Καταπατημένα ακίνητα: Τίτλοι ιδιοκτησίας με έκπτωση έως 80% στην αντικειμενική αξία και ελάχιστη δόση 100 ευρώ

Τέλος στο «χάος» των 70.000 καταπατημένων εκτάσεων του δημοσίου και στις πολυετείς δικαστικές διαμάχες μεταξύ δημοσίου και πολιτών επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Οικονομικών δίνοντας την ευκαιρία σε χιλιάδες πολίτες να αποκτήσουν νόμιμους τίτλους κυριότητας σε ακίνητα που έχουν καταπατηθεί πριν από τουλάχιστον 30, 40 ή περισσότερα χρόνια.

Το νομοσχέδιο για τα κατεχόμενα – καταπατημένα δημόσια ακίνητα το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση (θα διαρκέσει έως 2/2/2023) προβλέπει εκπτώσεις επί του τιμήματος εξαγοράς που μπορεί να φθάσουν έως και 80% και την καταβολή του σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις με ελάχιστη δόση τα 100 ευρώ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του Φεβρουαρίου δικαίωμα εξαγοράς έχουν οι ιδιώτες που κατέχουν τα ακίνητα πάνω από τουλάχιστον 30 ή 40 χρόνια ανά περίπτωση ενώ οι αιτήσεις αναμένεται να ξεκινήσουν στο τελευταίο τρίμηνο του έτους.

Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα «με τις προτεινόμενες διατάξεις επιχειρείται η επίλυση ενός διαχρονικού κοινωνικού προβλήματος που αφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των κατεχομένων δημόσιων ακινήτων του υπουργείου Οικονομικών. Προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου της διαδικασίας εξαγοράς των ακινήτων αυτών από πρόσωπα που τα κατέχουν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του σχεδίου νόμου. Με τον τρόπο αυτό, εξυπηρετούνται σκοποί δημοσίου συμφέροντος, όπως η οριστική διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η αποκατάσταση προσώπων που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κατοικία τους ή τον τόπο άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας».

Οι διατάξεις

Ειδικότερα το νομοσχέδιο προβλέπει:

1. Τίμημα εξαγοράς: Ως τίμημα εξαγοράς ορίζεται η αντικειμενική αξία του ακινήτου μετά των κτισμάτων του.

2.  Δόσεις: Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ με έκπτωση 10%, ή τμηματικά σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις. Η ελάχιστη δόση ορίζεται σε 100 ευρώ μηνιαίως.

3. Εκπτώσεις:  Αν ο ιδιώτης έχει εγγραφεί ως ιδιοκτήτης στο Κτηματολόγιο, δικαιούται έκπτωση  50%.

Επιπλέον επί του τιμήματος εξαγοράς προβλέπονται οι εξής εκπτώσεις:

–  50% λόγω παλαιότητας. Για κατοχή ακίνητου πάνω από τα τουλάχιστον 30 ή 40 χρόνια κατά περίπτωση το τίμημα μειώνεται κατά 1% ανά έτος με ανώτατο πλαφόν μείωση το 50%.

–  30% εάν ο αιτών είναι άτομο με αναπηρία 80% και άνω, ή και εάν είναι πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ.

–  20% για άτομα με  αναπηρία 67%-79%.  Την  έκπτωση αυτή έχει και κάθε  πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ.

–  20% για παλιννοστούντες ομογενείς  που έχουν εγγραφεί στα μητρώα ή τα δημοτολόγια δήμου ή είναι μόνιμοι κάτοικοι παραμεθόριων περιοχών.

– 20% για πολύτεκνους εφόσον έχουν ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ, ή ετήσιο οικογενειακό 80.000 ευρώ.

– 15% για τρίτεκνους  εάν το ετήσιο ατομικό εισόδημα δεν ξεπερνά τα 25.000  ευρώ ή τα 40.000 το ετήσιο οικογενειακό.

–  15% για μονογονεϊκές οικογένειες

–  15% για  μακροχρόνια ανέργους

– 20% για δικαιούχους Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος – ΚΕΑ

–  20%  εάν εντός του ακινήτου υφίσταται κτίσμα που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του αιτούντος

 Αν συντρέχουν  πολλές εκπτώσεις για “κοινωνικούς λόγους”, μετράει μόνο η μεγαλύτερη αλλά  σε καμία περίπτωση το άθροισμα των διαφόρων εκπτώσεων (εφάπαξ πληρωμής , παλαιότητος κλπ) δεν μπορεί  να υπερβαίνει το 80%.

