Νέα εγκύκλιος με διευκρινήσεις για τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής

Νέα εγκύκλιο προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, με διευκρινήσεις σχετικά με τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, εξέδωσε το ΥΠΕΝ.

Στην εγκύκλιο αναφέρονται τα ακόλουθα:

Θέμα : Διευκρινήσεις σχετικά με τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.)

Σχετ :
1. To άρθρο 7 του ν.4495/17 (όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 34 του ν.4546/18, το άρθρο 58 του ν.4643/19, το άρθρο 108 του ν.4674/20 και ισχύει).
2. Η με Α.Π.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/11170/321/31-01-20 Απόφαση με θέμα «Τεύχος οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής», ΦΕΚ 313/Β/06-02-20

Σε συνέχεια ερωτημάτων, που διατυπώθηκαν από Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, ως προς τις αρμοδιότητές τους, διευκρινίζονται τα εξής :

1. Για λόγους προστασίας και διασφάλισης της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος της χώρας και σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1ε, του άρθρου 7 του ν.4495/17 και στην παρ.3 του άρθρου 3 της (2) σχετικής απόφασης, στα οποία και σας παραπέμπουμε, η αρμοδιότητα των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και την παροχή σύμφωνης γνώμης επί αρχιτεκτονικών μελετών, οι οποίες διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία, που επιβάλλονται με ειδικές διατάξεις, οι οποίες ισχύουν ανά περιοχή, χωρίς να περιορίζεται μόνο στις περιπτώσεις των προστατευόμενων οικισμών (χαρακτηρισμένων ως παραδοσιακών). Ως εκ τούτου, εφόσον σε περιοχή –προστατευόμενη ή μη- ισχύουν ειδικές κανονιστικές διατάξεις δημοσιευμένες σε ΦΕΚ (όπως ΓΠΣ, ΣΧΟΑΠ, ΖΟΕ, Π.Δ/γματα, εγκεκριμένες Πολεοδομικές μελέτες κλπ) οι οποίες επιβάλλουν τον έλεγχο των αρχιτεκτονικών μελετών από τα Σ.Α., η έγκριση του Συμβουλίου είναι προϋπόθεση για οποιαδήποτε αδειοδοτική διαδικασία στη συνέχεια, αλλά ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ (άρθρο 30, ν.4495/17).
2. Η παρ.1α, του άρθρου 7 του ν.4495/17 ορίζει ρητά, μεταξύ άλλων, ότι τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής έχουν αρμοδιότητα γνωμοδότησης για κάθε οικοδομική εργασία σε κτίρια ή γήπεδα που βρίσκονται σε ιστορικούς τόπους και αρχαιολογικούς χώρους. Κατά συνέπεια, η έγκριση του οικείου Σ.Α. αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε αδειοδοτική διαδικασία αλλά ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ (άρθρο 30, ν.4495/17), εφόσον το ακίνητο εμπίπτει εντός των ορίων κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου ή ιστορικού τόπου. Η υποχρέωση αυτή είναι ανεξάρτητη και δεν πρέπει να συσχετίζεται ή συγχέεται με τις απαιτούμενες εγκρίσεις υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, όπως ρητά ορίζεται στο άρθρο 7, παρ.2 του (2) σχετικού

Παρακαλούμε για την ενημέρωση των Υ.ΔΟΜ και των Σ.Α. χωρικής σας αρμοδιότητας για την πιστή τήρηση των ανωτέρω.

Τέλος, σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 7 του ν.4495/17, υφίσταται η δυνατότητα συγκρότησης περισσοτέρων του ενός Σ.Α. σε κάθε περιφερειακή ενότητα, εάν υπάρχει σχετική ανάγκη.

