Μετάβαση στο περιεχόμενο
  • HoloBIM Structural
    HoloBIM Structural

  • Ενέργεια-ΑΠΕ

    Ενέργεια-ΑΠΕ

    1591 ειδήσεις in this category

    1. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Οι εισηγητές είναι Έλληνες και, κυρίως, ξένοι ειδικοί, οι οποίοι αυτήν την περίοδο βρίσκονται στην Αθήνα και συμμετέχουν σε workshops στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας Green eMotion, για την προώθηση και ανάπτυξη της Ηλεκτροκίνησης.
      Η ΔΕΗ διοργανώνει Διεθνές Συνέδριο για την Ηλεκτροκίνηση- Το Πρόγραμμα Green eMotion
       
      «Διεθνές Συνέδριο για την Ηλεκτροκίνηση: Το Πρόγραμμα Green eMotion» διοργανώνει η ΔΕΗ ΔΕΗ -3,95% ΑΕ, που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάππειο Μέγαρο την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014 και είναι υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
       
      Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, στο Συνέδριο θα αναπτυχθούν διάφορα θέματα, όπως:
       
      * Δημιουργία ενιαίων κανόνων και προτύπων για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στην Ευρώπη.
      * Υποδομές φόρτισης, έξυπνα δίκτυα και ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτροκίνησης.
      * Επιχειρηματικές και επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα από την προώθηση της ηλεκτροκίνησης κλπ.
       
      Οι εισηγητές είναι Έλληνες και, κυρίως, ξένοι ειδικοί, οι οποίοι αυτήν την περίοδο βρίσκονται στην Αθήνα και συμμετέχουν σε workshops στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας Green eMotion, για την προώθηση και ανάπτυξη της Ηλεκτροκίνησης και θα παρουσιάσουν τις εμπειρίες τους σε σχέση με αυτήν.
       
      Κεντρικός Σκοπός του Συνεδρίου είναι να αναδειχθούν τα σημαντικά πλεονεκτήματα για την Ανάπτυξη και το Περιβάλλον από τη διεύρυνση της Ηλεκτροκίνησης και οι πολιτικές και δράσεις που πρέπει να υιοθετηθούν για να αναπτυχθούν κατάλληλα οι απαιτούμενες υποδομές για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
       
      Πολύ συνοπτικά για το Πρόγραμμα Green eMotion:
       
      * Αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, όπως είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά 60% μέχρι το έτος 2050.
       
      * Εντάσσεται στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για «πράσινα αυτοκίνητα» (European Green Cars Initiative - EGCI) μέσω της υποστήριξης της Έρευνας και Ανάπτυξης στον τομέα των οδικών μεταφορών με στόχο την περαιτέρω διεύρυνση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών.
       
      Η ΔΕΗ ΔΕΗ -3,95% ΑΕ από την πρώτη στιγμή συμμετέχει σε αυτή την σημαντική πρωτοβουλία και αποτελεί έναν από τους 43 εταίρους που υλοποιούν το Πρόγραμμα Green eMotion. Στο πλαίσιο αυτό έχει επιλεγεί η πόλη της Κοζάνης για την επίδειξη της χρήσης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, ενώ οι επιδείξεις θα επεκταθούν και στην Αθήνα.
       
      Η είσοδος στο Συνέδριο είναι με προσκλήσεις.
       
      Πηγή: http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1257019/h-deh-diorganonei-diethnes-synedrio-gia-thn.html
    2. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Ευκολίες αποπληρωμής των λογαριασμών ρεύματος, ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα, ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Παναγιώτης Λαφαζάνης και ο επικεφαλής της ΔΕΗ Εμμανουήλ Παναγιωτάκης.
       
      Αμφότεροι υποσχέθηκαν σύντομα ανακοινώσεις και για τη μείωση του ενεργειακού κόστους, ωστόσο, η εξέλιξη του μείγματος καυσίμων τους πρώτους μήνες του έτους, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συνεχιζόμενη υποχώρηση του λιγνίτη υπέρ των ΑΠΕ και των εισαγωγών, δεν αφήνουν κανένα τέτοιο περιθώριο αλλά αντίθετα οδηγούν σε αύξηση του ενεργειακού κόστους.
       
      Η συμμετοχή του λιγνίτη, του φθηνού «εθνικού» καυσίμου στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής ακολουθεί τα τελευταία χρόνια σταθερά φθίνουσα πορεία, φθάνοντας τον Απρίλιο του 2015 στο 30% που αποτελεί και το χαμηλότερο ιστορικό επίπεδο. Το πρώτο τρίμηνο έτους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΛΑΓΗΕ, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε σε ποσοστό 8,4% -αποτέλεσμα κυρίως της χρήσης ηλεκτρικών συσκευών για θέρμανση από τα νοικοκυριά- και καλύφθηκε σε ποσοστό 24% από εισαγωγές. Η λιγνιτική παραγωγή το ίδιο διάστημα μειώθηκε σε ποσοστό 21,6%, περιορίζοντας τη συνολική συμμετοχή του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή στο 34% έναντι 45% τα προηγούμενα χρόνια. Το ποσοστό συμμετοχής των μονάδων φυσικού αερίου περιορίστηκε στο 11%, ενώ οι ΑΠΕ κάλυψαν το 10% της ζήτησης. Εντυπωσιακά είναι και τα στοιχεία για την παραγωγή της ΔΕΗ το πρώτο τετράμηνο του έτους που δείχνουν υποχώρηση της λιγνιτικής παραγωγής σε ποσοστό 23,6%, του φυσικού αερίου σε ποσοστό 41,1% και υπερδιπλασιασμό των εισαγωγών, που εμφανίζονται αυξημένες σε ποσοστό 57% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2014.
       

       
      Η δέσμευση του κ. Λαφαζάνη για μείωση του ενεργειακού κόστους σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, είναι αδύνατον να τηρηθεί, χωρίς μέτρα αναστροφής αυτής της εξέλιξης. Μείωση της συμμετοχής του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή σημαίνει αυτόματα αύξηση του κόστους παραγωγής, αφού πρόκειται για το φθηνότερο καύσιμο. Το ύψος της αύξησης εξαρτάται κάθε φορά από το καύσιμο που υποκαθιστά τον λιγνίτη, με την υψηλότερη επιβάρυνση να προκύπτει όταν πρόκειται για τις ΑΠΕ.
       
      Επιβάρυνση
       
      Οταν το λιγνιτικό κόστος παραγωγής με βάση τα στοιχεία της ΔΕΗ -που αμφισβητούνται από την αγορά ως υπερκοστολογημένα- προσδιορίζεται στα 59 ευρώ η μεγαβατώρα και το μέσο κόστος παραγωγής της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στα 149,4 ευρώ η μεγαβατώρα, για τους καταναλωτές προκύπτει υπερδιπλάσια επιβάρυνση ακόμη και όταν καταναλώνουν τις ίδιες κιλοβατώρες, όταν ο αριθμός αυτών που παρήχθησαν από λιγνίτη έχουν μειωθεί και έχουν υποκατασταθεί από «πράσινες» κιλοβατώρες. Οι προβλέψεις του ΑΔΜΗΕ (Διαχειριστή του Συστήματος) για αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ μέχρι το 2020, σε συνδυασμό με την απόσυρση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ,επίσης μέχρι το 2020, αλλά και τη χαμηλή απόδοση συνολικά του λιγνιτικού δυναμικού της επιχείρησης, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε περαιτέρω αύξηση του ενεργειακού κόστους.
       
      Από το 2016 και σταδιακά μέχρι το 2020 η ΔΕΗ θα πρέπει να αποσύρει ή να θέσει σε καθεστώς εφεδρείας εκτάκτων αναγκών 11 μονάδες συνολικής ισχύος 1.755 MW εκ των οποίων τα 507 MW είναι λιγνιτικά και προέρχονται από τις μονάδες Πτολεμαΐδα 2, 3, και 4 και τη μονάδα Λίπτολ. Ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ως πολύ πιθανή την απόσυρση το 2020 και των μονάδων Αμύνταιο 1 και 2 (273 MW εκάστη), καθώς και όλες τις μονάδες του ΑΗΣ Καριδάς (σύνολο 1.110 MW). Aυτό σημαίνει ότι το 2020 η εγκατεστημένη λιγνιτική ισχύς της ΔΕΗ από τα 4.930 MW σήμερα θα περιοριστεί έως και στα 2.767 MW. Στην περίπτωση που προχωρήσει η υλοποίηση της νέας λιγνιτικής μονάδας της Πτολεμαΐδας ισχύος 600 MW, η λιγνιτική παραγωγή θα ανέλθει στα 3.367 MW. Tην ίδια περίοδο, σύμφωνα με τη μελέτη επάρκειας ισχύος του συστήματος για την περίοδο 2013-2020 του ΑΔΜΗΕ η εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ θα φτάσει από τα 4.687 MW σήμερα στα 7.369 MW.
       
      H υφιστάμενη κατάσταση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ όπως και των ορυχείων, αν δεν γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις εκσυγχρονισμού, θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση της λιγνιτικής παραγωγής. Η νέα διοίκηση της επιχείρησης έχει θέσει ως προτεραιότητα την ανασυγκρότηση του λιγνιτικού της δυναμικού και έχει ήδη εγκρίνει τις πρώτες επενδύσεις για συντήρηση εξοπλισμού που μένει αναξιοποίητος όπως και τις αναγκαίες προσλήψεις προσωπικού για τη λειτουργία τους. Χαρακτηριστική της απαξίωσης του λιγνιτικού δυναμικού της ΔΕΗ είναι η περίπτωση της Μονάδας Μελίτη στη Φλώρινα, που αποτελεί την πιο σύγχρονη και υψηλής απόδοσης μονάδα της ΔΕΗ. Ωστόσο, εμφανίζει συντελεστή απόδοσης μόλις 19%, καθώς ο σχεδιασμός για τη λειτουργία της προέβλεπε τροφοδοσία από το ορυχείο Κλειδί που δεν μπορεί να λειτουργήσει.
       
      Πηγή: http://www.kathimerini.gr/820193/article/oikonomia/epixeirhseis/h-deh-periorizei-ton-lignith-alla-h-ka8arh-energeia-kostizei-perissotero
    3. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Το Σάββατο που μας πέρασε (10 Οκτωβρίου), ο πρόεδρος της ΔΕΗ, κ. Μανώλης Παναγιωτάκης, συναντήθηκε με Έλληνες Ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων με αντικείμενο την πορεία της Επιχείρησης και την ελληνική αγορά ενέργειας.
       
      Μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της ΔΕΗ αναφέρθηκε στο αίτημά του για χορήγηση δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων και επισήμανε ότι η χορήγηση δωρεάν δικαιωμάτων CO2 «θα αποτελέσει προωθητικό παράγοντα για επενδύσεις και περιβαλλοντική αναβάθμιση μέσω της αντικατάστασης παλαιών μονάδων με σύγχρονες πιο αποδοτικές, όπως η «Μελίτη 2» με επιδίωξη την συνολική βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος».
       
      Έθεσε δε ως στόχο για την επόμενη εικοσαετία την παραγωγή μιας στις τρεις Κιλοβατώρες από λιγνίτη ώστε να προστατευθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού.
       
      Μόνο με την προστασία του λιγνίτη και της λιγνιτικής παραγωγής μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της ΔΕΗ για μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος σύμφωνα με τον επικεφαλής της Επιχείρησης.
       
      «Σε διαφορετική περίπτωση το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας θα εκτιναχθεί στα ύψη και η λιγνιτική παραγωγή θα απαξιωθεί με αποτέλεσμα να διακινδυνεύσει η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας η οποία, είναι απομακρυσμένη «νησίδα» στο σύστημα της ΕΕ» αναφέρεται σχετικά.
       
      Το πρόβλημα για τον κύριο Παναγιωτάκη είναι ότι η Ελλάδα εντάσσεται και η ελληνική οικονομία λειτουργεί σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Επίσης χρωστάμε. Πολλά δισεκατομμύρια Ευρώ.
       
      —Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θέλει «φόρο άνθρακα»
       
      Στην Ευρώπη σύμμαχοι του κ. Παναγιωτάκη και του κ. Σκουρλέτη σχετικά με τη λειτουργία της αγοράς ρύπων η Βουλγαρία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία. Για ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Αλλά αυτά θα τα δούμε στην επόμενη παράγραφο γιατί ενέσκηψε πρόβλημα και με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έναν από τους διεθνείς δανειστές της Ελλάδας και μοναδικό «εταίρο» του κουαρτέτου που τάσσεται αναφανδόν υπέρ του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους.
       
      Η επικεφαλής του οργανισμού, Κριστίν Λαγκάρντ, απηύθυνε έκκληση για την εισαγωγή ενός «φόρου άνθρακα» κατά την ετήσια συνεδρίαση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στη Λίμα του Περού.
       
