Ενδιαφέρον 208 δήμων για συμμετοχή στο πρόγραμμα των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων

Με την συμμετοχή 208 δήμων της χώρας ολοκληρώθηκε το στάδιο εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά τη σχετική πρόσκληση που απεστάλη σε όλους τους δήμους της χώρας στις 17 Ιουνίου 2020.

Ειδικότερα, εμπρόθεσμα εκδήλωσαν ενδιαφέρον 208 δήμοι, επί συνόλου 330, ζητώντας την εκπόνηση ΤΠΣ σε 627 δημοτικές ενότητες από τις συνολικά 1.044 της χώρας. Εξ αυτών, σε πρώτη προτεραιότητα για την εκπόνηση ΤΠΣ κατατάχθηκαν 316 δημοτικές ενότητες, σε δεύτερη προτεραιότητα 197 και σε τρίτη προτεραιότητα 114.

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Δημήτρης Οικονόμου, δήλωσε:

«Η ανταπόκριση των δήμων στην πρόσκληση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήταν εντυπωσιακή και δείχνει ότι ο γενικευμένος πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί αίτημα που έχει ωριμάσει σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Το πρόγραμμα θα προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς, ανά φάσεις των 200 δημοτικών ενοτήτων προκειμένου να καλύψει όλη τη χώρα. Οι μελέτες της πρώτης φάσης θα προκηρυχθούν τον Σεπτέμβριο και θα ακολουθήσουν ανά τετράμηνο οι επόμενες φάσεις. Η κλίμακα του προγράμματος υπερβαίνει κατά πολύ οποιαδήποτε ανάλογη προσπάθεια κατά τα τελευταία 40 χρόνια στη χώρα».

Όσον αφορά στην προτεραιοποίηση, αυτή θα ολοκληρωθεί με το συνυπολογισμό 30 κριτηρίων αναπτυξιακού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Έχουν ήδη συγκεντρωθεί τα σχετικά δεδομένα, όπως η μεταβολή πληθυσμού, το δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα, ο δείκτης αστικοποίησης, η νησιωτικότητα, οι προστατευόμενες περιοχές της φύσης, οι τουριστικές κλίνες, οι άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις, οι κατευθύνσεις των περιφερειακών χωροταξικών πλαισίων, ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός, οι ευπαθείς ομάδες. Βάσει αυτών των κριτηρίων, θα εκτιμηθούν για κάθε δημοτική ενότητα δείκτες προτεραιότητας, με τη χρήση ειδικών αλγορίθμων.

Οι δείκτες είναι οι εξής τρεις με διαφορετικό θεματικό προσανατολισμό:
Α. αναπτυξιακές πιέσεις και δυνατότητες,
Β. περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά (λαμβανομένου υπόψη και του εν εξελίξει προγράμματος εκπόνησης Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών στις περιοχές του δικτύου Natura 2000) και
Γ. κοινωνικά προβλήματα συνδεόμενα με χωρικές παραμέτρους.

Υπενθυμίζεται ότι παράλληλα με το πρόγραμμα των ΤΠΣ προχωρεί ο ταχύρυθμος πολεοδομικός σχεδιασμός ορισμένων περιοχών μέσω Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ). Τα ΕΠΣ έχουν ακριβώς το ίδιο ρυθμιστικό περιεχόμενο με τα ΤΠΣ. Διαφέρουν όμως ως προς τη δυνατότητα να μην καλύπτουν ολόκληρες δημοτικές ενότητες, καθώς και στην ταχύτερη εκπόνηση και έγκριση (ολοκλήρωση σε ένα στάδιο αντί τριών όπως τα ΤΠΣ).

Εν προκειμένω, θα αξιοποιηθούν σε περιπτώσεις δήμων που παρουσιάζουν επείγουσες ανάγκες, σε ανταπόκριση του ΥΠΕΝ στα αιτήματα των ίδιων των δήμων. Τα ΕΠΣ θα καλύψουν το σύνολο της εδαφικής τους έκτασης, γιατί τα προβλήματα στις περιπτώσεις αυτές έχουν αντίστοιχη εμβέλεια. Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τους Δήμου Θήρας και Μυκόνου (με πολύ ισχυρές πιέσεις δόμησης και τουρισμού), Μινώα Πεδιάδας (στον οποίο η κατασκευή του νέου διεθνούς αεροδρομίου της Κρήτης δημιουργεί πιέσεις στις χρήσεις στις χρήσεις γης και τις υποδομές) και Ελαφονήσου (που έχει πληγεί από καταστροφική πυρκαγιά και βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης - επιπλέον, περιλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις στο δίκτυο Natura 2000). Ο ταυτόχρονος με τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό των περιοχών αυτών πολεοδομικός σχεδιασμός θα επιτρέψει τον άμεσο συντονισμό τους. Η εμπειρία αυτή θα αξιοποιηθεί και για το πρόγραμμα των ΤΠΣ, δεδομένου ότι πολλοί δήμοι περιλαμβάνουν, επίσης, τμήματα εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000.

Το εργαλείο του ΕΠΣ έχει ήδη χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση των περιοχών που κάηκαν στο Μάτι. Η οργάνωση της διαδικασίας ανάθεσης έγινε από το ΤΕΕ, ενώ η επίβλεψη της εκπόνησης των αναγκαίων μελετών έγινε από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΝ. Πέραν της κάλυψης των επειγουσών αναγκών στο Μάτι, το εν λόγω ΕΠΣ αξιοποιείται ως πρότυπο για το σχεδιασμό και άλλων περιοχών με ανάλογα προβλήματα. Το ΥΠΕΝ συντάσσει οδηγίες που αξιοποιούν την εμπειρία που αποκτήθηκε στο Μάτι, όσον αφορά την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η ανάταξη από φυσικές καταστροφές και ο πολεοδομικός εξορθολογισμός περιοχών με εκτεταμένη εκτός σχεδίου, αυθαίρετη ή μη, δόμηση. Οι οδηγίες αυτές αποτελούν μεθοδολογικό πλαίσιο τόσο για τα ΤΠΣ, όσο και για τα επόμενα ΕΠΣ.