Δείτε παρακάτω τι αναφέρουν τα επίμαχα άρθρα που μνημονεύονται στην εγκύκλιο:

Ν.4495/2017
Άρθρο 7
Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.)Συγκρότηση και αρμοδιότητες

1. Με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εκδίδεται μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος, συγκροτείται ένα Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) ή και περισσότερα, εάν υπάρχει σχετική ανάγκη, σε κάθε περιφερειακή ενότητα.

Κατ' εξαίρεση στις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων δύναται κατόπιν πρότασης του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος να μην συγκροτείται Σ.Α. σε κάθε περιφερειακή ενότητα, αλλά να συγκροτούνται με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Σ.Α. με αρμοδιότητα σε περισσότερες της μίας περιφερειακές ενότητες.

Το Σ.Α. είναι αρμόδιο για την παροχή σύμφωνης γνώμης επί των αρχιτεκτονικών μελετών στις εξής περιπτώσεις:

α) Για κάθε οικοδομική εργασία (ανέγερση, επισκευή, προσθήκη, κατεδάφιση) σε κτίρια, οικόπεδα ή γήπεδα, που βρίσκονται σε παραδοσιακά τμήματα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, αρχαιολογικούς χώρους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Η ανωτέρω γνώμη δεν απαιτείται για οικοδομικές εργασίες ή τεχνικά ή άλλα έργα στο εσωτερικό υφισταμένου κτιρίου, οι οποίες δεν επιφέρουν τροποποιήσεις των όψεων αυτού, όπως επίσης δεν απαιτείται και στις περιπτώσεις κτιρίων ή έργων που είναι αποτέλεσμα πανελλήνιου ή διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.

β) Για κάθε οικοδομική εργασία σε κτίρια ή χώρους των οποίων έχει ήδη κινηθεί ή ολοκληρωθεί η διαδικασία κήρυξής τους ως διατηρητέων με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, καθώς και σε όμορα με αυτά ή έναντι αυτών κτίρια ή γήπεδα.

γ) Για κάθε άλλη εργασία εφόσον η υπόθεση παραπεμφθεί σε αυτά από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

δ)Για κάθε μελέτη διαμόρφωσης ή ανάπλασης κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες διενεργήθηκε δημόσιος πανελλήνιος ή διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. Κατ' εξαίρεση για τις περιπτώσεις πλατειών και κοινοχρήστων χώρων ιδιαίτερης σημασίας, οι σχετικές μελέτες διαβιβάζονται από το Σ.Α. στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.) προς γνωμοδότηση.

ε) Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή, προστατευόμενη ή μη.

στ) Για τις άδειες κατεδάφισης κτιρίων που ανεγέρθηκαν πριν το έτος 1955.

ζ) Για την έγκριση της διάσπασης του ενιαίου κτιρίου της περίπτωσης α της παρ. 1 του άρθρου 6 του π.δ. 24/ 31.5.1985 (Δ΄270), καθώς και αν επιβάλλεται από τις κείμενες διατάξεις η διάσπαση του όγκου του κτιρίου.

η) Για την έγκριση της οικοδόμησης σε μη άρτια οικόπεδα του άρθρου 25 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33).

θ) Για την έγκριση της οικοδόμησης, σύμφωνα με τις διατάξεις για την οικογενειακή στέγη του άρθρου 41 του ν. 1337/1983.

ι) Για κάθε περίπτωση που προβλέπεται από άλλες γενικές ή ειδικές διατάξεις η γνωμοδότηση του Σ.Α..

ια) Για την έκδοση αδείας νομιμοποίησης αυθαιρέτων οικοδομικών εργασιών ή κατασκευών, του άρθρου 29 του παρόντος, που εμπίπτουν στις ανωτέρω περιπτώσεις.

ιβ) Για κάθε οικοδομική εργασία σε απόσταση μικρότερη των εκατό (100) μέτρων από τη γράμμη παραλίας,ή με πρόσωπο σε βασικούς κυκλοφοριακούς άξονες (Βασικό-Δευτερεύον-Τριτεύον Εθνικό Οδικό Δίκτυο και Πρωτεύον Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο).