      Μάλιστα η Λαγκάρντ επισήμανε ότι «5,4 τρισ. δολάρια σπαταλιούνται για επιδοτήσεις προς τα ορυκτά καύσιμα. Όλα αυτά τα χρήματα μπορούν να διατεθούν σε κάτι άλλο».
       
      Μάλιστα, τρώγοντας τα πουλερικά που περιλάμβανε το επίσημο δείπνο είπε με αρκετή δόση χιούμορ ότι «εάν “κοτέψουμε” συλλογικά [στην προσπάθεια κατάργησης του άνθρακα] θα καταλήξουμε ψητοί, τηγανιτοί, φρυγανισμένοι και ξεροκαρβουνιασμένοι».
       
      Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον ζήτημα ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μακροοικονομικών προγραμματικών στόχων και την εφαρμογή ειδικών διατάξεων βάσει των άρθρων του ΔΝΤ ή άλλων συμφωνιών, δήλωσε η επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ.
       
      Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, όλο και περισσότερα κράτη υιοθετούν τέτοιους φόρους με επιτυχία.
       
      Το ΔΝΤ, του οποίου «πρωταρχικός σκοπός είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του διεθνούς νομισματικού συστήματος», τάραξε τα νερά της διεθνούς ενεργειακής κοινότητας πριν μερικούς μήνες, όταν αποκάλυψε ότι οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ξοδεύουν κάθε χρόνο 5,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων [διαβάστε την ανάλυση του ΔΝΤ εδώ].
       
      Η Λαγκάρντ αναφέρθηκε πάλι στο πρόβλημα των ενεργειακών επιδοτήσεων κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του οργανισμού για την κλιματική αλλαγή. «Τώρα είναι η ώρα για τη σταδιακή κατάργηση των ενεργειακών επιδοτήσεων», δήλωσε.
       
      Το ΔΝΤ, το οποίο εκτελεί την αποστολή του μέσω ελέγχων, δανεισμού, και τεχνικής βοήθειας, δεν μπορεί να επενδύσει άμεσα. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να διαδραματίσουμε ισχυρό συμβουλευτικό ρόλο σε θέματα όπως η κατάργηση των επιδοτήσεων που στην πραγματικότητα καταλήγουν σε λάθος τσέπες. Επίσης μπορούμε να παρέχουμε εργαλεία στις χώρες ώστε να ρυθμίζουν σωστά τις τιμές», πρόσθεσε η Λαγκάρντ.
       
      Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη διάρθρωση των τιμών του άνθρακα αλλά η δομή που υποστηρίζει η Λαγκάρντ, είναι τα έσοδα από τον φόρο αξιοποιούνται μέσω ενός κεντρικού, διεθνούς μηχανισμού για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, προς στις οποίες θα διατεθούν 100 δισ. δολάρια ώστε να πετύχουν τους κλιματικούς τους στόχους.
       
      Αντίθετα, αρκετοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως τα έσοδα θα πρέπει να επιστρέφονται στους καταναλωτές, πιθανότατα ως φορολογική ελάφρυνση.
       
      Οι συνθήκες για τέτοιες μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή συμπληρωματικών μέτρων είναι πλέον ιδιαίτερα ευνοϊκές, λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου κατά το τελευταίο έτος, σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες τιμές του φυσικού αερίου, αναφέρουν οι ειδικοί.
       
      Η επόμενη επίσημη συνάντηση ανάμεσα σε Παγκόσμια Τράπεζα και ΔΝΤ θα λάβει χώρα στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ στις 15 και 16 Απριλίου 2016.
       
      —Τι γίνεται με το σύστημα εμπορίας ρύπων στην Ευρώπη
       
      Η ΔΕΗ -των ανείσπρακτων οφειλών που ξεπερνούν το ένα δισ. Ευρώ– θα κληθεί φέτος μόνο να πληρώσει περί τα 280 εκατ. ευρώ επιπλέον για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων, εάν οι τιμές του διοξειδίου του άνθρακα εξακολουθήσουν να κυμαίνονται σε επίπεδα άνω των οκτώ Ευρώ ανά τόνο.
       
      Πολλοί προβλέπουν μάλιστα ακόμα υψηλότερες τιμές, μετά την αυστηροποίηση των όρων στην αγορά ρύπων που αποφάσισε πρόσφατα η Ε.Ε.
       
      Ειδικότερα, το Σεπτέμβριο οι Βρυξέλλες ενέκριναν ένα νέο μηχανισμό, το Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς (Market Stability Rerserve- MSR), που αποστολή έχει τη δημιουργία ενός συστήματος εξισορρόπησης της αγοράς και προστασίας της από τις απότομες διακυμάνσεις στις τιμές των δικαιωμάτων ρύπων.
       
      Ουσιαστικά με τον νέο μηχανισμό, μόλις διαπιστώνεται πλεόνασμα προσφοράς δικαιωμάτων, θα αποσύρονται αυτόματα δικαιώματα από την αγορά και θα «μπαίνουν» στο Αποθεματικό.
       
      Στην αντίστροφη περίπτωση, τα δικαιώματα θα επιστρέφουν από το Αποθεματικό στην αγορά.
       
      Το μέτρο θεσπίστηκε ώστε να μην επαναληφθούν περιπτώσεις κατάρρευσης της αγοράς ρύπων όπως συνέβη το 2013 εξαιτίας της υπερπροσφοράς δικαιωμάτων.
       
      Το ρεκόρ πτώσης καταγράφηκε τον Απρίλιο του 2013 όταν οι τιμές των δικαιωμάτων έπεσαν στα 2,46 ευρώ ανά μετρικό τόνο διοξειδίου του άνθρακα. Μετά την παρέμβαση των Βρυξελλών, η οποία από τότε ανακοίνωσε πρωτοβουλίες στήριξης των τιμών -κίνηση που πολλοί επέκριναν ως χειραγώγηση της αγοράς- οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν, για να φθάσουν τον Αύγουστο στα 8,43 ευρώ/μετρικό τόνο. Σήμερα κυμαίνονται στο επίπεδο των 8,10-8,20 ευρώ/τόνο.
       
      Η ΔΕΗ που επιμένει να πριμοδοτεί τον λιγνίτη με την υποστήριξη της κυβέρνησης είναι ιδιαιτέρως εκτεθειμένη στο κόστος από την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.
       
      Για αυτό ακριβώς ζητά να της αποδοθούν δωρεάν δικαιώματα -με το πρόσχημα της οικονομικής κρίσης- ενόψει της δρομολογηθείσας κατασκευής της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 5. Σε διαφορετική περίπτωση η νέα μονάδα θα είναι ζημιογόνος.
       
      Πέραν αυτού, εάν η άνοδος της τιμής συνεχιστεί και ξεπεράσει τα 10 ευρώ, τότε η επιχείρηση θα αρχίσει να αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2013 είναι υποχρεωμένη να αγοράζει δικαιώματα για το σύνολο των καυσαερίων που εκπέμπει.
       
      Προς το παρόν, πάντως, η αγορά εξακολουθεί να είναι πλεονασματική κατά 2 δισεκατομμύρια δικαιώματα.
       
      —Η στάση που διατηρούν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις
       
      Στην Ευρώπη, οι χώρες που αντιτίθενται στο Αποθεματικό είναι η Βουλγαρία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία, δηλαδή χώρες της ανατολικής Ευρώπης με βαρύ «σοσιαλιστικό» παρελθόν.
       
      Πρόκειται επίσης για χώρες που βασίζουν την ηλεκτροπαραγωγή τους στον λιγνίτη ή τον λιθάνθρακα, τα δύο πιο ρυπογόνα καύσιμα που επιβαρύνονται τα μέγιστα από τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων.
       
      Οι πέντε χώρες δηλώνουν την πλήρη αντίθεσή τους στην ενεργοποίηση του Αποθεματικού πριν από το 2021, έναντι του 2019 που προβλέπει η απόφαση του Συμβουλίου των υπουργών Περιβάλλοντος.
       
      Έχουν διαμηνύσει ότι δεν θα υποστηρίξουν το τελικό κείμενο για το Αποθεματικό – παρότι έχει ήδη εγκριθεί από το Συμβούλιο των υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε., που δεσμεύει τα κράτη-μέλη. Η Ελλάδα σε εκείνη τη συνεδρίαση είχε εκπροσωπηθεί από υπουργό της υπηρεσιακής κυβέρνησης.
       
      Ο κ. Σκουρλέτης δεν έχει ακόμα καταστήσει γνωστό αν θα συνταχθεί με τις πέντε πρώην κομμουνιστικές χώρες ή εάν θα προσπαθήσει να εντάξει την Ελλάδα σε κάποιες από τις εξαιρέσεις-μεταβατικές περιόδους για τα μέτρα που ισχύουν σήμερα, όπως π.χ. το καθεστώς που έχει προβλεφθεί για την Πολωνία.
       
      —Πώς λειτουργεί το MSR
       
      Το Αποθεματικό Ρύπων (MSR) θα ιδρυθεί το 2018 και θα τεθεί σε λειτουργία από τις αρχές του 2019. Το πακέτο των 900 εκατομμυρίων δικαιωμάτων της περιόδου 2014-2020, που αποτραβήχθηκε από την αγορά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το «backloading» -ενός από τα πρώτα μέτρα που αποφάσισε η Ε.Ε. για να διασώσει την αγορά ρύπων- θα ενταχθεί στο νέο αποθεματικό όταν αυτό ξεκινήσει να λειτουργεί, ενώ τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων που δεν κατανεμήθηκαν από την «Φάση 3» (2013-2020 του προγράμματος των ΕTS) θα προστεθούν στο αποθεματικό το 2020.
       
      Παράλληλα, από το 2013 ως το 2020 το πλαφόν των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων στην Ε.Ε. θα μειώνεται κατά 1,74% ετησίως και από το 2021 κατά 2,2% κάθε χρόνο, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που έχουν θέσει οι Βρυξέλλες για τη μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ως το 2030.
       
      Με τον νέο κανονισμό, εάν το καθαρό πλεόνασμα των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων πέσει κάτω από τα 400 εκατομμύρια, τότε θα απελευθερωθούν 100 εκατ. Δικαιώματα και θα προστεθούν στα δικαιώματα που δημοπρατούνται στις ειδικές πλατφόρμες που λειτουργούν στην Ευρώπη, ένα είδος Χρηματιστηρίου Ρύπων.
       
      Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Βρυξελλών, η λειτουργία του Αποθεματικού θα περιορίσει την προσφορά δικαιωμάτων από το 2019, ενώ η αγορά αναμένεται να επανέλθει σε κατάσταση ισορροπίας από τα μέσα της δεκαετίας του 2020. Το τρέχον δε πλεόνασμα των 2,1 δισεκατομμυρίων δικαιωμάτων μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται ως το 2019.
       
      Ομως, αν το πλεόνασμα συνεχίσει να κυμαίνεται στα τρέχοντα επίπεδα ως το 2018, ο κανονισμός περιέχει πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία το Αποθεματικό μπορεί να αποσύρει περί τα 250 εκατομμύρια δικαιώματα από τις δημοπρασίες που είναι προγραμματισμένες να γίνουν το 2019 και να συνεχίσει να τραβά δικαιώματα κάθε χρόνο, όσο το πλεόνασμα παραμένει πάνω από τα 833 εκατομμύρια.
       
