του ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών), και όχι για λόγους συμφόρησης του ηλεκτρικού συστήματος. Έτσι, δείχνουν πως εκτός από την ύπαρξη ηλεκτρικού «χώρου» για σύνδεση, οι μονάδες ΑΠΕ χρειάζονται και ανάλογο «χώρο» στην αγορά, ώστε να διαθέσουν την παραγωγή τους και να αποζημιωθούν για αυτήν. 

Επίσης, το μέγεθος των περσινών περικοπών αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό της συμμετοχής του εγκατεστημένου χαρτοφυλακίου ΑΠΕ στο εγχώριο ηλεκτρικό μίγμα. Είναι ενδεικτικό ότι ισοδυναμούν με το 1,1% περίπου της συνολικής ετήσιας παραγωγής ΑΠΕ την περασμένη χρονιά. 

Ωστόσο, όπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως το φαινόμενο θα ενταθεί σημαντικά τα αμέσως επόμενα χρόνια, ξεκινώντας ήδη από φέτος. Κι αυτό γιατί ήδη από το 2024 αναμένεται σημαντική περαιτέρω ενίσχυση της διείσδυσης ΑΠΕ, χωρίς αξιοσημείωτη μεταβολή της εγχώριας ζήτησης για ηλεκτρισμό για ρεύμα. Απόδειξη το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΑΠΕΕΠ για το τρέχον έτος, η διείσδυση θα αυξηθεί κατά 2.104 Μεγαβάτ, με την κατανάλωση να διαμορφώνεται στις 45,8 Τεραβατώρες – όταν φέτος κινήθηκε στις 45,8-46,1 Τεραβατώρες. 

Βέβαια, οι «κόφτες» στην παραγωγή ΑΠΕ δεν αποτελούν ελληνικό φαινόμενο, καθώς λίγο έως πολύ όλα τα κράτη της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, με την προέλαση των ανανεώσιμων μονάδων στα ενεργειακά τους συστήματα. Στην περίπτωση ωστόσο της χώρας μας, μία ακόμη δυσχέρεια έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι όμορες αγορές ηλεκτρισμού των Βαλκανίων δεν μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά στις περικοπές σε σημαντικό βαθμό, μέσω των εξαγωγών «πράσινης» ενέργειας. 

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τα στελέχη της αγοράς, «ανάχωμα» στις περικοπές αναμένεται να μπει για πρώτη φορά από το 2026, όταν θα τεθεί σε λειτουργία το πρώτο «κύμα» μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι το 2026 θα ξεκινήσουν να ενεργοποιούνται οι πρώτες standalone μπαταρίες από το σχήμα στήριξης που «τρέχει» από το προηγούμενο καλοκαίρι. Ωστόσο, το «ανάχωμα» αυτό δεν αναμένεται να περιορίσει τις περικοπές ΑΠΕ, από τα επίπεδα στα οποία θα έχουν διαμορφωθεί τότε, αλλά απλώς να μειώσει τον ρυθμό αύξησής τους. 

Αυτό σημαίνει πως όχι μόνο για την περίοδο 2024-2025 αλλά και για όλη την τρέχουσα 10ετία, καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο το μόνιμο πλαίσιο περικοπών που έχει στα σκαριά η Ομάδα Διοίκησης Έργου του ΥΠΕΝ. Στόχος του μόνιμου πλαισίου είναι ακριβώς οι εταιρείες να έχουν όσο το δυνατόν πιο καθαρή εικόνα για το ποσοστό της παραγωγής των επενδύσεών τους που δεν θα εγχέεται στο σύστημα -και για το οποίο επομένως δεν πρόκειται να αποζημιωθούν- ώστε να διαμορφώσουν τα business plan τους, χωρίς να απειλείται η οικονομική βιωσιμότητα των έργων. 

Όπως έχει γράψει το energypress, για αυτό τον σκοπό στο μόνιμο πλαίσιο θα προβλέπεται κατανομή των περικοπών στις διάφορες κατηγορίες έργων, δηλαδή κριτήρια ιεράρχησης για το «ψαλίδι» που θα εφαρμόζεται στους σταθμούς. Επίσης, από την Ομάδα εξετάζεται και το αν χρειάζεται (υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις) να αποζημιώνονται έργα για την παραγωγή τους που δεν εγχέεται στο σύστημα. Στη βάση της εισήγησης που θα διαμορφωθεί, οι σχετικές αποφάσεις θα ληφθούν από τη ΡΑΑΕΥ και το ΥΠΕΝ.

Προς τον περιορισμό των περικοπών θα συμβάλει επίσης και το σχέδιο για προσθήκη μπαταριών behind the meter σε υπό ανάπτυξη φωτοβολταϊκά, που επίσης επεξεργάζεται η Ομάδα, παρέχοντας ως κίνητρο την κατακύρωση ταρίφας μέσω διαγωνισμών. Υπενθυμίζεται ότι η δυνατότητα αυτή θα δίνεται από τη μία κατηγορία δημοπρασιών του νέου διαγωνισμού σχήματος. Οι μπαταρίες behind the meter θα αμβλύνουν τις απορρίψεις ηλεκτρικής ενέργειας, πέρα από το ότι θα απελευθερώσουν ηλεκτρικό «χώρο».

Όσον αφορά την επόμενη 10ετία, η μέγιστη αξιοποίηση του ανανεώσιμου δυναμικού της χώρας μας (στο οποίο θα προστεθεί στην πορεία και το αιολικό δυναμικό των αιολικών θαλασσών) «περνά» από τους νέους ηλεκτρικούς «διαδρόμους» που έχει στα σκαριά ο ΑΔΜΗΕ, για μαζικές εξαγωγές «πράσινης» ενέργειας. Ένας τέτοιος διάδρομος είναι ο Green Aegean Interconnection, για την τροφοδοσία των μεγάλων κέντρων κατανάλωσης στη νότια Γερμανία.