ιγ) Για όλα τα κτίρια για τα οποία απαιτείται η έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.).

Για περιπτώσεις ανέγερσης κτιρίων, με προσμετρώμενη επιφάνεια στον Συντελεστή Δόμησης άνω των 5.000 τ.μ., η ανωτέρω γνωμοδότηση χορηγείται από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.) της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του παρόντος νόμου.

2. Στις νησιωτικές περιοχές αρμοδιότητας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, πέραν των ανωτέρω περιπτώσεων, είναι αρμόδια για την έγκριση των αρχιτεκτονικών μελετών για κάθε οικοδομική εργασία, για την οποία απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 4495/2017 σε ακίνητα, κείμενα εκτός ορίων οικισμού ή σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων.

3.α) Σε περίπτωση έκθεσης επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών σε κτίρια ή γήπεδα που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων ή οικισμών, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, καθώς και σε κτίρια ή χώρους που έχουν κηρυχθεί διατηρητέοι, σύμφωνα με την παράγραφο 1β, το Συμβούλιο γνωμοδοτεί μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την υποβολή της αίτησης έγκρισης κατεδάφισης.

β) Κατ' εξαίρεση σε περίπτωση έκτακτων συνθηκών ή ανωτέρας βίας, η διαδικασία της αίτησης έγκρισης κατεδάφισης δύναται να καθορίζεται ειδικώς με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας συντάσσεται τεύχος οδηγιών προς τα μέλη των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και καθορίζεται κάθε άλλο θέμα σχετικό με τη διαδικασία έκδοσης γνωμοδότησης των Συμβουλίων αυτών.

Τεύχος Οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.).

Άρθρο 3
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

3. Τα Σ.Α. ασκούν τις αρμοδιότητές τους λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα ακόλουθα κριτήρια:

• την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με την κατάλληλη ένταξη της προτεινόμενης κατασκευής σε αυτό. Ειδικότερα, αξιολογείται ο προτεινόμενος τρόπος εφαρμογής των ισχυόντων όρων και περιορισμών δόμησης προκειμένου να επιτυγχάνεται η αρμονική ένταξή της στο οικόπεδο / γήπεδο.

• την ενσωμάτωση στην πρόταση των κατευθύνσεων και οδηγιών τυχόν υφισταμένων υπερκείμενων επιπέδων σχεδιασμού όπως μελέτες αστικού σχεδιασμού με προδιαγραφές ογκοπλασίας, ηλιασμού, θέας, οργάνωσης ακαλύπτων χώρων, σχέσεων με τους κοινόχρηστους χώρους κ.λπ., ή κανονιστικών πράξεων που εμπεριέχουν ειδικές προδιαγραφές σχετικά με τα ανωτέρω - π.χ. π.δ. προστασίας παραδοσιακών οικισμών,

• τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και της αρχιτεκτονικής / πολεοδομικής ταυτότητας των κτιρίων, των κατασκευών και των οικιστικών συνόλων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση πράξεις χαρακτηρισμού, τις ισχύουσες διατάξεις και τις διεθνείς συμβάσεις που προαναφέρθηκαν,

• την επιτυχή προσαρμογή των νέων κατασκευών που εμπίπτουν σε προστατευόμενες περιοχές ή γειτνιάζουν με προστατευόμενα κτίρια προς τον ειδικότερο πολεοδομικό / αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του προστατευόμενου πολιτιστικού αγαθού, με γνώμονα τον εν λόγω χαρακτήρα και με την εφαρμογή των ειδικότερων όρων δόμησης και μορφολογικών προδιαγραφών που τυχόν ισχύουν. Για τη διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής πρότασης του μελετητή από τυχόν ισχύουσες τυπολογικές ή μορφολογικές προδιαγραφές (κατά το άρθρο 7 του ν. 4495/2017, παρ. 1 περίπτωση ε), εξετάζεται ειδικότερα η συνέπεια και η πληρότητα της αρχιτεκτονικής σύνθεσης αυτής καθ’ εαυτής, ο τρόπος τυχόν ενσωμάτωσης στοιχείων που παραπέμπουν σε παραδοσιακά αρχιτεκτονικά / μορφολογικά χαρακτηριστικά που συνέτειναν στον χαρακτηρισμό του προστατευόμενου πολιτιστικού αγαθού, καθώς επίσης η ειλικρίνεια και σαφήνεια της επιχειρούμενης μορφολογικής μετάβασης στη σύγχρονη εποχή η οποία θα αποπνέει παράλληλα και τον οφειλόμενο σεβασμό προς τις προστατευόμενες αξίες,