      Πηγή: http://www.econews.gr/2015/10/12/dei-dnt-anthrakas-125891/
    4. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Για να συμμορφωθεί με την απόφαση της ΕΕ για το σπάσιμο του μονοπωλίου στο λιγνίτη, θα πρέπει να διαθέσει σε ιδιώτες προμηθευτές από το 21 έως το 23 ποσοστό της λιγνιτικής παραγωγής των προηγούμενων ετών.
      Μια νέα διαδικασία ενός δεύτερου Market Test για το μηχανισμό πρόσβασης τρίτων σε λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή της ΔΕΗ είναι σε πλήρη εξέλιξη από την Κομισιόν μια και το πρώτο Market Test δε στέφθηκε από επιτυχία. Πιο συγκεκριμένα, σε προμηθευτές ενέργειας έχει αποσταλεί ένα νέο ερωτηματολόγιο από την Κομισιόν όπου ώστε να διακριβωθεί, εάν υπάρχει προθυμία για συμμετοχή στη διαδικασία που θεσπίστηκε πριν λίγο καιρό  μεταξύ του ΥΠΕΝ και της DG Comp, βάσει της οποίας προβλέπεται η ΔΕΗ να προσφέρει σε τιμές, όχι κάτω του κόστους, προϊόντα ηλεκτρικής ενέργειας από τη λιγνιτική της παραγωγή, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση και ανταγωνιστές της σε αυτήν.
      Η συμφωνία αυτή που έγινε μετά  από τη συνάντηση που είχαν στα μέσα Μαΐου στην Αθήνα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας και η Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργκρέιτε Βεστάγκερ ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για το κλείσιμο της υπόθεσης της καταδίκης της ΔΕΗ  από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2018 για την μονοπωλιακή πρόσβαση στον λιγνίτη.
      Οι αλλαγές
      Μέσα από αυτήν τη νέα δοκιμή προθέσεων είναι να διαφανεί εάν η αγορά, μετά και τις τροποποιήσεις που έγιναν, είναι πρόθυμη να συμμετάσχει στο όλο εγχείρημα. Έτσι στο πλαίσιο των αλλαγών προτάσσεται η διάθεση των «πακέτων» να γίνεται μέσω της Προθεσμιακής Αγοράς του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, ή  του Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Χρηματιστηρίου. και όχι με μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με τους ιδιώτες προμηθευτές, όπως προβλεπόταν αρχικά.
      Μια άλλη τροποποίηση στη διαδικασία έχει να κάνει με το πώς τελικά θα διαμορφώνεται η τιμή. Με βάση τα όσα ίσχυαν στο πρώτο Market Test η τιμή διαμορφωνόταν στη βάση της χονδρεμπορικής αγοράς με την προσμέτρηση μιας έκπτωσης. Τώρα προβλέπεται απευθείας διαπραγμάτευση του αγοραστή με τη ΔΕΗ, μέσω της προθεσμιακής αγοράς χωρίς να υπάρχει market prices floor.
      Με βάση τα όσα αναφέρονται στο ερωτηματολόγιο ο μηχανισμός θα λειτουργήσει έως τον Δεκέμβριο του 2024 εκτός εάν νωρίτερα  υπάρξει απόσυρση  και της τελευταίας λιγνιτικής μονάδας. Παράλληλα,  στην όλη διαδικασία αναμένεται να ενταχθεί και  η υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα 5» της ΔΕΗ, που εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2023,  πριν βέβαια μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου.
      Σημειώνεται ότι οι προμηθευτές έχουν διορία για να αποστείλουν τις απαντήσεις τους έως τις 14 Ιουλίου ώστε να διαφανεί εάν ο μηχανισμός μπορεί να περπατήσει και οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ, όπως είναι ο στόχος . Κάτι για το οποίο πολλοί εκφράζουν προβληματισμό, αν και βέβαια η συγκυρία είναι θετική για τους λιγνίτες λόγω της ανόδου συνολικά της χονδρεμπορικής τιμής. Να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα οι λιγνίτες συμμετέχουν με ποσοστά άνω του 11% στο ενεργειακό μίγμα έστω κι αν οι τιμές των ρύπων έχουν εκτιναχθεί
      Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τη συμφωνία με τους θεσμούς η ΔΕΗ για να συμμορφωθεί με την απόφαση της ΕΕ για το σπάσιμο του μονοπωλίου της ΔΕΗ στο λιγνίτη, θα πρέπει να διαθέσει σε ιδιώτες προμηθευτές το 2021 το 50% της λιγνιτικής παραγωγής της προηγούμενης χρονιάς και ακολούθως το 40% το 2022 και άλλο ένα 40% το 2023. Με το κλείσιμο αυτής της εκκρεμότητας πάντως αναμένεται να ανοίξει ο δρόμος και για το θέμα της στρατηγικής εφεδρείας, που είναι ένα άλλο μείζον που αφορά όλη την αγορά.
    5. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η ΔΕΠΑ καλωσορίζει τις θετικές διαβουλεύσεις του ΔΕΣΦΑ με τον αντίστοιχο Διαχειριστή της Βουλγαρίας για το διασυνοριακό εμπόριο φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας (Διαβάστε εδώ αναλυτικά), που θα φέρει μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά αερίου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
       
      Με την οριστικοποίηση της συμφωνίας δημιουργούνται όλες οι προϋποθέσεις για την ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού στην Ελληνική αγορά φυσικού αερίου, τον οποίο η ΔΕΠΑ επιθυμεί και έμπρακτα επιδιώκει. Η ΔΕΠΑ εργάζεται σταθερά τα τελευταία χρόνια προς αυτή την κατεύθυνση με στόχο μειώσεις τιμών προς όφελος του Έλληνα πολίτη – καταναλωτή. Υπενθυμίζεται ότι όλες τις μειώσεις τιμών τις οποίες πέτυχε η ΔΕΠΑ μέχρι σήμερα, τις μετακύλησε στον τελικό καταναλωτή.
       
      Η ΔΕΠΑ έχει αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες τα τελευταία χρόνια για την επίτευξη ευελιξίας στο διασυνοριακό εμπόριο φυσικού αερίου. Ειδικότερα, η ΔΕΠΑ είχε προχωρήσει από το 2014 στη δέσμευση δυναμικότητας για διπλή ροή φυσικού αερίου στο Σιδηρόκαστρο με σκοπό την αποθήκευση αερίου στην υπόγεια αποθήκη Chiren της Βουλγαρίας, ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια εφοδιασμού.
       
      Στη συνέχεια, η ΔΕΠΑ συμμετείχε ενεργά σε όλες τις διαβουλεύσεις μεταξύ των εμπλεκομένων, ώστε να επισπευσθούν οι διαδικασίες και να λειτουργήσει το αμφίδρομο διασυνοριακό εμπόριο Ελλάδας – Βουλγαρίας στα σύνορα των δύο χωρών. Επιπροσθέτως, από το 2012 διατίθεται δωρεάν προς χρήση τμήμα της δυναμικότητας της ΔΕΠΑ στο Σιδηρόκαστρο για διευκόλυνση εισαγωγής φυσικού αερίου στην Ελλάδα από τρίτους προμηθευτές.
       
      Πηγή: http://energypress.gr/news/i-depa-kalosorizei-ti-dieyrynsi-tis-agoras-aerioy-metaxy-elladas-voylgarias
    6. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Το άρθρο αυτό έχει ως σκοπό να ενημερώσει για την νέα γεωπληροφοριακή εφαρμογή στην οποία αποτυπώνονται τα εν λειτουργία  αιολικά πάρκα στη χώρα μας.
      Η εγκατεστημένη αιολική ισχύς σήμερα είναι 4.374 MW.
      Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από αιολικά πάρκα ήταν ίση με 20,4% της συνολικής καταναλωθείσας ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με τον ΔΑΠΕΕΠ [1]. Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται το ενεργειακό μείγμα παραγωγής για το 2020. Καταγράφηκε ρεκόρ ωριαίας διείσδυσης αιολικής ισχύος: 68,8%. (τα ξημερώματα της Παρασκευής 6.11.2020 (03:00 – 04:00 CET) Συνολικά για 1235 ώρες η διείσδυση αιολικής ισχύος ήταν πάνω από 30%. Συνολικά για 2865 ώρες η διείσδυση μεταβλητών ΑΠΕ ήταν πάνω από 30% και για 429 ώρες ήταν πάνω από 50% η μεγαλύτερη αιολική παραγωγή στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα παρατηρήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 9.12.2020 (20:00 – 21:00 CET) [2] Σύμφωνα με στατιστικά της ΕΛΕΤΑΕΝ [3] κατά το 2020 συνδέθηκαν στο δίκτυο 200 νέες ανεμογεννήτριες συνολικής αποδιδόμενης ισχύος 517,5 MW. Αυτό αποτελεί αύξηση 14,4% σε σχέση με το τέλος του 2019.
      Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάλυψαν το 38,2% της ετήσιας ηλεκτρικής κατανάλωσης για το 2020.
      Το Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα της χώρας ανταποκρίθηκε χωρίς πρόβλημα στις μεγάλες αυτές διεισδύσεις.
      Αναρτήθηκε στον ιστότοπο της ΕΛΕΤΑΕΝ η ηλεκτρονική εφαρμογή με τον γεωπληροφοριακό χάρτη της ΕΛΕΤΑΕΝ. Ο χάρτης περιλαμβάνει όλα τα αιολικά πάρκα και τις ανεμογεννήτριες σε λειτουργία στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2021.
      Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στον χάρτη της Ελλάδας και να επιλέγει πολύγωνα αιολικών πάρκων ή ανεμογεννήτριες που επιθυμεί. Επιλέγοντας κάποιο πολύγωνο θα του εμφανιστεί ένα νέο παράθυρο με πληροφορίες του αιολικού πάρκου, μεταξύ των οποίων η ισχύς του, το πλήθιος και ο τύπος των ανεμογεννητριών, η βεβαίωση παραγωγού, η εταιρεία έργου,  το έτος έναρξης λειτουργίας, κ.ο.κ. Ομοίως και αν επιλέξει κάποια ανεμογεννήτρια. Κάθε αιολικό πάρκο έχει ένα μοναδικό κωδικό ή και υποκωδικό. Οι υποκωδικοί υποδηλώνουν τις περιπτώσεις επέκτασης, αποξήλωσης, repowering ή συνδυασμό αυτών για το συγκεκριμένο αιολικό πάρκο.
      Στη δεξιά πλευρά του χάρτη εμφανίζεται μία μπάρα που δίνει δυνατότητα στο χρήστη να αλλάξει το υπόβαθρο του χάρτη, να εμφανίσει το υπόμνημα του χάρτη, να μετρήσει αποστάσεις, να εκτυπώσει τον χάρτη και να διαμοιραστεί τον σύνδεσμο.
      Επιπλέον, δίνονται ενδιαφέρουσες στατιστικές πληροφορίες σχετικά με την συνολική εγκατεστημένη ισχύ στην Ελλάδα, πού βρισκόμαστε συγκριτικά με τον εκτιμώμενο στόχο για το 2030, πόσα MW αιολικής ενέργειας προστέθηκαν ανά έτος κλπ.
      Η βάση δεδομένων του χάρτη αποτελεί συνδυασμό στοιχείων από τα ανοιχτά δεδομένα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Αιολικής Ενέργειας που δημοσιεύει η ΕΛΕΤΑΕΝ και στόχος είναι να επικαιροποιείται κάθε εξάμηνο.
      Με τη γεωπληροφοριακή αυτή εφαρμογή, μπορεί ο πολίτης να ενημερωθεί για τις θέσεις των αιολικών πάρκων αλλά και για χρήσιμα στοιχεία τους.
      H συνεισφορά της αιολικής ενέργειας κατά 20,4% στην ετήσια ηλεκτρική κατανάλωση, αποδεικνύει ότι η αιολική ενέργεια αποτελεί αξιόπιστη ενεργειακή πηγή για την ηλεκτροδότηση της χώρας, χωρίς την παραγωγή κανενός είδους ρύπου, με υποκατάσταση χρήσης ορυκτών καυσίμων αλλά και ωφελειών στις τοπικές κοινωνίες.
      Βιβλιογραφία
      https://www.dapeep.gr/viosimi-anaptixi/energeiako-meigma/ https://eletaen.gr/deltio-typou-i-statistiki-tis-aiolikis-energeias-deytero-examino-2020/ https://eletaen.gr/wp-content/uploads/2021/01/2021-01-26-2020-HWEA-Statistics-Greece.pdf
    7. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η αύξηση του παραγωγικού δυναμικού έχει οδηγήσει αντίστοιχα και σε αύξηση της «πράσινης» παραγωγής ρεύματος με αποτέλεσμα οι ΑΠΕ να καλύψουν κατά το πρώτο 8μηνο του 2022 το 37,5 % της ζήτησης.
      Μετά το ρεκόρ όλων των εποχών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που για πρώτη φορά υπερκάλυψαν επί 5 ώρες τη ζήτηση ρεύματος την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου, άλλο ένα ορόσημο αναμένεται να σπάσει μέσα στη χρονιά: η εγκατεστημένη ισχύς των «πράσινων» μονάδων στο ελληνικό σύστημα θα ξεπεράσει εκτός απροόπτου εφέτος τα 10.000 μεγαβάτ, από 9.300 μεγαβάτ στην αρχή του χρόνου.
      Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, ήδη οι μονάδες ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά) έχουν φθάσει στα 9.700 μεγαβάτ. Η αύξηση του παραγωγικού δυναμικού έχει οδηγήσει αντίστοιχα και σε αύξηση της «πράσινης» παραγωγής ρεύματος με αποτέλεσμα οι ΑΠΕ να καλύψουν κατά το πρώτο 8μηνο εφέτος το 37,5 % της ζήτησης (στοιχεία ΑΔΜΗΕ, επεξεργασία Greentank) έναντι 31,3 % στο 8μηνο πέρυσι και 23,4 % το 2019. Αυτό σημαίνει ότι η σωρευτική αύξηση της «πράσινης» παραγωγής από το 2019 φθάνει στο 60 %. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι κατά το 2021, οι ΑΠΕ κάλυψαν πάνω από το 30 % του φορτίου για 3684 ώρες και πάνω από το 50 % για 841 ώρες.
      «Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η απολιγνιτοποίηση έγινε πρόωρα. Η πραγματικότητα είναι πως η απολιγνιτοποίηση έγινε στο σωστό χρόνο, εκείνο που άργησε όμως είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», επισημαίνει σε σχετικές δηλώσεις προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Διαχειριστή Ανανεώσιμων Πηγών και Εγγυήσεων Προέλευσης (ΔΑΠΕΕΠ), Γιάννης Γιαρέντης και προσθέτει: «Αν είχαμε 5 επιπλέον γιγαβάτ ΑΠΕ 5 χρόνια νωρίτερα, η κατάσταση σήμερα θα ήταν πολύ καλύτερη τόσο στο ενεργειακό μείγμα, καθώς δεν θα ήμαστε τόσο πολύ εξαρτημένοι από το φυσικό αέριο, όσο και στην τιμή της κιλοβατώρας. Σημειώνω ότι οι ΑΠΕ καθ’ όλη την περίοδο της ενεργειακής ακρίβειας εισέφεραν το μεγαλύτερο μερίδιο στην “πίτα” των επιδοτήσεων προς τους καταναλωτές. Σημειώνω επίσης ότι στην πενταετία 2015-2019 υπεγράφησαν μόλις 500 συμβάσεις με παραγωγούς ΑΠΕ, όταν στην τριετία 2019-2022 υπεγράφησαν 5.000. Με αυτόν τον τρόπο έγινε η επιτάχυνση των ΑΠΕ και καταφέραμε να πάμε πιο γρήγορα από τις άλλες χώρες της Ευρώπης στην κατεύθυνση της πράσινης ενέργειας».
      Η αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα έχει πολλαπλά οφέλη για την οικονομία και τον καταναλωτή:
      Πρώτον, οι ΑΠΕ συμβάλουν στην ενεργειακή αυτάρκεια και τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες.
      Δεύτερον, οι μονάδες ΑΠΕ σήμερα είναι με διαφορά η φθηνότερη πηγή ενέργειας σε σχέση ιδίως με το φυσικό αέριο που έχει εκτοξευθεί λόγω του πολέμου. Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός διευθυντής της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) Παναγιώτης Παπασταματίου, η αποζημίωση των αιολικών μονάδων για τον Οκτώβριο διαμορφώνεται σε 94 ευρώ ανά μεγαβατώρα (ακόμα χαμηλότερα, στα 57,66 ευρώ για τα πάρκα που εντάχθηκαν στην τελευταία δημοπρασία της ΡΑΕ), έναντι 190 ευρώ για τους λιγνιτικούς σταθμούς και 499 ευρώ για τους σταθμούς φυσικού αερίου.
      Τρίτον, η συμμετοχή τους στην αγορά μειώνει την χονδρική τιμή της ενέργειας καθώς οι ΑΠΕ «εκτοπίζουν» ακριβότερες μονάδες που θα έπρεπε να λειτουργήσουν για να καλύψουν τη ζήτηση. Είναι χαρακτηριστική η «βουτιά» που παρατηρείται στις τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας κατά τις ημέρες και ώρες που είναι αυξημένη η παραγωγή των ΑΠΕ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΛΕΤΑΕΝ, χωρίς τις ΑΠΕ η χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα ήταν 40 % υψηλότερη.
      Είναι επίσης ενδεικτική αναφορά του γενικού διευθυντή της MORE (θυγατρικής του ομίλου Motor Oil), Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ότι στο εξωτερικό κατά τις ώρες που υπάρχει περίσσεια ΑΠΕ, διαμορφώνονται ακόμη και αρνητικές τιμές στο Χρηματιστήριο (δηλαδή οι προμηθευτές πληρώνονται για να αγοράσουν ενέργεια), ενώ και στη χώρα μας υπήρξαν στιγμές με μηδενικές ή σχεδόν μηδενικές τιμές.
      Παράλληλα, το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις ΑΠΕ παραμένει ισχυρό καθώς πέρα από την υπάρχουσα ισχύ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, υπάρχουν άλλα 10.7 γιγαβάτ με οριστικούς όρους σύνδεσης και επιπλέον 23 γιγαβάτ για τα οποία έχουν υποβληθεί αιτήσεις. Προϋπόθεση για την υλοποίηση αυτών των επενδύσεων είναι η δημιουργία του απαιτούμενου ηλεκτρικού «χώρου» στα δίκτυα. Όπως επισημαίνεται από τον ΑΔΜΗΕ, το δεκαετές επενδυτικό πρόγραμμα, με νέες ηλεκτρικές διασυνδέσεις σε θάλασσα και στεριά πρόκειται να αυξήσει τη χωρητικότητα του Συστήματος Μεταφοράς για μονάδες πράσινης ενέργειας σε περίπου 28 GW -από 17 GW σήμερα- ξεπερνώντας κατά 4 GW τον αντίστοιχο στόχο του ΕΣΕΚ για την ίδια περίοδο.
    8. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Είναι δεδομένο ότι η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα και χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος αποτελεί προτεραιότητα ύψιστης σημασίας για τα Ευρωπαϊκά κράτη τα οποία προγραμματίζουν όπως και η χώρα μας τη σταδιακή μετάβαση προς καθαρότερες μορφές ενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση, το φυσικό αέριο ως το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον από τα συμβατικά, ορυκτά καύσιμα, θα αποτελέσει τα επόμενα χρόνια το μεταβατικό καύσιμο προς μορφές ενέργειας που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
      Η ΕΔΑ Αττικής, αναγνωρίζοντας ότι τα δίκτυα φυσικού αερίου θα αποτελέσουν τον οδηγό της ενεργειακής μετάβασης μέσω ανανεώσιμων αερίων, δεσμεύεται να πυκνώσει και να επεκτείνει τα δίκτυα φυσικού αερίου σε νέες περιοχές της Αττικής, παράγοντας προστιθέμενη αξία σε αυτές και δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους καταναλωτές να ωφεληθούν των πλεονεκτημάτων του φυσικού αερίου. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Εταιρεία εκσυγχρονίζει και επεκτείνει διαρκώς το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου, δίνoντας προτεραιότητα στην επέκτασή του σε δήμους της Αττικής με χαμηλή διείσδυση φυσικού αερίου. Κατ' αυτόν τον τρόπο, παρέχει τη δυνατότητα σε δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις να απεγκλωβιστούν από την ενεργειακή απομόνωση και να ωφεληθούν  από ένα ασφαλές, αποδοτικό, καθαρό και φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο.

      Για την ΕΔΑ Αττικής, η προώθηση της ενεργειακής ισότητας μεταξύ των κατοίκων της Αττικής, αποτελεί σαφώς προτεραιότητα υψίστης σημασίας. Βάσει του πενταετούς πλάνου ανάπτυξης της εταιρείας, 2022 – 2026, που βρίσκεται υπό διαμόρφωση, η ΕΔΑ Αττικής δεσμεύεται να υλοποιήσει ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού €132 εκατ., με στόχο τόσο την πύκνωση του δικτύου της όσο και την στοχευμένη ανάπτυξη του δικτύου διανομής σε περιοχές όπου υπάρχουν ήδη διαθέσιμες υποδομές, διασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα των έργων, χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του καταναλωτή. Παράλληλα, η Εταιρεία συνεργάζεται στενά με τη Ρυθμιστική Αρχή, την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και τους Δήμους για την εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανάπτυξη και επέκταση του δικτύου της σε νέες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που δεν διαθέτουν ακόμα υποδομές φυσικού αερίου.
      Την τρέχουσα χρονική περίοδο, η ΕΔΑ Αττικής στηρίζει έμπρακτα νέους οικιακούς καταναλωτές, δίνοντας τους τη δυνατότητα να επωφεληθούν από το νέο πρόγραμμα επιδότησης μέρους του κόστους της εγκατάστασης θέρμανσης. Συγκεκριμένα, το νέο πρόγραμμα επιδότησης που βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορά νέες συνδέσεις για κεντρικές ή αυτόνομες θερμάνσεις ενεργών κατοικιών, επί του νέου δικτύου φυσικού αερίου που κατασκευάστηκε έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2021. Το πρόγραμμα καλύπτει δαπάνες που αφορούν στις συσκευές και τα εξαρτήματα που απαιτούνται για τη μετατροπή της υπάρχουσας εγκατάστασης θέρμανσης άλλης μορφής ενέργειας σε αντίστοιχη χρήσης φυσικού αερίου. Το επιδοτούμενο ποσό είναι 400€ για αυτόνομα συστήματα, ενώ στη περίπτωση κεντρικών θερμάνσεων μπορεί να φθάσει έως τις 3.000€Για περισσότερες πληροφορίες, οι καταναλωτές μπορούν να ανατρέξουν στην ιστοσελίδα της ΕΔΑ Αττικής https://edaattikis.gr/gr/house/cost-offers/edaa-subsidy2021new.
    9. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Στην επισήμανση πως η οικονομική αποδοτικότητα δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διάθεση της δημόσιας χρηματοδότησης σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης που εφαρμόζονται σε κτίρια κατοικιών στην ΕΕ προχωρεί το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σε έκθεση που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα.

      Ο ελεγκτικός φορέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρει πως παρά τη βελτίωση της καθοδήγησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ εξακολουθούν να μην εστιάζονται στην επίτευξη της μέγιστης δυνητικής εξοικονόμησης ενέργειας ανά επενδυόμενο ευρώ. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η συνολική συμβολή της χρηματοδότησης της ΕΕ στους στόχους ενεργειακής απόδοσης της Ένωσης δεν είναι σαφής.
      Αντιμέτωποι με την πρόκληση του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύθηκαν να επιτύχουν εξοικονόμηση της προβλεπόμενης κατανάλωσης ενέργειας των κρατών μελών της ΕΕ κατά 20 % έως το 2020 και κατά 32,5 % έως το 2030. Τα κτίρια είναι αυτά που καταναλώνουν το μεγαλύτερο μερίδιο ενέργειας, αλλά και που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας. Ως εκ τούτου, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ ως προς την εξοικονόμηση ενέργειας.
      Όσον αφορά την περίοδο 2014-2020, η ΕΕ διέθεσε περίπου 14 δισ. ευρώ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, εκ των οποίων τα 4,6 δισ. ευρώ προορίζονταν για κτίρια κατοικιών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη προϋπολόγισαν 5,4 δισ. ευρώ ως εθνική συγχρηματοδότηση για βελτιώσεις σε όλα τα είδη κτιρίων, εκ των οποίων 2 δισ. ευρώ για κτίρια κατοικιών.
      «Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων είναι θεμελιώδους σημασίας, προκειμένου να υλοποιηθεί η δέσμευση της ΕΕ που αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας», δήλωσε ο Τζοάο Φιγκουερείδο, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την έκθεση.
      Οι ελεγκτές επικρίνουν τις εθνικές αρχές των κρατών μελών για τη μη στόχευση των πόρων της ΕΕ στα έργα που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να εξοικονομήσουν ενέργεια. Κατά την κατάρτιση των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων, οι εν λόγω αρχές δεν αξιολογούν πάντοτε την αρχική κατανάλωση ενέργειας, τη δυνητική εξοικονόμηση ενέργειας και τις επενδυτικές ανάγκες. Επιπλέον, δεν παρέχουν κίνητρα για ριζικές ανακαινίσεις, παραδείγματος χάριν, χορηγώντας τους υψηλότερα ποσοστά ενίσχυσης. Αντιθέτως, οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι οι περισσότερες αρχές επιχορηγούν τις δαπάνες σε ποσοστό 100 %, ανεξαρτήτως της αναμενόμενης εξοικονόμησης ενέργειας. Ως εκ τούτου, ορισμένα έργα χρησιμοποίησαν τη χρηματοδότηση της ΕΕ για απλές αναβαθμίσεις (όπως η εγκατάσταση φωτισμού LED), οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν πραγματοποιηθεί και χωρίς τη στήριξη της ΕΕ.
    10. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Αντιδρώντες σε αιολικά πάρκα υποστηρίζουνε ότι οι εγκαταστάσεις έργων αιολικής ενέργειας (αιολικά πάρκα) δεν προχωρούν, δεν είναι βιώσιμα, είναι πανάκριβα, είναι επιδοτούμενα, παράγουν ασταθή ηλεκτρισμό, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τον άνθρωπο και ότι στο εξωτερικό μία-μία οι χώρες εγκαταλείπουν αυτές τις εγκαταστάσεις και ότι γενικότερα δεν έχουν μέλλον. Επιπλέον δίνουν και ψευδή στοιχεία για μεμονωμένες χώρες όπως τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
      Ποια είναι η πραγματικότητα που επιμελώς αποκρύπτουν;
      Αυτό είναι το δεύτερο από μια σειρά τριών άρθρων στα οποία θα παρουσιαστεί περιληπτικά η πραγματικότητα της εξέλιξης των αιολικών πάρκων μέχρι σήμερα και τη μελλοντική τους εξέλιξη στην Ελλάδα, την Ευρώπη και παγκόσμια.
      Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με το παρόν και το μέλλον της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη.
      Α. Παρόν της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη 
      Τα στοιχεία προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας  (WindEurope) και αποτυπώνονται στην έκδοση με θέμα «Wind energy in Europe – 2020 Statistics and the outlook for 2021-2025», που δημοσιεύθηκε τον 2/2021 [1].
      Στην Ευρώπη εγκαταστάθηκε νέα αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 14,7 GW (14.700 MW) το 2020. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση εγκαταστάθηκαν τα 10,5 GW (10.500 MW) και κάλυψαν το 16% της καταναλωθείσας ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΕ 27 και Ηνωμένο Βασίλειο).
      Στην Ευρώπη σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς είναι  220 GW (220.000 MW)
      Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται η νέα εγκατεστημένη ισχύς στην Ευρώπη για το 2020.
      Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκαν νέα 517 MW, με πρώτες χώρες: Oλλανδία, Γερμανία, Νορβηγία, Ισπανία, Γαλλία και Τουρκία.
      Στα παρακάτω σχήματα παρουσιάζεται η εικόνα των εγκαταστάσεων αιολικών πάρκων στην Ευρώπη για το 2020.

