Η αρχιτεκτονική δεν είναι πια ένα πολυτελές κτίριο

Η αρχιτεκτονική, στραμμένη προς την κοινωνία ήταν ο βασικός άξονας της φετινής Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Στο πιο σημαντικό αρχιτεκτονικό γεγονός, η συζήτηση αφορά τη χειρονομία της επιστήμης και των εφαρμογών της προκειμένου να δημιουργηθούν νέα σχήματα και σχέσεις ανάμεσα σε ένα κάτοικο, μια πόλη, μια χώρα και το κέλυφος, που δεν είναι πια μόνο αυτό.

Ο φετινός επίτροπος Αλεχάνδρο Αραβένα με το Reporting from the front/ Μεταδίδοντας από το μέτωπο, έδωσε το «σήμα» στα φετινά περίπτερα που ασχολήθηκαν ως επί το πλείστον με το ρόλο κυρίως της αρχιτεκτονικής και λιγότερο με τα έργα της. Άλλωστε ο Αραβένα σε κάθε αναφορά του δεν παραλείπει να τονίζει το ρόλο της κοινωνικής κατοικίας, κάτι που επηρεάζει τους αρχιτέκτονες σε όλο τον κόσμο, καθώς τους οδηγεί να αναζητήσουν λύσει και προοπτικές μιας καλύτερης ποιότητας ζωής.

Καθόλου παράξενο που τον χρυσό Λέοντα κέρδισε το ισπανικό περίπτερο, με ένα θέμα που έχει απασχολήσει όλες τις χώρες που έχουν βρεθεί σε οικονομική κρίση. Και τη δική μας ανάμεσα σε αυτές. Πρόκειται για τα ημιτελή κτίρια. Τα άδεια τσιμεντένια κελύφη, ημιτελείς κατασκευές που τις πρόλαβε η κρίση και πολλές φορές δεσπόζουν στον αρχιτεκτονικό ορίζοντα.

Η Ιβηρική χερσόνησος είναι γεμάτη από αυτά. Στις πόλεις και στην εξοχή. Οι κατασκευές έχουν μείνει έτσι για χρόνια, διαβρώνονται από τον ήλιο, τον αέρα και το νερό και έχουν ελάχιστες προοπτικές να ολοκληρωθούν. Είναι η απόλυτη συνάρτηση της αρχιτεκτονικής με την κοινωνία και την οικονομία. Τα ίχνη της οικονομικής ένδειας αντικατοπτρίζονται στα απομεινάρια της αρχιτεκτονικής. Οι χώρες που βρίσκονται σε κρίση έχουν ένα μεγάλο κτιριακό απόθεμα, ορατό και διαθέσιμο.

Η εθνική αντιπροσωπεία του ισπανικού περιπτέρου έστησε μια κατασκευή πάνω στην οποία τοποθέτησαν φωτογραφίες της εγκατάλειψης, μια υπενθύμισή της, αλλά και ένα σήμα, ώστε να αναζητηθεί ένας τρόπος για την αξιοποίησή τους. Το έργο τους εντυπωσιακό και μελαγχολικό, εκπέμπει ένα σήμα σε όλες τις χώρες για την αξιοποίηση, τη διαχείριση μέσω μιας νέας οικονομίας, των υπολειμμάτων της ευμάρειας ή των πρώτων υλικών της έξυπνης αρχιτεκτονικής του μέλλοντος. Τίτλος του: Unfinished/Ημιτελές.

Στις απονομές των βραβείων στη Βενετία, οι αξιοσημείωτες συμμετοχές και αυτές που βραβεύτηκαν είχαν να κάνουν κυρίως με τη χρήση των απλών υλικών ή την αναζήτηση λύσεων για την επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Το γραφείο από την Παραγουάη Gabinete de Arcquitectura αξιοποιούσε την εφευρετικότητα που συνέδεε την αρχιτεκτονική με ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό σε κοινότητες με προβλήματα λειτουργίας ενώ ο Κουνλέ Αντεγιεμί κέρδισε τον Αργυρό Λέοντα για το έργο του «Πλωτό Σχολείο στο Μακόκο». Πρόκειται για μια πλωτή κοινότητα στις όχθες της λίμνης Λάγκος τη Νιγηρία και οι αρχιτέκτονες δούλεψαν το πρότζεκτ με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών.

Η ξύλινη κατασκευή στεγάζει σχολεία και παιδότοπους και επιπλέει επάνω σε μπιτόνια που και αυτά με τη σειρά τους έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, μοιάζει χρήσιμο ακόμα και για τη Βενετία που επιπλέει και αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ανόδου της στάθμης του νερού. Ο βραζιλιάνος αρχιτεκτόνας Πάουλο Μέντες ντα Ρόκα, απέσπασσε το φετινό Χρυσό Λέοντα για το σύνολο του έργου του.

Το συμπέρασμα είναι ότι στον κόσμο των μεγάλων κατασκευών, των σταρς αρχιτεκτόνων, του συναγωνισμού για τα πιο ψηλά κτίρια του κόσμου, η νέα αρχιτεκτονική που έρχεται από την πηγή μιας πρωταρχικής ανάγκης και κινείται σε ένα πνεύμα οικονομίας σε σχέση με τη φύση και το περιβάλλον είναι ό,τι πιο ελκυστικό και προκλητικό και φιλικό υπάρχει στην αρχιτεκτονική σήμερα.

Πηγή: http://www.thetoc.gr/politismos/article/i-arxitektoniki-den-einai-pia-ena-poluteles-ktirio