Κτηματολόγιο: Πώς επιλύουμε τα ζητήματα κληρονομιάς ακινήτων στο κτηματολόγιο

Συνεχίζονται οι δηλώσεις ιδιοκτησίας στο κτηματολόγιο σε όλη τη χώρα και οι ημερομηνίες «κλείνουν» σιγά – σιγά. Ο οργανισμός κτηματολογίου ανακοίνωσε ότι δεν θα δίνονται πλέον παρατάσεις, αλλά μέχρι τέλος ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 θα μπορούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων να κάνουν τις δηλώσεις τους παίρνοντας αριθμό έγκαιρης προσέλευσης από το γραφείο κτηματογράφησης, χωρίς να πληρώσουν πρόστιμο. Στόχος είναι μέχρι τέλους του χρόνου να έχει συγκεντρωθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερος αριθμός δικαιωμάτων, για να μπορέσει ο ανάδοχος μελετητής να τα επεξεργαστεί και να προχωρήσει η διαδικασία καταγραφής και ολοκλήρωσης του κτηματολογίου.

Ακόμα όμως μεγάλος αριθμός δηλώσεων δεν έχει κατατεθεί. Ενας σημαντικός λόγος είναι το μπλέξιμο με τα κληρονομικά και ιδιαίτερα όταν είναι πολλοί οι κληρονόμοι. Ετσι για να γίνει η δήλωση θα πρέπει να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα προκειμένου να συμπληρωθεί με ασφάλεια η δήλωση ιδιοκτησίας στο κτηματολόγιο.

• Είναι απαραίτητη η αποδοχή κληρονομιάς;

Οχι. Το κτηματολόγιο δεν απαιτεί ως δικαιολογητικό την αποδοχή κληρονομιάς.

• Τότε, σε περίπτωση που δεν έχει γίνει αποδοχή κληρονομιάς, πώς δηλώνεται ένα ακίνητο;

Α) Για κληρονομιά με διαθήκη καταθέτουμε τα παρακάτω δικαιολογητικά:

Τίτλο του κληρονομουμένου (αν υπάρχει), πρακτικό δημοσίευσης διαθήκης, ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης, πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομιάς.

Β) Για κληρονομιά χωρίς διαθήκη, καταθέτουμε:

Τίτλο του κληρονομουμένου (αν υπάρχει), ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης, πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομιάς.

Τα πιστοποιητικά αυτά, για θανάτους μετά από την 1/3/2013 εκδίδονται μόνο από το Ειρηνοδικείο, ενώ για θανάτους πριν από την 1/3/2013 εκδίδονται και από το Πρωτοδικείο.

• Τι γίνεται όταν το ακίνητο κληρονομείται από πολλούς κληρονόμους;

 Ολοι οι συγκληρονόμοι, ο καθένας για το ποσοστό συγκυριότητάς του, στην εξ αδιαθέτου διαδοχή υποχρεούνται σε δήλωση ιδιοκτησίας. Εάν υπάρχει διαθήκη τότε υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης είναι ο εκ διαθήκης κληρονόμος.

• Το οικόπεδο ανήκε στον πατέρα που πέθανε, αλλά το σπίτι το έχει ο υιός, που του το άφησε προφορικά ο πατέρας, χωρίς να το έχει με διαθήκη. Τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση;

 Εφόσον ο πατέρας απεβίωσε, υπεισέρχονται στην κληρονομική διαδοχή οι νόμιμοι κληρονόμοι και υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας με τα απαραίτητα έγγραφα κληρονομιάς. Όμως, εάν υπάρχουν έγγραφα αποδεικτικά πλέον 20ετούς νομής και κατοχής στο όνομα του υιού, μπορεί να υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησίας με επίκληση έκτακτης χρησικτησίας, μόνο ο υιός.