      Οι πέντε χώρες με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη αιολική ισχύ είναι:
      Γερμανία – 62.627 MW – κάλυψε το 27% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Ισπανία – 27.264 MW– κάλυψε το 22% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Γαλλία – 17.949 MW – κάλυψε το 9% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Ιταλία – 10.852 MW – κάλυψε το 7% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Σουηδία – 9.992 ΜW– κάλυψε το 20% της ετήσια συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Ενδεικτικά  για την Ελλάδα και την Κύπρο έχουμε:
      Η Ελλάδα είχε το 2020 εγκατεστημένη αιολική ισχύ ίση με 4.113MW  – κάλυψε το 27% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
      Η Κύπρος είχε το 2020 εγκατεστημένη αιολική ισχύ ίση με 158MW  – κάλυψε το 6% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
      Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ανά χώρα,  η νέα εγκατεστημένη ισχύς για το 2020, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς και το μερίδιο κάλυψης με αιολική ενέργεια της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας για το 2020.

      Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως η αιολική ενέργεια κάλυψε το 16% της ετήσιας συνολικής καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο.
      Στις πέντε πιο υψηλές θέσεις ως προς τη κάλυψη της ετήσιας καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (όπως φαίνεται και από το παρακάτω σχήμα) από αιολικά πάρκα βρίσκονται οι :
      Δανία με 48% Ιρλανδία με 38% Γερμανία με 27% Ηνωμένο Βασίλειο με 27% Πορτογαλία με 25% Η Ελλάδα βρίσκεται στο 15%.

      Β. Το μέλλον της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη ως το 2025 
      Αναμένεται στην Ευρώπη να εγκατασταθούν νέα αιολικά πάρκα ισχύος 105GW (105.000 MW) τη περίοδο 2021-2025 σύμφωνα με τις υπάρχουσες δεσμεύσεις-στόχους των Εθνικών Κυβερνήσεων, εκ των οποίων το 70% θα είναι στη ξηρά.
      Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις της ετήσιας νέας αιολικής εγκατεστημένης ισχύος για τη περίοδο 2021-2025.

      Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 εκτιμάται ότι θα εγκαταστήσει 75 GW (75.000MW) ως το 2025 με ένα ρυθμό 15GW (15.000MW) ανά έτος.
      Το 72% των νέων εγκαταστάσεων θα είναι χερσαίες  και το 28% θαλάσσια αιολικά πάρκα.
      Εκτιμάται ότι η Γερμανία θα εγκαταστήσει  νέα αιολική ισχύ 16.000MW, η Γαλλία 12.000MW, η Σουηδία 7.000MW και η Ολλανδία 6.000MW.
      Οι ΑΠΕ αλλά και ιδιαίτερα τα αιολικά πάρκα έχουν ευοίωνο μέλλον και ισχυρές προοπτικές να συνεχίσουν την επιτυχημένη πορεία τους στην Ευρώπη. 
      Συμπερασματικά, μετά την παράθεση όλων αυτών των στατιστικών στοιχείων από αξιόπιστες πηγές εξάγεται εύκολα το συμπέρασμα ότι η αιολική ενέργεια είναι ανταγωνιστική, ταχέως αναπτυσσόμενη και αποτελεί τη λύση για ασφαλή, αξιόπιστη και οικονομική ενεργειακή πηγή για την Ευρωπαϊκή ήπειρο.
      Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αιολική ενέργεια στην Ελλάδα μπορείτε να βρείτε στα: www.eletaen.gr, www.ask4wind.gr, ενώ για την Ευρώπη στο site www.windeurope.org  και ειδικά στατιστικά της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη στο πιο κάτω link, αλλά και στον κόσμο.
      Βιβλιογραφία:
      https://windeurope.org/intelligence-platform/product/wind-energy-in-europe-in-2020-trends-and-statistics/  
    11. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Τις θέσεις των ελληνικών κομμάτων, που διεκδικούν την ψήφο των πολιτών, σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την ενέργεια και την ανάπτυξη των ΑΠΕ, ζητάει να μάθει η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ).
      Ειδικότερα, το κείμενο που στάλθηκε στα κόμματα είναι το εξής:
       
      "Προς ..,
       
      Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου είναι κρίσιμες και καθοριστικές για το μέλλον του τόπου.
       
      Η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν και σημαντικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν.
       
      Μεταξύ των πολλών προκλήσεων, η πρόκληση των ενεργειακών επιλογών είναι μονοσήμαντα καθοριστική καθώς οι συνέπειες των επιλογών μας επηρεάζουν την οικονομία, το περιβάλλον και την εξέλιξη της παγκόσμιας πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής.
       
      Πιστεύουμε πως θα ήταν χρήσιμο για τους πολίτες ψηφοφόρους να γνωρίζουν τις θέσεις του κόμματος σας στα παρακάτω ερωτήματα:
       
      - Ποια είναι η θέση του κόμματος σας για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας;
       
      - Ποια είναι η θέση του κόμματος σας για την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας;
       
      - Ποια είναι η θέση του κόμματος σας για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας της χώρας μας και τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως σήμερα;
       
      - Ποια είναι η θέση του κόμματος σας για τους στόχους του 2030 για το Κλίμα και την Ενέργεια που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση;
       
      - Ποια είναι η θέση του κόμματος σας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και ποιες προτάσεις θα εισηγηθείτε ή θα υποστηρίξετε στη Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι το 2015, αν το κόμμα σας συμμετέχει στην νέα κυβέρνηση;".
       
      Πηγή: http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=235&catid=213&artid=14238
    12. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Ιστορικά υψηλή επίδοση της Ελλάδας στον δείκτη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανακοίνωσε ο οίκος ΕΥ, καθώς η κατάταξη της χώρας μας βελτιώθηκε κατά δύο θέσεις, στην 24η μεταξύ των 40 κορυφαίων αγορών παγκοσμίως.
      Η έκθεση της ΕΥ κάνει ειδική αναφορά στον τελευταίο διαγωνισμό για τις ΑΠΕ, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο και είχε ως αποτέλεσμα την ανάθεση συμβάσεων συνολικής ισχύος 350MW για φωτοβολταϊκά έργα έως 20MW, με μέση χρέωση 37,6 Euro/MWh. Τα τιμολόγια στη διαδικασία κυμαίνονταν από 32,97 έως 51,2 Euro/MWh. Αντίθετα, δεν απονεμήθηκε καμία σύμβαση για έργα αιολικής ενέργειας.
      Σύμφωνα με την έκθεση, στην επιτυχημένη αυτή δημοπρασία συμμετείχαν 126 έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος σχεδόν 1,1GW, και ο έντονος ανταγωνισμός για τις συμβάσεις ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη μετά την περιορισμένη συμμετοχή κατά το παρελθόν. Η περσινή μεταρρύθμιση του καθεστώτος αδειοδότησης και η καθιέρωση μιας ταχείας ψηφιοποιημένης διαδικασίας, οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση των προοπτικών της αγοράς.
      Μετά την απλοποίηση του συστήματος, τον Σεπτέμβριο του 2019, και την έκρηξη των αιτήσεων για άδειες παραγωγής που ακολούθησε, ψηφίστηκε νομοθεσία, βάσει της οποίας οι νέες αιτήσεις για άδειες, καθώς και αυτές που κατατέθηκαν τους τελευταίους 18 μήνες, πρέπει να συνοδεύονται από εγγυητικές επιστολές ύψους Euro35.000/MW.

      Από την αναδιάρθρωση της διαδικασίας αδειοδότησης, η ΡAE έχει λάβει αιτήσεις άνω των 85GW, αυξάνοντας τη συνολική ισχύ των εν δυνάμει επενδύσεων σε περισσότερα από 100GW. Τα περισσότερα από 100GW που βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης υπερβαίνουν κατά πολύ τα 19GW ΑΠΕ που χρειάζεται η χώρα για να επιτύχει τον στόχο που έχει θέσει για τη συμμετοχή τους στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας κατά 61% μέχρι το 2030.
      Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσης, ο Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της ΕΥ Ελλάδος, αναφέρει: «Είχαμε από καιρό επισημάνει την ανάγκη εκσυγχρονισμού του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου και, ειδικότερα, της απλούστευσης της διαδικασίας αδειοδότησης, για να μπορέσει η χώρα να αξιοποιήσει το τεράστιο δυναμικό της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι εξελίξεις, όπως καταγράφονται στην τελευταία έκθεση και αντικατοπτρίζονται στην περαιτέρω βελτίωση της θέσης της χώρας στον δείκτη, επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα μπορεί πλέον βάσιμα να αισιοδοξεί ότι θα πετύχει τους φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα».
    13. Ενέργεια-ΑΠΕ

