ΕΑΓΜΕ: Ένας αιώνας γεωλογικής υπηρεσίας στην Ελλάδα

Ένα λεύκωμα το οποίο αποτυπώνει την πορεία ίδρυσης της Εθνικής Γεωλογικής Υπηρεσίας της Ελλάδας από το 1919 μέχρι σήμερα δημιούργησε η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ). Σε 416 σελίδες εμπλουτισμένες με ιστορικά ντοκουμέντα και φωτογραφίες από γεωλογικές έρευνες για υπόγεια και υποθαλάσσια κοιτάσματα, από μεταλλεία, σεισμικά πεδία, ηφαίστεια, γεωλογικά φαινόμενα, σπήλαια, καταγράφεται το παρελθόν και το παρόν των Επιστημών της γης αλλά και η προσπάθεια της Ελλάδας να αναδείξει το γεωλογικό της πλούτο.

Όπως αναφέρεται από τις πρώτες σελίδες το λεύκωμα «αφιερώνεται στους σκαπανείς και σε όλους εκείνους που μόχθησαν στο πεδίο της γεωλογικής και μεταλλευτικής έρευνας της Χώρας».

Η ιστορική διαδρομή της Γεωλογικής Υπηρεσίας στην Ελλάδα ξεκίνησε σχεδόν εκατό χρόνια μετά την έναρξη του επαναστατικού αγώνα το 1821 για την απελευθέρωση της χώρας από τους Οθωμανούς και τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Αυτό οφείλεται στο ότι η συγκρότηση και οργάνωση του νέου ελληνικού κράτους, μετά το 1821, ήταν ταραχώδης, βασανιστική και μακρά αλλά και στο γεγονός ότι το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, υστερούσε σημαντικά σε σχέση με την πρόοδο των δυτικών χωρών στις θετικές επιστήμες και εμφάνιζε μεγάλο έλλειμμα σε επιστήμονες τεχνικούς και μηχανικούς. Η Γεωλογική Υπηρεσία ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1919 και υπαγόταν αρχικά στο Υπουργείο Συγκοινωνίας. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1861, ψηφίσθηκε ο πρώτος «Περί μεταλλείων» νόμος, που αντικαταστάθηκε από νεότερο, το 1910. Ελάχιστοι ήταν τότε οι Έλληνες οι οποίοι ήταν ειδικοί στις γεωεπιστήμες και είχαν σπουδάσει ή συμπληρώσει τις σπουδές τους σε πανεπιστήμια της Ευρώπης.

Στην ανάπτυξη των θετικών επιστημών στην Ελλάδα, συντέλεσε η ίδρυση του Πανεπιστημίου της Αθήνας το 1837 το οποίο ήταν το πρώτο όχι μόνο του ελληνικού κράτους αλλά και ολόκληρης της Βαλκανικής Χερσονήσου και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, δεν υπήρχε τότε ειδικός καθηγητής για τη γεωλογία και την ορυκτολογία, με τα γνωστικά αντικείμενα αυτών των επιστημών να ανήκουν στην έδρα της Φυσικής Ιστορίας. Το 1896 ιδρύονται το Εργαστήριο και το Μουσείο Ορυκτολογίας και Πετρολογίας, ενώ η Έδρα Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας και το ομώνυμο Εργαστήριο και Μουσείο ιδρύονται το 1906. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο λειτούργησε ως ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα μετά το 1889 και πήρε τη σημερινή του ονομασία (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - ΕΜΠ) το 1914, ενώ ο προκάτοχός του («Πολυτεχνικόν Σχολείον») ιδρύθηκε επίσης το 1837, ως τεχνική σχολή που λειτουργούσε μόνο την Κυριακή. Οι πρώτοι μεταλλειολόγοι και μεταλλουργοί του ΕΜΠ αποφοίτησαν το 1950 από τα Τμήματα Μεταλλειολόγων Μηχανικών και Μεταλλουργών Μηχανικών, που ιδρύθηκαν τυπικά το 1946, με υποδιαίρεση της Ανωτάτης Σχολής Χημικών Μηχανικών σε τρία Τμήματα. Το 1952 τα δύο τμήματα συγχωνεύθηκαν σε ένα, ενώ η αυτονόμηση της Σχολής έγινε το 1975.

Το επετειακό λεύκωμα «100 χρόνια Γεωλογική Υπηρεσία στην Ελλάδα (1919-2019)» διατίθεται για ειδικούς ερευνητικούς σκοπούς και το προλογίζουν ο Πρόεδρος της ΕΑΓΜΕ κ. Κωνσταντίνος Σάλτας και ο Γενικός Διευθυντής κ. Ανδρέας Τσώκος.

Η παρουσίασή του έγινε στις 14 Ιουλίου 2021, στο φουαγιέ του υπό κατασκευή του πρώτου Εθνικού Γεωλογικού Μουσείου, το οποίο βρίσκεται στις κεντρικές εγκαταστάσεις της ΕΑΓΜΕ στις Αχαρνές και αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του τέλη Οκτωβρίου.