Μουσεία στον βυθό της θάλασσας, προσεχώς στην Αλόννησο και στον Παγασητικό

Ξεναγοί, συνοδοί τουριστών και τουρίστες με φιάλες οξυγόνου σε υποθαλάσσιο αρχαιολογικό χώρο. Οι επισκέψεις σε ναυάγια είναι κάτι που δεν συνηθίζεται ακόμη στην Ελλάδα, αλλά τα υποβρύχια μουσεία έρχονται: στην Αλόννησο και στον Παγασητικό τέσσερα ναυάγια, χρονολογούμενα από τους κλασικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους, πρόκειται να μετατραπούν σε υποθαλάσσια μουσεία, στα οποία θα μπορούν να ξεναγούνται οι λάτρεις των αρχαιοτήτων και της κατάδυσης.

Οι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι που θα γίνουν επισκέψιμοι είναι το ναυάγιο στο νησί Περιστέρα, κοντά στην Αλόννησο, που χρονολογείται στον 5ο αιώνα π. Χ. και αποτελείται από μια συσσώρευση αμφορέων, το βυζαντινό ναυάγιο στο νησάκι Κίκυνθο, συλημένο και με δείγματα κεραμικής να το χρονολογούν μεταξύ 9ου και 13ου αιώνα, το ναυάγιο στη θέση Άκρα Γλάρος, επίσης της βυζαντινής περιόδου και το ναυάγιο στη θέση Τηλέγραφος των μέσων του 4ου αι. μ.Χ..

Οι εργασίες για τη δημιουργία των καταδυτικών αρχαιολογικών πάρκων βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Τον περασμένο Οκτώβριο κλιμάκια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων έκαναν υποβρύχιες αυτοψίες, στους επιλεγμένους για τη δημιουργία υποβρύχιων μουσείων χώρους στην Περιστέρα Αλοννήσου και στον Δυτικό Παγασητικό, προκειμένου να οριοθετηθούν οι «μικροπεριοχές» των μνημείων, που θα αντιστοιχούν στην πορεία μελλοντικών επισκέψεων, να τεκμηριωθεί η κατάστασή τους, να προσδιοριστούν σημεία ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες-δύτες και να καθαριστούν.

Οι υποβρύχιες αυτοψίες έγιναν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου BLUEMED, το οποίο θα διαρκέσει έως τον Οκτώβριο του 2019, με σκοπό τη μελέτη των καλύτερων τρόπων για τη λειτουργία επισκέψιμων χώρων σε αρχαία ναυάγια. Παράλληλα, το έργο θα προστατεύσει και θα αξιοποιήσει τον ενάλιο φυσικό πλούτο και τη βιοποικιλότητα της Μεσογείου.

Η ίδρυση ενάλιων επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο προβολής του ενάλιου πολιτιστικού αποθέματος της Ελλάδας, μέσω του καταδυτικού τουρισμού.

Με τη δημιουργία των υποβρύχιων μουσείων στην Αλόννησο και στον Παγασητικό αναμένεται να καθιερωθεί η Θεσσαλία ως καταδυτικός προορισμός -που σημαίνει ποιοτικό τουρισμό- με ό,τι αυτό συνεπάγεται: επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αύξηση της απασχόλησης,  προβολή της περιοχής και της Ελλάδας γενικότερα, προστασία των ενάλιων αρχαιοτήτων.

Σε άλλες χώρες, όπως στην Ιταλία, τα υποβρύχια μουσεία προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες. Στη Σικελία και στα νησάκια γύρω από αυτήν, στην Ούστικα, στην Παντελερία, στις Αιγούσες, υπάρχουν 21 υποβρύχια αρχαιολογικά πάρκα, πλούσια σε αμφορείς, ίχνη βυζαντινών εκκλησιών και ναυάγια. Κάθε χρόνο τα επισκέπτονται πάνω από πέντε χιλιάδες τουρίστες και οι τάσεις είναι «εκρηκτικές». 

Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, υπάρχουν περίπου 25 εκατομμύρια πιστοποιημένοι δύτες παγκοσμίως. Περίπου πέντε εκατομμύρια από αυτούς είναι Ευρωπαίοι. Οι ενεργοί δύτες είναι περίπου 1,5 εκατομμύριο και αυτοί πραγματοποιούν ένα ταξίδι κάθε χρόνο κάνοντας  έως και 10 διανυκτερεύσεις σε μακρινούς προορισμούς. Παράλληλα, το κόστος της δημιουργίας καταδυτικού πάρκου θεωρείται μικρό σε σχέση με τα έσοδα που αποφέρει η λειτουργία του και το γενικότερο όφελος για την περιοχή στην οποία βρίσκεται.

Στη χώρα μας ο καταδυτικός τουρισμός τα τελευταία χρόνια έχει αυξητικές τάσεις, αλλά σίγουρα έχει πολλά περιθώρια ανάπτυξης αφού υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1.500 ναυάγια βρίσκονται διάσπαρτα στις ελληνικές θάλασσες. Και όχι μόνο. Βυθισμένες πόλεις, παράκτιοι οικισμοί, αρχαία λιμάνια προσφέρονται για εξερευνήσεις.

Το Αιγαίο και το Ιόνιο δεν έχουν κοράλλια και τροπικά ψάρια έχουν όμως -εκτός από τις σπηλιές και τη θαλάσσια ζωή- αρχαιολογικό πλούτο και οι επισκέψεις σε ναυάγια μπορούν να προσφέρουν και άλλες ώρες ευχαρίστησης στα «παιδιά της θάλασσας». Ο δρόμος έχει πλέον ανοίξει.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