• Τι δικαιολογητικά πρέπει να καταθέσει σε αυτήν την περίπτωση ο υιός;

Τα αποδεικτικά που ζητούνται είναι:

α) συμβόλαια όμορων ιδιοκτητών που αναφέρουν τον δηλούντα ως κύριο του δηλούμενου ακινήτου,

β) αποδείξεις καταβολής τελών ή λογαριασμοί κοινής ωφέλειας στο όνομα του ιδιοκτήτη- υιού,

γ) μισθωτήρια που εμφανίζουν ως εκμισθωτή τον δικαιούχο- υιό,

δ) ένορκες βεβαιώσεις στις οποίες μάρτυρες βεβαιώνουν την εικοσάχρονη νομή και κατοχή επί του ακινήτου που δηλώνεται από τον δικαιούχο- υιό,

ε) βεβαιώσεις του προέδρου της Κοινότητας/δηµάρχου για τα δικαιώµατα επί του ακινήτου του δηλούντος – υιού,

στ) οικοδοµική άδεια στο όνοµα του δηλούντος - υιού,

ζ) έγγραφο επιβολής στον δηλούντα – υιό προστίµου λόγω πολεοδοµικών παραβάσεων.

 Προσοχή !

ü  Στους δηλούντες με αιτία κτήσης την έκτακτη χρησικτησία συνιστάται ηπροσκόμιση όσο το δυνατόν περισσότερων από τα ως άνω στοιχεία και οπωσδήποτε τουλάχιστον δυο.

ü  Επίσης, σε ό,τι αφορά στις ένορκες βεβαιώσεις, η όποια καθυστέρηση της σύνταξής τους, λόγω φόρτου των αρμόδιων αρχών, ενώπιων των οποίων συντάσσονται, δεν αποτελεί λόγο μη έγκαιρης υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας. Οι δικαιούχοι μπορούν, αφού δεσμευτούν με υπεύθυνη δήλωση κατά την υποβολή της δήλωσής τους, να προσκομίζουν τις βεβαιώσεις αυτές αμέσως μόλις συνταχθούν.

ü  Σε κάθε περίπτωση είναι υποχρεωτική η προσκόμιση του εντύπου Ε9 στο οποίο να αναφέρεται το δηλούμενο ακίνητο.

• Τι γίνεται όταν το ακίνητο που μου άφησε ο πατέρας μου δεν το δηλώνω στο Ε9 και δεν έχω συμβόλαιο;

Για τα ακίνητα που οι ιδιοκτήτες τους δεν τα δηλώνουν στο Ε9, απαιτείται να τροποποιήσουν το Ε9 και να γνωστοποιήσουν στη φορολογική διοίκηση τα σωστά περιγραφικά στοιχεία των ακινήτων τους, όπως αυτά προκύπτουν από τη διαδικασία υποβολής δηλώσεων στο Εθνικό Κτηματολόγιο, υποβάλλοντας εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 στο σύστημα TAXISnet.

• Μου άφησε πρόσφατα ο πατέρας μου ένα χωράφι διά στόματος και τώρα το διεκδικούν και τα αδέλφια μου. Μπορούν να πάρουν μερίδιο;

Εφόσον δεν υπάρχει διαθήκη, που να φαίνεται ότι ο πατέρας το άφησε το χωράφι στο ένα του παιδί, τότε δικαιούνται να υποβάλλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας όλοι οι συγκληρονόμοι, καταθέτοντας όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα της κληρονομιάς (ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών, πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς, πιστοποιητικό μη δημοσίευσης διαθήκης κλπ).

• Το χωράφι που έχω διά στόματος από τον πατέρα μου, το νοικιάζω με ιδιωτικό συμφωνητικό 25 ετών και ο ενοικιαστής παίρνει επιδότηση ΟΣΔΕ. Μπορώ να το χρησιμοποιήσω ως τεκμήριο κληρονομιάς;

Σ’ αυτή τη περίπτωση, μπορείτε να υποβάλετε δήλωση ιδιοκτησίας με επίκληση έκτακτης χρησικτησίας καταθέτοντας το μισθωτήριο μαζί με ακόμα ένα τουλάχιστον έγγραφο ( π.χ. ένορκη βεβαίωση μαρτύρων) ως αποδεικτικά πλέον 20ετούς νομής και κατοχής στο όνομα σας. Προσοχή όμως, για να γίνει αποδεκτό το μισθωτήριο που αποδεικνύει την πλέον 20 έτη νομή και κατοχή, θα πρέπει να έχει στοιχεία (σφραγίδα αρχής, βεβαίωση γνησίου υπογραφών κλπ) που θα τεκμηριώνουν την ημερομηνία σύνταξης.