4. Εξαγορά κατεχόμενων ακινήτων του Δημοσίου θα μπορεί να γίνει:

– με κατοχή από ιδιώτη τουλάχιστον 30 χρόνια, αν υπάρχουν τίτλοι αγοράς ή ιδιοκτησίας  και κτίσματα προ του 1992

– με κατοχή επί τουλάχιστον 40 χρόνια εφόσον υπάρχει κτίσμα (που αποτελεί και μοναδική κατοικία ή εμπορική εκμετάλλευση –πχ βιοτεχνία- του ιδιώτη) πριν από το 1982.

5. Ο ιδιώτης θα μπορεί να λάβει  μέχρι ένα άρτιο οικόπεδο (για εντός σχεδίου) ή 10 στρέμματα γης (για εκτός σχεδίου). Προβλέπονται και περιπτώσεις που οι ιδιώτες θα μπορούν να λάβουν και ακόμα μεγαλύτερες εκτάσεις (πχ 20 στρέμματα ή τυχόν μικρό υπόλοιπο που απομένει ανεκμετάλλευτο).  Μπορούν να εξαγοράσουν όμως και ακίνητα που περιλαμβάνουν (όχι παραπάνω όμως από το 20% της συνολικής επιφάνειας) εκτάσεις χαρακτηρισμένες ως δασικές ή natura, υπογράφοντας ταυτόχρονα και ρήτρα προστασίας τους. Αν επιχειρήσουν να κτίσουν ή παρέμβουν στις ευαίσθητες αυτές εκτάσεις, τότε η εξαγορά ακυρώνεται και αποβάλλονται από το ακίνητο.

 Εξαιρέσεις

6. Εξαιρούνται  από τη ρύθμιση δάση, αρχαιολογικοί χώροι, αιγιαλοί-παραλίες ή  παρόχθιες και παραποτάμιες περιοχές που έχουν περιέλθει στην ΕΤΑΔ- Υπερταμείο. Εξαιρέσεις μπορεί να υπάρξουν και μετά από υπόδειξη φορέων υπουργείων, για λόγους εθνικής ή δημόσιας ασφάλειας κλπ. Η υπόδειξη εξαιρέσεων μπορεί να διαρκέσει έως και 6 μήνες από την έναρξη του νόμου.

Προθεσμίες και κυρώσεις

7. Στην περίπτωση που ο αιτών προβαίνει στην εξόφληση του τιμήματος εξαγοράς, εντός ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση σε αυτόν του πιστοποιητικού αποδοχής υποβάλλει αποδεικτικό εξόφλησης στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία. Σε 15 μέρες το πολύ εκδίδεται η απόφαση εξαγοράς και μεταγράφεται στο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο.

8. Στην περίπτωση που ο αιτών ζητήσει εξόφληση με δόσεις, εντός ενός (1) μηνός από την εξόφληση της τελευταίας δόσης, υποβάλλει το αποδεικτικό εξόφλησης στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία για να λάβει σε 15 μέρες την απόφαση εξαγοράς προκειμένου να ολοκληρωθεί η μεταγραφή.

Αυθαίρετη κατασκευή

9. Στην περίπτωση που εντός του δημοσίου ακινήτου υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή,  ο αιτών, εντός ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση του πιστοποιητικού αποδοχής, οφείλει να υποβάλει αίτηση τακτοποίησης και υπαγωγής του στον ν. 4495/2017 (Νόμος Σταθάκη).

10. Ειδικά στην περίπτωση που εντός του δημοσίου ακινήτου υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή, για την έκδοση της απόφασης εξαγοράς απαιτείται, εκτός από το τίμημα εξαγοράς, να εξοφληθεί το πρόστιμο υπαγωγής στον ν. 4495/2017 και να προσκομιστεί στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία η βεβαίωση περαίωσης της διαδικασίας υπαγωγής στον ν. 4495/2017.

11. Το 50% του τιμήματος που εισπράττει το δημόσιο, αποδίδεται στην ΕΤΑΔ που αποτελεί θυγατρική του «Υπερταμείου» Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας.