Ευρωπαϊκή οδηγία για την επισκευή οικιακών ηλεκτρονικών συσκευών

Νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει την ευκολότερη επισκευή των οικιακών ηλεκτρονικών συσκευών. Στόχος είναι η μείωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Ωστόσο η ευρωπαϊκή οδηγία παρουσιάζει ορισμένα κενά.

Με περισσότερους από 12 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων ηλεκτρονικών ειδών ετησίως η Ευρώπη κατατάσσεται δεύτερη μετά την Ασία, σύμφωνα με την Πλατφόρμα για την Επιτάχυνση της Κυκλικής Οικονομίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί τώρα να εφαρμόσει μια οδηγία για έναν νέο οικολογικό σχεδιασμό στις χώρες της ΕΕ, ώστε να διασφαλίσει ότι οι οικιακές συσκευές θα έχουν μεγαλύτερη λειτουργική διάρκεια ζωής.

Τι πρέπει να κάνουν οι κατασκευστές από το 2021

Από το 2021 οι κατασκευαστές σε ολόκληρη την Ευρώπη θα πρέπει να βελτιώσουν τόσο την ικανότητα αποκατάστασης όσο και τη διάρκεια ζωής συσκευών όπως πλυντήρια, ψυγεία, ηλεκτρικοί κινητήρες, οθόνες LED. Επίσης οι κατασκευαστές οφείλουν να είναι περισσότερο ακριβείς όταν πρόκειται να συμπεριλάβουν πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας στις ετικέτες των προϊόντων τους και να παράσχουν ανταλλακτικά για τουλάχιστον δέκα χρόνια μετά την αγορά.

Η Κομισιόν εκτιμά ότι μέχρι το 2030 θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν έως και 167 τεραβατώρες ενέργειας το χρόνο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί με συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης και συσκευές με μεγάλη διάρκεια ζωής. Όσον αφορά στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και αγοράς, η Κομισιόν διαπιστώνει ότι οι πολίτες της ΕΕ θα εξοικονομούν στο μέλλον περίπου 150 ευρώ ετησίως.

Δεν είναι ακόμη σαφές ωστόσο πόσο μεγάλη θα πρέπει να είναι η διάρκεια ζωής των συσκευών στο μέλλον. Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα οικολογικού σχεδιασμού στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, Πιέρ Σβάιτσερ, εάν οι συσκευές επισκευάζονται εύκολα, «οι πωλήσεις των αποθεμάτων θα μειωθούν. Αυτό σημαίνει ότι θα παράγονται λιγότερα ηλεκτρονικά απόβλητα». Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος υπέβαλε έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις της παράτασης της διάρκειας ζωής των ηλεκτρονικών συσκευών. Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι εάν τα πλυντήρια ρούχων στην Ευρώπη λειτουργούσαν για ένα επιπλέον έτος, θα είχαν την ίδια θετική επίδραση στο περιβάλλον με το αν σταματούσαν να κυκλοφορούν 133.000 αυτοκίνητα. Συσκευές όπως λάπτοπ, κινητά τηλέφωνα ή μικρές συσκευές όπως ηλεκτρονικές ξυριστικές μηχανές, μπλέντερ και φρυγανιέρες δεν θα συμπεριληφθούν ακόμη στους νέους κανονισμούς της ΕΕ. Το σχέδιο είναι να ενσωματωθούν σε μεταγενέστερο στάδιο.

Κενά στο νέο κανονισμό

Όσο πιο περίπλοκη είναι η τεχνολογία μιας συσκευής, τόσο πιο δύσκολο είναι να εντοπίσεις ποια τμήματά της είναι κατεστραμμένα
Όσο πιο περίπλοκη είναι η τεχνολογία μιας συσκευής, τόσο πιο δύσκολο είναι να εντοπίσεις ποια τμήματά της είναι κατεστραμμένα

Ωστόσο αυτό το οποίο μπορεί να περιορίσει τη συνολική επιτυχία των νέων κανονισμών είναι το κόστος των ανταλλακτικών. Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει συγχρόνως και μείωση των τιμών για τα ανταλλακτικά. Ο Πιέρ Σβάιτσερ πιστεύει ότι αυτό έχει αυξήσει τον κίνδυνο «οικονομικού κινήτρου είτε για την κατασκευή πολύ ακριβών ανταλλακτικών είτε για την κατασκευή προϊόντων που χαλάνε συχνά».

Ο Πάολο Φαλτσιόνι, γενικός διευθυντής της ένωσης APPLiA, η οποία εκπροσωπεί τους κατασκευαστές οικιακών συσκευών στην Ευρώπη, αν και χαιρέτισε τους κανονισμούς ως «ισορροπημένη εκπροσώπηση συμφερόντων», εντοπίζει ορισμένα μειονεκτήματα. Η APPLiA φοβάται ότι οι κανονισμοί σημαίνουν ότι λιγότερες συσκευές θα εγκρίνονται για την ευρωπαϊκή αγορά. Επίσης θέλει να αποφύγει κάθε αθέμιτο ανταγωνισμό.

Παρόλο που υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ο Πιέρ Σβάιτσερ χαρακτηρίζει τη νέα οδηγία «πρωτοποριακή» γιατί αναγνωρίζει τη σημασία του να χρησιμοποιούμε συσκευές για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Όπως δήλωσε «όταν μιλάμε για κυκλική οικονομία, η επισκευή είναι ένα πολύ αποτελεσματικό σημείο από το οποίο μπορείτε να εξοικονομήσετε πραγματικούς πόρους και εκπομπές - και αυτό είναι μόνο το ξεκίνημα. Πρέπει πραγματικά να τονίσουμε τις θετικές πτυχές αυτής της οδηγίας».

Τιμ Σάουενμπεργκ

Επιμέλεια: Μαγδαληνή Γκόγκου