• την ομοιογένεια των επί μέρους συστατικών στοιχείων της μελέτης ως προς την αρχιτεκτονική προσέγγιση / ρυθμό που επιλέγεται,

• τη δημιουργία ανοικτών και κλειστών χώρων και κατασκευών που εξυπηρετούν άρτια τη χρήση για την οποία προορίζονται, και

• την ανάδειξη εν γένει της αρχιτεκτονικής ως επιστήμης και τέχνης και τη διασφάλιση της αυθεντικότητας της πρότασης.

Τα Σ.Α. αξιολογούν την υποβληθείσα μελέτη λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, τις γενικότερες αρχές που έχουν υιοθετηθεί σε διεθνές επίπεδο και τις βέλτιστες ακολουθούμενες πρακτικές, σε συνδυασμό και με τα αναφερόμενα στην Αιτιολογική Έκθεση. Σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπεται γνωμοδότηση του Σ.Α., αυτή θα πρέπει να είναι για λόγους ασφάλειας των διοικητικών πράξεων δεόντως τεκμηριωμένη. Γνωμοδοτήσεις με την απλή αναφορά «εγκρίνεται η μελέτη» δεν αποτελούν επαρκές νομικό έρεισμα για την εν συνεχεία έκδοση αδειοδοτικών πράξεων του άρθρου 29 του ν. 4495/2017 ή την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών βάσει του άρθρου 30 αυτού, αλλά και δεν είναι αυτές καθ’ εαυτές νομικώς ασφαλείς.

Άρθρο 7
ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ Σ.Α. ΜΕ ΑΛΛΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ

2. Λοιπές εγκρίσεις που εκδίδονται από άλλους φορείς και αποτελούν προαπαιτούμενο για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών (βάσει των άρθρων 29 - 30 του ν. 4495/2017) είναι αυτονόητο ότι χορηγούνται βάσει ιδίων κριτηρίων που διέπουν τη σχετική νομοθεσία αναφοράς τους και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν - νόμω και ουσία - τις γνωμοδοτήσεις / εγκρίσεις των Σ.Α. Η ως άνω διάκριση ρόλου και αρμοδιοτήτων ισχύει και στις περιπτώσεις που απαιτείται τόσον η γνωμοδότηση / έγκριση του Σ.Α. όσο και η γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τα Σ.Α. αποφαίνονται επί της αρτιότητας, της εσωτερικής συνοχής και της αισθητικής της αρχιτεκτονικής μελέτης καθώς και της αλληλεπίδρασης / συμβατότητας αυτής ως σύνολο αλλά και των επί μέρους αρχιτεκτονικών / μορφολογικών στοιχείων που την συγκροτούν με το φυσικό ή το δομημένο / πολεοδομικό περιβάλλον του ακινήτου (προστατευόμενο ή μη), ενώ τα συλλογικά όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού επιλαμβάνονται βάσει των διατάξεων του ν. 3028/2002 προκειμένου να αποφανθούν ειδικότερα κατά πόσον η πρόταση βλάπτει ή μη, αμέσως ή εμμέσως το προστατευόμενο από το ΥΠ.ΠΟ.Α. πολιτιστικό αγαθό και εάν συνάδει με τον χαρακτήρα αυτού.