      GTnews

      Η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της μεταξύ των κορυφαίων αγορών για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς ανέβηκε από την 3η στη 2η θέση του προσαρμοσμένου δείκτη της EY για τις ΑΠΕ, που εξετάζει τις επιδόσεις των χωρών προσαρμοσμένες σύμφωνα με το μέγεθος του ΑΕΠ τους, όπως σημειώνεται σε σχετική έκθεση. Συγχρόνως, η Ελλάδα επανήλθε στη 16η θέση του γενικού δείκτη, από τη 18η θέση που βρισκόταν πριν έξι μήνες.
      Ο δείκτης EY Renewable Energy Country Attractiveness Index (RECAI), που ανακοινώθηκε χθες, αξιολογεί τις 40 κορυφαίες οικονομίες του κόσμου και τις κατατάσσει ως προς την ελκυστικότητα των επενδυτικών ευκαιριών σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ο προσαρμοσμένος ως προς το ΑΕΠ δείκτης δίνει μία πιο αντικειμενική εικόνα της πραγματικότητας, αποτυπώνοντας τις επιδόσεις των χωρών σε σχέση με το οικονομικό μέγεθός τους, καθώς ο βασικός δείκτης, από τη φύση του, πριμοδοτεί τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, οι οποίες λόγω του μεγέθους τους έχουν και τις μεγαλύτερες αγορές ΑΠΕ. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η έκθεση αναφέρει ότι η χωρητικότητα εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με την πράσινη ενέργεια να αντιπροσωπεύει πλέον το 50% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Προσθέτει, παράλληλα, ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας και η κρατική υποστήριξη οδηγούν στη δημιουργία τοπικών κοινοτήτων παραγωγής ενέργειας.
      Η έκθεση σχολιάζει, επίσης, τη βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας όσον αφορά τις διμερείς συμβάσεις αγοράς ενέργειας (Power Purchase Agreements - PPAs), με τη χώρα να ανεβαίνει από την 26η στην 21η θέση του σχετικού δείκτη. Όπως σημειώνεται, παρότι ο αριθμός των σχετικών συμφωνιών στην Ελλάδα παραμένει σχετικά μικρός, η αναδυόμενη αγορά των εταιρικών PPAs παρουσιάζει σημάδια ανάπτυξης. Πρόκειται για μία αγορά όπου κυριαρχούν τα έργα ηλιακής ενέργειας που αξιοποιούν στο έπακρο την ηλιοφάνεια, με μικρότερη συμμετοχή της επίγειας αιολικής ενέργειας. Όπως και σε πολλές άλλες αγορές, οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι και οι όμιλοι πληροφορικής κυριαρχούν στη λίστα των αγοραστών, ωστόσο, όπως σημειώνει η έκθεση, είναι ενδιαφέρον ότι υπεγράφησαν, επίσης, PPAs από οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
      Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσης για την Ελλάδα, ο Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος, επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος και επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας και Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας, δήλωσε: «Η Ελλάδα παραμένει για τρίτο συνεχές εξάμηνο στις τρεις πρώτες θέσεις του προσαρμοσμένου ως προς το ΑΕΠ δείκτη ανανεώσιμων πηγών και την πρώτη εικοσάδα του γενικού δείκτη RECAI της EY, με βελτιωμένες, μάλιστα, επιδόσεις. Η κατάταξη αυτή επιβεβαιώνει την ελκυστικότητα της αγοράς ΑΠΕ στη χώρα μας, τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί και τις θετικές προοπτικές για προσέλκυση επενδύσεων που θα επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση της οικονομίας μας. Έχοντας αντιμετωπίσει πολλά από τα προβλήματα του ρυθμιστικού πλαισίου, βασικές προτεραιότητες αποτελούν σήμερα η ενίσχυση του δικτύου, η στροφή στην υπεράκτια αιολική ενέργεια και οι επενδύσεις στα συστήματα αποθήκευσης».
    14. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η Ελλάδα καταγράφει την ακριβότερη μεσοσταθμική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των 27 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με σημαντική μάλιστα απόκλιση από τη μέση τιμή της Ε.Ε. αλλά και από γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, τριπλάσια από την τιμή της Σουηδίας και υπερτριπλάσια από αυτήν της Νορβηγίας.
      Ιδιαίτερα ανησυχητικά για την προσπάθεια επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας και «την αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας» –στρατηγικός στόχος για την κυβέρνηση που εξαγγέλθηκε μόλις προχθές από τον πρωθυπουργό– είναι τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξέλιξη της χονδρικής τιμής ρεύματος το πρώτο τρίμηνο του 2020. Η Ελλάδα καταγράφει την ακριβότερη μεσοσταθμική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των 27 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με σημαντική μάλιστα απόκλιση από τη μέση τιμή της Ε.Ε. αλλά και από γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, τριπλάσια από την τιμή της Σουηδίας και υπερτριπλάσια από αυτήν της Νορβηγίας. Συγκεκριμένα, η μεσοσταθμική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική αγορά της Ελλάδας, η οποία αποτελεί και τη βάση τιμολόγησης της λιανικής τιμής, διαμορφώθηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2020 στα 50 ευρώ η μεγαβατώρα, δηλαδή 16 ευρώ ή 47% υψηλότερα από τη μέση τιμή σε επίπεδο Ε.Ε., που διαμορφώθηκε στα 34 ευρώ/μεγαβατώρα. Η δεύτερη υψηλότερη τιμή ήταν της Μάλτας στα 45 ευρώ/μεγαβατώρα που έχει χαρακτηριστικά κλειστής αγοράς και ακολουθούν χώρες των Βαλκανίων, όπως η Βουλγαρία με 42 ευρώ και η Ρουμανία και η Πολωνία με 41 ευρώ. Κάποιες από αυτές τις αγορές, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, εξαρτώνται παραδοσιακά από εισαγωγές (Ελλάδα, Ουγγαρία), κάποιες έχουν περιορισμένα διασυνοριακά δίκτυα (Μάλτα, Ελλάδα) και κάποιες αντιμετωπίζουν μείωση της παραγωγής από λιγνίτη και επιβάρυνση με υψηλό κόστος ρύπων (Πολωνία, Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία).
      Από την παραπάνω ανάλυση της Επιτροπής προκύπτει ότι η αγορά της Ελλάδας συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που οδηγούν την τιμή ρεύματος σε υψηλά επίπεδα. Εχει περιορισμένες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές από χώρες όπου οι τιμές κινούνται επίσης σε υψηλά επίπεδα και αντιμετωπίζει το πρόβλημα μείωσης του λιγνίτη και υψηλού κόστους ρύπων. Στον αντίποδα της Ελλάδας, βρίσκονται η Νορβηγία και η Σουηδία που εμφανίζουν στο τρίμηνο τις χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., στα 15 και 17 ευρώ η μεγαβατώρα αντίστοιχα. Οι χαμηλές τιμές είναι καθαρά αποτέλεσμα της παραγωγής από υδροηλεκτρικά και αιολικά πάρκα που αποτελούν και το βασικό μείγμα καυσίμου ηλεκτροπαραγωγής των δύο χωρών.
      Στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία κ.λπ.) όπου οι αγορές είναι διασυνδεδεμένες, διαμορφώνονται επίσης χαμηλές τιμές καθώς λειτουργούν ως μια ενιαία αγορά όπου η ροή ενέργειας από την παραγωγή στην κατανάλωση γίνεται με βάση το χαμηλότερο κόστος παραγωγής. Η δυνατότητα αυτή θα ανοίξει αν και σε περιορισμένο βαθμό, λόγω μη επαρκών διασυνδέσεων, και για την Ελλάδα με την εφαρμογή του περίφημου target model που αποτελεί μνημονιακή δέσμευση και έπειτα από σειρά αναθεωρήσεων των αρχικών χρονοδιαγραμμάτων μετατέθηκε προσφάτως από τον Ιούνιο για τις 17 Σεπτεμβρίου. Οι υψηλές τιμές στη χονδρική αγορά ρεύματος επιβαρύνουν σαφώς το σύνολο των καταναλωτών αφού τα τιμολόγια λιανικής διαμορφώνονται με βάση αυτή την τιμή, δραματικές ωστόσο είναι οι επιπτώσεις στην ενεργοβόρα βιομηχανία της χώρας που είναι εκτεθειμένη στον διεθνή ανταγωνισμό.
      Οι ελληνικές ενεργοβόρες βιομηχανίες τροφοδοτούνται στο σύνολό τους από τη ΔΕΗ, η οποία τιμολογεί με βάση τη χονδρική τιμή ρεύματος (Οριακή Τιμή Συστήματος) όταν οι ανταγωνιστές τους στην Ευρώπη έχουν τη δυνατότητα να συνάπτουν διμερή συμβόλαια με παραγωγούς διασφαλίζοντας χαμηλές τιμές και επίσης απολαμβάνουν μια σειρά από κρυφές εκπτώσεις και επιδοτήσεις που παρέχουν τα κράτη τους στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης βιομηχανικής πολιτικής. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τα εγκαίνια της νέας επένδυσης της ΕΛΒΑΛ στα Οινόφυτα προχθές, έθεσε την αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας ως στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης και ως πρώτο δείγμα γραφής ανακοίνωσε τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο ρεύμα για τις βιομηχανίες μέσης τάσης, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα της βιομηχανίας. Το στοίχημα ωστόσο για την ελληνική βιομηχανία θα κριθεί από το ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας που συναρτάται άμεσα με τη λειτουργία υγιούς και ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού. Προς το παρόν και παρά τους φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την απολιγνιτοποίηση, η επάρκεια του ελληνικού συστήματος εξαρτάται από τον ακριβό και ρυπογόνο λιγνίτη. Τις τελευταίες ημέρες, για παράδειγμα, ο ΑΔΜΗΕ προκειμένου να καλύψει την αυξημένη ζήτηση από τη λειτουργία των κλιματιστικών ζήτησε από τη ΔΕΗ να θέσει σε λειτουργία δύο λιγνιτικές μονάδες (Αγ. Δημήτριο 2 και Μεγαλόπολη 4), οι οποίες μάλιστα θα αποζημιωθούν με βάση το υψηλό λειτουργικό τους κόστος, ανεβάζοντας αντίστοιχα υψηλά την τιμή χονδρικής (Οριακή Τιμή Συστήματος).
    15. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Την μεγαλύτερη πτώση πανευρωπαϊκά κατάφερε η χώρα μας σύμφωνα με το ΙΕΝΕ ενώ είχε και τη δεύτερη καλύτερη επίδοση σε όρους μεριδίου της φωτοβολταϊκής παραγωγής στο σύνολο της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής καθώς διαμορφώθηκε σε 12,6%.
      Ηπτώση της ζήτησης ηλεκτρισμού που καταγράφηκε στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες του 2022 ήταν η υψηλότερη πανευρωπαϊκά, καθώς έφθασε στο δ' τρίμηνο του 2022 κοντά στο 13%, ενώ είχε προηγηθεί ήδη μικρότερη μείωση περί το 2,5% για τα τρία πρώτα τρίμηνα του έτους, σύμφωνα με το ΙΕΝΕ.
      Επίσης, η Ελλάδα είχε τη δεύτερη καλύτερη επίδοση πανευρωπαϊκά σε όρους μεριδίου της φωτοβολταϊκής παραγωγής στο σύνολο της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής (από 9,6% σε 12,6% μέσα σε ένα χρόνο). Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την Ειδική Έκθεση του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης για τις ενεργειακές εξελίξεις το 2022 και τις προοπτικές του 2023 που επικαλείται σχετικές αναλύσεις του ινστιτούτου Ember. Ως προς τα φωτοβολταϊκά, το Ember επισημαίνει ότι η Ελλάδα αναμένεται να πετύχει τον στόχο για εγκατάσταση 7.7 GW φωτοβολταϊκών στα τέλη του 2023, δηλαδή επτά χρόνια νωρίτερα του προβλεπόμενου.
      Σε όρους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα του τομέα ηλεκτροπαραγωγής, η Ελλάδα είναι 9η στον κατάλογο με τους περισσότερους ρύπους και 8η στον κατάλογο με τα πιο «ρυπογόνα» δίκτυα ηλεκτρισμού. Παρ' όλα αυτά, η ένταση διοξειδίου του εγχώριου τομέα ηλεκτρισμού σημείωσε μεγάλη πτώση τα τελευταία 8 χρόνια.
      Το 2022 αυξήθηκε σημαντικά η εγκατεστημένη ισχύς από αιολικά και φωτοβολταϊκά, καθώς η εγκατεστημένη ισχύς από αιολικά το 2022 ξεπέρασε τα 4,681 MW, σε σύγκριση με τα 4,452 MW το 2021, ενώ αντίστοιχα η εγκατεστημένη ισχύς από φωτοβολταϊκά διαμορφώθηκε στα 5,466 MW το 2022, αρκετά υψηλότερα από τα 4,126 MW το 2021. Συνολικά, εγκαταστάθηκαν περίπου 1,700 MW νέων ΑΠΕ στην Ελλάδα το 2022 (συνολική εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ για το 2022: 10,624 MW), όταν εγκαταστάθηκαν περίπου 4,350 MW την περίοδο 2014-2021.
      Στον τομέα του φυσικού αερίου επισημαίνεται ότι η Ελλάδα γίνεται σταδιακά χώρα εξαγωγέας φυσικού αερίου, καθώς στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας καταφθάνουν μεγάλοι όγκοι LNG, που ένα μέρος τους διοχετεύεται κυρίως προς Βουλγαρία και από εκεί σε άλλες προς τον Βορρά χώρες (πχ. Σερβία, Ρουμανία, Ουγγαρία).
      «Με συγκριτικό πλεονέκτημα τη γεωγραφική της θέση και τις υφιστάμενες και υπό ανάπτυξη υποδομές στην ελληνική επικράτεια, η Ελλάδα επιδιώκει την αναβάθμιση της θέσης της στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, δεδομένου ότι πλέον το LNG τείνει να καταστεί το βασικό στρατηγικό καύσιμο της Ευρώπης και η χώρα μας από τις βασικές πύλες εισόδου στο Νότο προς τις βασικές ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές», τονίζει το ΙΕΝΕ.
      Αναφορικά με τις προοπτικές του 2023, το ΙΕΝΕ αναμένει αποκλιμάκωση των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, καθότι σιγά σιγά απομακρύνεται ο κίνδυνος διακοπής της τροφοδοσίας της Ευρώπης με φυσικό αέριο, αφού κατάφερε μέσα σε διάστημα 12 μηνών να αντικαταστήσει το μεγαλύτερο μέρος από το εισαγόμενο φυσικό αέριο, με εναλλακτικές πηγές (δηλ. LNG, αυξημένη παραγωγή φυσικού αερίου από Νορβηγία κλπ.). Εφόσον οι τιμές φυσικού αερίου παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα και δεν ξεπεράσουν τα 100 ευρώ/MWh, αναμένεται να υπάρξει περιορισμός των πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες. Επίσης, δεν διαφαίνεται κίνδυνος διακοπής της προμήθειας φυσικού αερίου, δεδομένου ότι πραγματοποιούνται συνεχώς εισαγωγές LNG, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή του FSRU της Αλεξανδρούπολης και ο προαγραμματισμός για την κατασκευή νέων, ενώ έχει ήδη προστεθεί FSU στον υφιστάμενο τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας.
      Πρόοδος αναμένεται επίσης στις έρευνες υδογονανθράκων, στη δημιουργία μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, στην ανάπτυξη των δικτύων ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου κ.α.
    16. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Ο δρόμος του φυσικού αερίου και του πετρελαίου είναι αυτός που προβλέπεται να κυκλοφορήσει η πλειοψηφία των επενδύσεων και η Ελλάδα βρίσκεται στο κρίσιμο σταυροδρόμι αυτής της διαδρομής, λέει η Hasselblatt.
       
      Η στροφή της Ελλάδας προς τις Κινεζικές επενδύσεις, ύστερα από την απροθυμία των Ευρωπαίων και κυρίως των Γερμανών να δουν επενδυτικά την Ελλάδα, αναθέρμανε τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ελλάδας, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή ο Πειραιάς να είναι το επίκεντρο του "Μια Ζώνη Ένας Δρόμος'' της Κίνας, υλοποιώντας τον νέο δρόμο του μεταξιού που συνδέει την Ευρασία.
       
