«Βόμβα» ΣτΕ για τα αυθαίρετα στους κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών – Στην Ολομέλεια η τελική κρίση

«Βόμβα» από το ΣτΕ για τα αυθαίρετα. Όπως αναφέρει η εφημερίδα” Ελεύθερος Τύπος” προβλήματα… στην τακτοποίηση αυθαιρέτων σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών βάζει νέα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για χιλιάδες ιδιοκτήτες, παραπέμποντας μάλιστα στην Ολομέλεια τη συνταγματικότητα ή μη της σχετικής διάταξης.

Ειδικότερα, το ΣτΕ στέλνει στην Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου να εκδικάσει τη διάταξη του βασικού νόμου για τις τακτοποιήσεις των αυθαιρέτων (Ν. 4178/2013), την υπαγωγή αυθαιρέτων σε πολυκατοικίες με «απλή πλειοψηφία των συνιδιοκτητών», κρίνοντας ότι είναι «ανίσχυρη λόγω αντιθέσεώς της προς το Σύνταγμα», βάζοντας επί της ουσίας φρένο σε όσους έχουν ενταχθεί στη σχετική ρύθμιση.

Η νέα απόφαση του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματική την τακτοποίηση αυθαιρέτων στους κοινόχρηστους, υποχρεωτικώς ακάλυπτους χώρους κτιρίων αφορά κατά κύριο λόγο (εκτός εάν διαφορετικά ορίζεται σε συμβόλαιο) στα εξής: ο κήπος του οικοπέδου που περιβάλλει το κτίριο, το δώμα, η ταράτσα, η πιλοτή, η είσοδος του κτιρίου, στις περιπτώσεις που υπερβαίνουν τους όρους δόμησης, την επιτρεπόμενη κάλυψη και την προβλεπόμενη από την πολεοδομική νομοθεσία ρυμοτομική γραμμή της περιοχής τους.

Παράλληλα, μέσω της ίδιας απόφασης φαίνεται πως μπαίνει φρένο και στα αυθαίρετα κατηγορίας 5 -σε περίπτωση που τελικά το υπουργείο Περιβάλλοντος επαναφέρει τη ρύθμιση για την τακτοποίησή τους, δεδομένου ότι στην πλειονότητά τους συγκεντρώνουν τα βασικά πολεοδομικά χαρακτηριστικά, τα οποία εντοπίζει και ακυρώνει η νέα απόφαση του ΣτΕ.

Υπενθυμίζεται ότι το ΥΠΕΝ εξέταζε το ενδεχόμενο να ανοίξει εκ νέου την πλατφόρμα υπαγωγής αυθαιρέτων μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου και για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 (τρέχει ήδη για τις υπόλοιπες 4 κατηγορίες μέχρι τον Μάρτιο του 2026).

Η απόφαση

Το ΣτΕ, μεταξύ άλλων, στην περίληψη της απόφασης αναφέρει ότι «η επίμαχη ρύθμιση, πέραν της αντιθέσεώς της στο άρθρο 24 του Συντάγματος, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αντίκειται επίσης αφενός στις συνταγματικές αρχές του κράτους δικαίου (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) και του σεβασμού και προστασίας της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγματος), αφετέρου δε στη συνταγματική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος).

Ειδικότερα, αντιβαίνει στις συνταγματικές αρχές του κράτους δικαίου και του σεβασμού και προστασίας της αξίας του ανθρώπου, εφόσον θεμελιώδης επιδίωξη του κράτους δικαίου είναι η πραγμάτωση του Δικαίου στην Πολιτεία, που πρωτίστως επιτυγχάνεται με τη διαφύλαξη του κύρους του νόμου.

Η επιδίωξη αυτή επιτελείται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση πάγιων διατάξεων που ρυθμίζουν την ατομική και κοινωνική δραστηριότητα των πολιτών, οι οποίοι, βάσει των κανόνων αυτών και μέσα στα πλαίσια της ρυθμίσεώς τους, ασκούν τα συνταγματικώς κατοχυρωμένα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα και μετέχουν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας (άρθρο 5 παρ. 1 Συντάγματος).

Εξάλλου, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, που αποτελούν πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας, επιβάλλουν στο κράτος την υποχρέωση να εγγυάται υπέρ των πολιτών την πιστή εφαρμογή των νόμων, να προασπίζει τα νομίμως και όχι τα παρανόμως κτηθέντα από τους πολίτες αγαθά, καθώς και να σέβεται και να προάγει με κάθε πρόσφορο μέσο την εμπιστοσύνη των πολιτών στο νόμο και την έννομη τάξη, την ύπαρξη και τη διατήρηση της οποίας εγγυάται η αποτελεσματική λειτουργία των κρατικών υπηρεσιών επιβολής και εφαρμογής του νόμου.

Στη δε συνταγματική αρχή της ισότητας αντιβαίνει, διότι θέτει σε μειονεκτική μοίρα, έναντι εκείνων των οποίων οι ανεγερθείσες ή διαρρυθμισθείσες οικοδομές είναι αυθαίρετες λόγω παραβιάσεως των ισχυόντων όρων δομήσεως και χρήσεων γης, αλλά εντούτοις εξαιρούνται από την κατεδάφιση, τους νομοταγείς πολίτες που έχουν ιδιοκτησία στην ίδια περιοχή και οι οποίοι, μολονότι ενήργησαν κατά την ανέγερση ή διαρρύθμιση της οικοδομής τους, μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τις οποίες παρείχαν οι νόμοι, θα υφίστανται του λοιπού εις το διηνεκές τις δυσμενείς πολεοδομικές συνέπειες των αυθαίρετων κατασκευών των γειτόνων τους, οι οποίες, αν και επιβαρύνουν τους όρους διαβιώσεως, διαφεύγουν την κατεδάφισή τους».