• Εμείς μόλις πέθανε ο πατέρας μας χωρίσαμε με τα αδέλφια και τη μάνα μας προφορικά την περιουσία του και δηλώνουμε στο Ε9 ο καθένας τα δικά του ακίνητα. Τι κάνουμε τώρα;

Κανονικά έπρεπε μετά το θάνατο του πατέρα σας να κάνετε όλοι οι δικαιούχοι αποδοχή κληρονομιάς των μεριδίων σας και να δωρίσετε μεταξύ σας τα μερίδια που σας αναλογούσαν, ώστε ο καθένας να έχει στην κατοχή του τα ακίνητα, σύμφωνα με την προφορική διανομή που κάνατε. Αν έχει περάσει εικοσαετία από τον θάνατο του πατέρα, τότε μπορεί να υποβάλλει ο καθένας ξεχωριστά για τα ακίνητα του δήλωση ιδιοκτησίας με επίκληση έκτακτης χρησικτησίας, καταθέτοντας τα απαιτούμενα έγγραφα - αποδεικτικά πλέον 20ετούς νομής και κατοχής. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να τα δηλώσετε ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι.

• Ο πατέρας μου καλλιεργούσε ένα χωράφι εδώ και 50 χρόνια. Τώρα πέθανε και δεν έχω συμβόλαιο. Τι να κάνω;

Θα κάνετε ένα τοπογραφικό της έκτασης και αφού πληρώσετε τους φόρους που αναλογούν, θα πάτε στο συμβολαιογράφο να κάνετε αποδοχής κληρονομιάς. Στον τίτλο, ο συμβολαιογράφος θα αναφέρει ότι ο προκάτοχος το απέκτησε με χρησικτησία.

• Τι γίνεται όταν υπάρχει δικαστική διαμάχη για τα κληρονομικά;

 Εφόσον δεν έχει γίνει αποδοχή κληρονομιάς, θα υποβληθούν δηλώσεις ιδιοκτησίας από τους συγκληρονόμους με τα νομιμοποιητικά έγγραφα της κληρονομιάς που υπάρχουν σε δημόσιες υπηρεσίες (ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών, πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς, πιστοποιητικό μη δημοσίευσης διαθήκης κλπ). Επίσης, εφόσον οι δικαστικές διαμάχες αφορούν εγγραπτέες αγωγές θα δηλωθούν εκτός από τα δικαιώματα της κυριότητας και οι εγγραπτέες αγωγές ως ξεχωριστά δικαιώματα.

• Πώς δηλώνεται η κληρονομιά για θάνατο πριν το 1946;

 Σε περίπτωση κληρονομιάς, για θάνατο που συνέβη πριν το 1946, τσεκάρουμε στη δήλωση, τη σχετική ένδειξη ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΧΩΡΙΣ ΠΡΑΞΗ ΑΠΟΔΟΧΗΣ Ή ΑΛΛΗ ΙΣΟΔΥΝΑΜΗ ΠΡΑΞΗ, προσκομίζουμε όλα τα σχετικά έγγραφα για την υποβολή δήλωσης χωρίς αποδοχή κληρονομιάς και αναγράφεται σχετική παρατήρηση ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΡΙΝ ΤΟ 1946-ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟΔΟΧΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ.

• Τι γίνεται σε περίπτωση που στη διαθήκη γίνεται μνεία κληρονόμου, χωρίς να περιγράφεται η ακίνητη περιουσία;

 Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αποδοχή κληρονομιάς και ο κληρονομούμενος, μνημονεύει στη διαθήκη του ότι εγκαθιστά συγκεκριμένο πρόσωπο ως κληρονόμο, χωρίς, όμως να μνημονεύεται και να περιγράφεται η ακίνητη περιουσία που του καταλείπεται, εφόσον από τα προσκομιζόμενα έγγραφα προκύπτει ότι το άτομο έχει κληρονομικό δικαίωμα μπορεί να υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησία. Από τους τίτλους του κληρονομούμενου θα πρέπει να προκύπτει η κυριότητά του για το/τα ακίνητο/ακίνητα για το/τα οποία υποβάλλεται η δήλωση.