      Η Ελλάδα πάντα ήξερε την σημασία που έχει το γεωπολιτικό σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται, όμως πια αυτό το σταυροδρόμι αποδεικνύεται ιδιαίτερης σημασίας ενεργειακός κόμβος. Αν το εκμεταλλευτεί μπορεί να γίνει η πύλη για το φυσικό αέριο που ρέει προς την Ευρώπη από τρεις πηγές: πρώτον, από την Κεντρική Ασία και την Τουρκία, δεύτερον, από την ανατολική Μεσόγειο και το τρίτο, από τα δικά της κοιτάσματα τα οποία καλύπτουν μεγάλα αποθέματα υδρογονανθράκων. Αν η Ελλάδα αντιληφθεί αυτή την ευκαιρία και την αξιοποιήσει, μπορεί να βρει επιτέλους το μοντέλο για την εξυγίανση της οικονομίας.
       
       
      Σύμφωνα με το δημοσίευμα της Hasselblatt, ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας, αντικατοπτρίζεται στα εξής σημεία κλειδιά.
       
      Οι ΗΠΑ θεωρούν την Ελλάδα ως ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ευρύτερης Δύσης, και του περιορισμού της ρωσικής επιρροής στην περιοχή. Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι θέλει να είναι μια μεγάλη δύναμη στην περιοχή: Έχει αγοράσει τμήματα του τομέα του φυσικού αερίου Zohr στα ανοικτά των ακτών της Αιγύπτου και των κοιτασμάτων πετρελαίου στο ιρακινό Κουρδιστάν. Η Ρωσία έχει επίσης υποβρύχια να περιπολούν την Ανατολική Μεσόγειο. Έχει ακόμη έρθει σε ύφεση με την Τουρκία, η οποία θέλει να κυριαρχήσει στη ροή των υδρογονανθράκων στην Ευρώπη.
       
      Αλλά αν η Ελλάδα θέλει να γίνει η πύλη για την ροή του αερίου προς την Ευρώπη, θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα για να τελειώσει το δικό της μέρους του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη, ανεξάρτητα από τη Ρωσία. Το ελληνικό τμήμα του διαδρόμου ονομάζεται Trans Adriatic Pipeline (TAP). Τρέχει από το ελληνο-τουρκικά σύνορα σε όλη την βόρεια Ελλάδα, περνά μέσα από την Αλβανία και την Αδριατική και στην Ιταλία. Η πρόοδος των εργασιών δείχνει να προχωράει κανονικά, η κατασκευή είναι ολοκληρωμένη πάνω από το 50% και θα μπορούσε να μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη μέχρι το 2020.
       
      Η Trans Adriatic Pipeline, εκτός από τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ιταλία, θα επεκταθεί επίσης για τον εφοδιασμό των χωρών των Βαλκανίων προς τα βόρεια, τα οποία σήμερα εξαρτώνται από τη Ρωσία για το φυσικό αέριο τους. Μετά από κάποιες καθυστερήσεις, το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και πάλι στη Βουλγαρία, ενώ μια διακλάδωση έχει προγραμματιστεί στα Σκόπια.
       
      Ένα άλλο βήμα για να γίνει η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος είναι η λεγόμενη Πλωτή αποθήκευσης και επαναεριοποίησης Μονάδα (FSRU) στη Βόρεια Ελλάδα. Ο ρόλος της μονάδας είναι να δέχεται πλοία γεμάτα υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τα οποία θα μπορούσε ακόμη και να είναι σχιστολιθικού αερίου από την Αμερική, και να στείλει το φυσικό αέριο και μετά στα Βαλκάνια. Δύο αμερικανικές εταιρείες σχιστολιθικού αερίου, οι Cheniere και tellurian, έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον. Αυτή η μονάδα θα μπορούσε επίσης να είναι ένα ακόμα μέτρο για τον περιορισμό της Ρωσικής επιρροής ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξασφάλιση έναντι των Τουρκικών προσπαθειών μονοπώλησης των διαδρομών μεταφοράς του φυσικού αερίου από την ανατολή στη δύση.
       
      Αυτό που κάνει τις προοπτικές της Ελλάδας ακόμα πιο συναρπαστικές, είναι οι ανακαλύψεις υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο- στα ύδατα ανοικτά της Αιγύπτου, του Ισραήλ και της Κύπρου. Αυτή την περίοδο γίνονται έρευνες για μεγαλύτερα κοιτάσματα στην Κρήτη, ενώ υπάρχουν ελπίδες η Ελλάδα μια μέρα να γίνει «μια νέα Νορβηγία». Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ιταλία συνεργάζονται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να φέρουν το φυσικό αυτό αέριο προς την Ευρώπη με την «East-Med-Pipeline».
       
      Όπως σημειώνει η Hasselblatt, για 30 χρόνια πριν την κρίση, η Ελλάδα έχασε πάρα πολλές ευκαιρίες στον τομέα της ενέργειας. Τώρα τα πράγματα δείχνουν επιτέλους να αλλάζουν, με την πιστωτική πολιτική της κυβέρνησης, τα ερευνητικά έργα σε Ιόνιο και Κρήτη να έχουν εγκριθεί, εταιρείες όπως η Total, η ExxonMobil και η Eni έχουν εκδηλώσει έμπρακτο ενδιαφέρον για μεγάλες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα.
       
      Το μόνο που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να έχει ολοκληρώσει τα έργα υποδομής μέχρι το 2020 και να έχει το σθένος και την αποφασιστικότητα να υπερασπιστεί τις επενδύσεις, με το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για την οικονομία.
       
      Πηγή: https://emea.gr/%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF-%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%B7-%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE/533139/533139/
    17. Ενέργεια-ΑΠΕ

      GTnews

      Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσίευσε ο διεθνής οίκος Ernst&Young, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως στον δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αναλογικά με το ΑΕΠ της. (ΠΙΝΑΚΑΣ 1)
      Επίσης, η Ελλάδα βρίσκεται στην 16η θέση στον γενικό δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων σε ΑΠΕ, μεταξύ 40 κορυφαίων οικονομιών του κόσμου, σημειώνοντας άνοδο πέντε θέσεων (από την 21η στην 16η θέση) από την έκδοση του Απριλίου. Η 16η θέση είναι η υψηλότερη που έχει καταλάβει η Ελλάδα στην τριακονταετή ιστορία του δείκτη. (ΠΙΝΑΚΑΣ 2)
      Η μελέτη κάνει ειδική αναφορά στο νέο νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας για τις ΑΠΕ, σημειώνοντας ότι ευνοεί τις νέες επενδύσεις και επιταχύνει τις διαδικασίες αδειοδότησης των νέων έργων. Μάλιστα, επισημαίνει ότι στον πρόσφατο διαγωνισμό του Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα δημοπράτησε συνολική ισχύ 538 MW.
      Επιπλέον, αναφέρεται στην ψήφιση του πρώτου νόμου της χώρας που θεσπίζει το πλαίσιο για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων και έχει ως στόχο να προσθέσει τουλάχιστον 2GW αιολικής ενέργειας έως το 2030. Τέλος, η μελέτη σημειώνει πως η Ελλάδα προσελκύει ισχυρό ενδιαφέρον στις ΑΠΕ από ξένους μεγάλους επενδυτές.

      ΠΙΝΑΚΑΣ 1

      ΠΙΝΑΚΑΣ 2
       
    18. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η Ελλάδα είναι μία από τις εννέα χώρες του κόσμου παράγουν περισσότερο από το 20% της ηλεκτρικής τους ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια, σύμφωνα με την Έκθεση για την Παγκόσμια Κατάσταση στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών του δικτύου REN21 (GSR), που είδες το φως της δημοσιότητας. Οι χώρες αυτές είναι οι Δανία, Ουρουγουάη, Ιρλανδία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ονδούρα.
      Συνολικά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρέχουν περισσότερο από το ένα τέταρτο (26%) της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά απαιτούνται πιο αποφασιστικές πολιτικές σε όλους τους τομείς τελικής χρήσης προκειμένου να καταστούν βιώσιμα τα ενεργειακά συστήματα, αναφέρεται στην έκθεση.
      "Με τις χώρες να πρέπει να επανέλθουν με πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους το 2020, αυτή η έκθεση δείχνει ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για την αύξηση της δράσης και τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων με την επέκταση των πλεονεκτημάτων της ενεργειακής μετάβασης σε ολόκληρη την οικονομία", επεσήμανε ο πρόεδρος της REN21, Αρθούρος Ζερβός.
      Από τα στοιχεία προκύπτει ακόμη ότι για τέταρτη συνεχή χρονιά εγκαταστάθηκε περισσότερη ηλεκτρική ισχύς από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε σχέση με το άθροισμα της εγκατεστημένης ισχύος από ορυκτά καύσιμα και πυρηνική ενέργεια. Μόνο από την ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια το 2018 προστέθηκαν 100 gigawatts (GW), αρκετά για να καλύψουν περισσότερο από το 25% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία.
      Σύμφωνα με την έκθεση:
      -Ηλιακή και αιολική ενέργεια αποτελούν σήμερα βασική επιλογή στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Πάνω από 90 χώρες έχουν εγκαταστήσει περισσότερα από 1 GW ανανεώσιμης ισχύος και 30 χώρες έχουν εγκαταστήσει περισσότερα από 10 GW.
      -Η παγκόσμια αύξηση ανανεώσιμης ενέργειας δεν εξαρτάται πλέον μόνο από μερικές χώρες. Το 2018, η παγκόσμια ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνέχισε να σταθεροποιείται συνολικά. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ελαφρώς αυξημένη ενώ οι ετήσιες εγκαταστάσεις και επενδύσεις στη Κίνα μειώθηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
      -Οι πόλεις γίνονται ολοένα και περισσότερο ισχυροί οδηγοί στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υιοθετώντας ορισμένους από τους πιο φιλόδοξους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παγκοσμίως. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι δεσμεύσεις και οι δράσεις υπερέβησαν τις εθνικές και περιφερειακές πρωτοβουλίες. Περισσότερες από 100 πόλεις (από το Ναϊρόμπι/Κένυα και το Νταρ ες Σαλλάμ/Τανζανία έως το Όκλαντ/Νέα Ζηλανδία, την Στοκχόλμη/Σουηδία και το Σιάτλ/ΗΠΑ) χρησιμοποιούν τουλάχιστον 70% ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ενώ τουλάχιστον 50 πόλεις έχουν θέσει σε εφαρμογή στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που καλύπτουν ηλεκτρισμό, θέρμανση/ψύξη και μεταφορές.
      - Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρέχουν μόνο το 10% της ενέργειας που χρησιμοποιείται για τη θέρμανση και την ψύξη και λίγο περισσότερο από το 3% για τις μεταφορές. Αυτή η ανισορροπία μεταξύ των τομέων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανεπαρκή ή ασταθή πολιτική στήριξη.
    19. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών έχει αποκτήσει τεράστια δυναμική, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί για τα επόμενα χρόνια.
      Στο τοπ 10 των χωρών παγκοσμίως με τη μεγαλύτερη ισχύ από φωτοβολταϊκά ανά κάτοικο βρίσκεται η Ελλάδα με βάση τις εντυπωσιακές επιδόσεις της το 2022.
      Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Global Market Outlook 2023-2027 της SolarPower Europe η Ελλάδα βρίσκεται στη δεκάδα με τις κορυφαίες χώρες καταγράφοντας κατανάλωση 531W ανά κάτοικο. Στη λίστα δεν συμπεριλαμβάνεται καμία από τις κορυφαίες χώρες, Κίνα, Αυστραλία και Ινδία και την πρωτιά έχει και φέτος η Αυστραλία με 1,191 W/κάτοικο. Το βάθρο συμπληρώνον η Ολλανδία με leading, ahead of 1,029 W/κάτοικο και η Γερμανία με 815 W/κάτοικο. H Ολλανδία μαζί με την Αυστραλία αποτελούν τις χώρες που έχουν ξεπεράσει σε εγκατεστημένη ισχύ ανά κάτοικο το 1kW και αναμένεται να διατηρήσουν τις ηγετικές τους θέσεις στην κατά κεφαλήν ηλιακή ενέργεια.
      Στην έκθεση γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις επιδόσεις στην Ελλάδα στην αυτοκατανάλωση. Όπως τονίζεται, τα πολύ καλά νέα έρχονται από αυτόν τον τομέα, καθώς για πρώτη φορά η ετήσια εγκατεσημένη ισχύς ξεπέρασε το ορόσημο των 100 MW (110,8 MW συνδέθηκαν το 2022) και το 2023 αναμένεται να είναι άλλη μια χρονιά ρεκόρ για τα συστήματα αυτοκατανάλωσης, με την αγορά να αναμένεται να τριπλασιάσει το μέγεθός της.
      Η ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών έχει αποκτήσει τεράστια δυναμική, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί για τα επόμενα χρόνια. Το 2022, 1,362 GW νέων φωτοβολταϊκών έργων συνδέθηκαν στο δίκτυο, με αποτέλεσμα η σωρευτική ισχύς να ανέλθει σε 5,5 GW. Πρόκειται για την καλύτερη επίδοση που έχει σημειώσει ποτέ ο ελληνικός ηλιακός τομέας. Παρόλα αυτά, φαίνεται μέτρια αν τη συγκρίνει κανείς με την αναμενόμενη επίδοση της αγοράς το 2023, η οποία αναμένεται να θέσει σε λειτουργία περίπου 2 GW ηλιακής ισχύος.
      Για άλλη μια φορά, το 2022, η ετήσια αγορά κυριαρχείται από έργα μεσαίου μεγέθους μεταξύ 10 και 1.000 kW. Ωστόσο, τα τμήματα της κλίμακας κοινής ωφέλειας και της οικιακής αυτοκατανάλωσης παρουσιάζουν για πρώτη φορά αξιοσημείωτη ανάπτυξη. Ο φωτεινός καιρός σε όλη τη χώρα βοήθησε τα φωτοβολταϊκά να συμβάλουν περίπου στο 13,5% της συνολικής ελληνικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2022, σπάζοντας ένα ακόμη ρεκόρ. Αυτό ξεπέρασε το αναμενόμενο μερίδιο 10% της ηλιακής ενέργειας στην κάλυψη της ακαθάριστης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
      Γίνεται επίσης αναφορά στον εθνικό στόχο για την ηλιακή ενέργεια για το 2030 και τονίζεται ότι το σημαντικότερο εμπόδιο παραμένει η διαθεσιμότητα της χωρητικότητας του δικτύου.
      Τα περισσότερα από τα δίκτυα μέσης τάσης είναι πλέον υπερφορτωμένα, και σύντομα, το ίδιο είναι πιθανό να συμβεί και με τα δίκτυα υψηλής και υπερυψηλής τάσης. Η κυβέρνηση παρουσίασε έναν κατάλογο προτεραιότητας για τη σύνδεση με το δίκτυο τον Αύγουστο του 2022 και στη συνέχεια ξανά τον Ιανουάριο του 2023, προκαλώντας αντιδράσεις από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, σημειώνεται στην έκθεση. «Για τον λόγο αυτό καταρτίστηκε ένας οδικός χάρτης για την επιβολή και την ανάπτυξη του δικτύου για τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η όρεξη των επενδυτών υπερβαίνει αυτό το σχέδιο»
    20. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Η 21η Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο) είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια ημέρα του χρόνου και η καλύτερη αφορμή για την ηλιακή βιομηχανία να τη γιορτάσει ως Ευρωπαϊκή Ημέρα του Ήλιου.

      Ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (SolarPower Europe) δημιούργησε μάλιστα και μια ξεχωριστή ιστοσελίδα για να γιορτάσει το γεγονός (www.solarday.org).
      Στην Ελλάδα έχουμε πολλούς λόγους να γιορτάζουμε αυτή τη μέρα. Ας δούμε μερικούς από αυτούς.
      Η Ελλάδα ήταν το 2022 τρίτη στην Ευρώπη σε ότι αφορά το ποσοστό της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής που παράγεται από φωτοβολταϊκά (πίσω μόνο από το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία), με ποσοστό τριπλάσιο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.


      Ήταν ακόμη δέκατη στον κόσμο ως προς την εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών ανά κάτοικο, με 524 W/κάτοικο. Το 2022, τα φωτοβολταϊκά παρήγαγαν το 39% της ηλεκτρικής κατανάλωσης όλων των νοικοκυριών της χώρας.
      Τα φωτοβολταϊκά είναι μακράν η πιο δημοκρατική τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής, με πάνω από 60.000 εγκατεστημένα συστήματα όλων των μεγεθών σε όλη τη χώρα.
      Είναι πλέον και η πιο φθηνή τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής με το κόστος των φωτοβολταϊκών πλαισίων να έχει πέσει κατά 90% από το 2009 έως σήμερα.
      Χάρη στα φωτοβολταϊκά, το 2022 αποσοβήθηκε η έκλυση 4,4 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Αυτή είναι η ποσότητα CO2 που εκλύουν 3,77 εκατομμύρια νέα αυτοκίνητα που το καθένα κάνει κατά μέσο όρο 10.000 χιλιόμετρα ετησίως. Το περιβαλλοντικό όφελος ισοδυναμεί με αυτό που θα είχαμε αν φυτεύαμε 113 εκατομμύρια κωνοφόρα ή αντίστοιχα 69 εκατομμύρια φυλλοβόλα δέντρα εντός του αστικού ιστού και τα αφήναμε να μεγαλώσουν για μια δεκαετία.

      Μόνο το 2022, επενδύθηκαν στη χώρα μας 1,056 δις ευρώ σε νέα έργα φωτοβολταϊκών.

      Η ανάπτυξη αυτή συνοδεύτηκε από 14.280 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης.

      Έχουμε πολλά να κάνουμε ακόμη, όμως οι προοπτικές παραμένουν λαμπρές.

      Τα στοιχεία για το 2022 είναι προσωρινά καθώς δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη επίσημα πιστοποιημένα στοιχεία από τους αρμόδιους φορείς.
    21. Ενέργεια-ΑΠΕ

      Engineer

      Μέχρι το 2022 τα 4 στα 10 έργα αφορούν τον κλάδο της ενέργειας - Συνολικά στα 20 δισ. οι επενδύσεις των ανεκτέλεστων έργων
       
      Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων υποδομής στην Ελλάδα ανέρχεται σε 12 δισ. ευρώ, ενώ τα προγραμματισμένα έργα σε 8 δις ευρώ. Από τα 71 έργα που προγραμματίζονται να παραδοθούν μέχρι το 2022, η ενέργεια καλύπτει το 34%, το μετρό/τραμ το 25% και οι οδικές συγκοινωνίες το 23%, συμφωνα με τη μελέτη «Υποδομές – χρηματοδοτώντας το μέλλον» της PwC. Παραδοσιακά στην Ελλάδα, η ιδιωτική χρηματοδότηση καλύπτει το 15% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση (Κράτος, ΕΕ) ανέρχεται γύρω στο 40% με το υπόλοιπο να προέρχεται από τραπεζικό δανεισμό
       
      Ειδικότερα, κατά την περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα, έχουν γίνει ελάχιστες επενδύσεις σε υποδομές, οι οποίες σαν ποσοστό του ΑΕΠ κατακρημνίσθηκαν από το 3,6% (2006) στο 1,2% (2012) χάνοντας 4,3 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση (συνολική απώλεια 30 δισ. ευρώ). Επηρεάστηκαν σημαντικά από τη βαθιά ύφεση και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, και ως αποτέλεσμα οι άμεσες θέσεις απασχόλησης στα έργα υποδομής μειώθηκαν κατά 49%. Ο αριθμός των προγραμματισμένων και ανεκτέλεστων έργων υποδομών έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια της κρίσης – η αξία αυτών ανέρχεται σε 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2022. Το 34% των έργων προέρχεται από τον κλάδο της ενέργειας, το 55% αφορά σιδηροδρομικά έργα και έργα αυτοκινητοδρόμων ενώ το υπόλοιπο 11% συμπληρώνουν έργα τουριστικών υποδομών και διαχείρισης αποβλήτων. Ετήσια δαπάνη μεταξύ 2,5 και 5 δισ. ευρώ για έργα υποδομών στην Ελλάδα για τα επόμενα 5-7 χρόνια είναι εφικτή εφόσον δεν υπάρξουν καθυστερήσεις στην ανάθεση των έργων.
       
      Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε έργα υποδομών εκτιμάται ότι θα κυμανθούν μεταξύ 2,2 τρισ. και 2,8 τρισ. δολάρια ετησίως έως το 2030, ενώ οι ευρωπαϊκές επενδύσεις σε έργα υποδομών υπολογίζονται γύρω στο 2% του ΑΕΠ. Οι επενδύσεις σε έργα υποδομών είναι ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία με υψηλό οικονομικό πολλαπλασιαστή, της τάξης του 2x, ο οποίος μπορεί να ενισχύσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις σε άλλους κλάδους
       
      Η αυξανόμενη ανάγκη για δαπάνες σε έργα υποδομών σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα περιορισμένη δυνατότητα κρατικής χρηματοδότησης και τους περιορισμούς των ελληνικών τραπεζών, επιβάλλουν την αναζήτηση νέων χρηματοδοτικών μέσων.
       
      Ο Κώστας Σ. Μητρόπουλος, Εντεταλμένος Σύμβουλος της PwC σχολίασε:
      «Στην Ελλάδα η εικόνα είναι σκληρή. Οι επενδύσεις υποδομών μειώθηκαν από το 3.6% το 2006 στο 1.2% του ΑΕΠ το 2012 κάτω από την δημοσιονομική πίεση που έφερε η κρίση. Αυτό οδήγησε σε μείωση 49% της απασχόλησης στον κατασκευαστικό κλάδο. Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των έργων που η κρίση καθυστέρησε και το κόστος αυτών που έχουν προγραμματιστεί φθάνουν τα €20 δις μέχρι το 2022. Αυτό αντιστοιχεί σε €2.6 δις ανά έτος ή περίπου 1.2% του ΑΕΠ, ποσοστό πολύ μικρότερο του ελληνικού μέσου όρου από το 2006 (2.4%), του ευρωπαϊκού μέσου όρου (1,9%) ή του παγκόσμιου μέσου όρου (2.7%). Είναι απολύτως αναγκαίο για την χώρα, στα πλαίσια ουσιώδους βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της να αναβαθμίσει όλες τις υποδομές της όσο πιο γρήγορα γίνεται.»
       
      Η χρηματοδότηση των έργων υποδομής στην Ελλάδα ιστορικά προέρχεται κυρίως από δημόσιους πόρους, ενώ τα ιδιωτικά κεφάλαια συνήθως δεν υπερβαίνουν το 10-15% του συνόλου της επένδυσης. Οι όλο και πιο περιορισμένες δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού, μετατοπίζουν το επίκεντρο της χρηματοδότησης στον ιδιωτικό τομέα. Είναι αναγκαίο να προσελκύσουμε στις υποδομές περισσότερα ιδιωτικά κεφάλαια με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Πρώτον, μεταβάλλοντας τους όρους σύμπραξης έτσι ώστε τα ιδιωτικά κεφάλαια, ίδια ή δανειακά, να έχουν καλλίτερο συνδυασμό απόδοσης/κινδύνου. Δεύτερον, τιτλοποιώντας, όπου αυτό είναι εφικτό, μελλοντικά έσοδα (π.χ. διόδια, εισιτήρια). Τρίτον, εισαγάγωντας νέα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως τα project bonds, που απευθύνονται σε άλλες πηγές κεφαλαίων, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι τα μακροπρόθεσμα θεσμικά κεφάλαια έχουν πολύ πιο ταιριαστές με τις υποδομές προσδοκίες απόδοσης και αντίληψης κινδύνων.
       
      Ο Μάριος Ψάλτης, Διευθύνων Σύμβουλος της PwC σημείωσε:
       
      «Οι επενδύσεις σε υποδομές, όπως και οι συνολικές επενδύσεις στην χώρα πρέπει να αυξηθούν ταχύτατα στα επίπεδα πριν από την κρίση. Αυτό θα τροφοδοτήσει συστηματική ανάπτυξη και αυξημένη απασχόληση και πάνω από όλα θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Αλλά για να γίνει θα πρέπει να επιταχύνουμε τον σχεδιασμό/προγραμματισμό των έργων υποδομής, να τα κάνουμε “φιλικότερα” προς τα ιδιωτικά κεφάλαια, και να χρησιμοποιήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία τελευταίας γενιάς. Όλες αυτές οι αλλαγές κατεύθυνσης προϋποθέτουν και αλλαγές αντίληψης και οργάνωσης στον κρατικό μηχανισμό, με σαφή διάκριση μεταξύ τεχνικού και χρηματοοικονομικού σχεδιασμού. Οι υποδομές είναι αυτήν την στιγμή το ισχυρότερο εφαλτήριο για το μέλλον και πάνω τους στηρίζονται όλες οι άλλες δυνατότητες ανταγωνιστικότητας. Αξίζουν τη μεγάλη προσοχή μας.».
       
      Πηγή: http://www.protothema.gr/economy/article/449021/i-energeia-stirizei-kata-34-tin-elliniki-anaptuxi-/
×
×
  • Create New...

Σημαντικό

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώνουμε το περιεχόμενο του website μας. Μπορείτε να τροποποιήσετε τις ρυθμίσεις των cookie, ή να δώσετε τη συγκατάθεσή σας για την χρήση τους.